Efficiënt netgebruik
Het elektriciteitsnet in Nederland staat onder druk. Zonneparken schieten uit de grond, we rijden elektrisch en gaan veel van onze wijken gasloos verwarmen. Deze ontwikkelingen gaan veel sneller dan het tempo van de benodigde netuitbreidingen. Die komen er sowieso, maar dit zijn meerjarige projecten.
Gelukkig is er ook goed nieuws: het elektriciteitsnet zit niet altijd vol. Buiten de piekmomenten is er volop ruimte. Vergelijk het met een snelweg: er is een ochtend- en avondspits. Buiten is er genoeg ruimte voor het verkeer. Het is aan netbeheerders, gemeenten, landelijke politiek én gebruikers om dat potentieel zo snel mogelijk te benutten. Dat vraagt een andere manier van denken én werken.
Iedereen heeft daarin een rol. Zo kunnen bedrijven hun bedrijfsprocessen aanpassen. Denk aan koel- en vrieshuizen, die vrij flexibel zijn wanneer ze hun installaties laten koelen. Of transportbedrijven, die hun elektrische voertuigen alleen ’s nachts op vol vermogen opladen.
Netbeheerders experimenteren al met tijdgebonden contracten. Hier kan de wetgever helpen: de huidige wetgeving is nog niet helder over de mogelijkheden van deze oplossing.
Ook gemeenten en provincies kunnen hun bijdrage leveren, door bijvoorbeeld zonneparken bij windmolens te plannen. Vaak waait het niet als de zon schijnt, en andersom. Door wind- en zonne-opwek te combineren op dezelfde aansluiting en kabels wordt het elektriciteitsnet veel constanter (en dus efficiënter) gebruikt. Ook helpt het om zonne- of windmolenparken te plaatsen bij industriegebieden, die deze groene stroom direct gebruiken. Gemeenten kunnen hier in de vergunningsprocedures rekening mee houden.
Complexiteit
De oplossingen voor efficiënter netgebruik zijn nieuw en soms complex. Netbeheerders zijn er nog onvoldoende in geslaagd om aan overheden en bedrijven uit te leggen wat die oplossingen kunnen betekenen. Partijen moeten vaak nog ontdekken hoe zij het beste kunnen samenwerken en wie daarin welk initiatief neemt. Ook loopt het soms spaak door verschillen in werkwijze. De een wacht liever tot wet- en regelgeving is aangepast, terwijl de ander liefst morgen de technische oplossing uitrolt.
Het is nodig dat iedereen lef toont en initiatief neemt. Dat geldt niet in de laatste plaats voor ons als netbeheerders. Van oudsher treedt de netbeheerder niet graag op de voorgrond en volgen we het door de overheid opgestelde beleid. Dat kan tijdens de energietransitie niet langer. We moeten durven kiezen voor een proactieve rol en het ontdekken van innovatieve en technische oplossingen, ook als de wet daar nog niet op is ingericht.
Aan ons en de andere netbeheerders dus de oproep om op volle snelheid door te gaan met het ontwikkelen en testen van nieuwe samenwerkingsvormen. Provincies en gemeenten: reserveer (fysieke) ruimte voor de energie-infrastructuur en breng partijen vroegtijdig bij elkaar om nieuwe oplossingen te verkennen. Bedrijven: zoek de samenwerking op, integreer efficiënt netgebruik in je bedrijfsplannen of pas je bedrijfsprocessen hierop aan. Rijk en Autoriteit Consument & Markt: maak vaart met wetten en regels rondom flexibele contracten.