Waterstof
De uitdaging
In Nederland werken we hard aan het klimaatdoel voor 2050: een CO2-neutrale economie. Enerzijds door fossiele brandstoffen, zoals aardgas, kolen en olie, te vervangen door hernieuwbare elektriciteit. Anderzijds door duurzame gassen te gebruiken. Enexis Groep ziet duurzame waterstof als een kansrijke energiedrager.
Verduurzaming kan niet alleen met elektriciteit worden bereikt. Waterstof zien wij daarom als een essentieel onderdeel van het toekomstige energiesysteem. Op dit moment wordt veelal grijze waterstof gebruikt, die gemaakt wordt van aardgas, waarbij CO2 vrijkomt. De uitdaging is om de keten van groene waterstof te ontwikkelen; waterstof uit 100% duurzame bron.
Haalbaarheid
Op een beperkt aantal locaties in Nederland wordt waterstof gemaakt via elektrolyse. Hierbij wordt water met elektriciteit gesplitst in waterstof en zuurstof. Om dit op een duurzame manier te doen, is het belangrijk dat alle benodigde elektriciteit duurzaam is opgewekt, bijvoorbeeld met zonnepanelen en windmolens.
De beschikbare duurzame elektriciteit uit wind en zon wordt nu vooral gebruikt door huishoudens en bedrijven. Dat is nodig omdat we in Nederland de kolencentrales sluiten en we op termijn ook geen aardgas meer willen gebruiken voor elektriciteitsproductie. Alleen als er voldoende zonne- en windenergie wordt opgewekt, kan er ook op grote schaal groene waterstof in Nederland worden gemaakt. En hoewel de duurzame opwek toeneemt, is er de komende jaren nog niet voldoende beschikbaar om in grote mate groene waterstof te produceren.
Omdat groene waterstof voorlopig dus schaars is, is het belangrijk om het slim in te zetten. Dus in sectoren waarvoor geen beter duurzaam alternatief is.
Onze visie
Enexis Groep ziet groene waterstof als een kansrijke energiedrager voor de toekomst. Enerzijds omdat het een toepasbare duurzame brandstof en grondstof is voor de industrie. Anderzijds omdat het goed is op te slaan en met enkele aanpassingen via de bestaande gasnetten gedistribueerd kan worden.
Nederland moet dus volop aan de slag met de duurzame productie van waterstof. Maar voor een doorbraak is opschaling nodig in de waterstofketen. Bijvoorbeeld door meer ervaring op te doen met elektrolyse en door concrete duurzame waterstofinitiatieven op te starten met onder meer de industrie, netbeheerders, overheden, energiecoöperaties en woningstichtingen.
Enexis Groep draagt actief bij aan de ontwikkeling en opschaling van groene waterstof door:
- Het uitdragen van onze visie op waterstof bij relevante partijen, zoals de overheid.
- Nieuwe businessmodellen te bedenken en te ontwikkelen, zoals groene waterstofcertificaten en afgeleide energiedragers.
- Onderzoek te doen naar de haalbaarheid en betaalbaarheid van groene waterstofproductie en distributie van waterstof via bestaande gasnetten.
- Onderzoek te doen naar het beter benutten van de capaciteit van het energienet door inzet van elektrolysers.
Onze waterstof doelen
In 2028 is Enexis klaar voor veilig en betrouwbaar transport van (groene) waterstof. In de tussentijd ontwikkelen we onze ervaring, kennis en fysieke middelen om waterstoftransport mogelijk te maken via bestaande aardgasleidingen. We werken ook mee in pilots om elektrolysers optimaal in te zetten in het energiesysteem.
Als netbeheerder benadrukken wij het maatschappelijk belang van (groene) waterstof in het energiesysteem van de toekomst. We investeren in kennis en onderzoek en werken zo mee aan het behalen van de waterstofdoelstellingen uit het Klimaatakkoord.
De prioriteiten
1. Grondstof in de industrie
Bij veel industriële toepassingen, zoals de productie van ammoniak en kunstmest, wordt grijze waterstof gebruikt als grondstof. Hiervoor zijn blauwe (waterstofproductie met aardgas waarbij CO2 ondergronds wordt opgeslagen of hergebruikt) en groene waterstof prima toepasbare, duurzame alternatieven.
2. Hoge temperatuur warmte in de industrie
Veel industriële processen gebruiken fossiele brandstof, zoals aardgas, voor het bereiken van de benodigde hoge temperaturen om reacties plaats te laten vinden. Denk aan hoogovens en chemie. Waterstof is een goed alternatief voor deze fossiele brandstoffen in hoge temperatuurtoepassingen.
3. Energiebuffers van waterstof
We zullen soms overschotten aan energie uit wind en zon hebben, maar ook weleens tekorten. Voor korte periodes kunnen we duurzame energie opslaan in bijvoorbeeld batterijen. Om grotere hoeveelheden energie langer te bewaren, is waterstof een goede oplossing. Een energiebuffer van waterstof biedt flexibiliteit op lange termijn, bijvoorbeeld om seizoenen te overbruggen.
4. Piekvraag opvangen
Sommige gebouwen en woningen lenen zich het beste voor een duurzame warmtevoorziening met een hybride systeem. Bijvoorbeeld een warmtepomp in combinatie met een hr-ketel. De piek van de warmtevraag wordt dan ingevuld met een duurzaam gas. Waterstof is dan een prima alternatief voor aardgas. Waterstof helpt ons door de koudste dagen van het jaar.
De feiten
| Doel CO2-reductie in 2030 (t.o.v. 1990) – Regeerakkoord/Nationaal Klimaatakkoord | 49% |
| Doel CO2-reductie in 2050 (t.o.v. 1990) – Regeerakkoord/Nationaal Klimaatakkoord | 95% |
| Verbruik grijze waterstof in Nederland (per jaar) | 800.000 ton |
| - Toepassing bij de productie ammoniak | 55% |
| - Toepassing in olieraffinage | 45% |
| Aandeel groene waterstof in Nederland | weinig/geen |
| Ambitie waterstofcapaciteit 2030, volgens Klimaatakkoord | 3-4 GW |