Minder impact op het elektriciteitsnet met behulp van batterijen

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het net niet alleen rap uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. In dit artikel bekijken we wat opslag in batterijen hierin kan betekenen.

Nu we steeds meer zon- en windenergie gebruiken, lopen we tegen nieuwe, praktische uitdagingen aan. Zo loopt de vraag naar energie vaak niet synchroon met de tijdstippen en momenten waarop zonne- en windenergie wordt geproduceerd. Wind en zon zijn nou eenmaal niet 24 uur per dag aanwezig om op te wekken, maar de behoefte aan energie stopt nooit. Dat vraagt veel van het elektriciteitsnet. Om dit te ondervangen kan een batterij uitkomst bieden. Wanneer opgewekte energie wordt opgeslagen in een batterij, en dus niet meteen aan het net wordt teruggeleverd, wordt het net minder belast en kan de energie gebruikt worden wanneer het nodig is.

Extra verdienmodel

Het klinkt logisch, maar helaas wordt het nog weinig toegepast in zonne- en windparken. Dat komt omdat een batterij nog relatief duur is. Sander Drissen is innovatiedirecteur bij Scholt Energy en weet alles van het zo goed mogelijk benutten van batterijen. “We hebben klanten die een batterij inzetten om een specifiek probleem te verhelpen, zoals een gebrek aan vermogen, of een behoefte aan een noodstroomvoorziening. Maar in de uren dat het probleem niet aan de orde is, benutten ze de batterij voor andere doeleinden. Bijvoorbeeld voor het in balans houden van de frequentie voor TenneT, beheerder van het Nederlandse hoogspanningsnet. Dankzij deze extra toepassing van de batterij, is de investering voor hen binnen een paar jaar terugverdiend*.” 

Afvlakken piekaanbod stroom

Om batterijen vaker te kunnen inzetten vindt er geregeld onderzoek plaats naar de mogelijkheden. Zo startte Enpuls, een dochterbedrijf van Enexis Groep, vorig jaar een pilot op Zonnepark Alterweerterheide in Limburg. Hier stond al een batterij van 600kWh, van de coöperatie WeertEnergie. Deze was daar in gebruik om de frequentie van het hoogspanningsnet te stabiliseren. Voor Enpuls was het een goed moment om aan te haken om te zien wat de voordelen van zo’n batterij nog meer kunnen zijn. Alexander Savelkoul, Manager Transitie Energiesysteem bij Enpuls, vertelt: “Door de toename in zonne-energie kampen we met steeds meer productiepieken op het net – er wordt dan meer energie teruggeleverd dan het elektriciteitsnet aan kan. Een van de oplossingen hiervoor is peakshaving. Dat is de gedeeltelijke opslag van energie(pieken) in batterijen, waardoor de hoge pieken worden afgevlakt. In deze pilot testten we hoe we peakshaving kunnen combineren met de netbalancering voor TenneT.”

De helft minder impact op het netwerk

Enpuls trok in deze pilot onder andere op met Scholt Energy. “Het zonnepark heeft een vermogen van circa 1.400 kW. Door de batterij in te zetten voor peakshaving, en dus overtollige energie in de batterij op te slaan, konden we de aansluiting van het zonnepark verkleinen tot 700 kW – de helft dus. Hieruit blijkt dat een batterij een ideale oplossing is om ofwel meer zonnepanelen te installeren op een bestaande aansluiting, ofwel een significant kleinere aansluiting te nemen. Zo maken we hoe dan ook efficiënter gebruik van de netcapaciteit”, zegt Sander.

Dit is een belangrijke bevinding in een tijd waarin ons net kampt met transportschaarste, terwijl we tegelijkertijd meer duurzame energie inzetten. Als een batterij de benodigde netcapaciteit voor een zonnepark kan halveren, ontlast dit het net aanzienlijk.

Subsidie op uitgestelde invoeding

Batterijgebruik blijkt dus in theorie een uitstekende oplossing om de benodigde netcapaciteit terug te dringen. Hoe gaat het in de praktijk? “Om een batterij zo te kunnen gaan inzetten is er een prikkel nodig voor de zonneparken om de terugleverpieken te verlagen. Bijvoorbeeld in de vorm van een subsidie. Anders zal een batterij voor peakshaving voorlopig te duur blijven”, vertelt Alexander. “Het goede nieuws is dat daaraan gewerkt wordt. We hebben met meerdere partijen een subsidievoorstel gemaakt voor uitgestelde invoeding. Dat houdt in dat je subsidie krijgt wanneer je een deel van de teruglevering van het zonnepark verplaatst naar de avond. Dat kan wanneer je een batterij gebruikt. Het voorstel past binnen de subsidieregeling SDE++, en als het doorgaat, kan de subsidie al vanaf 2023 realiteit worden. Voor gemeentes en provincies is het slim om deze ontwikkelingen in de gaten te houden. Zodra de subsidie groen licht krijgt kunnen zonneparken op dezelfde aansluiting een verdubbeling aan capaciteit aan. Dat kan veel uitmaken in de regionale plannen voor de duurzame opwek van elektriciteit.”

Kijk hier voor meer informatie over het pilotproject.

*Let op: het inzetten van batterijen om de frequentie op het hoogspanningsnet van TenneT in balans te houden, draagt niet bij aan efficiënt netgebruik. Hierbij wordt de elektriciteit namelijk - voor onze netten - niet altijd op een gunstig moment opgeslagen of juist het net op gestuurd.