Nieuwsoverzicht

Enexis Netbeheer start twee mega aanbestedingen om het elektriciteitsnet in Noord-Brabant en Limburg te versterken. Deze aanbestedingen, met een gezamenlijke waarde van ongeveer 6 miljard euro en een contractduur van 12 jaar, omvatten alle infrastructurele werkzaamheden die Enexis wil uitbesteden aan aannemers. Door een intensievere samenwerking met onze aannemerijpartners is Enexis beter voorbereid op de grote uitdagingen van de energietransitie. Start aanbestedingen Enexis rondt op dit moment de aanbestedingen voor de provincies Noord-Brabant en Limburg af. 18 december 2024 brengen Enexis en Waterleiding Maatschappij Limburg (WML) een gezamenlijke aanbesteding op de markt voor zowel gecombineerde werkzaamheden als eigen werk met een totale waarde van 2 miljard euro. Medio januari 2025 volgt de ‘Solo aanbesteding Brabant’ gericht op uitsluitend eigen werk van Enexis, met een omvang van 4 miljard euro. Bovendien is onlangs een aanbesteding gepubliceerd voor gecombineerde werkzaamheden in de provincie Brabant met Brabant Water. Enorm werkpakket De energietransitie leidt tot een forse toename in het werkpakket van Enexis. Elektrisch rijden en verwarmen, evenals de groei van zonnepanelen, zorgen ervoor dat het elektriciteitsnet op veel plaatsen vol raakt. Zowel de midden- als de laagspanningsnetten moeten daarom worden uitgebreid en verzwaard. Met de buurtaanpak zet Enexis in op de grootste verbouwing van het elektriciteitsnet ooit; buurt voor buurt pakt Enexis de komende jaren de knelpunten aan in de provincies. Tegelijkertijd blijft Enexis ook volop investeren in de gasnetten, om deze in topconditie te houden en daarnaast de lokale invoeding van groen gas mogelijk te maken. Strategisch partnerschap Enexis kiest bewust voor langlopende contracten met een looptijd van twaalf jaar met als doel zoveel mogelijk uitvoeringscapaciteit te binden. Hierdoor loont het voor onze aannemerijpartners om te investeren in de werving, scholing en ontwikkeling van personeel.  Astrid Bunt, Directeur Operations Zuid; “We hebben alle capaciteit nodig om onze netten te onderhouden en uit te breiden. Dat kan alleen door samen op te trekken en betekenisvolle relaties op te bouwen. We gaan voor een strategisch partnership.” Focus op veiligheid, maakbaarheid en duurzaamheid Naast het borgen van capaciteit ligt de nadruk op veiligheid, kwaliteit en duurzaamheid. In de samenwerking zoeken we naar manieren om de maakbaarheid van onze opgave te vergroten, bijvoorbeeld door het vereenvoudigen van processen op de werkvloer.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Geen nieuwe knelpunten  Vrijgave van capaciteit in Limburg Update landelijke capaciteitskaart Enexis start met ‘GOTORK’   Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Deze maand hebben we geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet te melden. Vrijgave van capaciteit in Limburg In een eerder stadium heeft TenneT ruimte vrijgemaakt op het hoogspanningsnet in Limburg. De capaciteit die daardoor vrijkomt bij Enexis, bieden we in tranches aan bij onze klanten op de wachtlijst. Begin volgend jaar start Enexis met het vrijgeven van de laatste tranche aan capaciteit. Klanten die daarvoor in aanmerking komen, krijgen bericht van ons.  Bij het verdelen van deze capaciteit gaan we voor het eerst werken met de 'geprioriteerde wachtlijst’. Sinds 1 oktober geldt het maatschappelijke prioriteringskader van toezichthouder Autoriteit Consument en Markt (ACM). Hierbij krijgen onder andere maatschappelijke organisaties voorrang bij het verdelen van transportcapaciteit. Concreet betekent dit dat Limburgse klanten die zich inmiddels bij ons gemeld hebben met een (goedgekeurd) verzoek tot prioriteit, voorrang krijgen  bij het verdelen van de beschikbaar gekomen netcapaciteit Update landelijke capaciteitskaart Na de lancering van de vernieuwde capaciteitskaart in juni, brengen de netbeheerders vandaag opnieuw een update met extra functionaliteiten uit. Er wordt nu onder meer aangegeven waar en wanneer uitbreidingen van het elektriciteitsnet gepland zijn. Voor meer informatie, zie dit artikel op de website van Netbeheer Nederland. De (vernieuwde) capaciteitskaart vind je hier. Enexis start met GOTORK Enexis start met een (kleinschalige) toepassing van het codebesluit over GOTORK – een afkorting voor ‘gebruik op tijd of raak het kwijt'. Dit codebesluit schrijft voor dat netbeheerders onder bepaalde voorwaarden het gecontracteerde transportvermogen van een grootzakelijke klant naar beneden bij mogen stellen. Indien een klant meer dan 50% van zijn gecontracteerde vermogen of meer dan 1 MW onbenut laat, kan de netbeheerder eenzijdig het gecontracteerde vermogen naar beneden bijstellen. In dat geval verzoeken wij de klant om binnen twee maanden aan te tonen of en hoeveel van het gecontracteerde vermogen alsnog binnen 12 maanden zal worden benut.

CFO Mariëlle Vogt heeft aangekondigd dat zij Enexis gaat verlaten rond de zomer van 2025. Door haar vertrek bij Enexis nu aan te kondigen, is er voldoende tijd om te zoeken naar een opvolger en ontstaat er ruimte voor een goede overdracht. Mariëlle is sinds januari 2021 CFO en werkte daarvoor als Directeur Finance bij Enexis Groep.Mariëlle Vogt: “De afgelopen 8 jaar heb ik met bijzonder veel plezier bij Enexis gewerkt. Enexis is een prachtig bedrijf om voor te werken. Ik vond, en vind, het een voorrecht om een bijdrage te mogen leveren aan zo’n belangrijk maatschappelijk onderwerp als de energietransitie. Vanaf de zomer van 2025 wil ik me gaan richten op een meer vrije rol. Daarbij spelen ook persoonlijke overwegingen mee zoals meer tijd voor mijn partner en familie. Ik blijf mijn bestuurlijke ervaring inzetten voor een aantal toezichthoudende functies. Maar ook voor advisering in de energietransitie en het ondersteunen van kleinere ondernemers om duurzaam financieel gezond te worden. Ik kijk ernaar uit om deze plannen na mijn afscheid van Enexis verder vorm te geven. Tot die tijd blijf ik me met alle energie en enthousiasme, samen met mijn collega’s, inzetten voor alle uitdagingen waar we bij Enexis voor staan.” Rutger van der Leeuw, CEO Enexis Groep, vindt het erg jammer dat Mariëlle bij Enexis vertrekt: “Uiteraard respecteer ik de keuze van Mariëlle, maar ik had graag nog wat langer met haar samengewerkt. Mariëlle is een bijzonder prettige en warme collega. Scherp op de inhoud en gericht op het behalen van resultaat, maar altijd met oog voor de onderlinge relatie. Mariëlle laat Enexis financieel in een goede staat achter. De investeringsopgave blijft onverminderd groot, maar dankzij Mariëlle hebben we de afgelopen jaren een sterke kredietpositie opgebouwd. Wat Mariëlle daarnaast siert is haar persoonlijke betrokkenheid om de energietransitie betaalbaar te houden, voor iedereen in Nederland. Ik vind het fijn dat Mariëlle ons de ruimte gunt om tijdig op zoek te gaan naar een opvolger en te wennen aan haar vertrek. Maar boven alles wens ik Mariëlle alle goeds voor de toekomst, persoonlijk en in haar werkende leven.” Ook president-commissaris Jos Nijhuis geeft aan het besluit van Mariëlle Vogt te respecteren: “Als RvC vinden wij het bijzonder jammer dat Mariëlle Enexis gaat verlaten. Mariëlle heeft de rol van CFO meer dan uitstekend ingevuld. Ik wil haar daarvoor enorm bedanken en wens haar alle goeds voor de toekomst. We gaan de zoektocht naar een nieuwe CFO zo snel mogelijk opstarten.”

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Nieuwe regels voor congestiemanagement Nieuwe en herziene congestieonderzoeken van Enexis Congestiemanagementonderzoeken van TenneT Nieuwe campagne voor onze grootzakelijke klanten   Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Deze maand hebben we geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet te melden.   Nieuwe regels voor congestiemanagement Dit voorjaar publiceerde de Autoriteit Consument & Markt (ACM) nieuwe regels voor congestiemanagement. Netbeheerders zijn voortaan verplicht om in congestiegebieden te onderzoeken hoeveel extra capaciteit er kan worden vrijgemaakt wanneer de netbeheerders in de congestiemanagementonderzoeken de technische grens (150% van de aanwezige transportcapaciteit) en financiële grens oprekken.   Nieuwe en herziene congestieonderzoeken De afgelopen maanden hebben we hard gewerkt om de nieuwe regelgeving toe te passen op onze bestaande en nieuwe congestieonderzoeken voor teruglevering. Dit heeft geleid tot 6 nieuwe congestiemanagementonderzoeken en 16 herziene onderzoeken. Over een halfjaar volgen de herziene onderzoeken naar congestiemanagement voor afname. Hieronder ziet u de elektriciteitsstations waarvoor we het congestieonderzoek voor teruglevering hebben afgerond:   Station Type onderzoek Bargermeer Nieuw onderzoek Winsum Ranum Nieuw onderzoek Tilburg-Zuid Nieuw onderzoek Raalte Nieuw onderzoek Enschede Wesselerbrink Nieuw onderzoek Maasbracht Nieuw onderzoek Eerde Herziening Aarle-Rixtel Herziening Etten-Leur Herziening Roosendaal Herziening Uden Herziening Hoogeveen Herziening Gasselte Kraanlanden Herziening Helmond-Zuid Herziening Stadskanaal Herziening Haps Herziening Hapert Herziening Kelpen Herziening Maarheeze Herziening Veenoord Herziening Weiwerd Herziening   Uitkomsten van de onderzoeken Uit bovenstaande onderzoeken blijkt dat we op onze stations in Tilburg Zuid (8,6 MW) en Enschede Wesselerbrink (7,8 MW) extra netcapaciteit kunnen aanbieden aan opwekklanten op de wachtlijst. De capaciteit in Enschede in inmiddels al aangeboden aan klanten op de wachtlijst. Dat proces voor Tilburg-Zuid start vandaag. Voor deze capaciteit geldt dat we die alleen onder voorwaarden aanbieden, zodat deze extra opwek tijdens drukke momenten op het elektriciteitsnet niet verder bijdraagt aan de piek. De klanten die hiervoor in aanmerking komen, krijgen berichten van Enexis met daarin de details. Voor de andere stations geldt dat we de extra vrijgekomen capaciteit gebruiken om de groei van het aantal zonne-installaties van huishoudens te faciliteren, en dat er dus helaas geen extra ruimte vrijkomt voor grote opwekkers op de wachtlijst. Congestiemanagementonderzoeken van TenneT Behalve wij heeft ook TenneT meerdere congestiemanagementonderzoeken opgeleverd. Samen met TenneT berekenen we wat de impact van de TenneT-onderzoeken is voor onze klanten. Zodra daar meer duidelijkheid over is, zullen we daarover communiceren aan de klanten die dit raakt en zullen we het nieuws meenemen in de maandelijkse update.  Lees meer op de website van TenneT   Nieuwe campagne voor onze grootzakelijke klanten Op 1 oktober hebben een grote, nieuwe campagne gelanceerd voor onze grootzakelijke klanten. De campagne heet ‘Mijn stroomnet is jouw stroomnet’. 84 procent van de GZ-klanten die binnen 1 à 2 jaar een verzwaarde of nieuwe elektriciteitsaansluiting nodig heeft, verwacht geen problemen met hun aanvraag. Dat is niet in lijn met de werkelijkheid. Met een vernieuwend verhaal en een nieuwe campagne willen we onze zakelijke klanten bewustmaken van de situatie en ze anders naar het stroomnet laten kijken.   Deelnemen aan congestiemanagement? Wilt u bijdragen aan het oplossen van het tekort aan transportcapaciteit en heeft u flexibel vermogen wat u kunt inzetten? Geef dan uw interesse aan ons door.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Maatschappelijke prioriteit aanvragen kan vanaf 1 oktober   Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Deze maand hebben we geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet te melden. Ook publiceren we deze maand geen nieuwe congestiemanagement-onderzoeken.   Maatschappelijke prioriteit aanvragen kan vanaf 1 oktober Vanaf 1 oktober gaan we maatschappelijk prioriteren. Dit is het gevolg van het codebesluit dat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) op 18 april heeft genomen. Met maatschappelijk prioriteren kunnen bepaalde klanten prioriteit krijgen bij het toewijzen van transportcapaciteit. Denk aan scholen, waterschappen en ziekenhuizen. Staat u op de wachtlijst? Dan ontvangt u eind september een e-mail om een aanvraag te doen voor maatschappelijke prioriteit.

In Brabant is een duidelijke behoefte aan een provinciaal warmtebedrijf. De uitkomst van de dit jaar gehouden Warmtedialogen geeft de provincie voldoende vertrouwen een volgende stap te zetten naar een Brabants warmtebedrijf met een meerderheidsbelang in publieke handen.  De provincie, Energie Beheer Nederland (EBN) en Enexis Groep tekenen binnenkort een intentieverklaring om de financiële en de juridische mogelijkheden van een provinciaal warmtebedrijf te onderzoeken. Het nieuwe warmtebedrijf zal zich richten op de ontwikkeling, realisatie en exploitatie van warmte. Dit is in lijn met de nieuwe Wet collectieve warmte (Wcw), die binnenkort door de Tweede Kamer wordt behandeld. Warmte als algemene voorziening Tijdens de Warmtedialogen, gesprekken met belanghebbenden als Brabantse gemeenten, het ministerie van Klimaat en Groene Groei en bestaande warmtebedrijven, is duidelijk geworden dat een regierol van de provincie en schaalgrootte gewenst is om te komen tot een warmtebedrijf waarin de overheid een meerderheidsbelang heeft. Brabant ziet warmte net als water en elektriciteit als een algemene voorziening. Gedeputeerde Bas Maes (Klimaat & Energie) ziet in de uitkomsten van de Warmtedialogen kansen. “Een warmtebedrijf met een publiek meerderheidsbelang op provinciale schaal draagt bij aan de wens om te komen tot betaalbare, duurzame energie voor alle inwoners van Brabant. Ik zie het als een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Energierechtvaardigheid, draagvlak en draagkracht zijn nodig om de samenleving in beweging te krijgen en te houden.” Energietransitie De oprichting van een provinciaal warmtebedrijf past in de energietransitie, waarbij de focus in de energievoorziening verschuift van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie. De inschatting van EBN, Enexis Groep en de provincie Noord-Brabant is dat het toekomstige warmtebedrijf een belangrijke rol kan spelen bij het aardgasvrij maken van de provincie.  Jeroen Sanders, Chief Transition Officer bij Enexis Groep: “Schaalvergroting is de sleutel tot een succesvolle warmtetransitie in Noord-Brabant. Met een warmtebedrijf op provinciale schaal kunnen betaalbare, duurzame, collectieve warmte in de gebouwde omgeving gerealiseerd worden om de klimaatdoelen te halen. Graag onderzoeken we samen met de provincie en EBN wat hiervoor de mogelijkheden zijn.” Voordelen Het toekomstig provinciaal warmtebedrijf krijgt met een aantal uitdagingen te maken, zo blijkt uit de Warmtedialogen. Warmtenetten in grote steden vragen om andere technieken en oplossingen dan systemen geschikt voor dorpen en andere kleinere kernen. Voor al deze categorieën moet het nieuwe warmtebedrijf passend maatwerk bieden.  Definitieve besluitvorming over het warmtebedrijf is afhankelijk van de uiteindelijke wet en de snelheid waarmee de Tweede Kamer besluit over de Wcw.

Enexis Holding N.V. maakt de succesvolle afsluiting bekend van een nieuwe gecommitteerde kredietfaciliteit voor een bedrag van € 1 miljard bij een syndicaat van zeven banken.  De nieuwe faciliteit vervangt de bestaande gecommitteerde kredietfaciliteit van € 736 miljoen. Deze zou aflopen op 10 december 2025.  De faciliteit, die een looptijd heeft van vijf jaar en twee verlengingsopties van één jaar, kwam in goede samenwerking tot stand met de relatiebanken van het bedrijf, ABN AMRO Bank N.V., BNG Bank N.V., BNP Paribas S.A., ING Bank N.V., Natwest Markets N.V., Coöperatieve Rabobank U.A. en SEB, waarbij SEB de rol op zich nam van coördinator en facility agent. De faciliteit ondersteunt het sterke krediet- en liquiditeitsprofiel van de onderneming en is bedoeld voor algemene bedrijfsdoeleinden. Enexis heeft de rating Aa3 van Moody's en AA- van Standard & Poor's.

Netbeheerders Enexis en Liander starten samen met laadaanbieders ANWB, Vattenfall en Eneco eMobility de pilot ‘Netbewust thuisladen’. Hierbij worden consumenten gestimuleerd om het laden van de auto via hun eigen voorziening af te stemmen op de beschikbare ruimte op het lokale stroomnet. Daarmee zorgen we ervoor dat het net beter kan worden benut, en we binnen de grenzen van het net blijven. Consumenten zijn voordeliger uit als ze hun laadgedrag aanpassen. In de pilot trekken de organisaties samen op om inzicht te krijgen in wat er nodig is om op een klantvriendelijke manier de auto buiten de spitsuren te laden. Door de groei van het aantal elektrische auto’s, apparaten en warmtepompen loopt het stroomnet in de woonwijk op bepaalde momenten tegen de grenzen van belastbaarheid aan. De pilot ‘Netbewust thuisladen’ richt zich specifiek op het moment van thuisladen van de auto omdat dit een grote impact heeft op het net. Dit is typisch het geval als mensen thuis komen van hun werk. Er is dan een piek tussen 17.00 en 21.00 uur in het stroomnet; zo gaan bijvoorbeeld de warmtepompen aan, wordt er gekookt EN er wordt op volle snelheid geladen. Door de auto op deze momenten minder snel of op een ander moment te laden – de auto staat vaak toch voor langere periodes op de oprit - is er vaak ruimte om het laden te verplaatsen naar de momenten dat het rustiger is op het stroomnet. Slim laden De pilot moet inzichtelijk maken wat nodig is om netbewust thuisladen op grotere schaal mogelijk te maken en slim laden ook interessant te maken vanuit het oogpunt van de consument. Aanbieders van slimme laaddiensten gaan verkennen hoe zij voor klanten met een dynamisch of een vast energiecontract netbewust thuisladen het beste kunnen aanbieden. Dit kan bijvoorbeeld door een ‘slim laden’ app die automatisch de drukke momenten vermijdt, zonder dat het moment waarop de accu vol moet zijn in gevaar komt. Daarnaast wordt samen met Enexis en Liander onderzocht welke voorwaarden belangrijk zijn voor de consumenten om hun elektrische auto netbewust te laden: zowel qua gebruiksgemak als een beloning voor het ontzien van het stroomnet op drukke uren. Looptijd en omvang De pilot start in oktober en loopt tot februari 2025. De laadaanbieders zullen deelnemers werven in de verzorgingsgebieden van Enexis en Liander.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied.   Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Deze maand hebben we geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet te melden. Ook publiceren we deze maand geen nieuwe congestiemanagementonderzoeken.   Deelnemen aan congestiemanagement? Wilt u bijdragen aan het oplossen van het tekort aan transportcapaciteit en heeft u flexibel vermogen wat u kunt inzetten? Geef dan uw interesse aan ons door.

Meer dan 76.000 kilometer aan dikke stroomkabels gaat Enexis Netbeheer de komende 12 jaar in de grond leggen voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet in de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel, Brabant en Limburg. Ruim 40.000 kilometer aan middenspanningskabels en meer dan 36.000 kilometer aan laagspanningskabels die nodig zijn voor de verzwaring en uitbreiding van de stroomnetten in buurten. Om de uitbreidingsoperatie mogelijk te maken, schaalt Enexis op van 3 naar 8 kabelleveranciers. Het is de uitkomst van een aanbesteding waar in totaal 2,3 miljard euro mee gemoeid is. Het zijn indrukwekkende getallen die laten zien hoe omvangrijk de historische verbouwing van het stroomnet in Nederland is. Nog steeds neemt het aangesloten vermogen van zonne- en windinstallaties sterk toe. Terwijl door de elektrificatie van de samenleving ook de vraag naar elektriciteit snel blijft stijgen. De netcapaciteit loopt hierdoor op steeds meer plekken tegen de grenzen aan. Daarom moeten er honderden complete buurten op de schop om laagspanningsnetten te versterken, worden er op grote schaal elektriciteitsstations bijgebouwd en moeten er over lange en korte trajecten nieuwe middenspanningskabels worden gelegd. Daar zijn heel veel kabels voor nodig. Leverzekerheid kabels is noodzaak “De opgave om de netten in hoog tempo uit te breiden en te verzwaren is groot, maar wordt natuurlijk onmogelijk als we geen kabels in de sleuven kunnen leggen. Dan valt alles stil”, aldus Enexis-CEO Rutger van der Leeuw. “We willen de leverzekerheid van de benodigde kabels garanderen bij een toenemend volume, daarom schalen we op van 3 naar 8 leveranciers. We moeten – alleen al voor het verzorgingsgebied van Enexis – qua totale kabellengte bij wijze van spreken twee keer de aarde rond. We hebben het dus echt over een duizelingwekkende hoeveelheid kabels.” Samenwerking met 5 nieuwe kabelleveranciers De drie bestaande leveranciers van Enexis Netbeheer blijven kabels produceren voor de netbeheerder. Dat zijn Prysmian Netherlands, Twentsche Kabelfabriek en Waskönig+Walter Kabel-Werk. Vanuit de aanbesteding komen daar nu vijf leveranciers bij: Tele-Fonika Kable, NKT A/S, Hellenic Cables , KLZ Vertriebs en GM Products. Van der Leeuw: “We waren al zeer tevreden over de samenwerking met onze bestaande leveranciers en vinden het dan ook fantastisch dat ze aan ons verbonden blijven.  Uiteraard zijn we heel blij dat we daarbij nu 5 nieuwe producenten als partners mogen verwelkomen. Ook zij gaan de komende jaren een cruciale bijdrage leveren aan onze uitbreidingsoperatie.” Circulariteit Enexis wil de circulariteit in de materialen van kabels en de productie ervan stimuleren. Een belangrijke focus ligt op de reductie van zogeheten ‘virgin materialen’; dat zijn materialen die nooit eerder werden verwerkt of toegepast. Judith Linssen, directeur Inkoop van Enexis Netbeheer: “We zien ernaar uit om verder te gaan met onze vertrouwde leveranciers en om met onze 5 nieuwe kabelpartners samen te werken. Daarmee zorgen we niet alleen voor toekomstige leverzekerheid maar maken we samen met hen ook impact op het gebied van circulariteit”

In de eerste helft van 2024 heeft netbeheerder Enexis € 654 miljoen uitgegeven aan haar netten, een stijging in het werkpakket van 18%. Dit heeft onder andere geresulteerd in 1.020 megawatt aan nieuwgebouwde transportcapaciteit voor klanten. Dit staat gelijk aan twee keer de totale capaciteit van de stad Eindhoven. Dankzij de eerste flexcontracten met grootzakelijke klanten heeft Enexis in deze periode meer klanten kunnen aansluiten op haar netten. Ondanks deze inspanningen blijft de vraag naar transportcapaciteit sneller groeien dan Enexis kan bijbouwen. Enexis loopt niet alleen tegen de grenzen van haar netten aan, ook de beschikbare fysieke ruimte om te bouwen en de krapte op de arbeidsmarkt voor technici vormen een steeds grotere uitdaging. Dit betekent dat klanten langer moeten wachten op een aansluiting. Dit staat in het vandaag gepubliceerde halfjaarbericht van Enexis. Druk op het laagspanningsnet neemt verder toe Om zoveel mogelijk klanten te blijven helpen, zoeken we de grenzen van ons netwerk op. We proberen alles uit onze netten te halen. De keerzijde daarvan is dat de kans op overbelasting van ons elektriciteitsnet toeneemt, met meer stroomstoringen tot gevolg. De gemiddelde uitvalduur van elektriciteit bedroeg in de eerste helft van 2024 12,8 minuten (eerste helft 2023: 11,2 minuten). Met een betrouwbaarheid van 99,995% behoort ons net nog altijd tot een van de meest betrouwbare ter wereld. In de eerste helft van 2024 zagen we ook de druk op het laagspanningsnet in woonwijken steeds verder toenemen. Door de aanhoudende groei van zonnepanelen zien wij een blijvende toename van spanningsproblemen bij huishoudens. Met name in het voorjaar en in de vroege zomer wordt er zoveel elektriciteit opgewekt dat dit op steeds meer locaties zorgt voor overbelasting en stroomuitval. We moeten daarom steeds vaker noodmaatregelen toepassen om verdere overlast te voorkomen. Zo is het op zonnige of winderige dagen wel eens noodzakelijk om zonneweides en windparken uit te schakelen wanneer overbelasting van het elektriciteitsnet dreigt. Buurtaanpak De uitdagingen op het laagspanningsnet pakken we aan door ons netwerk proactief te verzwaren. De eerste gemeenten tekenden hiervoor in de afgelopen maanden een samenwerkingsovereenkomst met Enexis. Han Slootweg, COO van Enexis: “Enexis gaat samen met gemeenten en aannemerijpartners buurt voor buurt het elektriciteitsnet verzwaren. De komende drie jaar leggen we ruim 6.800 kilometer kabel aan en plaatsen we zo'n 4.100 transformatoren voor de grootste verbouwing van ons elektriciteitsnet ooit. Daarvoor moeten we intensief samenwerken met gemeenten op het gebied van ruimtelijke inpassing. Enexis start met de buurten waar de nood het hoogst is en waar we, in samenwerking met onze aannemerijpartners, snel aan de slag kunnen.” Onlangs deelde Enexis een voorlopige planning van de buurtaanpak om klanten duidelijkheid te bieden wanneer hun buurt aan de beurt is. Enexis probeert tijdens deze verbouwing de overlast zo beperkt mogelijk te houden en de energievoorziening te blijven waarborgen. Ruimtelijke inpassing infra De verbouwing van het elektriciteitsnet vraagt veel ruimte onder- en bovengronds. Dit is een flinke opgave in een tijd waarin er voor gemeentes en provincies ook veel andere ruimtelijke uitdagingen zijn. Ruimtelijke inpassingsproblemen vertragen de bouw van infrastructuur. Daarom is een proactieve aanpak samen met gemeenten essentieel om dit proces te versnellen. Door samen te werken aan het vinden van grond, het stroomlijnen van vergunningprocedures en het aanpakken van regelgeving, kunnen we deze obstakels overwinnen. Enexis gaat de komende maanden met zoveel mogelijk gemeenten samenwerkingsovereenkomsten tekenen om afspraken te maken over de benodigde maatregelen. Investeringen blijven groeien In de eerste helft van 2024 zijn onze investeringen verder toegenomen, voornamelijk door uitbreidingen en verzwaringen van het elektriciteitsnet. Vanwege deze sterk toegenomen investeringen is de kasstroom uit operationele activiteiten en investeringen in de eerste helft van 2024 € 286 miljoen negatief (2023: € 240 miljoen negatief). Voor de financiering heeft Enexis in mei 2024 de 4e groene obligatielening uitgegeven van € 500 miljoen. Daarmee kunnen we blijven investeren in de uitbreiding en verduurzaming van ons netwerk. Overigens zijn Enexis' credit ratings zeer sterk. De lange termijn credit rating bij Standard & Poor’s is begin 2024 gewijzigd van A+ met een positieve outlook naar AA- met een stabiele outlook. Bij Moody's is deze ongewijzigd gebleven (Aa3 met stabiele outlook). De nettowinst over de eerste helft van 2024 bedraagt € 122 miljoen. Dit is € 107 miljoen hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. De inkoopkosten van netverliezen waren in de eerste helft van 2023 significant gestegen, vanwege de sterk gestegen energieprijzen. Deze hogere kosten werden in 2023 niet volledig vergoed in de tarieven. In 2024 zijn de vergoedingen meer in balans met de kosten, mede vanwege de nieuwe methodebesluiten die de ACM op 23 december 2023 heeft gepubliceerd naar aanleiding van de uitspraak van het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb).

Papierfabrikant Sappi uit Maastricht en Enexis Netbeheer sluiten een uniek flexibel contract, waarmee Sappi op drukke momenten op het elektriciteitsnet zijn piekbelasting naar beneden brengt. Hiermee helpt de fabriek om overbelasting te voorkomen en ontstaat er ruimte voor nieuwe klanten in het gebied. In totaal stelt Sappi 24 MW aan flexibel vermogen beschikbaar. Dit is met afstand het grootste flexcontract van een industriële klant in Nederland. Het elektriciteitsnet van Enexis is vrijwel overal vol, waardoor nieuwe grote klanten niet kunnen worden aangesloten. Uitbreiding van het net is noodzakelijk, maar dat duurt lang. In Zuid-Limburg is er pas in 2028 op grote schaal extra netcapaciteit bijgebouwd. Ondertussen werkt Enexis hard aan een efficiënter gebruik van het bestaande net. Bijvoorbeeld door grote klanten te vragen om – voor een financiële vergoeding – hun elektriciteitsverbruik tijdens piekmomenten te verminderen. Sappi is de eerste industriële klant van Enexis die zo’n zogeheten capaciteitsbeperkend contract (cbc) sluit. Elektrische boilers Sappi is één van de grootste klanten van Enexis, met een gecontracteerd vermogen van 37 MW. Een aanzienlijk deel is – technisch gezien – relatief eenvoudig flexibel aan te sturen. Sappi heeft een elektrische boiler die niet de hele dag op vol vermogen hoeft te draaien. Van het huidige vermogen gaat Sappi 9 MW flexibel ter beschikking te stellen aan Enexis. Met die capaciteit kan Enexis extra klanten helpen – zowel grote bedrijven als woonhuizen en laadpalen. Ter illustratie: met 9 MW kan Enexis zo’n 2000 all electric nieuwbouwwoningen aansluiten. Daarnaast staat de fabriek in Maastricht bovenaan de wachtlijst met een aanvraag van nog eens 15 MW – die het nodig heeft voor een tweede e-boiler. Die aanvraag gaat Enexis honoreren, onder de voorwaarde dat die volledige 15 MW eveneens flexibel aan te sturen is. In totaal sluiten Sappi en Enexis een contract voor 24 MW aan flexibel vermogen. Hierdoor kan Sappi een tweede e-boiler installeren, krijgt Enexis meer lucht op het elektriciteitsnet in Zuid-Limburg, en kunnen er daarnaast extra klanten geholpen worden. Inspiratie voor maakindustrie “Een geweldige uitkomst voor alle partijen”, zegt Karin Mathijssen, directeur Grootzakelijk bij Enexis Netbeheer. “In de praktijk blijkt het vaak erg lastig om dit soort contracten af te sluiten met industriële klanten. We begrijpen dat we soms veel vragen van bedrijven, maar dit voorbeeld toont nu aan dat het wel degelijk kán. Er is één stroomnet waar we met z’n allen gebruik van willen maken, ik vind het geweldig dat Sappi meedenkt over een efficiënter gebruik van dat volle net. We hopen dat dit voor inspiratie zorgt bij vergelijkbare maakindustrie.” “We hebben dit contract gesloten omdat het past binnen onze duurzaamheidsdoelstellingen en het onze betrokkenheid bij de lokale gemeenschap en de bredere energietransitie benadrukt,” zegt Ferdinand Koster, Mill Director bij Sappi Maastricht. “Door de flexibele inzet van onze energie assets, dragen we bij aan een stabieler en beter gebruik van het elektriciteitsnet en ondersteunen we de verdere economische groei, elektrificatie en decarbonisatie in de regio. Dit is een win-win situatie voor iedereen.”

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Capaciteitskaarten vernieuwd Nieuw overzicht van stand van de uitvoering bij netbeheerders   Geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Deze maand hebben we geen nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet te melden. Ook publiceren we deze maand geen nieuwe congestiemanagementonderzoeken.   Capaciteitskaarten vernieuwd De landelijke capaciteitskaarten voor afname en teruglevering zijn vernieuwd. De kaarten zijn aangevuld met informatie vanuit de regionale netbeheerders over aanwezige en benodigde transportcapaciteit, het aantal partijen in de wachtrij en hoeveel vermogen er is aangevraagd. De wachtlijstkaarten waarin we deze informatie van ons netgebied voorheen deelden, zijn hierbij komen te vervallen. De gezamenlijke netbeheerders blijven werken aan verdere transparantie. Later dit jaar komt er een volgende update van de capaciteitskaart. Dan komt er meer data over de wachtlijst op het hoogspanningsnet beschikbaar. Daarnaast worden dan de verwachte netuitbreidingen toegevoegd.   Nieuw overzicht van stand van de uitvoering bij netbeheerders Deze maand heeft Netbeheer Nederland een breder overzicht gepubliceerd van de stand van de uitvoering van de gezamenlijke netbeheerders. Hierin staat onder andere hoeveel nieuwe aansluitingen er zijn gerealiseerd, hoeveel flexibele contracten er zijn gesloten, hoeveel kilometer kabel er in de grond is gelegd en hoeveel laadpalen er zijn aangesloten. Het overzicht wordt iedere 6 maanden vernieuwd. Bekijk de stand van de uitvoering

Enexis Holding heeft vandaag succesvol de vierde groene obligatie van 500 miljoen euro uitgegeven. Met deze uitgifte heeft Enexis opnieuw een brede groep van duurzame investeerders aan zich kunnen binden. De obligatie heeft een looptijd van 12 jaar, een couponrente van 3,50% en krijgt een uitgiftedatum van 30 mei 2024. De uitgifte van de obligatie volgt op de credit investor update eerder deze maand, waarin Enexis investeerders heeft ontmoet en heeft geïnformeerd over wat er speelt in de energietransitie.De groene obligatie wordt, net zoals de vorige  groene obligaties, gebruikt om te investeren in projecten die bijdragen aan het verhogen van het aandeel duurzame energie in de netten van Enexis. Denk aan netuitbreidingen ten behoeve van wind- en zonneparken, toevoegen van slimme distributieautomatisering in het net en het plaatsen van slimme meters. Het totaal aan uitgegeven groene obligaties door Enexis bedraagt nu 2,0 miljard euro. De groene obligatie wordt uitgegeven onder het Green Finance Framework van april 2023. Dit Framework draagt volgens het onafhankelijke rating agency ISS-ESG bij aan het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG’s). Het Framework is bovendien volledig in lijn met de belangrijkste marktstandaarden voor groene obligaties: EU Taxonomie en Green Bond Principles. De groene obligatie wordt genoteerd aan Euronext Amsterdam, met ISIN nummer XS2831084657.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Uitkomsten congestieonderzoeken Verplichting deelname congestiemanagement Uitkomsten congestieonderzoeken Vandaag publiceren wij de uitkomsten van nieuwe congestieonderzoeken voor afname en terugleveren. Uit de onderzoeken blijkt dat er op dit moment helaas nergens extra ruimte is voor klanten met een grootzakelijke aansluiting. Nieuwe knelpunten voor afname in Groningen Provincie Station Blok Groningen Eemshaven-Midden MS10 Groningen Eemshaven-Oost MS20 Groningen Meeden MS40 Groningen Stadskanaal MS10 en MS30 Groningen Veendam MS10, MS20, MS30 en MS40 Groningen Winschoten MS10 en MS20 Uitzondering voor aansluitingen groter dan 6 MVA Voor klanten met een aansluiting groter dan 6 megavoltampère (MVA) geldt een uitzondering voor bovengenoemde stations. Dit zijn klanten met een directe aansluiting op het hoog-/middenspanningsstation. Onder specifieke voorwaarden is voor hen nog ruimte vrij. De (bestaande) klanten voor wie dit geldt, krijgen van ons hierover bericht. Verplichte deelname congestiemanagement In de update van december 2023 gaven we aan dat we zijn gestart met een volgende fase voor congestiemanagement. In deze fase verplichten we grote invoeders van elektriciteit om een aanbod te doen voor congestiemanagement. Deze verplichting gaat ook gelden voor de stations Ommen Dante (Overijssel) en Hoogeveen (Drenthe). Inzicht in wachtlijsten en netuitbreidingen Wilt u meer weten over de situatie in uw regio? Via onze digitale kaart  krijgt u inzicht in de wachtlijsten en planning van netuitbreidingen per regio. U ziet hier hoeveel bedrijven er per station op de wachtlijst staan en hoeveel vermogen er wordt gevraagd. Bekijk digitale wachtlijstkaart

Vandaag ondertekenen 18 bedrijven op het Hapertse Kempisch Bedrijvenpark (KBP) een samenwerkingsovereenkomst met Enexis voor een energiehub. Deze hub is een pilot van Enexis, gemeente Bladel, Provincie Noord-Brabant en de samenwerkende bedrijven. Het doel van deze pilot is dat de ondernemers, waaronder VDL Groep en VGI Groep, op het KBP hun energievoorziening collectief gaan organiseren, op basis van duurzame energiebronnen. Ze gaan onderling energie delen als directe oplossing voor de huidige netcongestie (file op het elektriciteitsnet). Gemeente Bladel faciliteert en ondersteunt deze pilot vanwege de economische belangen voor de regio. Een lokaal energiesysteem moet de betrokken bedrijven onafhankelijker maken van de beperkte capaciteit op het elektriciteitsnetwerk. In dat systeem geven de bedrijven aan wat hun vraag en aanbod van stroom is. Het systeem regelt de verdeling en de betaling van de gevraagde elektriciteit. Bijkomend voordeel is dat lokale koppeling van opwek en gebruik, zoals het op KBP gaat werken, de beste oplossing is voor de energietransitie, omdat het bestaande net dan niet extra wordt belast. Dat is de kern van een energiehub. Marco van Geel, voorzitter KBP en directeur VGI Groep, is enthousiast over deze stap: “Ik heb mijn bedrijf op dit park gevestigd en daarvoor dure grond gekocht. Toen bleek al snel dat ik onvoldoende stroom kon krijgen. Omdat je nou eenmaal een ondernemer bent, ga je kijken hoe dat dan wel kan. Daarom heb ik, samen met de andere betrokkenen, flink getrokken aan dit plan voor een energiehub. Voor ons Park en dus ook voor mij een werkbare oplossing. We kunnen met z’n allen blijven groeien en verduurzamen terwijl niemand zonder stroom zit.” Samenwerken oplossing congestie Wethouder Hetty van der Hamsvoort: ’’De wil om samen te werken is erg belangrijk in dit project. Overheid en ondernemers weten elkaar goed te vinden. Dat is essentieel om deze pilot te laten slagen. Deze innovatieve samenwerking is kenmerkend voor de Brainportregio. Zo stimuleren we de technische en economische groei ervan. Daarnaast hebben wij als gemeente ook grote ambities in de verduurzaming van bedrijventerreinen en het opwekken van groene energie.’’ Voor Enexis is het belangrijk dat op KBP ruimte op het net komt, waar die er nu niet is. Bram Gerrist, directeur Innovatie, voegt hieraan toe: “Het was geen makkelijke technische en juridische puzzel. De belangen van de energiehub als groep, bedrijven individueel en Enexis als netbeheerder moesten samenkomen. Dat we vandaag met z’n allen tekenen betekent dat het gelukt is.” Het was voor de netbeheerder een leerzame onderneming die een blauwdruk vormt voor de volgende energiehubs die op de planning staan. Pilotfase Eind 2022 is op het Kempisch Bedrijvenpark een haalbaarheidsonderzoek gestart naar het concept en toepassing van een energiehub voor het bedrijventerrein. Firan, infraspecialist nieuwe energie, heeft in deze eerste fase, samen met netbeheerder Enexis en de betrokken bedrijven de energieprofielen van de gevestigde bedrijven in kaart gebracht. André Simonse, Business Developer bij Firan: “Dit is een bedrijventerrein in ontwikkeling met een mix van gevestigde bedrijven, die verder willen groeien, en nog nieuw te vestigen bedrijven. Sommige bedrijven hebben energie over en sommige juist een tekort. Oftewel, alle bedrijven hebben verschillende soorten energiebehoeften. De ideale mix voor de energiehub bestaat uit enerzijds energieverbruik overdag en ‘s nachts - bijvoorbeeld door dan elektrische vrachtwagens te laden - én energieproductie uit zon, wind en warmtekrachtkoppeling. Door die ideale mix kunnen we het bedrijventerrein door de seizoenen en alle weertypes heen voorzien van (extra) energie. Om een energiehub als deze voor elkaar te krijgen, is het van belang dat bedrijven zich flexibel opstellen, dat een gemeente zich ondernemend opstelt én dat de netbeheerder van het elektriciteitsnet de nek durft uit te steken. In het geval van het Kempisch bedrijventerrein is dat allemaal gelukt, waardoor alle partijen nu succesvol van start gaan.” Hoe werkt een energiehub De samenwerkende bedrijven verenigen zich in een coöperatie en deze krijgt een groepstransportovereenkomst van netbeheerder Enexis. De bedrijven gaan onderling energie delen en momenten van piekverbruik beter op elkaar afstemmen. De coöperatie zorgt voor het verdelen van de energie, het afstemmen van de behoefte en kostenverdeling. Daarnaast voegen de bedrijven duurzame energie van een nog te bouwen windturbine toe aan de hub om de totale capaciteit te vergroten. De inzet van grootschalige batterijen voor energieopslag biedt extra capaciteit in tijden van piekbelasting. Voor situaties waarop de zon, wind, het elektriciteitsnet van Enexis en batterijen niet voldoende energie kunnen leveren kan een warmtekrachtcentrale worden ingezet.

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) van Enexis Holding heeft vandaag Els de Groot officieel benoemd als nieuw lid van de Raad van Commissarissen (RvC). De Groot, met een indrukwekkende carrière als Chief Risk Officer bij Rabobank en onder andere Chief Financial Officer bij Van Lanschot Bankiers en Royal Schiphol Group, brengt een schat aan ervaring mee. In haar nieuwe rol van voorzitter van de auditcommissie kan zij haar veelzijdige financiële kennis uitstekend inzetten. Haar expertise is heel relevant voor Enexis gezien de substantiële financiële uitdagingen van de energietransitie. Jos Nijhuis, voorzitter van de RvC van Enexis: "Met Els de Groot verwelkomen we een zeer ervaren financieel expert in ons team. Haar kennis en ervaring zijn van grote waarde voor onze organisatie en zullen bijdragen aan de verdere ontwikkeling van Enexis. We zien uit naar de samenwerking en de impact die zij zal hebben op onze toekomstige projecten." Met de toetreding van De Groot bestaat de Raad van Commissarissen nu uit drie vrouwen en twee mannen, een samenstelling die bijdraagt aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid en diversiteit binnen de organisatie. Els de Groot over haar benoeming: “De energietransitie is een cruciale factor in de verduurzaming van Nederland. 2030 en 2050 lijken ver weg, maar de uitbreiding van de energie-infrastructuur vergt van alle betrokkenen enorme inspanningen. Ik kijk er naar uit om vanuit de Raad van Commissarissen van Enexis bij te dragen aan deze urgente en complexe transitie.” Naast haar nieuwe rol bij Enexis is De Groot actief als gastdeskundige bij de Adviesraad Maatwerkafspraken Verduurzaming Industrie (AMVI), die adviezen geeft aan de minister van Economische Zaken en Klimaat over de ondersteuning van grote industriële bedrijven bij hun verduurzaming. Ze is eveneens Lid van de Adviesraad van het Agentschap van de Generale Thesaurie. Sedert 1 april jongstleden is zij Financieel Directeur ad interim bij GVB in Amsterdam. Els de Groot is de opvolger van Carmen Velthuis. Velthuis treedt af vanwege de afloop van haar zittingstermijn van acht jaar. Zij was al die tijd voorzitter van de Auditcommissie en in die hoedanigheid nauw betrokken bij de verkoop van Fudura en het afsprakenkader met het Rijk. De Raad van Commissarissen van Enexis bestaat nu uit Anita Arts, Joost van Dijk, Els de Groot, Wilma Mansveld en Jos Nijhuis.

De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft vandaag meerdere maatregelen gepresenteerd die moeten bijdragen aan efficiënter gebruik van de energienetten. De ACM wil hiermee de problemen rond netcongestie verminderen. Onderdeel van het pakket is onder andere het mogelijk maken van prioritering in de aanvragen en afspraken over de termijn waarop een nieuwe of zwaardere aansluiting gerealiseerd moet zijn. Netcongestie ontstaat wanneer verbruikers meer elektriciteitstransport vragen dan het stroomnet aankan, bijvoorbeeld door het gebruik van warmtepompen, zonnepanelen en het laden van elektrische voertuigen. Nederland verduurzaamt momenteel in recordtempo en fossiele brandstoffen maken plaats voor duurzame elektriciteit. De vraag groeit echter sneller dan netbeheerders het net kunnen verzwaren en uitbreiden. Maatschappelijk prioriteren De ACM maakt het mogelijk dat netbeheerders afstappen van het ‘first come, first served-principe’ waarbij aanvragen voor transportcapaciteit moeten worden behandeld in volgorde van binnenkomst. Netbeheerders onderschrijven het doel om sommige aanvragers met voorrang transportcapaciteit te bieden op het moment dat deze beschikbaar komt. Denk hierbij aan diensten die congestie verminderen, veiligheidsdiensten en scholen. In het voorstel dat ACM vandaag gepubliceerd heeft, is een duidelijk kader gemaakt dat handvatten biedt aan zowel de aanvragers van transportcapaciteit als de netbeheerders bij het beantwoorden van de vraag wie er voorrang moet krijgen op de aanvraag. Het gaat hierbij nadrukkelijk om voorrang bij het verkrijgen van transportcapaciteit. De regelgeving voorziet niet in voorrang voor de werkzaamheden die nodig zijn om de klant aan te sluiten. Partijen die in een categorie van het prioriteringskader vallen krijgen niet automatisch voorrang. Daarvoor moeten ze eerst bewijsstukken aanleveren waarmee ze aantonen te voldoen aan verschillende vereisten. Hoe werkt dit prioriteringskader in de praktijk? Zie deze speciale pagina. Prioritering zorg niet voor extra ruimte Prioritering betekent echter niet dat er extra ruimte op de elektriciteitsnetten beschikbaar komt. Op een andere manier capaciteit verdelen, maakt de koek nog niet groter. Daarom is het cruciaal dat we de uitbreiding van het elektriciteitsnet blijven opschalen en versnellen, zoals netbeheerders al doen met de Nationale Uitvoeringsagenda regionale energie infrastructuur. Ook indien prioriteit wordt toegekend, zal de capaciteit pas volgen op het moment dat dit beschikbaar is. Daarbij benadrukken netbeheerders dat voorrang geven aan de ene partij ook inhoudt dat anderen mogelijk langer op transportcapaciteit moeten wachten. Aansluittermijnen Grootverbruik ACM publiceert ook het codebesluit Aansluittermijnen van grote aansluitingen. De code is gebaseerd op het voorstel dat de regionale netbeheerders en marktpartijen gezamenlijk hebben opgesteld en afgestemd met de ACM. In het codebesluit dat de ACM gepubliceerd heeft, staan meerdere termijnen opgenomen. Die termijnen doen recht aan de complexiteit van het proces, de toegenomen vraag naar aansluitingen en het tekort aan personeel om deze te realiseren. Met de nieuwe voorgestelde werkwijze komt er meer duidelijkheid voor de aanvragers, biedt het aanvragers een realistische termijn en krijgen netbeheerders meer mogelijkheden om het werk planmatiger te doen. Congestiemanagementonderzoek Wie een aanvraag voor een nieuwe aansluiting doet, komt in veel gevallen op een wachtlijst te staan. In congestiegebieden moeten netbeheerders daarvoor eerst weten hoeveel ruimte en vooral hoeveel flexibele ruimte er nog is. Om daar achter te komen, doen netbeheerders congestiemanagement onderzoeken. ACM heeft vandaag ook gepubliceerd over wat zij denken dat een passende termijn is voor deze onderzoeken. ACM stelt dat in het geval van een verzoek voor een aansluiting voor afname van elektriciteit, de maximale termijn voor een onderzoek twaalf maanden mag zijn. En voor invoeding is die termijn zes maanden. Netbeheerders zoeken naar flexibiliteit. Dat doen ze bij huidige aangeslotenen, én bij partijen die nu op de wachtlijst staan. Dit is een intensief en tijdrovend proces. Twaalf maanden voor de afname van stroom lijkt een redelijke termijn. Wel maken netbeheerders zich zorgen over de gestelde termijn van zes maanden in het geval van invoeding. Benutting van het gevraagde vermogen De ACM publiceert ook het codebesluit over GOTORK - een afkorting voor Gebruik Op Tijd of Raak het Kwijt. Dit besluit houdt in dat de netbeheerder de mogelijkheid krijgt om niet benut contractvermogen (elektriciteit) naar beneden bij te stellen als blijkt dat er geen zicht is op een volledige benutting van het contractvermogen door haar klanten. Enexis onderzoekt – samen met collega-netbeheerders – hoe en wanneer ze deze regelgeving gaan toepassen.  

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Uitkomsten congestieonderzoeken Publicatie codebesluiten ACM Publicatie Investeringsplan Enexis Flexibel contract afgesloten voor Zonnepark Wilbertoord   Uitkomsten congestieonderzoeken Vandaag publiceren wij de uitkomsten van nieuwe congestieonderzoeken voor afname en terugleveren. Uit de onderzoeken blijkt dat er op dit moment helaas nergens extra ruimte is voor klanten met een grootzakelijke aansluiting. Afgeronde congestieonderzoeken voor afname Provincie Station Blok Overijssel Enschede van Heekstraat MS00 Noord-Brabant Moerdijk A Publicatie codebesluiten ACM Onze toezichthouder Autoriteit Consument & Markt publiceerde vandaag 3 nieuwe codebesluiten. Lees voor meer informatie onze nieuwsberichten: Codebesluit maatschappelijk prioriteren Codebesluit codebesluit aansluittermijnen grote aansluitingen elektriciteit Codebesluit GOTORK Publicatie Investeringplan Enexis 2024 Deze week publiceerde we de definitieve versie van het investeringsplan voor de komende tien jaar, na goedkeuring van onze toezichthouder ACM. Dat betekent onder andere: Plannen voor 125 uitgebreide hoogspanningsstations, en tientallen nieuwe. Op korte termijn acht projecten om extra groen gas in te voeden. Voor de komende drie jaar een investering van 3 miljard euro om onze netten uit te breiden en zo'n 1,5 miljard euro voor het onderhoud en beheer van de huidige infrastructuur.  Het is ons meest ambitieuze plan ooit. Dat is hard nodig, want de energietransitie is op stoom en dat vraagt om een historische verbouwing van onze gas- en elektriciteitsnetten. Lees meer over ons investeringsplan Zonnepark Wilbertoord helpt druk op net te verlichten met flexibel contract Statkraft en Scholt Energy hebben een flexibel contract met ons afgesloten voor Zonnepark Wilbertoord. Het zonnepark in Land van Cuijk heeft een capaciteit van bijna 6 megawatt en gaat per direct flexibel vermogen leveren. Hiermee draagt het direct bij aan het verlichten van de druk op ons elektriciteitsnet. Capaciteitsbeperkingscontracten zijn een cruciale stap in het beheren van piekmomenten en het efficiënt benutten van het bestaande net. Dit heet ook wel congestiemanagement. Hierbij wordt op piektijden minder stroom teruggeleverd. Deze samenwerking laat zien hoe met innovatie en samenwerking slimme oplossingen kunnen worden gevonden voor netcongestie. Zo versnellen we samen de overstap naar duurzamere energiebronnen. Inzicht in wachtlijsten en netuitbreidingen Wilt u meer weten over de situatie in uw regio? Via onze digitale kaart  krijgt u inzicht in de wachtlijsten en planning van netuitbreidingen per regio. U ziet hier hoeveel bedrijven er per station op de wachtlijst staan en hoeveel vermogen er wordt gevraagd. Bekijk digitale wachtlijstkaart

Op 11 april 2024 starten TenneT en Enexis met de bouw van een nieuw hoog- en middenspanningsstation op bedrijventerrein Zuid-Groningen bij Ter Apelkanaal, in de gemeente Westerwolde. Het is het eerste hoogspanningsstation dat gebouwd wordt volgens een nieuw, standaard ontwerp. De komende jaren bouwt TenneT meerdere nieuwe 380.000 volt-stations, ruim duizend hoogspanningsmasten en legt zij tienduizenden kilometers elektriciteitskabel aan. Om dit snel, efficiënt en duurzaam te kunnen doen is een standaard werkwijze nodig. Overal in Nederland worden deze hoogspanningsstations en hoogspanningsmasten gebouwd op basis van standaard modules. Dit geldt voor TenneT en Enexis. Modulair bouwen – sneller en efficiënter De netbeheerders bouwen het elektriciteitsstation op bedrijventerrein Zuid Groningen modulair, volgens een nieuw standaard ontwerp. Door de standaardisaties verwachten de netbeheerders sneller te kunnen werken. De technische standaard is nodig om de enorme opgave waar TenneT en Enexis voor staan om de uitbreiding van het hoogspanningsnet te realiseren. Ook voor het onderhoud is het belangrijk dat er met standaard ontwerpen wordt gebouwd. De afgelopen jaren hebben engineers, samen met marktpartijen, een standaard ontwerp ontwikkeld voor de 380 kV-stations. Netversterking Noordoost Nederland Het nieuwe hoog- en middenspanningsstation in Zuidoost Groningen is nodig om aan de snelle groei van het elektriciteitsaanbod via wind- en zonne-energie, de verduurzaming en de verwachte toename van de vraag te voldoen. Door de realisatie van het nieuwe station komt er 360 megawatt extra capaciteit beschikbaar. Dit is een behoorlijke uitbreiding; ter vergelijking, de huidige stations in Stadskanaal en Musselkanaal hebben een capaciteit van 120 megawatt. Dit is dus anderhalve keer zoveel. Hiermee worden de bestaande regionale wachtlijsten voor aansluitingen grotendeels weggewerkt . Daarnaast komt er ruimte vrij voor nieuwe aansluitingen.  Het station is met name bedoeld voor grote opwekkers in de regio, zoals zonneparken en is naar verwachting rond 2027 gereed voor gebruik. Tot 2030 zullen we op nog vijf plekken in Noord-Nederland soortgelijke stations realiseren, ook daarna volgen nog meer stations die nu in de studiefase zitten. Rutger van der Leeuw (CEO van Enexis): "Wij zetten als Enexis alles op alles om sneller te kunnen bouwen. Het is heel mooi om te zien, dat we hier in samenwerking met TenneT nieuwe manieren van bouwen ontwikkelen, die leiden tot ingrijpend kortere doorlooptijden. Het resultaat is aanzienlijk: door deze manier van werken besparen we gemiddeld een jaar in aanleg van onze hoog- en middenspannings stations en ronden we onze werkzaamheden in een recordtempo van 1,5 jaar af. De ervaringen die we tijdens de realisatie van dit HS/MS station opdoen, nemen we mee in de realisatie van andere stations." Marjolein de Gorter-Manhoudt (Director Large Projects Nederland TenneT): "Deze nieuwe standaard is een must om de enorme opgave waar TenneT en Enexis voor staan bij de uitbreiding van het hoogspanningsnet te realiseren. Ik ben trots op de nieuwe standaard die onze engineers, samen met marktpartijen hebben ontwikkeld. En ben blij dat Omexom op bedrijventerrein Zuid Groningen nu als eerste kan starten met de bouw van het eerste modulair 380 kV-station."

Netbeheerder Enexis zet vol in op groen gas en plaatst daarom in het Drentse Wijster een eerste groen gas tussenbooster. Deze booster zorgt ervoor dat we het lokale gas naar meer klanten kunnen transporteren via de hogere druk gasnetwerken. Dit is nodig als de vraag naar gas lokaal lager is dan het aanbod, dat gebeurt vooral in de zomer. Met deze booster kunnen groen gasproducenten ieder jaar zo’n twee miljoen m³ groen gas extra invoeden, Dit staat gelijk aan het gebruik van zo'n 1600 Drentse woningen. Groei groen gas is essentieel Het regionale gasnet blijft naar verwachting tot minimaal 2050 nodig voor de distributie van groen gas en is hiermee een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Enexis ondersteunt daarom de ambitie in het klimaatakkoord om in 2030 landelijk 2 miljard m3 groen gas te transporteren. Enexis distribueerde in 2023 al zo’n 100 miljoen m³ groen gas en is verheugd te zien dat landelijk 22% meer groen gas is geproduceerd dan het jaar ervoor. Extra groen gas goed nieuws voor provincie Drenthe Meer groen gas in Wijster is ook goed nieuws voor de agrarische sector en de inwoners van Drenthe. De ontwikkelingen in Wijster passen goed bij de ambities van de provincie Drenthe, zegt verantwoordelijk gedeputeerde Henk Jumelet: “Groen gas is een duurzaam alternatief voor aardgas en wordt geproduceerd uit onder meer slib, tuinafval, resten groente en fruit, en dierlijke restproducten zoals koeienmest. We zijn blij met de komst van de tussenbooster van Enexis, waardoor we extra groen gasproductie kunnen realiseren en onze provincie kunnen voorzien van groen gas. Investeren in groen gas is prioriteit voor Enexis “In de energietransitie gaan we van een centraal gevoed aardgasnetwerk naar decentrale opwek en invoeding van duurzaam groen gas. Het gas stroomde altijd één richting op: van Groningen naar alle uithoeken van het land. De groen gas booster is een innovatie om het tweerichtingsverkeer op het gasnetwerk mogelijk te maken. Zo vindt het groeiend aanbod van lokaal ingevoed groen gas zijn weg naar waar de vraag is, ook in de zomer, ” aldus Michiel van Dam, innovatiemanager en groen gas expert bij Enexis. Daarom investeren we de komende jaren fors in ons gasnetwerk om in 2030 de invoeding van zo'n 800 miljoen m3 gas in ons net mogelijk te maken. Dat is gelijk aan het gasverbruik van ongeveer 600.000 huishoudens. Om dit te bereiken zullen we de komende jaren een tiental boosters plaatsen, waarvan deze in Drenthe de eerste is. De eerste groen gas tussenbooster in het Enexis netwerk wordt deze zomer geplaatst en in gebruik genomen.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet). In deze update: Uitkomsten congestieonderzoeken   Uitkomsten congestieonderzoeken Vandaag publiceren wij de uitkomsten van nieuwe congestieonderzoeken voor afname en terugleveren. Uit de onderzoeken blijkt dat er op dit moment helaas nergens extra ruimte is voor klanten met een grootzakelijke aansluiting. Afgeronde congestieonderzoeken voor afname Provincie Station Blok Noord-Brabant Breda B Noord-Brabant Eerde F Afgeronde congestieonderzoeken voor terugleveren Provincie Station Blok Noord-Brabant Eerde F Bekijk het volledige rapport per onderzoek   Verplicht congestiemanagement In de update van december gaven we aan dat we zijn gestart met een volgende fase voor congestiemanagement. In deze fase verplichten we grote invoeders van elektriciteit om een aanbod te doen voor congestiemanagement. Deze verplichting gaat ook gelden op het hierboven genoemde station  voor terugleveren: station Eerde (blok F).   Inzicht in wachtlijsten en netuitbreidingen Wilt u meer weten over de situatie in uw regio? Via onze digitale kaart krijgt u inzicht in de wachtlijsten en planning van netuitbreidingen per regio. U ziet hier hoeveel bedrijven er per station op de wachtlijst staan en hoeveel vermogen er wordt gevraagd. Bekijk digitale wachtlijstkaart

Groen Gas maakt een opmars in Nederland en ook in het Enexis verzorgingsgebied is de groei van het duurzame alternatief voor aardgas groot. Landelijke wordt er nu 280 miljoen kubieke meter (0,28 Billon Cubic Meters BCM) ingevoed. Ten opzichte van 2022 is dat 22% meer groen gas in het Nederlandse gasnetwerk. Enexis neemt in 2023 bijna 100 miljoen m³ voor haar rekening. Dat is ruim 31% meer het jaar ervoor, toen er nog 76 miljoen m³ ingevoed werd. Deze toename wordt vooral veroorzaakt door meer invoeding van bestaande groen gasproducenten en ook door een kleine toename in het aantal nieuwe producenten met een aansluiting op het net. Groen gas wordt lokaal gemaakt door ondernemers. Ze vergisten of vergassen afval- en reststromen uit bijvoorbeeld de landbouw, voedingsindustrie en waterzuivering. Boeren kunnen mest omzetten in groen gas, daardoor vermindert de uitstoot van methaan, CO2 en stikstof. Klimaatakkoord Maar voor groen gas is er nog een lange weg te gaan. Volgens het klimaatakkoord moet er in 2030 twee miljard kuub zijn, zeven keer zo veel als de huidige groen gas productie. Om dit doel te bereiken, zijn verschillende stimuleringsmaatregelen nodig, zoals de introductie van een wettelijke bijmeng verplichting van groen gas in de gebouwde omgeving. Daarnaast zijn er ook aanpassingen nodig in het gasnetwerk om deze groei mogelijk te maken. Proactief investeren in het gasnet Het regionale gasnet blijft ook na 2050 nodig voor de distributie van groen gas en is hiermee een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Wij willen de invoeding van dit gas in onze netwerken optimaal laten verlopen. Als netbeheerder zullen we aanzienlijke aanpassingen moeten doorvoeren om onze ambitie waar te maken. Daarom investeren we de komende jaren flink om het opschalen van de invoeding mogelijk te maken en pakken we knelpunten proactief aan. We werken daarmee toe naar 780 miljoen kub groen gas invoeding in het Enexis gasnet in 2030. Knelpunten Met de stijging van het aantal producenten en de dalende gasvraag, is er behoefte aan meer detailinzicht in de mogelijkheden van groengas invoeding en potentiële knelpunten in ons gasnet. Wanneer er knelpunten ontstaan zijn er verschillende oplossingsrichtingen zoals onder andere netkoppelingen en een groengas booster. Deze aanpassingen moeten het dan mogelijk maken om producenten ten minste 8000 uur per jaar te laten invoeden.

Enexis heeft het afgelopen jaar ongeveer 1.350 kilometer elektriciteitskabel aangelegd en opnieuw meer nieuwe stations dan ooit gerealiseerd. Met 2.180 megawatt werd een recordhoeveelheid capaciteit bijgebouwd: 1.258 megawatt door uitbreiding en 922 megawatt door reguliere vervanging. Enexis gaf in 2023 € 1.214 miljoen uit aan haar netten, een groei van 18%. Deze groei kon Enexis onder andere realiseren doordat steeds meer technici de keuze maken voor een loopbaan bij Enexis. Het afgelopen jaar zijn er 370 (FTE) technische medewerkers gestart. De netbeheerder maakte dit bekend bij de publicatie van het jaarverslag 2023. Rutger van der Leeuw, CEO van Enexis Groep: “Het afgelopen jaar hebben onze medewerkers heel hard gewerkt om de broodnodige versnelling te realiseren. En de komende drie jaar investeert Enexis nog eens € 3 miljard om haar netten uit te breiden en zo'n € 1,5 miljard in het onderhoud en beheer van het bestaande netwerk. We gaan alle 125 bestaande hoogspanningsstations uitbreiden en er ruim 40 van bijbouwen in de komende jaren. Ondanks de forse inspanning, is het gat tussen wat nodig is en wat we kunnen bijbouwen, het afgelopen jaar helaas groter geworden.” Enexis had in 2023 opnieuw te maken met een enorme groei van de vraag naar elektriciteit en het aanbod van wind- en zonne-energie. Hierdoor zijn de wachtlijsten voor nieuwe klanten of klanten die willen uitbreiden verder toegenomen. “Het gevolg is dat we in 2023 grootzakelijke klanten moesten vertellen dat het soms wel vijf tot tien jaar gaat duren totdat ze een nieuwe of zwaardere aansluiting kunnen krijgen. Dat is een pittige boodschap die we ontzettend vervelend vinden. Het betekent dat deze ondernemers hun plannen moeten uitstellen of andere oplossingen moeten zoeken”, aldus Van der Leeuw. Samenwerking met klanten In gesprekken met klanten, ziet Enexis een groeiend besef dat de drukte op het elektriciteitsnet een nieuwe realiteit is in de energietransitie. Grootzakelijke klanten blijken bovendien meer behoefte te hebben aan samenwerking met netbeheerders om optimale keuzes te kunnen maken omdat de gevolgen van het volle stroomnet voor hen groot zijn. “Uit onderzoek blijkt dat een groot aantal bedrijven de impact van het volle elektriciteitsnet op hun bedrijfsvoering niet volledig overziet”, stelt Van der Leeuw. “Hierdoor worden deze bedrijven pas bij de daadwerkelijke aanvraag geconfronteerd met de jarenlange doorlooptijden.” Enexis geeft bedrijven via wachtlijstkaarten, toegang tot meer gedetailleerde informatie over hoeveel grote zakelijke klanten per station op de wachtlijst staan en hoeveel capaciteit zij aan hebben gevraagd. Van der Leeuw: “Door die informatie groeit bij bedrijven het inzicht dat zij op een andere manier naar hun energiegebruik moeten kijken. Bovendien kunnen bedrijven hierdoor beter inschatten wat de consequenties van netcongestie voor hen zijn.” Hetlektriciteitsnet zit immers niet voortdurend vol. Dit geldt vooral op piekmomenten, maar er zijn ook momenten met minder netbelasting. Via flexcontracten kunnen bedrijven in bepaalde gevallen alsnog gebruik maken van het net. Enexis ziet de interesse voor flexibele contractvormen voor het omgaan met piekbelasting langzaam groeien, ook bij bestaande klanten. Vooralsnog is een klein aantal bedrijven bereid hun productieproces te verplaatsen naar de nacht, elektriciteit te delen met een buurbedrijf of batterijen te plaatsen om hun businesscase rond te krijgen. Van der Leeuw voegt toe: “Wij leren hierover zelf ook elke dag bij en werken aan nieuwe contractvormen om klanten perspectief op oplossingen te bieden.” Betrouwbaarheid elektriciteitsnet blijft hoog Ondertussen sluit Enexis zoveel mogelijk klanten aan en zoekt daarbij steeds meer de grenzen van het elektriciteitsnet op. Ook huishoudens krijgen steeds vaker te maken met de gevolgen van het volle energienet. Zij kunnen bijvoorbeeld last krijgen van uitvallende omvormers van zonnepanelen. Storingen kunnen vaker voorkomen en langer duren. In 2023 is het aantal minuten dat een gemiddelde klant geen stroom had, opgelopen tot 20 minuten. Dat is een stijging van 6 minuten ten opzichte van een jaar eerder. Ondanks deze toename blijft het elektriciteitsnet, met een leveringszekerheid van 99,996%, één van de meest betrouwbare van de wereld. Sterke financiële positie De ongekende opdracht om het energienet klaar te maken voor de toekomst leidt tot enorme investeringen. Vanwege de verder stijgende investeringen ziet de regionale netbeheerder in 2023 een negatieve kasstroom uit operationele activiteiten en investeringen ten behoeve van de energietransitie van €516 miljoen. Deze trend zet zich naar verwachting de komende jaren door. De negatieve kasstroom wordt deels gefinancierd door de opbrengst van de verkoop van Fudura in 2022. De opbrengst hiervan is door de aandeelhouders grotendeels geherinvesteerd in het bedrijf. Helaas worden de oplopende kosten van de energietransitie ook voelbaar voor de klanten van Enexis. Zo kregen huishoudens in 2023 te maken met een tariefstijging van ongeveer €10 per maand voor de gecombineerde elektriciteits- en gasnota. Het bedrijf ziet in 2023 een daling van de nettowinst naar €72 miljoen. Vergeleken met 2022 betekent dit een winstdaling van €115 miljoen (de verkoopopbrengst van Fudura in dat jaar niet meegerekend). Deze daling wordt vooral verklaard door hogere inkoopkosten voor transport en distributieverliezen, alsmede hogere operationele kosten. In 2023 behield Enexis haar sterke financiële positie. Dit wordt bevestigd door de credit rating van AA- (stabiele outlook) bij Standard & Poor’s en Aa3 (stabiele outlook) bij Moody’s en maakt Enexis toekomstbestendig.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Uitkomsten congestieonderzoeken Geen extra ruimte in Noord-Brabant en Limburg voor grote invoeders Congestieonderzoeken TenneT in Groningen, Drenthe en Overijssel uitgesteld    Nieuw flexcontract met Fastned   Uitkomsten congestieonderzoeken Vandaag publiceren wij de uitkomsten van nieuwe congestieonderzoeken voor afname en terugleveren. Uit de onderzoeken blijkt dat er op dit moment helaas nergens extra ruimte is voor klanten met een grootzakelijke aansluiting. Afgeronde congestieonderzoeken voor afname Provincie Station Blok Overijssel Almelo Unrenco 0 Overijssel IJsselmuiden 10 Overijssel Zwolle Frankhuisweg 00, 01 en 02 Overijssel Zwolle Weteringkade 00 en 10 Noord-Brabant Uden B Noord-Brabant Oss B Limburg Buggenum Systeem Y Limburg Lutterade Systeem Y   Afgeronde congestieonderzoeken voor terugleveren Provincie Station Blok Drenthe Hoogeveen MS01   Bekijk het volledige rapport per onderzoek   Geen extra ruimte in Noord-Brabant en Limburg voor grote invoeders  In Noord-Brabant en Limburg is voorlopig geen extra transportcapaciteit beschikbaar voor bedrijven die op grote schaal duurzaam opgewekte elektriciteit willen terugleveren. Op piekmomenten zit het net vol. Eerder liet de landelijke netbeheerder TenneT weten met congestiemanagement (‘spitsmijden’) meer transportcapaciteit te kunnen vrijgeven aan invoeders van wind- en zonne-energie in Noord-Brabant en Limburg. Dit komt doordat het aantal zonnepanelen op daken van woningen en kleine bedrijven zo snel gegroeid is dat de vrijgekomen ruimte op het net nodig is om deze groei op te vangen. Dit betekent dat bedrijven op onze wachtlijst langer moeten wachten tot stroom terug te leveren is. We zetten ons maximaal in om ons net sneller uit te breiden. De realiteit is dat dit nog jaren gaat duren. Via de wachtlijstkaarten van Noord-Brabant en Limburg geven we inzicht in wanneer wij verwachten dat netuitbreiding capaciteit oplevert voor grote bedrijven op onze wachtlijst. Tegelijkertijd ontwikkelen we samen met partners flexibele contractvormen om efficiënter gebruik te maken van het net en de wachttijd voor zoveel mogelijk klanten te verkorten. Klanten die voor zo’n product in aanmerking komen, worden hiervoor rechtstreeks door ons benaderd.      Congestieonderzoeken TenneT in Groningen, Drenthe en Overijssel uitgesteld  Samen met landelijke netbeheerder TenneT zijn we bezig met congestieonderzoeken in Groningen, Drenthe en Overijssel voor teruglevering van elektriciteit. Uit deze onderzoeken zal blijken of er via congestiemanagement extra aansluitcapaciteit vrijgemaakt kan worden in deze provincies. TenneT heeft gisteren een nieuwe planning gepubliceerd voor de congestieonderzoeken waarin prioriteit wordt gegeven aan de lopende onderzoeken voor afname van elektriciteit. Dit betekent dat het onderzoek in Groningen, Drenthe en Overijssel voor terugleveren vertraging oploopt en in 2025 gepubliceerd wordt. Kijk voor meer informatie en de actuele planning op de website van TenneT.   We werken samen met Fastned om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen Fastned gaat met ons een samenwerking aan voor het verminderen van de druk op het elektriciteitsnet. Tijdens drukke momenten op het net, wat juist niet de drukste momenten zijn op de snellaadstations van Fastned, gaat het snellaadbedrijf zijn piekbelasting met gemiddeld een kwart verminderen.  Hiermee helpt Fastned om overbelasting van het elektriciteitsnetwerk in de betreffende gebieden te voorkomen. De klanten van Fastned gaan hier op de snellaadstations zo goed als niets van merken – zij kunnen op dezelfde snelheid blijven laden. De samenwerking geldt vooralsnog alleen op snellaadstations in Holten, Veldhoven en Rosmalen. Als de proef succesvol blijkt, wordt bekeken of de samenwerking kan worden uitgebreid. Lees hier het persbericht   Interesse doorgeven Wilt u bijdragen aan het oplossen van het tekort aan transportcapaciteit en heeft u flexibel vermogen wat u kunt inzetten? Geef dan uw interesse aan ons door. Ik heb interesse

De Raad van Commissarissen (RvC) heeft Han Slootweg (47) met ingang van 1 april benoemd tot  Chief Operating Officer (COO) van Enexis Groep. Slootweg neemt deze rol dan over van Liesbeth Kaashoek, COO ad interim tot 1 april 2024. In de rol van COO wordt Slootweg verantwoordelijk voor alle technische operaties en klantprocessen bij Enexis. Han Slootweg begon zijn loopbaan als Senior Netstrateeg bij Essent, na zijn promotie aan de TU Delft. Sinds de vorming van Enexis in 2008 is hij werkzaam voor deze organisatie, waar hij de functies van Manager Innovatie en Manager Expertise Bedrijfsvoering en Stations heeft vervuld. De laatste 7 jaar was Slootweg als Directeur Assetmanagement verantwoordelijk voor de uitbreidings- en instandhoudingsstrategie van de gas- en elektriciteitsnetten van Enexis. In deze functie heeft hij ook een zeer actieve rol gespeeld in de sector en binnen de branchevereniging Netbeheer Nederland. Daarnaast is Slootweg deeltijdhoogleraar Smart Grids bij de Faculteit Electrical Engineering van de TU Eindhoven.Jos Nijhuis (voorzitter RvC): “Wij zijn bijzonder verheugd dat Han zich in zijn nieuwe rol als COO voor Enexis blijft inzetten voor de realisatie van het veranderende energiesysteem. Met zijn indrukwekkende staat van dienst was Han de afgelopen jaren een uithangbord voor Enexis én de sector. Han heeft in zijn eerdere functies en vanuit zijn rol bij de TU Eindhoven laten zien dat hij over enorm veel kennis, kunde en visie beschikt om de uitdagende rol van COO te vervullen. De RvC ziet in Han een resultaatgerichte bestuurder met veel ervaring in de organisatie, die bovendien in staat is om goede relaties te onderhouden met een diverse en complexe groep stakeholders. Wij kijken er als RvC naar uit om met Han samen te werken. Via deze weg wil ik Liesbeth Kaashoek alvast bedanken voor de uitstekende wijze waarop zij de COO-rol ad interim sinds eind oktober 2023 vervult.” Han Slootweg: “De uitdagingen waar Enexis voor staat zijn enorm. De vraag naar transportcapaciteit op het elektriciteitsnet groeit snel. We zetten alles op alles om de productie op te schalen en onze netten sneller uit te breiden, zodat we onze (toekomstige) klanten weer perspectief kunnen bieden op een nieuwe aansluiting of uitbreiding van hun capaciteit. Wij vinden het belangrijk dat klanten weten waar ze aan toe zijn en werken er hard aan om hier meer inzicht in te geven. Natuurlijk blijven wij ook zorgen voor een veilig en betrouwbaar gasnet om in de toekomst onze klanten te kunnen voorzien van duurzaam gas. Veiligheid is en blijft onze topprioriteit. Het is mij een eer om hieraan te mogen bijdragen als COO van Enexis. Ik kijk er enorm naar uit om samen met collega’s en (bouw)partners de schouders eronder te zetten!” De Centrale Ondernemingsraad en de Aandeelhouderscommissie hebben beide een positief advies gegeven over de benoeming van Han Slootweg als COO. Met de aanstelling van Han Slootweg bestaat de vierhoofdige Raad van Bestuur per 1 april uit: Rutger van der Leeuw (voorzitter), Mariëlle Vogt, Jeroen Sanders en Han Slootweg.

Fastned gaat met Enexis Netbeheer een samenwerking aan voor het verminderen van de druk op het elektriciteitsnet. Tijdens drukke momenten op het elektriciteitsnet, wat juist niet de drukste momenten zijn op de snellaadstations van Fastned, gaat het snellaadbedrijf zijn piekbelasting met gemiddeld een kwart verminderen. Hiermee helpt het om overbelasting van het elektriciteitsnetwerk in de betreffende gebieden te voorkomen. De klanten van Fastned gaan hier op de snellaadstations zo goed als niets van merken – zij kunnen op dezelfde snelheid blijven laden. De samenwerking geldt vooralsnog alleen op snellaadstations in Holten, Veldhoven en Rosmalen. Als de proef succesvol blijkt, zal worden bekeken of de samenwerking kan worden uitgebreid. Fastned is voor Enexis de eerste grote afnemer van elektriciteit die een samenwerking aangaat om tijdens piekmomenten minder elektriciteit af te nemen. Op de snellaadstations staat Fastned op verzoek van Enexis op bepaalde momenten gemiddeld een kwart van het gecontracteerde vermogen af. Dat doet het enkel tijdens piekmomenten in het elektriciteitsnet; aan het begin van de dag, aan het einde van de dag – en uitsluitend tijdens de koude wintermaanden, als de vraag naar elektriciteit het grootst is. Op die momenten is het juist minder druk op de snellaadstations en heeft Fastned minder capaciteit nodig. De samenwerking zal de groei en uitbreiding van Fastned niet vertragen en partijen hopen dat het op termijn juist zal zorgen voor meer ruimte op het elektriciteitsnet en zodoende verdere uitbreiding mogelijk maken. Druk op elektriciteitsnet verlagen Nederland elektrificeert in een hoog tempo. Mensen koken, verwarmen en rijden steeds vaker elektrisch, en ook het bedrijfsleven verruilt fossiele processen steeds vaker voor een elektrische variant. Dat is goed nieuws voor de energietransitie, maar het zorgt tegelijkertijd voor een grote druk op het elektriciteitsnet. In grote delen van Nederland is er op dit moment geen ruimte meer om nieuwe grote afnemers of opwekkers aan te sluiten. Daarnaast heeft Enexis elektriciteitsstations waar op bepaalde piekmomenten overbelasting dreigt. In die gebieden benadert Enexis klanten met het verzoek of ze mee willen werken aan een zogenaamd capaciteitsbeperkend contract (cbc), waarin klanten afspreken om tijdens piekmomenten wat minder elektriciteit af te nemen of in te voeden. Jeroen Sanders, chief transition officer (CTO) van Enexis Groep is erg enthousiast over de samenwerking: “Enexis is volop bezig met de noodzakelijke uitbreiding van de elektriciteitsnetten. Maar in de tussentijd willen we samen met onze klanten het huidige net efficiënter gebruiken. Fastned begrijpt die noodzaak én is bereid om ons daarbij te helpen. Ik hoop dat dit bedrijven door heel Nederland inspireert om na te denken over flexibel elektriciteitsverbruik.” Samenwerken voor verdere verduurzaming Nederland Bezoekers van de snellaadstations van Fastned kunnen op de stations blijven snelladen zoals ze dit gewend zijn. Michiel Langezaal, medeoprichter en CEO van Fastned: “Wij zien dat er op onze snellaadstations vooral overdag veel geladen wordt. Dat is het moment dat mensen onderweg zijn en er een laadbehoefte is. De piekmomenten van het stroomnet zijn juist op de momenten dat het rustiger is op onze snellaadstations. Er is dan dus ruimte om, met iets minder aanvoer van stroom, klanten op onze stations te kunnen blijven voorzien van energie voor hun elektrische voertuig. Als Fastned hebben wij als doel om de overgang naar elektrisch rijden te versnellen om zo te helpen om klimaatverandering tegen te gaan. Dan moet er wel voldoende ruimte op het stroomnet zijn voor initiatieven die duurzame oplossingen bieden en die daarvoor stroom nodig hebben. Daarom werken wij graag samen om naar oplossingen te kijken. Tegelijkertijd benadrukken wij wel het belang van blijven investeren in het stroomnet om te zorgen dat de problemen niet nog groter worden en er in de toekomst voldoende capaciteit is.” Foto: by German Cabo  

Enexis en bouwbedrijf BAM Infra Nederland zijn een samenwerking aangegaan voor de bouw en uitbreiding van tien hoogspanningsstations met de inzet van emissieloos of -arm materieel. Bij dergelijke werkzaamheden zijn zware machines en veel transportbewegingen nodig – die doorgaans voor stikstofuitstoot zorgen. BAM gaat tijdens de samenwerking werkzaamheden uitvoeren met de inzet van elektrisch materieel. Op die manier kan de bouw van de stations ook nabij Natura 2000-gebieden gewoon doorgaan, zonder dat stikstofregels voor vertraging zorgen. Deze samenwerking is tot stand gekomen na het doorlopen van een aanbesteding onder de erkenningsregeling van Enexis. BAM start medio 2024 met de bouwwerkzaamheden voor de eerste stations en verwacht in 2026 alle stations op te leveren. Volle elektriciteitsnetten Het elektriciteitsnet zit in vrijwel heel Nederland vol. Voor nieuwe, grote afnemers of opwekkers van elektriciteit is op dit moment helaas geen ruimte meer. De belangrijkste oplossing voor deze problematiek is het bijbouwen van elektriciteitsinfrastructuur: meer stations, meer transformatoren, en meer kabels in de grond. Maar bij het uitbreiden van het net worden doorgaans machines gebruikt die stikstof uitstoten. En dat is op dit moment in veel gebieden niet toegestaan. Daarom zet BAM elektrisch materieel in  - zoals graafmachines, hoogwerkers en het (zware) transport van en naar de bouwplaats.  Daarnaast werkt BAM met standaardisatie, zoals het prefabriceren van de kelders. Hierdoor kan de bouw van de elektriciteitsstations toch doorgaan – ondanks de stikstofproblematiek. “En dat is hard nodig”, zegt Rutger van der Leeuw, CEO van Enexis Groep. “We hebben op dit moment zo’n drieduizend grote bedrijven die we niet kunnen helpen vanwege een gebrek aan ruimte op het elektriciteitsnet. Die wachtlijst krijgen we alleen weggewerkt als we zo snel mogelijk nieuwe stations bouwen en bestaande stations uitbreiden. We zijn altijd op zoek naar manieren om dit sneller te doen. Of in dit geval: manieren die ervoor zorgen dat we vanwege stikstof geen vertraging oplopen. We zijn dan ook erg blij dat BAM de werkzaamheden elektrisch kan doen.” Uitdagingen “De samenwerkingsvorm, de duurzame ambities en het geïndustrialiseerde karakter van deze opdracht weerspiegelen de kern van BAM’s strategie,” zegt Carla Rodenbrug, Executive Director van BAM Infra Nederland. “Met de samenwerkingsovereenkomst met Enexis leveren we een belangrijke bijdrage aan de energietransitie. Door geïndustrialiseerde bouwmethoden en inzet van emissieloos materieel rollen we onze gezamenlijke duurzaamheidsambities verder uit.” De uitdaging zit enerzijds in de nu nog beperkte beschikbaarheid van elektrisch materieel, BAM zet hier op in door zelf en samen met partners te investeren in elektrisch materieel. Daarnaast is specifiek (zwaar) materieel nog niet elektrisch voorhanden. Daarop wordt geanticipeerd in het ontwerp en de werkmethoden. Gevolgen stikstofcrisis op de energietransitie De stikstofcrisis heeft grote gevolgen voor de werkzaamheden van netbeheerders. Mede door een gebrek aan stikstofruimte kunnen netbeheerders de netten niet versneld uitbreiden en dreigen projecten te vertragen. Dit leidt mogelijk tot een domino-effect met gevolgen voor industrie, mobiliteit en woningbouw. Zonder stroomkabel komen er immers geen laadpalen of nieuwe woongebieden. Om dit te voorkomen pleiten de gezamenlijke netbeheerders al langer voor een uitzonderingspositie voor hun werkzaamheden. Bij uitbreidingswerkzaamheden gaat het om een relatief kleine stikstofuitstoot, terwijl de werkzaamheden er op de lange termijn kunnen zorgen voor significante stikstofreductie, bijvoorbeeld omdat industrie kan elektrificeren.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoogspannings- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Uitkomsten congestieonderzoeken Update wachtlijstkaarten per station Nieuwe flexcontracten   Uitkomsten congestieonderzoeken Vandaag publiceren wij de uitkomsten van nieuwe congestieonderzoeken voor afname en terugleveren. Uit de onderzoeken blijkt dat er op dit moment helaas nergens extra ruimte is voor klanten met een grootzakelijke aansluiting. Afgeronde congestieonderzoeken voor afname Provincie Station Blok Overijssel Rijssen 00 en 10 Overijssel Hengelo Bolderbroek 0 Overijssel Nijverdal MS00 Noord-Brabant Etten-Leur B   Afgeronde congestieonderzoeken voor terugleveren Provincie Station Blok Groningen Stadskanaal MS10 en MS30 Drenthe Gasselte Kraanlanden MS10 Noord-Brabant Helmond Zuid B Noord-Brabant Roosendaal B Noord-Brabant Etten-Leur B Noord-Brabant Uden B Noord-Brabant Aarle Rixtel A Noord-Brabant Maarheeze A   Bekijk het volledige rapport per onderzoek Verplicht congestiemanagement In de update van december gaven we  aan dat we zijn gestart met een volgende fase voor congestiemanagement. In deze fase verplichten we grote invoeders van elektriciteit om een aanbod te doen voor congestiemanagement. Deze verplichting gaat ook gelden op de 8 stations die hierboven genoemd staan voor terugleveren.   Update wachtlijstkaarten per station Wij publiceren voortaan kaarten met daarop een overzicht van de wachtlijsten per station. Op de kaarten staat niet alleen hoelang de wachtlijst op dat station is, maar ook wanneer er een uitbreiding van het elektriciteitsnet gepland staat. Ook toont het hoeveel capaciteit er dan naar verwachting bij komt. Hierbij is al rekening gehouden met de prognoses voor autonome groei en de (voorlopige) limieten van TenneT. Zie hier de kaartjes per provincie: Groningen Drenthe Overijssel Noord-Brabant Limburg     Nieuwe flexcontracten Afgelopen periode hebben we een aantal nieuwe flexibele contracten afgesloten, met dank aan onze klanten, die bereid zijn om hun verbruik of invoeding aan te passen. Uitbreiden ondanks schaarste: staalbedrijf en Enexis sluiten flexibel contract af Enexis en Vogten Staal uit Maastricht hebben een uniek flexibel contract afgesloten. Hierin wordt afgesproken dat Vogten Staal buiten de piekmomenten in het elektriciteitsnet extra transportvermogen krijgt – ondanks de transportschaaste in Limburg. Dit contract is een concrete mijlpaal in de verdere ontwikkeling van contracten met speciale tijdsvensters. Vogten Staal stond hoog op onze wachtlijst en heeft een zeer specifiek verbruiksprofiel, waardoor het voor Enexis mogelijk was om dit traject met hen te starten. Voor Vogten Staal is het contract van vitaal belang voor de uitbreiding van hun bedrijf. Dankzij dit contract kan er een nieuwe fabriekshal met drie nieuwe productielijnen in gebruik worden genomen. Jack Papen (directie Vogten Staal) zegt hierover: “De in 2022 aangekondigde netcongestie stelde ons voor een aanzienlijk probleem voor de ingebruikname van onze tweede fabriek. Met het afsluiten van dit flexibele contract sluiten we deze periode van onzekerheid af.” Karin Mathijssen (directeur Grootzakelijk bij Enexis) is erg blij met dit contract. “Dit soort contracten is voor zowel onze klanten als voor Enexis nieuw. Om te kijken wat voor beide partijen werkbaar is, hebben we een uitvoerig gesproken met Vogten Staal. Wat werkt voor hen? Wat werkt voor ons? De uitkomst is dat we Vogten Staal nu met dit flexibel contract kunnen bedienen. Daarnaast hebben wij nuttige lessen geleerd over hoe zo'n flexibel contract voor de afname van elektriciteit er in de toekomst uit moet komen zien. Dit gaan we meenemen in het verder standaardiseren van de tijdvenstercontracten.” Novar en Enexis sluiten uniek contract voor flexibele levering De Groningse ontwikkelaar van grootschalige duurzame energie Novar sluit met netbeheerder Enexis een eerste zogenoemd Biedplicht-contract af voor haar zonnepark in Noordoost Groningen. Dit betekent dat het bedrijf verbruik of levering van energie tijdelijk aanpast als er te grote drukte (congestie) op het elektriciteitsnetwerk dreigt te ontstaan. Hier krijgt het bedrijf een financiële vergoeding voor. Het afgesloten contract is het eerste met een plicht om netwerkruimte aan te bieden op het daarvoor bedoelde handelsplatform GOPACS. Dit contract draagt bij aan het oplossen van het ruimtegebrek op het Groningse energienetwerk. Lees hier hier uitgebreide persbericht. Arriva en Brabant Afval Team (BAT) delen ’s nachts stroom om netcongestie te omzeilen Arriva en het Brabants Afval Team (BAT) gaan samen met netbeheerder Enexis een experiment starten door stroomtransportcapaciteit in de nacht te verschuiven van BAT naar Arriva. Daarmee ondervangen ze de capaciteitsproblemen op het Brabantse elektriciteitsnet. BAT, onderdeel van gemeente Tilburg, heeft al 5 elektrische vuilniswagens rondrijden, maar gebruikt ‘s nachts niet alle beschikbare stroomcapaciteit. Door die overcapaciteit in de nacht aan Arriva beschikbaar te stellen, kan Arriva haar bus- en wagenpark in de gemeente Tilburg elektrificeren. Het op deze manier delen van stroomcapaciteit is door Arriva en BAT zelf bedacht. Enexis heeft ervoor gezorgd dat Arriva ‘s nachts het transportvermogen van ‘achterbuurman’ BAT kan gebruiken om hun nieuwe elektrische bussen te laden zodat ze overdag hun reizigers emissievrij vervoeren. Lees hier hier uitgebreide persbericht.

De Groningse ontwikkelaar van grootschalige duurzame energie Novar sluit met netbeheerder Enexis een eerste zogenoemd Biedplicht-contract af voor haar zonnepark in Noordoost Groningen. Dit betekent dat het bedrijf verbruik of levering van energie tijdelijk aanpast als er te grote drukte (congestie) op het elektriciteitsnetwerk dreigt te ontstaan. Hier krijgt het bedrijf een financiële vergoeding voor. Het afgesloten contract is het eerste met vaste afspraken om netwerkruimte aan te bieden op het daarvoor bedoelde platform GOPACS. Dit contract draagt bij aan het oplossen van het ruimtegebrek op het Groningse energienetwerk. Voor netbeheerder Enexis is het gesloten contract een mooi voorbeeld van congestiemanagement, samen met de markt, vertelt Karin Mathijssen, directeur grootzakelijk bij Enexis: “Door dit soort contracten worden we flexibeler en voorkomen we overbelasting op het net en dat is hard nodig. En het unieke is dat het volledig via Repowered, een derde partij (Congestion Service Provider) verloopt, die de deelnemende bedrijven ontzorgt. Ik hoop dan ook dat snel meer bedrijven zich aansluiten bij dit initiatief, zodat we de energietransitie samen sneller mogelijk maken”  Hoe werkt zo’n biedplichtcontract? Als Enexis op korte termijn overbelasting op het lokale energienetwerk aan ziet komen, wordt aan deelnemende bedrijven gevraagd ruimte op het netwerk aan te bieden tegen een vergoeding. Dit doen zij door hun elektriciteitsproductie of afname zodanig aan te passen dat de aanstaande piek wordt voorkomen. De bedrijven bepalen zelf voor welk bedrag ze dit aanbod willen doen. Het voor de netbeheerder meest gunstige bod wordt geaccepteerd. Met het contract spreken we af dat de klant altijd meebiedt als de netbeheerder hierom vraagt. Hiervoor ontvangt het bedrijf een vaste vergoeding, naast de flexibele vergoeding voor aanpassing van de afname of levering. Novar ziet dergelijke contracten als noodzakelijk voor de energietransitie. Financieel directeur Niels Kruims: “Het energiesysteem van de toekomst vraagt niet alleen om duurzame assets. Maar ook om het efficiënter inzetten van ons huidige energienet. Daarom hebben wij met de netbeheerders vrijwillig congestieafspraken gemaakt. Dit biedplichtcontract is hier een voorbeeld van: het vermindert netcongestie en maakt zo ruimte op het net voor andere gebruikers én duurzame opwek. CSP Repowered is daarbij een soort verkeersregelaar.” Directeur en oprichter van Repowered - Dirk Jan Masselink legt uit: “Het zal steeds vaker voorkomen dat er afspraken worden gemaakt tussen gebruikers en de netbeheerders. De regelverzoeken van netbeheerders vertalen wij vervolgens naar het daadwerkelijk op- of afregelen van installaties.”

De EIB heeft een lening van €500 miljoen ondertekend met Enexis, om het bedrijf in staat te stellen haar netwerk te verzwaren en uit te breiden. De investeringen, die aansluiten bij de doelen van het REPowerEU initiatief, zijn gericht op de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant and Limburg. Door voor grotere capaciteit in het netwerk te zorgen, helpt het project met het opvangen van de verwachte grotere productie van hernieuwbare energie n.a.v. de groene transitie. De Europese InvesteringsBank (EIB) leent € 500 mln aan Enexis ter verzwaring en uitbreiding van Enexis’ elektriciteitsnet. Deze investeringen dragen bij aan het toekomstbestendig maken van het netwerk. Naar verwachting zullen de investeringen die Enexis financiert met deze lening eind 2024 zijn afgerond. De lening valt onder de prioriteiten van de EIB op het gebied van klimaat- en duurzaamheidsprojecten en is in lijn met het REPowerEU initiatief van de Europese Commissie. “De EIB is de klimaatbank van de EU, en het oplossen van financieringsvraagstukken voor de energietransitie is daarbij een hoofdprioriteit.” stelde EIB Vicepresident Kris Peeters. “In het kader van de overstap op hernieuwbare energiebronnen en de veranderende gewoontes qua opwekking, is het belangrijker dan ooit om voldoende netwerkcapaciteit te hebben. Zo voorkomen we dat energie verloren gaat tijdens piekperiodes van wind of zonlicht. Enexis gaat haar netwerk flink versterken en uitbreiden om de transitie naar groene energie mogelijk te kunnen maken, dat ondersteunen wij graag.” De CFO van Enexis, Mariëlle Vogt, voegde toe: ““Met trots verwelkomt Enexis EIB als nieuwe financiële partner. We zijn blij dat de EIB haar betrokkenheid bij de uitvoering van onze strategie met deze lening bevestigt. De netwerkverbeteringen die we nu kunnen financieren, gaan we uitvoeren in de gebieden waar Enexis actief is: de provincies Drenthe, Groningen, Limburg, Noord-Brabant en Overijssel.” De investeringen van Enexis omvatten onder meer het upgraden of nieuw aanleggen van circa 7.500 km aan ondergrondse middenspanningskabels, 2.000 secundaire substations, circa 7.100 km laagspanningskabels, alsmede de installatie van circa 370.000 smartmeters. In totaal zal het project tijdens de bouwfase naar verwachting ruim 6 500 voltijdbanen aan werkgelegenheid (FTE) opleveren.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoogspannings- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update Nieuwe knelpunten bij TenneT Uitkomsten congestieonderzoeken Nieuwe kaarten met wachtlijsten en uitbreidingsplannen Verplicht congestiemanagement voor invoeders   Nieuwe knelpunten bij TenneT Groningen en Overijssel TenneT communiceert vandaag dat het hoogspanningsnet in de hele provincie Overijssel en het zuidwestelijke deel van Groningen vol is voor afname. Dat betekent dat er geen ruimte meer is voor grootzakelijke klanten die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen. In grote delen van Overijssel is op dit moment al een gebrek aan transportcapaciteit voor afname, maar dan in ons elektriciteitsnet. Hier verandert nu niets voor klanten. TenneT heeft de volgende knelpunten: Overijssel: Koppeltransformatoren op station Zwolle-Hessenweg (110kV) Overijssel: Koppeltransformatoren op station Hengelo (110kV) Overijssel: Verbindingen in omgeving Enschede Groningen: Koppeltransformatoren op station Vierverlaten (110kV) TenneT heeft de volgende plannen: Overijssel: Bijplaatsen van 2 koppeltransformatoren bij station Zwolle-Hessenweg (gereed in 2026) Overijssel: Het project Drents Overijsselse Netversterking (gereed 2029 - 2031) Overijssel: Vervangen van 3 koppeltransformatoren en bijplaatsen van een 4e koppeltrafo op station Hengelo (gereed 2029 - 2031) Groningen: Plaatsen van 4 nieuwe koppeltransformatoren op station Vierverlaten (gereed in 2029) Groningen: Het project Groningen stad verzwaren (gereed in 2029) In totaal wordt de capaciteit van het hoogspanningsnet in Overijssel hiermee uitgebreid van 1400 megawatt naar 1810 megawatt. Voor Groningen wordt het net uitgebreid van 370 megawatt naar 1110 megawatt. Drenthe De meldingen in Groningen en Overijssel hebben ook impact op Drenthe. Voor Drenthe geldt dat er op dit moment op een aantal plekken nog beperkt ruimte is. Deze gebieden worden gevoed door stations die TenneT tot het Overijsselse (Steenwijk) en/of Groningse (Gasselte) hoogspanningsnet rekent. Door de nieuwe meldingen van TenneT verkleuren die stations naar ‘oranje' (fase 1a) in de schaarstekaart. Concreet betekent dit: de gebieden in Drenthe waar nu nog beperkte ruimte is (geel), zitten vanaf 20 december vol (oranje). Daarmee zit het elektriciteitsnet in heel Drenthe vol voor grootzakelijke klanten.  Bekijk de huidige situatie voor afname op de schaarstekaart Lees het persbericht van TenneT voor Groningen Lees het persbericht van TenneT voor Overijssel   Uitkomsten congestieonderzoeken Vandaag publiceren wij de uitkomsten van 8 nieuwe congestieonderzoeken: Provincie Station Blok Invoeding/afname Groningen Weiwerd 40 Invoeding Overijssel Kampen 0 en 10 Afname Noord-Brabant Helmond Zuid A Afname Noord-Brabant Tilburg Noord A Afname Noord-Brabant 's Hertogenbosch A Afname Limburg Limmel Zuid en Heer systeem & 10 Afname Limburg Nederweert X Afname Helaas gaat congestiemanagement op dit moment op bovenstaande stations nergens voor extra ruimte voor zorgen voor klanten met een grootverbruikaansluiting.   Nieuwe kaarten met wachtlijsten en uitbreidingsplannen Wij publiceren sinds deze zomer kaarten met daarop een overzicht van de wachtlijsten per station. Deze kaarten worden deze maand uitgebreid. Op de nieuwe kaarten staat niet alleen hoelang de wachtlijst op dat station is, maar ook wanneer er een uitbreiding gepland staat. Ook toont het hoeveel capaciteit er dan naar verwachting bij komt. Hierbij is al rekening gehouden met de prognoses voor autonome groei en de (voorlopige) limieten van TenneT. Groningen Drenthe Overijssel Noord-Brabant Limburg   Verplicht congestiemanagement voor opwekkers We starten met een volgende fase voor congestiemanagement. Op 4 stations gaan we grote invoeders van elektriciteit verplichten om een aanbod te doen voor congestiemanagement. Dit zijn in totaal 35 klanten achter (delen van) onze stations in Veenoord (Drenthe), Hapert (Noord-Brabant), Haps en Kelpen (beiden in Limburg). De betreffende klanten ontvangen hierover bericht van ons. Zij kunnen zelf beslissen tegen welke (marktgebaseerde) prijs ze een aanbod willen doen.Om het energienet betrouwbaar te houden, is het op deze stations cruciaal dat we het elektriciteitsnet efficiënter gaan gebruiken. En congestiemanagement is een manier waarop dat kan. Bij congestiemanagement vragen we grootzakelijke klanten om bij dreigende overbelasting de transportvraag tijdelijk aan te passen tegen een financiële vergoeding. Lees meer hierover op Netbeheer Nederland   InteressInteresse doorgevene doorgeven Wilt u bijdragen aan het oplossen van het tekort aan transportcapaciteit en heeft u flexibel vermogen wat u kunt inzetten? Geef dan uw interesse aan ons door. Ik heb interesse

Arriva en het Brabants Afval Team (BAT) gaan samen met netbeheerder Enexis een experiment starten door stroomtransportcapaciteit in de nacht te verschuiven van BAT naar Arriva. Daarmee ondervangen ze de capaciteitsproblemen op het Brabantse elektriciteitsnet. BAT, onderdeel van gemeente Tilburg, heeft al 5 elektrische vuilniswagens rondrijden, maar gebruikt ‘s nachts niet alle beschikbare stroomcapaciteit. Door die overcapaciteit in de nacht aan Arriva beschikbaar te stellen, kan Arriva haar bus- en wagenpark in de gemeente Tilburg elektrificeren. Het op deze manier delen van stroomcapaciteit is door Arriva en BAT zelf bedacht. Enexis heeft ervoor gezorgd dat Arriva ‘s nachts het transportvermogen van ‘achterbuurman’ BAT kan gebruiken om hun nieuwe elektrische bussen te laden zodat ze overdag hun reizigers emissievrij vervoeren. Verduurzamen stadsvervoer Tilburg De provincie Noord-Brabant heeft het doel om in 2030 CO2-neutraal te zijn. Ook Arriva heeft een duurzaamheidsambitie. Onderdeel van dit plan is een emissievrij OV. Daarom vervangen Arriva en de provincie samen 64 dieselbussen in Oost-Brabant voor elektrische bussen. Medio 2024 worden hiervan 44 elektrische bussen voor de stadsdienst van Tilburg geleverd. Een grote stap in het verduurzamen van het stadsvervoer. Netcongestie innovatief omzeilen “Zo zie je maar weer: Een goede buur is beter dan een verre vriend,” aldus regiodirecteur Jan Pieter Been van Arriva. “En behalve met dit stroomdelen gaat Arriva ook met accu-opslag de netcongestie te lijf. Om niet te zeer afhankelijk te zijn van het overbelaste stroomnet worden grote accu’s geïnstalleerd bij de nieuwbouw in Tilburg. Zodat stroom die niet direct nodig is, tijdelijk wordt opgeslagen, om op een later moment te kunnen gebruiken.” Wethouder Rik Grashoff (energietransitie) van de gemeente Tilburg ziet kansen om stroomdelen vaker toe te passen: “Het initiatief van Arriva, BAT en Enexis is een goede oplossing voor de netcongestie. Hopelijk een mooi voorbeeld voor andere partijen.” “In Tilburg zijn we op allerlei manieren bezig om ervoor te zorgen onze stad en dorpen ook in de toekomst een fijne plek zijn om te wonen en werken. Het terugdringen van CO2-uitstoot draagt daar zeker aan bij. Met dit initiatief snijdt het mes aan twee kanten: we gaan op een creatieve manier om met de krapte op het Brabantse elektriciteitsnetwerk en zorgen ervoor dat bussen emissievrij op pad kunnen. Een win-win situatie!” Aldus wethouder Maarten van Asten (Afvalinzameling). Uitdagingen op het elektriciteitsnet “Al die elektrische bussen moeten natuurlijk wel opgeladen worden,” aldus Karin Mathijssen, directeur Grootzakelijk van Enexis. “Daardoor heeft Arriva meer elektriciteit nodig dan wij ze op dit moment via het plaatselijke elektriciteitsnet kunnen leveren. De netuitbreiding hiervoor staat al wel gepland, maar laat nog even op zich wachten. Daarom zijn deze afspraken voor 2 jaar vastgelegd. We zijn blij dat we op deze manier toch de verduurzaming van het OV-vervoer in Tilburg mede mogelijk maken.”

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) heeft Wilma Mansveld benoemd tot lid van de RvC van Enexis Holding. Wilma Mansveld heeft ruime bestuurlijke ervaring. Tussen 2003 en 2012 bekleedde Mansveld verschillende functies in de provincie Groningen, waaronder gedeputeerde voor energie. Van 2012 tot en met 2015 was Mansveld staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu in het kabinet-Rutte II. In 2017 maakte de voormalig-politica de overstap naar de Veiligheidsregio Groningen, waar ze op dit moment directeur is. Naast haar werk als directeur is Mansveld ook actief in verschillende organisaties in de energiesector. Jos Nijhuis, voorzitter Raad van Commissarissen: “We zijn enorm verheugd met de benoeming van Wilma Mansveld als lid van de RvC van Enexis. Haar bestuurlijke en financiële ervaring binnen de energietransitie zijn een welkome aanvulling voor het team. We kijken enorm uit naar haar komst.” Wilma Mansveld: “Ik kijk ernaar uit om bij de Raad van Commissarissen van Enexis aan de slag te gaan. Enexis is een belangrijke spil in de energietransitie. De veranderingen in ons energiesysteem raken iedereen en hebben veel impact voor bedrijven en huishoudens. Ik verheug bij erop om vanuit mijn kennis en bestuurlijke ervaring de Raad van Bestuur te ondersteunen en te adviseren bij deze uitdaging.” Mansveld vult de vacature in die is vrijgekomen na het overlijden van Paul Rüpp (1957). Met de aanstelling van Wilma Mansveld bestaat de Raad van Commissarissen van Enexis uit Joost van Dijk, Carmen Velthuis, Anita Arts, Jos Nijhuis en Wilma Mansveld.

De eerste woningen in het Groningse dorp Wagenborgen zijn vandaag aangesloten op het nieuw ontwikkelde waterstofnetwerk van pilot WaterstofWijk Wagenborgen. De huizen in deze jaren ’70 wijk worden voortaan verwarmd door een hybride warmtepomp op waterstof en met waterstof voorzien van warm tapwater. Deze unieke combinatie wordt voor het eerst toegepast. De komende weken gaan er 33 woningen van het aardgas af en over op groene waterstof. Vanaf het Waterstof Ontvangst Station (WOS) bij Eelshuis Energie in Siddeburen krijgen deze huizen waterstof via het net geleverd. Enexis gebruikt zijn gasnetten in de toekomst niet meer voor aardgas. Maar er liggen in Nederland wel vele kilometers gasnet die kunnen worden hergebruikt. Waterstof is een veelgenoemd alternatief voor aardgas en zou via het bestaande gasnet getransporteerd kunnen worden. Waterstof heeft daarmee de potentie het gasnet een nieuw leven te geven. Bram Gerrist, directeur Innovatie & Ontwikkeling Enexis: “We leren hier hoe waterstof veilig te distribueren door bestaande gasleidingen. Dat doen we met lage en hoge druk om te leren hoe dat werkt voor woningen en industrie. Als het ons hier lukt, lukt het ons overal.” Het kán Naast vele theoretische onderzoeken laat Enexis met de pilot in Wagenborgen ook zien dat het kán. De afgelopen jaren is hard gewerkt om dit mogelijk te maken. De benodigde infrastructuur is aangelegd en de sociale huurwoningen van woonstichting Groninger Huis zijn naar label B verduurzaamd door middel van isolatie, zonnepanelen en een hybride warmtepomp. De woningen zijn voorzien van een speciale waterstofketel van Intergas. Deze pilot is een mooi voorbeeld van hoe de hybride route er in de praktijk uitziet, aldus Peter Cool, technisch directeur van Intergas. “Met een hybride warmtepomp bespaar je tot wel 70 of 80% op je gasverbruik. In dit project vervangt de waterstofhybride de restvraag naar gas volledig door groene waterstof. Het is dus een eindoplossing voor de verduurzaming van woningen.” Lokale waterstofnetwerk Aannemer in de ondergrondse infratechniek Baas BV is eind vorig jaar begonnen met de aanleg van het lokale distributienetwerk en het Waterstof Ontvangst Station in Siddeburen. Voor de distributie van de waterstof wordt deels gebruikgemaakt van het bestaande gasnetwerk en deels is daarvoor een uitbreiding aangelegd. Bij Eelshuis Energie, een agrarisch bedrijf in Siddeburen, wordt de groene waterstof ingevoed. Energieleverancier Essent zorgt voor de aanlevering van de waterstof. Dit vindt nu nog plaats met speciale vrachtwagens die grote waterstofcilinders vervoeren. In een volgende fase van het project is het de bedoeling om de groene waterstof ook op de boerderij te produceren met een elektrolyser, gevoed door lokale zonne- en windenergie. Primeur waterstofcontract Om waterstof aan bewoners te kunnen leveren, heeft Essent de eerste waterstofcontracten afgesloten. Het is daarmee de eerste energieleverancier van Nederland die groene waterstof levert aan consumenten. Wagenborgen is één van de consumenten pilots waar Essent momenteel aan deelneemt. Maarten Moolhuysen, directeur waterstof Essent: “Voor een kleine 20 procent van de woningen in Nederland is volledige elektrificatie of een warmtenet geen goede vervanging van het gebruik van aardgas. De stappen die we nu zetten met waterstof, bieden mogelijk belangrijk perspectief voor de toekomst. We zijn dan ook heel trots dat we in deze woonwijk echt van start zijn en de mijlpaal van het daadwerkelijk ondertekenen van een contract voor waterstof hebben bereikt.” Aardgasvrij wonen Laura Broekhuizen (directeur-bestuurder Groninger Huis): “Meer dan ooit is het van belang om afscheid te nemen van aardgas als energiebron voor verwarming. De huidige energiecrisis maakt dit duidelijk, maar ook de gevolgen van de aardgaswinning in Groningen. Een betere provincie om dit pilotproject uit te voeren dan Groningen is er dan ook niet. In 2050 moeten ten slotte alle woningen in Nederland van het aardgas af zijn. Ik denk dat we met dit bijzondere project een veelbelovende stap zetten om daarin te slagen.” De deelnemende organisaties zijn allemaal overtuigd van de potentie van waterstof als energiedrager en vervanger van aardgas. De partijen zien waterstof naast restwarmte, groen gas en all-electric, als alternatief voor aardgasvrij wonen. Het gezamenlijk opdoen van ervaring is hierbij dus essentieel. Dit gaat verder dan alleen de gasnetbeheerders, maar raakt ook bewoners, leveranciers van toestellen, energieleveranciers, veiligheidsregio’s, gemeenten en andere overheden. Klik hier voor meer informatie over WaterstofWijk Wagenborgen.

Maandelijks geven wij u een update over de transportcapaciteit van het elektriciteitsnet (hoogspannings- en middenspanningsnet) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Nieuwe knelpunten bij Enexis Nieuw CBC-contract afgesloten met zonneproject Concept IP2024 is gepubliceerd   Nieuwe knelpunten in ons elektriciteitsnet Sinds vandaag is er op 11 stations transportschaarste in ons elektriciteitsnet. Op 3 stations heeft dit gevolgen voor onze klanten. Daardoor verkleurt de schaarstekaart van geel naar oranje. Provincie Station Verwachte uitbreiding gereed: Schaarste bij: Groningen GroningenBornholmstraat 2029 Enexis Overijssel Enschedevan Heekstraat 2029 Enexis Overijssel DeventerBergweide 2028 Enexis   Ook op de volgende stations stellen we (dreigende)  transportschaarste vast. Omdat hier al  transportschaarste is in het net van TenneT , heeft dat nu geen gevolgen voor onze klanten. Het gaat om knelpunten in Noord-Brabant, voor opwek in Uden en Etten-Leur en voor terugleveren in Uden, Aarle-Rixtel, Etten-Leur en Roosendaal. Daarnaast zien we dreigende knelpunten voor afname in Kropswolde (Groningen) en Haaksbergen (Overijssel).   Ontwikkeling wachtlijsten transportcapaciteit Met de wachtlijstkaarten bieden wij meer inzicht in de lengte van de wachtlijsten en het aangevraagde vermogen per HS/MS-station in ons verzorgingsgebied. Bekijk hier de kaarten van Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg.   Nieuw flexcontract met groot zonneproject We hebben voor de tweede keer een capaciteitsbeperkingscontract (CBC) afgesloten. Dit keer met diervoedingsproducent E.J. Bos, die een groot zonnepark heeft in het Brabantse Vianen. Een CBC is een vorm van congestiemanagement waarmee het elektriciteitsnet efficiënter gebruikt kan worden. Op piekmomenten vragen we – in dit geval – het zonnepark om minder elektriciteit in te voeden. Als tegenprestatie betalen we een vergoeding voor deze vorm van spitsmijden. Dit leggen we van tevoren vast in een contract. E.J. Bos gaat op zonnige dagen op ons verzoek minder elektriciteit terugleveren. Het zonnepark stelt voortaan 5,2 MW aan flexibel vermogen beschikbaar. “We zijn als diervoedingsbedrijf iedere dag druk met het omlaag brengen van onze CO2-uitstoot”, zegt Bart Uittenbogaard, manager logistiek bij E.J. Bos Diervoeding. “Dat doen we in ons reguliere productieproces, samen met onze boeren. Maar ook ons zonnepark draagt daaraan bij. Eén van de redenen om mee te werken aan dit contract is dat we zo meehelpen om zoveel mogelijk mensen toegang te kunnen geven tot het volle elektriciteitsnet.” Het is het eerste CBC dat we afsluiten met een zonneproject. Eerder dit najaar sloten we een CBC af met een windpark in Farmsum.   Ons investeringsplan is gepubliceerd Op 1 november hebben we de consultatieversie van het IP2024 gepubliceerd. In dit plan maken we duidelijk waar we de komende tien jaar aan de slag gaan voor de uitbreiding, vervanging of onderhoud van onze gas- en elektriciteitsnetten. We nodigen belanghebbenden uit om de komende maand te reageren op het plan. “We zitten midden in een historische verbouwing", zegt Jeroen Sanders, Chief Transition Officer (CTO) bij Enexis Groep. “Dat wordt goed zichtbaar in ons nieuwe investeringsplan. We gaan alle 125 bestaande hoogspanningsstations uitbreiden en tientallen van dit type stations bijbouwen. De komende drie jaar investeren we 3 miljard euro om onze netten uit te breiden en zo'n 1,5 miljard euro in het onderhoud en beheer van de huidige infrastructuur.”   Interesse doorgeven Wilt u een bijdragen aan het oplossen van het tekort aan transportcapaciteit en heeft u flexibel vermogen wat u kunt inzetten? Geef dan uw interesse aan ons door.  

Enexis Netbeheer presenteert vandaag de conceptversie van haar meeste ambitieuze investeringsplan ooit. In dit plan maken we duidelijk waar we de komende tien jaar aan de slag gaan voor de uitbreiding, vervanging of onderhoud van onze gas- en elektriciteitsnetten. Enexis nodigt belanghebbenden uit om de komende maand te reageren op consultatieversie van het plan. “We zitten midden in een historische verbouwing", zegt Jeroen Sanders, Chief Transition Officer (CTO) bij Enexis Groep. “Dat wordt goed zichtbaar in ons nieuwe investeringsplan. We gaan alle 125 bestaande hoogspanningsstations uitbreiden, en tientallen van dit type stations bijbouwen. De komende drie jaar investeren we drie miljard euro om onze netten uit te breiden, en zo'n anderhalf miljard euro in het onderhoud en beheer van de huidige infrastructuur.” Enexis blijft werken aan de veiligheid en betrouwbaarheid van de gasnetten – die nog tot minimaal 2050 nodig zullen zijn. Niet alleen voor aardgas, want Enexis verwacht een belangrijke rol voor alternatieve energiedragers zoals warmte, groen gas en waterstof. Enexis investeert dan ook in acht projecten waarmee we de toename van groen gas verder kunnen faciliteren. Wachtlijsten De energietransitie stelt het energiesysteem op de proef. Koken, rijden en verwarmen gaat steeds vaker elektrisch en ook de industriële klanten elektrificeren hun fossiele processen op grote schaal. Enexis bouwt in recordtempo energie-infrastructuur bij, maar helaas lukt dat niet snel genoeg om de vraag bij te kunnen benen. Het gevolg: grote klanten staan op een wachtlijst en kunnen voorlopig niet geholpen worden. Daarom is het investeringsplan dit jaar extra relevant. Klanten hebben behoefte aan transparantie over (de toekomst van) de situatie op het elektriciteitsnet. Daar komt dit investeringsplan deels aan tegemoet. Samen met belanghebbenden  Netbeheerders halen bij het opstellen van de investeringsplannen input op bij belanghebbenden, zoals provincies, gemeenten en marktpartijen. Daarnaast hebben we voor het eerst maatschappelijk geprioriteerde projecten meegenomen die provincies hebben aangedragen (via de zogeheten pMIEK's). De investeringsplannen liggen nu ter consultatie voor, en worden op 1 januari 2024 ingediend bij de Autoriteit Consumenten en Markt (ACM).  Niet alles kan Het nieuwe Investeringsplan brengt ook voor het eerst het zogenoemde ‘maakbaarheidsgat’ in beeld. We kijken hierbij naar de totale marktvraag enerzijds, en naar onze uitvoeringscapaciteit anderzijds. Het maakbaarheidsgat is het deel van het werk waar de markt wel om vraagt, maar waar wij helaas niet tijdig aan kunnen voldoen. Ondanks dat de investeringen de afgelopen jaren fors zijn gestegen, is Enexis niet in staat de enorme groei in het gevraagde transportvermogen bij te houden. De belangrijkste reden is een tekort aan technisch personeel. Het investeringsplan laat zien dat we voor de jaren 2024, 2025 en 2026 nog met een aanzienlijk gat zitten. Dat is een harde boodschap, maar helaas wel de realiteit. In 2030 bedraagt dat gat – afhankelijk van het toekomstscenario – maximaal 27%. De jaren daarna gaan we dat gat zo snel mogelijk verder wegwerken. Nieuwe, voorgestelde werkwijze Netbeheerders zijn sterk aan het opschalen en bouwen zoveel mogelijk infrastructuur bij. Maar we moeten de uitvoering nog verder versnellen. Dat kan alleen door samen - netbeheerders, aannemers en (mede)overheden - anders te gaan werken. In de Nationale Uitvoeringsagenda die vandaag door de gezamenlijke regionale netbeheerders is uitgebracht, doen de netbeheerders een aanzet hoe deze versnelling kan worden gerealiseerd. “We willen zo efficiënt mogelijk werken met ‘productiekaravanen’ die wijk voor wijk het net toekomstbestendig maken”, aldus Jeroen Sanders. “Dit moet ondersteund worden door ‘vergunningsfabrieken’ die zorgen dat er grond beschikbaar komt voor de benodigde infrastructuur. Dat is hard nodig, want alle extra elektriciteitsinfrastructuur vraagt veel ruimte in de toch al volle gebouwde omgeving. Ook het opleiden van technici willen we verder stimuleren. De komende periode gaan de netbeheerders in gesprek met regionale en landelijke overheden, aannemers, brancheorganisatie en andere belanghebbenden om de uitvoeringsagenda gezamenlijk nog effectiever en scherper te maken, zodat we met hen kunnen werken aan het versneld uitbreiden van de elektriciteitsnetten. Zienswijze indienen Belanghebbenden kunnen tot 28 november 2023 via deze link een zienswijze op de conceptplannen indienen.

De Raad van Commissarissen (RvC) heeft Liesbeth Kaashoek (52) met ingang van 1 november benoemd als Chief Operating Officer (COO) ad interim van Enexis Groep. Kaashoek neemt deze rol over van Rutger van de Leeuw die vorige maand benoemd is als CEO van Enexis. In de rol van COO wordt Kaashoek verantwoordelijk voor alle technische operaties en klantprocessen bij Enexis. Kaashoek zal de functie van COO waarnemen tot 1 april 2024. De RvC verwacht dan de positie van COO vast in te kunnen vullen. Liesbeth Kaashoek was hiervoor verantwoordelijk voor Pakketten en Logistics Solutions en lid van de Executive Committee van PostNL. Daarnaast heeft zij verschillende directiefuncties binnen de operatie van het postbedrijf vervuld. Jos Nijhuis (voorzitter RvC): ‘Met Liesbeth halen we een zeer ervaren bestuurder binnen die bij PostNL gewend is om complexe operationele processen aan te sturen en vorm te geven. Met haar profiel kan Liesbeth de veranderopgave voor Enexis samen met haar team de komende maanden weer een stap verder brengen. Met de komst van Liesbeth is de Raad van Bestuur weer compleet. Dit betekent ook dat Rutger zich volledig kan gaan focussen op zijn rol als CEO. Ik wil nogmaals, ook namens mijn medecommissarissen, mijn grote waardering uitspreken voor de wijze waarop Mariëlle, Jeroen en Rutger ervoor gezorgd hebben dat Enexis uitstekend bleef functioneren.” Liesbeth Kaashoek: “Ik kijk ernaar uit om bij Enexis aan de slag te gaan. Een bedrijf dat cruciaal is voor de uitvoering van de energietransitie. De veranderingen in ons energiesysteem raken iedereen en hebben veel impact voor bedrijven en huishoudens. Ik vind het een mooie uitdaging om hier de komende maanden op deze plek een bijdrage aan te mogen leveren.” De Centrale Ondernemingsraad en de Aandeelhouderscommissie hebben beide een positief advies gegeven over de tijdelijk benoeming van Liesbeth als COO. Met de komst van Liesbeth Kaashoek bestaat de Raad van Bestuur uit vier personen: Rutger van der Leeuw, Mariëlle Vogt, Jeroen Sanders en Liesbeth Kaashoek. De Raad van Commissarissen heeft de werving van de ‘vaste’ COO, die leiding gaat geven aan de enorme operationele uitdaging van Enexis de komende jaren, inmiddels in gang gezet.

Dit is een maandelijkse update over capaciteit van het elektriciteitsnet (HS/MS-niveau) in ons verzorgingsgebied. We houden je op deze manier zo goed mogelijk op de hoogte van de laatste ontwikkelingen. In deze update: Nieuwe knelpunten bij TenneT in Groningen en Overijssel Nieuwe knelpunten bij Enexis Vrijgave capaciteit in Drenthe Gevolgen van transportschaarste voor kleinverbruikers Nieuwe knelpunten bij TenneT in Groningen en Overijssel TenneT, de netbeheerder van het hoogspanningsnet, laat vandaag weten dat er in grote delen van het hoogspanningsnet in Nederland transportschaarste is voor de afname van elektriciteit. Voor Enexis-gebied blijft de impact redelijk beperkt. TenneT gaat communiceren dat het hoogspanningsnet in Groningen en Overijssel bijna vol zit voor afname.    Concreet betekent dit dat alle stations in Groningen en Overijssel waar nu nog geen schaarste voor afname is, geel kleuren (fase 1) op de schaarstekaart. In Overijssel is op dit moment op veel stations al sprake van transportschaarste (fase 1 of fase 1a – geel of oranje op de kaart). Daar verandert niets. Een aantal gebieden in het noorden van Drenthe wordt gevoed door stations in Groningen. Ook deze gebieden kleuren dus geel.  Bij fase 1 kunnen grote klanten kunnen nog steeds een aanvraag voor transportcapaciteit indienen. Nieuwe aanvragen met een capaciteitsvraag groter dan 3x80 ampère krijgen echter een offerte die één maand geldig is in plaats van de gebruikelijke drie maanden.  Nieuwe knelpunten bij Enexis Ook Enexis heeft nieuwe congestiegebieden. Het gaat in totaal om tien stations voor afname en één station voor invoeding. Voor de meeste stations hebben de nieuwe meldingen van Enexis geen impact voor onze klanten, omdat TenneT in het betreffende gebied op dit moment al geen transportcapaciteit beschikbaar heeft. De schaarstekaart is daar dus al gekleurd. Dat geldt niet voor de stations in de tabel hieronder. Hier kleurt de kaart door schaarste bij Enexis dus geel of oranje. Knelpunten in Overijssel Station Geplande ingebruikname uitbreiding Opmerkingen Enschede Vechtstraat 2028 TenneT staat hier op geel, Enexis gaat naar oranje. Enschede Wesselbrink 2027 TenneT staat hier op geel, Enexis gaat naar oranje. Nijverdal 2026 TenneT staat hier op geel, Enexis gaat naar oranje. Knelpunten in Drenthe Station Geplande ingebruikname uitbreiding Opmerkingen Beilen 2025 TenneT staat nu op oranje, maar er komt binnenkort mogelijk ruimte vrij. Die ruimte kan niet in Beilen worden vergeven, vanwege schaarste bij Enexis. ONTWIKKELING WACHTLIJSTEN TRANSPORTCAPACITEIT Met de wachtlijstkaarten bieden wij meer inzicht in de lengte van de wachtlijsten en het aangevraagde vermogen per HS/MS-station in ons verzorgingsgebied. Bekijk hier de kaarten van Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Vrijgave capaciteit Drenthe Eerder communiceerde Enexis samen met TenneT dat er in het hoogspanningsnet van TenneT 46 MW aan extra vermogen vrijgemaakt is. Dat is goed nieuws, want hiermee kunnen we grootzakelijke klanten helpen. Vanaf 19 oktober start Enexis met het vrijgeven van deze capaciteit.Klanten die in aanmerking komen voor deze capaciteit, krijgen van ons bericht. Ook de klanten die helaas langer moeten wachten, krijgen een update. Met de vrijgave van de capaciteit in Drenthe kan een deel van de wachtlijst bediend worden, maar niet iedereen. Bij de verdeling van de vrijkomende capaciteit betrekken we ook de wachtlijst van netbeheerder Rendo. De netcapaciteit in Drenthe blijft de komende periode schaars. Samen met TenneT werken we hard aan de uitbreiding van het net, waaronder het belangrijke knooppunt bij Zeijerveen. Vanaf 2024 komt er stap voor stap meer capaciteit beschikbaar op het elektriciteitsnet in de regio. Gevolgen van transportschaarste voor kleinverbruikers De netbeheerders waarschuwen in een gezamenlijke boodschap dat naast grote bedrijven ook huishoudens mogelijk hinder gaan ondervinden van transportschaarste. Enexis onderschrijft die boodschap. Op dit moment kan Enexis particulieren en andere kleinverbruikers nog helpen, maar we verwachten helaas dat deze problematiek uiteindelijk ook impact gaat hebben op kleinverbruikers in ons verzorgingsgebied. Waar, wanneer en in welke mate dit het geval gaat zijn, is op dit moment niet in te schatten.

Het steeds hogere tempo waarin er extra transportcapaciteit wordt gevraagd overstijgt de snelheid waarmee netbeheerders het elektriciteitsnet kunnen uitbreiden. Hoewel er in alle regio’s volop wordt gewerkt aan het net, zijn de miljardeninvesteringen en aanvullende maatregelen helaas niet toereikend. De netbeheerders signaleren dat Nederland een volgende fase in gaat, waarbij de toegang tot het elektriciteitsnet verder onder druk komt te staan. Zonder deze ingrijpende maatregelen, vertraagt de woningbouw, de economische groei en de verduurzaming van Nederland.     Op steeds meer plekken in Nederland is een nieuwe aansluiting of verzwaring voor een bedrijf of woning helaas niet meer vanzelfsprekend. Dit vraagt om een serieuze versnelling van de uitbreiding van het elektriciteitsnet. Daarnaast nemen netbeheerders en de overheid aanvullende maatregelen om het elektriciteitsnet toegankelijk en betrouwbaar te houden. Voorbeelden hiervan zijn het verplichten van slimme laadpalen, stuurbare warmtepompen, en het verplicht ontlasten van het stroomnet op spitsmomenten. Ook vraagt het veranderend energiesysteem om ander gedrag, door het net vooral te gebruiken als het aanbod van energie groot is.   Stand van zaken in gebied van Enexis In het gehele verzorgingsgebied van Enexis is op dit moment de beschikbare transportcapaciteit voor grote klanten (bijna) vergeven. Alleen in grote delen van Groningen, een aantal gebieden in Overijssel en in het noorden van Drenthe hebben we op dit moment geen wachtlijsten voor grote afnemers van elektriciteit. Al deze gebieden kleuren nu geel (fase 1), hetgeen betekent dat de resterende capaciteit bijna vergeven is.  In Drenthe starten we vanaf 19 oktober met het vrijgeven van de 46 MW die TenneT heeft vrijgemaakt in het hoogspanningsnet, maar daarmee kunnen we niet alle klanten op de wachtlijst bedienen. In Noord-Brabant en Limburg is sinds 2022 sprake van transportschaarste – daar verandert nu niets.    De gezamenlijke netbeheerders communiceren vandaag dat er in bepaalde gebieden ook beperkt ruimte is voor consumenten en andere kleinverbruikers. Op dit moment kan Enexis kleinverbruikers nog helpen, maar we verwachten dat deze problematiek uiteindelijk ook in ons gebied impact gaat hebben op kleinverbruikers. Waar, wanneer en in welke mate dit het geval gaat zijn, is op dit moment niet in te schatten.  Nederland stapt massaal over op elektriciteit   De energietransitie zorgt voor een enorme verbouwing van het energiesysteem, waarbij we steeds meer elektriciteit gebruiken. Het aantal warmtepompen dat wordt geïnstalleerd groeit dit jaar naar 170.000, een stijging van 60% ten opzichte van 2022. Dit aantal stijgt door naar 300.000 per jaar. Inmiddels staan er 500.000 laadpalen in Nederland. Dit aantal groeit door naar 2 miljoen in 2030 (500 nieuwe laadpalen per dag). Verder stappen bedrijven massaal af van het aardgas en vragen om een (zwaardere) aansluiting op het elektriciteitsnet.    Er ligt momenteel in heel Nederland voor ruim 105 gigawatt (vergelijkbaar met ruim 150 keer het vermogen van Amsterdam) aan aanvragen voor verzwaringen of nieuwe aansluitingen voor elektriciteitsafname. Dit zijn bijvoorbeeld aanvragen voor grootschalige batterijen (75GW) en industrie, bedrijven, datacenters, waterstoffabrieken en nieuwe woonwijken. Al deze ontwikkelingen opgeteld gaan veel sneller dan dat netuitbreidingen kunnen worden gerealiseerd. De stijgende energieprijzen en toenemende klimaatambities zorgen hierbij voor een flinke versnelling. Gebruikers stappen massaal over op elektriciteit.   Veranderend energiesysteem vraagt ander gedrag  De gezamenlijke netbeheerders geven aan dat de elektriciteitsvoorziening vooral op de spitsmomenten onder druk staat, waarbij de maximale grenzen worden bereikt. Dit brengt risico’s met zich mee op vertraging van de woningbouw, van de economische groei en van de verduurzaming van Nederland. Dit is een ongemakkelijke waarheid waar we in deze transitie mee te maken krijgen. De energie-infrastructuur vormt het fundament van onze samenleving. Om het energienet zoveel mogelijk toegankelijk te houden vraagt dat niet alleen forse investeringen in het energienet, maar ook om ander gedrag van ons allemaal. Elektriciteit is niet langer onbeperkt beschikbaar.    Flexibiliteit bedrijven en huishoudens  Het nieuwe energiesysteem vraagt ander gedrag van alle gebruikers, waarbij vooral elektriciteit wordt gebruikt wanneer er veel duurzame opwek van wind of zon is en minder elektriciteit wordt gebruikt tijdens piekuren. De netbeheerders vertrouwen op een snelle invoering van de vandaag door het kabinet aangekondigde maatregelen, waaronder het versneld toepassen van netbewust laden van voertuigen en ervoor zorgen dat slimme aanstuurbare apparaten de norm worden. Ook vinden de netbeheerders het een positieve ontwikkeling dat het kabinet 166 miljoen euro beschikbaar stelt voor een Stimuleringsprogramma Energiehubs. Daarbij stemmen bedrijven lokaal hun elektriciteitsvraag en -aanbod op elkaar af waardoor er minder ruimte op het stroomnet nodig is. Het kabinet en de netbeheerders willen daarnaast vanaf komend jaar proactief flextenders starten waarmee bedrijven, zoals een batterij-exploitant, voor een langere periode op strategische plekken meer dan 1GW aan ruimte op het stroomnet kunnen aanbieden tijdens piekomenten.   Blijvende inzet op sneller bouwen  Netbeheerders werken iedere dag hard aan de grootschalige verbouwing van het Nederlandse energiesysteem. Dit jaar wordt een totale investering verwacht van ruim 5 miljard euro. De investeringen van de netbeheerders groeien tot 2025 naar 8 miljard euro per jaar. Om de werkzaamheden aan de netten mogelijk te maken is het noodzakelijk dat overheden sneller keuzes maken over wanneer en waar welke energie-infrastructuur moet komen. Daarnaast moet er sneller grond beschikbaar komen voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet en vergunningen en procedures worden versneld.     Het net slimmer benutten  De belangrijkste focus voor de netbeheerders is het sneller realiseren van de infrastructuur. Maar uitbreiding alleen is niet genoeg. De sector zet in op het slimmer gebruik van het net, bijvoorbeeld door spitsmijden financieel aantrekkelijker en minder vrijblijvend te maken en het net zwaarder te belasten waar dat veilig mogelijk is. Hiervoor werken belangenorganisaties, overheden, ACM en netbeheerders ook samen via het Landelijke Actieprogramma Netcongestie (LAN).    Netbeheerders verwachten met de vandaag door het kabinet aangekondigde maatregelen het elektriciteitsnet meer te kunnen ontlasten en beter te benutten, zodat ze meer klanten kunnen aansluiten. Om zo vertragingen voor woningbouw en impact op economische groei en de verduurzaming van Nederland te beperken. 

Dit is een maandelijkse update over de capaciteit van het elektriciteitsnet in ons verzorgingsgebied. In deze update: Nieuwe knelpunten in Groningen, Drenthe en Overijssel Enexis sluit eerste capaciteitsbeperkingscontract met grote opwekker   Nieuwe knelpunten Enexis en TenneT hebben bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) melding gemaakt van nieuwe congestiegebieden voor afname van elektriciteit. Het gaat om de volgende stations: Nieuwe knelpunten in Groningen: Waar: Netuitbreiding gereed Schaarste in het net van: Musselkanaal Zandberg 2026* TenneT   Nieuwe knelpunten in Overijssel: Waar: Netuitbreiding gereed Schaarste in het net van: Hardenberg 2027 Enexis Hengelo Weideweg 2028 Enexis Tubbergen 2024* TenneT Vroomshoop 2024* TenneT     Nieuwe knelpunten in Drenthe: Waar: Netuitbreiding gereed Schaarste in het net van: Marsdijk 2028 Enexis Een deel van station Zeijerveen 2026 Enexis *Afhankelijk van de planning van TenneT Op alle bovenstaande stations kunnen we voorlopig helaas geen offertes met transportcapaciteit uitgeven aan klanten met een aansluiting voor grootverbruik. Door de toename in elektrisch auto's warmtepompen en bedrijven die meer transportvermogen nodig hebben, zitten deze stations helaas aan hun maximale capaciteit. Meer informatie over de schaarste van TenneT op stations Tubbergen en Vroomshoop is hier te vinden.  Op de stations in Hardenberg, Hengelo Weideweg, Marsdijk en Zeijerveen starten we met een onderzoek naar congestiemanagement. De schaarstekaart, inclusief achterliggende data, is uiteraard geüpdatet. U kunt hier uw postcode invullen en zien wat de situatie op het net is voor uw adres. Met onderstaande kaarten bieden we klanten meer inzicht in de lengte van de wachtlijsten en het aangevraagde vermogen per HS/MS-station in ons verzorgingsgebied. Bekijk hier de kaarten van Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg.   Enexis sluit eerste flexcontract voor spitsmijden met grote opwekker Enexis heeft voor het eerst een zogeheten capaciteitsbeperkingscontract (CBC) afgesloten met een grote opwekker van duurzame energie. Eneco stelt 10 MW aan flexibel vermogen beschikbaar met een windpark in Farmsum (Groningen). Het contract gaat per 1 september in. Een CBC is een vorm van congestiemanagement waarmee het elektriciteitsnet efficiënter gebruikt kan worden. Op piekmomenten wordt klanten gevraagd om geen elektriciteit af te nemen of in te voeden. Enexis betaalt een vooraf gecontracteerde vergoeding voor deze vorm van spitsmijden. Wij zijn erg blij met met de ondertekening van het eerste contract. "We gaan naar een energiesysteem waar dergelijke flexibele contracten steeds belangrijker worden", zegt Karin Mathijssen, directeur grootzakelijk in het persbericht. "Tegelijkertijd is het een nieuw concept, niet alleen voor ons, maar ook voor onze klanten. Graag wil ik Eneco bedanken voor het zetten van deze eerste stap. Hopelijk gaan veel bedrijven dit goede voorbeeld volgen. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we op korte termijn meer van dergelijke contracten afsluiten." Nieuwe flexcontracten met grote klanten worden voortaan opgenomen in deze maandelijkse updates.

De Raad van Commissarissen heeft Rutger van der Leeuw (47) met ingang van 12 september benoemd als CEO van Enexis Groep. Hij volgt in deze rol Evert den Boer op die vorige maand aankondigde zijn werk als CEO van Enexis neer te leggen wegens gezondheidsredenen. Van der Leeuw is nu als lid van de Raad van Bestuur in de rol van Chief Operating Officer (COO) verantwoordelijk voor alle technische operaties en klantprocessen bij Enexis. Rutger van der Leeuw startte in augustus 2012 bij Enexis als Manager Inkoop. Daarna vervulde hij de functies van Directeur Klant & Markt en Directeur Infra, voor hij in 2020 COO werd. Voor zijn overstap naar Enexis was Van der Leeuw werkzaam in diverse managementposities bij KPN. Jos Nijhuis (voorzitter RvC): “Enexis heeft een uitstekende Raad van Bestuur. Samen vormen zij een topteam. Rutger heeft de gevraagde kwaliteiten voor de rol van CEO, die de komende periode het meest nodig zijn voor Enexis. Met Rutger kiezen we voor een bestuursvoorzitter die het bedrijf en de medewerkers door en door kent en die als geen ander weet hoe groot de operationele uitdaging is om de energietransitie in het verzorgingsgebied van Enexis voor elkaar te krijgen. Samenwerking is daarbij een sleutelwoord, in de sector, maar ook met overheden en andere partners.”   Rutger van der Leeuw: “Er ligt een enorme klus voor ons, om in 2050 voor Nederland een CO2 neutraal energiesysteem gebouwd te hebben. Enexis heeft daar als netbeheerder een cruciale rol in. We werken er iedere dag hard aan om ervoor te zorgen dat onze klanten nu én in de toekomst op een duurzame en betrouwbare energievoorziening kunnen rekenen. Ik vind het een eer om daar als CEO van Enexis mijn schouders onder te mogen zetten, samen met alle collega’s in de organisatie.” Jos Nijhuis: “Ik wil namens de Raad van Commissarissen ook mijn oprechte waardering uitspreken voor de uitstekende wijze waarop de Raad van Bestuur het afgelopen jaar het werk heeft opgepakt tijdens de afwezigheid van Evert den Boer. Dat is geen vanzelfsprekendheid. We hebben er alle vertrouwen in dat we met deze Raad van Bestuur – straks aangevuld met een nieuwe COO – een sterk team hebben staan om de uitdagingen van de energietransitie het hoofd te kunnen bieden.” De Centrale Ondernemingsraad en de Aandeelhouderscommissie hebben beiden een positief advies gegeven over de benoeming van Van der Leeuw. De Raad van Commissarissen heeft inmiddels ook de wervingsprocedure opgestart voor de functie van COO die is ontstaan in de Raad van Bestuur als gevolg van de benoeming van Rutger van der Leeuw.  

Eneco gaat de stroomlevering van een windproject in Farmsum afstemmen op de belasting van het elektriciteitsnet. Tijdens piekmomenten zal Eneco de opwek van windenergie tijdelijk verminderen. Enexis betaalt hier een vergoeding voor. Het is zowel voor Enexis als Eneco de eerste keer dat een dergelijk contract wordt afgesloten. Het gaat om een windpark in Farmsum (Groningen) dat aangesloten is op een middenspanningsstation van Enexis in Weiwerd. Er is op dat station bijna geen ruimte meer op het elektriciteitsnet. Eneco stelt het windpark in Farmsum beschikbaar om tijdens piekmomenten minder stroom op te wekken, daardoor ontstaat weer ruimte op het netwerk. De totale capaciteit van het windpark is zo’n 25 Megawatt. Eneco stelt 10 Megawatt aan flexibel vermogen beschikbaar aan Enexis. Ter illustratie: dit staat gelijk aan het aansluiten van zo’n 30.000 zonnepanelen. Het contract gaat op 1 september 2023 in.   Vol elektriciteitsnet Het elektriciteitsnet zit op steeds meer plekken vol – voor zowel grote opwekkers als grote afnemers van elektriciteit. Wanneer de zon schijnt of wanneer het hard waait, zijn er veel stations waar de technische grenzen worden bereikt. Er is dan geen netcapaciteit beschikbaar om nog meer nieuwe klanten aan te sluiten. Hetzelfde geldt voor de afname van elektriciteit: op steeds meer stations zijn er piekmomenten waarop de vraag naar elektriciteit zo groot is, dat er niets meer bij kan. De belangrijkste oplossing is het uitbreiden van het elektriciteitsnet. Daar wordt hard aan gewerkt, maar de realiteit is ook dat dit meerjarige projecten zijn. Op de korte termijn is een efficiënter gebruik van het huidige elektriciteitsnet de enige manier om meer capaciteit vrij te maken. Eneco sluit nu het eerste ‘capaciteitsbeperkingscontract’ met Enexis af. Door op drukke momenten minder elektriciteit terug te leveren aan het net, ontstaat er ruimte voor andere klanten. Deze vorm van spitsmijden wordt ‘congestiemanagement’ genoemd. Het contract tussen Enexis en Eneco heeft geen vaste einddatum. Het loopt totdat het stroomnet ter plaatse is verzwaard. Energieneutraal Eneco vindt het erg belangrijk om het energiesysteem te helpen optimaliseren, omdat zo meer groene stroom kan worden opgewekt. “Het vergroten van duurzame opwek is ook de ambitie van ons One Planet Plan om in 2035 energieneutraal te worden”, legt Lucien Wiegers, directeur van Eneco’s handelstak EET, uit. “Wij zijn blij deze eerste deal met Enexis te hebben beklonken en verwachten in de toekomst meerdere van dergelijke contracten te sluiten voor onze eigen wind- en zonneparken, maar ook voor parken die we voor anderen beheren.” Goed voorbeeld Enexis is erg blij met de ondertekening van dit contract. “We gaan naar een energiesysteem waar dergelijke flexibele contracten steeds belangrijker worden”, zegt Karin Mathijssen, directeur Grootzakelijk bij Enexis. “Tegelijkertijd is het een nieuw concept – niet alleen voor ons, maar ook voor onze klanten. Graag wil ik Eneco bedanken voor het zetten van deze eerste stap. Hopelijk gaan veel bedrijven dit goede voorbeeld volgen. Ik heb er het volste vertrouwen in dat we op korte termijn meer van dergelijke contracten afsluiten. Om zoveel mogelijk klanten op de wachtlijst te kunnen bedienen, is Enexis onverminderd op zoek naar partijen die flexibel vermogen kunnen leveren en die het goede voorbeeld van Eneco volgen.”

De Raad van Commissarissen van Enexis Groep maakt bekend dat Evert den Boer vertrekt als CEO van Enexis Groep. Evert was sinds april van dit jaar niet meer aan het werk als gevolg van gezondheidsklachten. Helaas heeft de afgelopen periode van rust nog niet het gewenste herstel opgeleverd. Om de continuïteit voor Enexis te waarborgen, hebben Evert en de Raad van Commissarissen in goed overleg besloten dat Evert niet terugkeert in zijn rol als CEO. Dit geeft Evert de tijd en ruimte om verder te herstellen, terwijl de Raad van Commissarissen het proces kan starten voor het zoeken naar een opvolger. Evert was vanaf september 2020 CEO van Enexis. De Raad van Commissarissen bedankt Evert voor de wijze waarop hij de afgelopen drie jaar leiding heeft gegeven aan Enexis. Jos Nijhuis, voorzitter van de Raad van Commissarissen van Enexis Groep: “Onder leiding van Evert is er een nieuwe strategie opgesteld die Enexis in staat stelt om de uitdagingen van de energietransitie aan te kunnen. Daarnaast heeft Evert, samen met zijn collega’s van de Raad van Bestuur, grote stappen gezet in de cultuurverandering binnen Enexis. Dit helpt de organisatie om de realisatiekracht te vergroten.“ Evert den Boer is blij dat hij heeft kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van Enexis: “Ik ben trots op de afgelopen drie jaar waarin ik als CEO leiding heb mogen geven aan Enexis. De energietransitie brengt ongekende en complexe uitdagingen met zich mee voor Enexis en die vragen om krachtig en zichtbaar leiderschap. Helaas kan ik dit door mijn gezondheidssituatie op dit moment onvoldoende bieden en moet ik me volledig richten op mijn herstel. Daarom heb ik besloten om mijn functie als CEO neer te leggen.” Dat Evert om gezondheidsredenen vertrekt betreurt zowel de Raad van Bestuur als de Raad van Commissarissen. Jos Nijhuis: “Het is op de eerste plaats uiteraard heel vervelend voor Evert. Gelukkig ziet het ernaar uit dat Evert uiteindelijk volledig zal herstellen van zijn klachten. We gaan Evert missen om wie hij is: een prettig en inspirerend persoon. Ik wil Evert bedanken voor de wijze waarop hij zich voor Enexis en de energietransitie heeft ingezet. Ik wens hem toe dat hij alle tijd en ruimte kan nemen om weer helemaal beter te worden.” Mariëlle Vogt blijft als CFO de rol van Evert den Boer als voorzitter van de Raad van Bestuur en CEO waarnemen.

Dit is een maandelijkse update over de capaciteit van het elektriciteitsnet in ons verzorgingsgebied.   In deze update:  Nieuwe congestiegebieden in Overijssel Dreigende congestiegebieden in Groningen en Overijssel Extra capaciteit in hoogspanningsnet TenneT in Drenthe    Nieuwe congestiegebieden in Overijssel Enexis heeft bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) melding gemaakt van transportschaarste voor afname op de volgende stations: Stationsnaam Verwachte netuitbreiding gerealiseerd rond: Almelo Mosterdpot 2027 Oldenzaal 2027   We gaan in dit gebied onderzoek doen naar congestiemanagement (spitsmijden). Voorlopig kunnen wij voor die stations geen offertes met transportcapaciteit uitgeven aan grootverbruikers. Via de schaarstekaarten, zijn de achterliggende data te downloaden en is op postcodeniveau zichtbaar welke gebieden worden geraakt.   Dreigende transportschaarste in Groningen en Overijssel Daarnaast doen wij een melding van zogenoemde dreigende transportschaarste voor afname in Groningen en Overijssel. In Overijssel gaat het om de volgende hoog- en middenspanningsstations (HS/MS-stations): Enschede Van Heekstraat, Enschede Wesselerbrink, Goor, Hardenberg, Hengelo Weideweg, Nijverdal, Tubbergen en Vroomshoop. In Groningen gaat het om HS/MS-station: Groningen Hunze. Deze gebieden worden geel op de schaarstekaart. Dat betekent dat grootzakelijke klanten nog steeds een nieuwe of zwaardere aansluiting met transportcapaciteit kunnen krijgen, maar dat de beschikbare capaciteit bijna vergeven is. Wel zijn offertes voor grote aansluitingen één maand geldig, in plaats van de gebruikelijke drie maanden. In deze regio’s informeren wij bedrijven alvast over de mogelijkheden van congestiemanagement en het bieden van flexibel vermogen. Tot slot doen wij een formele melding van transportschaarste op stations in gebieden waar de landelijke netbeheerder TenneT op dit moment al knelpunten heeft in het hoogspanningsnet. De meldingen hebben om die reden geen extra impact voor onze klanten. Het gaat om blokken van onze HS/MS-stations voor teruglevering van elektriciteit in Helmond Zuid (Brabant), Stadskanaal (Groningen), Bargermeer en Gasselte Kraanlanden (Drenthe). En voor afname van elektriciteit in Best (Brabant). Aanpak We werken met man en macht aan uitbreiding en verzwaring van het net. Maar de realiteit is dat dit meerjarige projecten zijn, die niet op korte termijn voor voldoende capaciteit zullen zorgen. In de tussentijd onderzoeken we dus de mogelijkheden van congestiemanagement. Wanneer bestaande klanten in de regio flexibel kunnen omgaan met de vraag naar tansportcapaciteit, komt extra capaciteit op het elektriciteitsnet vrij. Lees hier meer informatie over onze lopende congestieonderzoeken. Ontwikkeling wachtlijsten transportcapaciteit Met de wachtlijstkaarten bieden wij meer inzicht in de lengte van de wachtlijsten en het aangevraagde vermogen per HS/MS-station in ons verzorgingsgebied. Bekijk hier de kaarten van Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg.   Extra capaciteit in hoogspanningsnet in Drenthe TenneT heeft 46 megawatt extra transportcapaciteit gevonden op het hoogspanningsnet van Drenthe. Dit blijkt uit onderzoek van de beheerder van het hoogspanningsnet. Enexis berekent op dit moment wat deze extra capaciteit betekent voor de grootverbruik klanten die hier op de wachtlijst staan. In november 2022 liet TenneT weten dat het koppelstation Zeijerveen bij Assen tegen de maximale belasting aan zit. TenneT kondigde daarop een voorlopige stop aan voor bedrijven die een nieuwe aansluiting op het net of extra capaciteit wilden. De krapte op het net heeft ook impact op de netten en grootverbruik klanten van Enexis als regionale netbeheerder. Het hoogspanningsnet voorziet namelijk ook het regionale middenspanningsnet van elektriciteit. Bedrijven in Drenthe en een klein deel van Overijssel met een nieuwe aanvraag kwamen hierdoor op een wachtlijst. De afgelopen maanden heeft TenneT onderzoek gedaan naar de situatie op het elektriciteitsnet en eventuele maatregelen in het koppelstation Zeijerveen. Uit dit onderzoek blijkt dat er 46 MW beschikbaar komt, doordat het station zwaarder belast kan worden. Enexis berekent op dit moment wat de impact is van deze extra ruimte op ons net. Wij verwachten in oktober meer duidelijkheid te kunnen geven over wat dit betekent voor klanten op de wachtlijst en aan wie wij transportcapaciteit kunnen aanbieden. Het aantal aanvragen voor een aansluiting op het elektriciteitsnet blijft onverminderd stijgen. Het net raakt op veel plekken voller en bedrijven moeten rekening blijven houden met lange wachttijden. We houden onze klanten zo goed mogelijk op de hoogte van de ontwikkelingen.  

Enexis Netbeheer heeft 1 miljoen klanten met een kleine zonnepaneleninstallatie (<15kW ≈ 50 panelen). Opgeteld ligt er inmiddels voor zo’n 4,3 gigawatt aan zonnepanelen op (vooral) woningen van particulieren. Ter indicatie: dat is ruim tien keer het vermogen van een stad als Eindhoven. Deze cijfers zijn goed nieuws voor de energietransitie, maar tegelijkertijd kampen we als netbeheerder steeds vaker met groeipijnen als gevolg van deze ontwikkeling. Het aantal klanten met zonnepanelen op hun dak neemt al jaren flink toe, maar sinds vorig jaar is de stijging geëxplodeerd. In 2022 steeg het aantal installaties met bijna 30 procent. Dit jaar komt de stijging – met het huidige tempo – zelfs op 45 procent uit. In de eerste helft van dit jaar werden er dagelijks zo’n 1500 nieuwe zonne-installaties geïnstalleerd. Het aantal aangemelde zonnepanelen (<15kW) in het verzorgingsgebied van Enexis. De cijfers van 2023 gaan tot en met eind juli Storingen door overbelasting Dat is goed nieuws: de elektriciteit in Nederland wordt in rap tempo groener, waarmee we veel CO2-uitstoot vermijden. Maar ons netwerk kampt helaas ook steeds vaker met de negatieve gevolgen van deze stijging. Grote delen van ons elektriciteitsnet zijn tientallen jaren geleden aangelegd en niet ontworpen voor grootschalige inpassing van zonnepanelen op woningen.  Steeds meer mensen ervaren dat hun omvormer op piekmomenten afschakelt door spanningsproblemen in het net. Daarnaast steeg het aantal storingen als gevolg van overbelasting aanzienlijk. De eerste helft van 2023 waren er rond de vijfhonderd storingen lokale storingen op het laagspanningsnet in de wijk door overbelasting van onze transformatoren. In heel 2022 waren dit er in ons verzorgingsgebied 267. Problemen verhelpen door proactieve aanpak Om deze problemen te voorkomen en te verhelpen zet Enexis in op een nieuwe, pro-actieve aanpak. In wijken of gemeenten waar we problemen voorzien, pakken we nu – samen met onze aannemers – het laagspanningsnet in een gebied in één keer aan. We verzwaren de kabels en plaatsen waar nodig nieuwe transformatorstations. Op die manier reageren we niet meer op incidenten, maar kunnen we veel verder vooruit plannen. En dat heeft dan weer als grote voordeel dat we meer werk kunnen uitbesteden aan onze aannemers – hetgeen ons meer slagkracht oplevert bij het uitvoeren van dit soort omvangrijke verzwaringsprojecten.  Het gebied van Enexis telt zo’n twee miljoen woningen die geschikt zijn voor zonnepanelen. De helft daarvan heeft inmiddels een zonne-installatie, maar de groei is er dus nog lang niet uit. Enexis doet er alles aan om ervoor te zorgen dat ons elektriciteitsnet die toename kan blijven faciliteren. Heeft u ook zonnepanelen? Zorg ervoor dat ze zijn aangemeld bij uw netbeheerder.    1 miljoen zonne-installatie in cijfers:  De kleine zonne-installaties in het gebied van Enexis wekken jaarlijks zo’n 3,9 terawattuur  op. Dat is: - Het jaarlijkse elektriciteitsverbruik van anderhalf miljoen huishoudens- Genoeg om een elektrische auto 650.000 keer de wereld rond te laten rijden.- Vergelijkbaar met de elektriciteitsproductie van de kerncentrale in Borsele. In totaal zijn er nu ruim 1 miljoen kleine zonne-installaties aangemeld in Enexis-gebied. De gemiddelde installatie telt 4250 watt aan piekvermogen. Dat zijn zo’n 12 panelen van 350 watt.  In Brabant liggen de meeste installaties (419.294 installaties). Gevolgd door Limburg (211.056), Overijssel (173.477), Groningen (112.764) en Drenthe (99.959). Naast de kleine installaties telt het Enexis-gebied uiteraard ook grote zonne-installaties van >15kW. In totaal zo’n 38.000. Deze grote installaties zijn opgeteld goed voor een piekvermogen van 4,4 GW.    

De trend van langere wachttijden voor grootzakelijke klanten die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen, zette het afgelopen halfjaar door. Het aantal aanvragen is verdrievoudigd ten opzichte van vorig jaar. Ook het aantal spanningsklachten door tijdelijk afschakelende omvormers van zonnepanelen bij consumenten is bijna drie keer zo groot als in de eerste helft van 2022. Bovendien zagen we in de afgelopen, zonnige maanden op steeds meer plekken in dorpen, wijken en buurten in de lokale laagspanningsnetten overbelasting optreden met meer stroomonderbrekingen als gevolg. Tegelijkertijd gaven we het afgelopen half jaar met € 556 miljoen een ongekend hoog bedrag uit aan de uitbreiding van het elektriciteits- en gasnet. Dit staat in het vandaag gepubliceerde halfjaarbericht van Enexis. Nederland stapt massaal over op energie uit duurzame bronnen. Die overstap gaat sneller dan het landelijke en regionale elektriciteitsnetwerk aankan. In 2022 leidde dit voor het eerst in ons bestaan tot transportschaarste voor afname van elektriciteit, met als gevolg: een langere wachttijd voor grootzakelijke klanten die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen. In 2023 zette de trend door: het aantal aanvragen is de afgelopen maanden verdrievoudigd. De gevolgen van transportschaarste voor onze klanten zijn groot. Klanten moeten hun plannen uitstellen om zich te vestigen in onze regio’s, hun bedrijf uit te breiden of over te stappen van gas op elektriciteit. We begrijpen dat dit onze klanten frustreert. Frustraties die we trouwens zelf ook voelen: we willen klanten helpen hun ambities te realiseren. Maar een snelle definitieve oplossing is er niet. Om de transportschaarste te beperken, zetten we alles in het werk om onze capaciteit nog sneller uit te breiden dan we al deden. In de eerste helft van 2023 gaven we hier € 556 miljoen (1e half jaar 2022: € 462 miljoen) aan uit, een gigantisch bedrag. Dat leverde 1.250 megawatt aan extra capaciteit op. Daarnaast hebben we 188 fte aan nieuwe technische medewerkers mogen verwelkomen. Daarmee liggen we goed op koers om onze jaardoelstelling van 361 fte te halen. Terwijl we aan onze netten werken, konden onze klanten rekenen op een betrouwbaar energienet. De gemiddelde uitvalduur van elektriciteit bedroeg in die periode 11,2 minuten (eerste helft 2022: 7,8 minuten). De toename wordt onder andere veroorzaakt door een aantal grotere incidenten met een relatief lange uitvalduur en door overbelasting van de laagspanningsnetten met meer stroomstoringen als gevolg. De gemiddelde uitvalduur van gas was 104 seconden (eerste helft 2022: 101 seconden). Ook huishoudens doen actief mee met de verduurzaming en leggen door onder andere het plaatsen van zonnepanelen, warmtepompen en het gebruik van elektrische auto’s een steeds groter beslag op de capaciteit van het stroomnet. De actieve verduurzaming van huishoudens laat zien dat de energietransitie steeds meer vaart krijgt. Wij zien daardoor in ons verzorgingsgebied de druk op het stroomnetwerk in woonwijken fors toenemen. Overbelasting van transformatoren We ontvingen bijna 3 keer zo veel klachten van consumenten, zogeheten spanningsklachten, over tijdelijk afschakelende omvormers als in de eerste helft van 2022. Door de enorme hoeveelheid opgewekte elektriciteit die door consumenten wordt teruggeleverd, zagen we op steeds meer plekken in dorpen, wijken en buurten in de lokale laagspanningsnetten overbelasting optreden. De eerste helft van 2023 waren er rond de 500 laagspanningsstoringen door overbelasting van onze transformatoren, de meeste in Groningen en Drenthe. In heel 2022 waren dit er in ons verzorgingsgebied 267. De komende maanden verzwaren we transformatoren op locaties waar vaak overbelasting optreedt op zonnige dagen. Toch zal de structurele oplossing moeten komen uit het grootschalig verzwaren van het elektriciteitsnet. De verzwaring van ons net vraagt om een andere manier van werken Om de komende jaren op grote schaal onze laagspanningsnetten in dorpen en steden te verzwaren zijn duidelijke keuzes, creatieve oplossingen en vernieuwde werkwijzen nodig. Mariëlle Vogt, CFO Enexis: “We zijn gestart met een wijkgerichte aanpak voor de grootschalige verzwaring van de laagspanningsnetten. Een proactieve investeringsstrategie waarbij we het laagspanningsnet uitbreiden op die plekken waar we knelpunten zien ontstaan. We breiden deze netten hiermee de komende jaren sneller uit dan ooit. Daarnaast maken we lange termijn afspraken met aannemers, zodat we extra uitvoeringscapaciteit beschikbaar krijgen. Door op te schuiven in de keten kunnen aannemers de projecten om de netten te verzwaren zo zelfstandig mogelijk realiseren. Dit levert meer slagkracht op voor het uitvoeren van verzwaringsprojecten”. Onze omzet nam toe, maar de nettowinst daalde De nettowinst over de eerste helft van 2023 bedraagt € 15 miljoen. Dit is € 74 miljoen minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Hoewel onze omzet toenam met € 135 miljoen, stegen de kosten van transportdiensten en van distributieverliezen van elektriciteit en gas met maar liefst € 227 miljoen. Als netbeheerder zijn we verantwoordelijk voor de inkoop van energie ter compensatie van elektriciteit en gas die verloren gaan bij distributie. De kosten daarvan lagen flink hoger, vooral als gevolg van de sterke stijging van de energieprijzen. Om de energietransitie te financieren, hebben wij in juni 2023 een groene obligatielening uitgegeven van € 500 miljoen. Daarmee kunnen we blijven investeren in de uitbreiding en verduurzaming van onze netwerken.

Dit is een maandelijkse update over de capaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsniveau) in ons verzorgingsgebied. In deze update: Nieuw congestiegebied IJsselmuiden (Overijssel) Publicatie negen onderzoeken naar congestiemanagement ACM publiceert ontwerpbesluit Prioriteringskader   Nieuw congestiegebied in IJsselmuiden (Overijssel) Enexis heeft bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) melding gemaakt van een nieuw congestiegebied voor afname van elektriciteit. Het gaat om ons HS/MS-station in IJsselmuiden (Overijssel). Deze melding voor HS/MS-station IJsselmuiden (Overijssel) heeft gevolgen voor bedrijven in (delen van) de gemeente Kampen. We gaan in dit gebied onderzoek doen naar congestiemanagement. Voorlopig kunnen wij voor dit station geen offertes meer uitbrengen met transportcapaciteit voor klanten met een aansluiting voor grootverbruik.  Via de schaarstekaarten, kun je vanaf 25 juli de achterliggende data downloaden en op postcodeniveau zien welke gebieden worden geraakt. Ontwikkeling wachtlijsten transportcapaciteit Met de wachtlijstkaarten bieden we meer inzicht in de lengte van de wachtlijsten en het aangevraagde vermogen per HS/MS-station in ons verzorgingsgebied. Bekijk hier de kaarten van Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Aanpak We werken met man en macht aan uitbreiding en verzwaring van het net. Op het benoemde station verwachten we dat in 2028 netuitbreiding gerealiseerd is. De planning heeft een grote afhankelijkheid van de planning van de benodigde uitbreidingen op het hoogspanningsnet van TenneT. In de tussentijd onderzoeken we dus de mogelijkheden van congestiemanagement. Wanneer bestaande klanten in de regio flexibel kunnen omgaan met de vraag naar tansportcapaciteit (in dit geval voor afname), komt extra capaciteit op het elektriciteitsnet vrij.   Afgeronde onderzoeken congestiemanagement Enexis heeft het afgelopen half jaar hard gewerkt aan nieuwe onderzoeken naar congestiemanagement. De eerste negen onderzoeken afgerond. Het gaat om de volgende onderzoeken: Afnamecongestie: Hapert Eindhoven West Meppel (twee rapporten voor twee blokken) Invoedingscongestie: Hapert Kelpen Haps (twee rapporten voor twee blokken) Veenoord Uit deze onderzoeken blijkt dat congestiemanagement nergens voor extra ruimte voor grootzakelijke klanten gaat zorgen. Meer informatie over de lopende congestieonderzoeken vind je hier: Overzicht congestieonderzoeken Een mogelijke volgende stap wordt beschreven in de Netcode, die in 2022 is vastgesteld door de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De Netcode bepaalt dat netbeheerders bedrijven kunnen verplichten om flexibel vermogen aan te bieden wanneer de flexibiliteit die op vrijwillige basis wordt aangeboden onvoldoende is om de (dreigende) congestie te verminderen. Hoe dit er precies uitziet, moet nog worden uitgewerkt. Enexis doet er alles aan om te voorkomen dat die verplichting nodig is en blijft onderzoeken of we met grote klanten tot vrijwillige afspraken kunnen komen.   ACM publiceert ontwerpbesluit voor nieuw prioriteringskader Op dit moment zijn netbeheerders verplicht om klanten op volgorde van binnenkomst aan te sluiten (het zogeheten first come, first served-principe). Voorlopig blijft dat zo, maar de Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft vorige week een voorgesteld codewijzigingsbesluit gepubliceerd waarmee dat op termijn zal veranderen. De ACM wil het mogelijk maken dat netbeheerders bij het toekennen van transportvermogen in congestiegebieden prioriteit geven aan projecten die congestieproblemen oplossen of beperken. Ook voor verzoeken vanuit maatschappelijke functies - zoals veiligheidsdiensten, gezondheidszorg of scholen – wordt het mogelijk om voorrang te verkrijgen op transportcapaciteit. Meer informatie staat op de website van de ACM. De netbeheerders maken gebruik van de consultatieperiode om een inhoudelijke reactie te geven. Daarover staat meer informatie op de website van Netbeheer Nederland. Tot de implementatie van de definitieve codewijziging zijn netbeheerders gehouden aan het nu geldende kader van ‘first come, first served’-principe.

De komende jaren moeten er alleen al in het verzorgingsgebied van netbeheerder Enexis duizenden nieuwe transformatoren in woonwijken worden geplaatst, moeten eveneens vele duizenden transformatoren worden verzwaard en in totaal maar liefst 16.000 km kabel van de zwaarste soort worden gelegd. Enexis kiest voor een pro-actieve, buurtaanpak voor het  verzwaren van de laagspanningsnetten. Deze nieuwe werkwijze, waarbij de aannemers verantwoordelijk zijn voor de uitvoering, maar ook de engineering en voorbereiding voor hun rekening nemen, is dinsdag 11 juli van start gegaan in Sappemeer. Steeds meer inwoners investeren in het zelf opwekken van duurzame energie. Dat is natuurlijk heel goed, maar dat vraagt ook om stevige aanpassingen aan het elektriciteitsnetwerk in buurten en woonwijken. Dat netwerk is tientallen jaren geleden ontworpen op basis van de behoefte aan elektriciteit en heeft daarmee een bepaalde capaciteit. Destijds konden de huidige ontwikkelingen, zoals de explosieve groei van het aantal zonnepanelen, nog niet worden voorzien. Meer slagkracht door buurtaanpak voor netverzwaring De energietransitie stelt netbeheerders voor grote uitdagingen. Zo moet het elektriciteitsnet verzwaard én uitgebreid worden. Het aantal zonnepanelen neemt explosief toe, er komen steeds meer laadpalen om auto's op te laden en warmtepompen om woningen te verwarmen. De overgang naar all-electric in een woonwijk vraagt ongeveer drie tot vier keer zoveel vermogen. Daarbij is er ook een groeiende vraag naar het verzwaren van aansluitingen. Een op de drie straten in steden, wijken en dorpen zal gedurende de komende tien jaar open moeten om het elektriciteitsnetwerk te verzwaren of uit te breiden. Enexis gaat daarbij pro-actief en buurgerichtaan de slag. Cruciaal bij de uitvoering van alle plannen met het laagspanningsnetwerk is nauwe samenwerking met aannemers. In de buurtaanpak maakt Enexis vooraf lange termijn afspraken met aannemers, zodat de regionale netbeheerder extra uitvoeringscapaciteit beschikbaar krijgt. Door op te schuiven in de keten kunnen aannemers de projecten om de netten te verzwaren zo zelfstandig mogelijk realiseren. Dit levert meer slagkracht op voor het uitvoeren van grote verzwaringsprojecten. Eerste project in de buurtaanpak van start in Sappemeer De nieuwe aanpak, waarbij de aannemers ook de hele voorbereiding en engineering voor hun rekening hebben genomen, is op dinsdag 11 juli van start gegaan in Sappemeer in de provincie Groningen. Daar wordt in de omgeving van de Noorderstraat de komende weken het laagspanningsnet verzwaard. Vanuit een samenwerkingsverband tussen de aannemers Visser & Smit Hanab, BAM Energie & Water en Siers is gezamenlijk het voortraject van engineering en voorbereiden ontwikkeld en doorlopen. Het project in Sappemeer wordt uitgevoerd door Visser & Smit Hanab, onder regie van Enexis Netbeheer. De voorbereidingen voor de grotere, buurtgerichte verzwaringen in buurten en wijken van 1000 tot 3000 woningen zijn in volle gang. Meerdere projecten starten later dit jaar en volgend jaar in zowel de noordelijke als de zuidelijke provincies van het verzorgingsgebied van netbeheerder Enexis.

De netbeheerders Enexis, Coteq, Rendo, Vitens, Waterbedrijf Groningen, WMD en VodafoneZiggo gaan een nieuwe en langdurige samenwerkingsvorm van 8 jaar aan met aannemers voor de uitvoering van energie-, drinkwater- en telecommunicatie-werkzaamheden voor de ondergrondse infrastructuur in Noord-Oost Nederland. GROND'G heeft namens de diverse netbeheerders de aanbesteding uitgezet, die aan meerdere aannemers is gegund. De zeven netbeheerders willen door deze samenwerking met aannemers beter toegerust zijn op hun uitbreidings- en onderhoudsopgave aan hun netten en deze efficiënt en klantgericht te kunnen uitvoeren. De aanbesteding omvat zowel gecombineerde werkzaamheden voor netbeheerders vanuit de Stichting GROND’G als eigen werk vanuit Enexis met als ingangsdatum 1 november 2023. Maatschappelijke opgave De zeven netbeheerders staan voor grote maatschappelijke opgaven om de energie- en watertransitie te realiseren. Voor de energietransitie alleen al moet aan een op de drie straten in de toekomst worden gewerkt om het elektriciteitsnetwerk te verzwaren of uit te breiden. De samenwerking binnen GROND’G is erop gericht om werkzaamheden van de zeven netbeheerders zoveel mogelijk samen te voegen zodat straten maar een keer opgebroken hoeven en klanten zo weinig mogelijk overlast ervaren. De netbeheerders en de aannemerij zetten daarnaast in op innovatie en procesverbetering zodat ze in staat zijn meer werk efficiënter te verrichten. Schaarste technisch personeel Technisch personeel is schaars, niet alleen de netbeheerders maar ook de aannemers kampen met personeelsschaarste. Dit maakt het uitdagend om de opgave van de energietransitie en watertransitie te realiseren. Lotte Breunesse, directeur Productie Noord van Enexis Netbeheer: “Door nu flink op te schalen in de samenwerking geven we meer zekerheid om te investeren in het werven en opleiden van technisch personeel. De contractduur is belangrijk om de continuïteit beter te waarborgen. We zijn ons er goed van bewust dat we de betrokkenheid van aannemers nodig hebben om ons werk te kunnen realiseren. Hiervoor zullen we moeten opschuiven in de keten, waarbij aannemers een leidende rol spelen en de netbeheerder fungeert als regievoerder. We moeten nauw samenwerken om de uitdagingen van de energietransitie het hoofd te bieden en te zorgen voor een duurzame toekomst”. Verdeling van werkgebieden Stichting GROND’G coördineert als samenwerkingsorganisatie de gecombineerde werkzaamheden van de zeven netbeheerders, aannemers en hun ketenpartners in Groningen, Drenthe en Overijssel. Het GROND’G gebied is verdeeld in grote percelen waarin meerdere contracten zijn gegund. In Groningen zijn 3 werkgebieden, in Overijssel 4 werkgebieden en in Drenthe 2. De volgende aannemers gaan binnen raamovereenkomsten in de werkgebieden aan de slag: Alsema, Baas, BAM, ConstructNorth, HAK, Siers, van Gelder, van Voskuilen en VSH. Door de samenwerking in de diverse werkgebieden werken de netbeheerders en aannemers efficiënter samen in de ondergrond.

Dit is een maandelijkse update over de capaciteit van het elektriciteitsnet (hoog- en middenspanningsniveau) in ons verzorgingsgebied. De juni-update is de eerste in de reeks. In deze update: Vrijgave voorlopig laatste netcapaciteit in Brabant en Limburg Planning grote netuitbreidingen TenneT Wachtlijsten lopen flink op Nieuwe congestiemeldingen in Brabant, Limburg en Overijssel Update congestieonderzoeken van TenneT in Groningen, Drenthe, Overijssel Vrijgave van capaciteit in Brabant en Limburg In juni 2022 communiceerden TenneT en Enexis dat het hoogspanningsnet in Brabant en Limburg vol zat voor afname van elektriciteit. Dit was destijds groot, landelijk nieuws. In september maakte TenneT bekend dat er met congestiemanagement extra aansluitcapaciteit kon worden vrijgemaakt. Het ging in totaal om 545 MW voor grootzakelijke klanten. Deze capaciteit is de afgelopen periode door TenneT in stappen vrijgegeven. Vanaf juni kunnen we de laatste tranche van deze extra aansluitcapaciteit aanbieden aan onze klanten in Brabant en Limburg. Alle klanten op de wachtlijst in beide provincies krijgen bericht of ze wel of niet in aanmerking komen voor deze capaciteit. Het aantal klanten op de wachtlijsten in Brabant en Limburg is sinds september 2022 verdrievoudigd, en de aantallen lopen nog altijd op. Dit betekent dat de vrijgekomen capaciteit maar in beperkte mate aanvragers op de wachtlijst verder kan helpen. Voor grootschalige invoeders van elektriciteit komt binnenkort nog capaciteit beschikbaar in Brabant en Limburg. We zijn in afwachting van de toebedeling van deze extra capaciteit door TenneT.  Daardoor is op dit moment nog niet duidelijk hoeveel extra transportcapaciteit we aan klanten op de wachtlijst kunnen aanbieden op volgorde van binnenkomst. Zodra we hier duidelijkheid over hebben, nemen we contact op met de klanten op de wachtlijst. Planning grote uitbreidingen van TenneT in Brabant en Limburg Enexis en TenneT werken hard om de elektriciteitsnetten uit te breiden. Het is niet mogelijk om precies aan te geven wanneer de uitbreidingen gereed zijn en we de capaciteitsproblemen kunnen oplossen. Volgens de huidige planning van TenneT zullen de volgende grote projecten in het hoogspanningsnet in ieder geval voor zeer aanzienlijke hoeveelheid extra capaciteit zorgen. In Brabant staan grote uitbreidingen gepland in Geertruidenberg (verwachte ingebruikname: 2025), Waalwijk (2026) en Tilburg (2027). De planning zoals deze hier wordt gedeeld, is richting gevend. Er kunnen zich onvoorziene situaties voordoen die leiden tot afwijking van die planning. Waar dat het geval is, zal ook daar over gecommuniceerd worden. In Limburg gaat het om Boxmeer-Venray (verwachte ingebruikname: 2025), Boxmeer (2027-2029), Maasbracht (2027-2029), Graetheide (2030-2032), en Blerick-Belfeld-Buggenum (2027-2029), Blerick-Boekend (2027-2029) en Buggenum-Nederweert (2029-2031). De planning zoals deze hier wordt gedeeld, is richting gevend. Er kunnen zich onvoorziene situaties voordoen die leiden tot afwijking van die planning. Waar dat het geval is, zal ook daar over gecommuniceerd worden. Samen met TenneT werken we ook aan een groot aantal andere netuitbreidingen die een meer lokale impact zullen hebben. Daarnaast zijn er projecten die zich op dit moment nog in de studiefase bevinden. Wachtlijsten lopen flink op Door onze landelijke klimaatdoelstellingen is de afgelopen jaren de vraag naar en aanbod van elektriciteit enorm toegenomen. Er komen meer elektrische auto’s, bussen en vrachtwagens. De industrie elektrificeert en er komen steeds meer zonne- en windmolenparken bij. Geopolitieke ontwikkelingen, zoals de oorlog in Oekraïne, maar ook de aanscherping van de klimaatambities versnellen dit proces. De verbouwing van het energiesysteem kan dit tempo onvoldoende bijbenen. De verbouwing is nu hard bezig – Enexis breidt dit jaar het elektriciteitsnet met 2 GW uit, een toename van zo’n 15%. De realiteit is echter ook dat het niet snel genoeg gaat. Zoals iedere verbouwing zorgt ook de grootschalige verbouwing van het energiesysteem voor overlast. Op basis van de huidige prognoses, verwachten we dat we de komende vijf tot tien jaar nog te maken hebben met wachttijden voor grootzakelijke klanten. We werken hard aan netuitbreiding, oplossingen voor efficiënt netgebruik, en we investeren in de (toekomstige) distributie van alternatieve energiedragers als groen gas en waterstof. Ondanks al onze inspanningen is toegang tot het elektriciteitsnet met bijbehorende transportcapaciteit helaas niet langer vanzelfsprekend. In Noord-brabant en Limburg is dat nu al de realiteit, maar we zien dat het ook in andere provincies begint te knellen. Met deze nieuwe kaarten bieden we klanten meer inzicht in de lengte van de wachtlijsten en het aangevraagde vermogen per HS/MS-station in ons verzorgingsgebied. Bekijk hier de kaarten van Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Nieuwe congestiemeldingen in Overijssel, Brabant en Limburg Enexis heeft bij de ACM melding gemaakt van een aantal nieuwe congestiegebieden voor afname in het elektriciteitsnet van Enexis Netbeheer. Concreet betekent dit dat wij onderzoek doen naar de mogelijkheden van congestiemanagement. Voorlopig kunnen wij in de betreffende delen van het voorzieningsgebied achter deze stations geen offertes met transportcapaciteit uitgeven aan grootverbruikers. De schaarstekaart, inclusief achterliggende data, is uiteraard geüpdatet. U kunt hier uw postcode invullen en zien wat de situatie op het net is voor uw adres. Nieuwe knelpunten in Overijssel Stationsnaam Netuitbreiding gerealiseerd in Almelo Urenco 2027 Hengelo Bolderhoek 2028 Kampen 2024 Ommen Dante 2025 Rijssen 2027 Raalte 2028 Zwolle Frankhuisweg 2025 Zwolle Weteringkade 2028 Nieuwe knelpunten in Noord-Brabant Stationsnaam Netuitbreiding gereed in Tilburg Noord 2027 Helmond Zuid 2027 Etten-Leur 2026 ’s-Hertogenbosch Noord 2026 Nieuwe knelpunten in Limburg Stationsnaam Netuitbreiding gereed in Limmel 2025 Heer 2025 Nederweert 2026 Update congestieonderzoeken van TenneT in Groningen, Overijssel, Drenthe Op dit moment doet TenneT congestieonderzoek voor afname van elektriciteit in Drenthe. Mogelijk levert dit extra aansluitcapaciteit op en kunnen we klanten op de wachtlijst. We verwachten de resultaten van dit onderzoek binnen twee maanden. U ontvangt bericht als we meer duidelijkheid hebben over uw specifieke situatie.  Op dit moment voeren we samen met netbeheerder TenneT congestieonderzoek uit in Groningen, Drenthe en Overijssel. We verwachten de resultaten van dit onderzoek eind 2023. Als we kijken naar de huidige prognoses voorzien we helaas dat er niet voldoende capaciteit bijkomt om alle klanten op de wachtlijst aan te sluiten op het elektriciteitsnet. We informeren u zodra de resultaten van het onderzoek bekend zijn. In de tussentijd onderzoekt Enexis de mogelijkheden van congestiemanagement op de stations waar de congestie zich in ons net bevindt. Bekijk hier het overzicht van de lopende congestieonderzoeken. Zodra de uitkomsten van deze onderzoeken bekend zijn, informeren wij u hierover  via de maandelijkse update. Meedoen aan congestiemanagement? Enexis blijft op zoek naar bedrijven die in staat en bereid zijn om voor een vergoeding hun verbruik of teruglevering aan te passen aan de piekbelasting in ons netwerk. Buiten de piekmomenten is er vaak nog voldoende ruimte op het net. Via congestiemanagement (spitsmijden) ontlasten we het elektriciteitsnet en creëren we meer ruimte. Als u meedoet aan congestiemanagement ontvangt u hiervoor een financiële vergoeding. Hoe meer bedrijven meewerken, hoe groter de kans dat we extra ruimte creëren, en zo andere bedrijven misschien alsnog kunnen aansluiten.  Iets voor uw bedrijf? Schrijf u in met het interesseformulier.

Vandaag is het nieuwe warmtenet op The Green Village (TGV) in Delft geopend door wethouder Duurzaamheid Maaike Zwart van de gemeente Delft. Met dit warmtenet bieden netwerkbedrijven Alliander, Enexis Groep en Stedin Groep bedrijven de ruimte om in een regelluwe omgeving warmte-innovaties te testen en onderzoeken met warmtenetten uit te voeren. Het warmtenet wordt gevoed met warmte uit het warmtenet van de nabijgelegen Technische Universiteit Delft. Op korte termijn komt de voeding vanuit een geothermiebron, ook gelegen op het TU Delft terrein.  Hoe werkt het warmtenet? Drie woningen, een kantoor en een werkplaats zijn bij de start aangesloten op het warmtenet. Deze panden zijn ook zonder het warmtenet te verwarmen, bijvoorbeeld via waterstof of warmtepompen. Dit maakt dat er ruimte is om testen te doen die minder leveringszekerheid van warmte opleveren of tests met een hybride warmteaansluiting. Omdat het warmtenet is aangelegd in een zogenaamde ‘ringvorm’ is er ruimte om het net op te splitsen voor testen of werkzaamheden en is op het hele terrein ruimte voor nieuwe aansluitingen. Met dit warmtenet kunnen bedrijven onderzoek doen naar warmtebronnen en warmtetopslag, aansturing van warmtenetten, aansluiting op het warmtenet en teruglevering in combinatie met zonnethermie of hybride aansluitingen. Aangezien TGV ook beschikt over een elektriciteits- en waterstofnet zijn onderzoeken naar systeemintegratie en integraal netbeheer mogelijk. “Om de doelen uit het Klimaatakkoord te halen, namelijk het aardgasvrij maken van 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen in 2050, is dit warmtenet belangrijk om innovatie te stimuleren”, vertelt David Peters, CTO bij Stedin Groep, namens de drie netwerkbedrijven. “Bedrijven kunnen hier zonder beperking door regels experimenteren met bijvoorbeeld de slimme aansturing van warmtenetten en teruglevering met zonnecollectoren. Dat is nodig want het aanleggen van warmtenetten is belangrijk voor de energietransitie, we kunnen niet overal elektrificeren. Elektrificatie neemt een enorme vlucht en dat heeft veel impact op het elektriciteitsnet. De schaarser wordende capaciteit van het net moeten we beter benutten en andere manieren van verwarmen, zoals met warmtenetten, stimuleren.” Focus op warmte Voor het versterken van de warmtetransitie hebben de netwerkbedrijven een onderdeel dat zich met name richt op warmte. Bij Alliander is dat Firan, bij Enexis Groep is dat Enpuls Warmte Infra en NetVerder voor de Stedin Groep. In deze bedrijven zijn diverse warmteprojecten belegd en in samenwerking met onder meer gemeenten, woningcorporaties, projectontwikkelaars en energieleveranciers wordt gewerkt aan infrastructuur voor warmteprojecten. NetVerder beheert het nieuwe warmtenet op TGV en stimuleert hiermee de mogelijkheden van warmte-innovatie.

Enexis Holding kondigt vandaag de succesvolle plaatsing aan van een derde groene obligatie van 500 miljoen euro. Met deze uitgifte heeft Enexis opnieuw een brede groep van duurzame investeerders aan zich kunnen binden. De obligatie heeft een looptijd van 11 jaar, een couponrente van 3,625% en zal een uitgifte datum van 12 juni 2023 krijgen.De groene obligatie wordt, net zoals de vorige twee groene obligaties, gebruikt om te investeren in projecten die bijdragen aan het verhogen van het aandeel duurzame energie in de netten van Enexis. Denk aan netuitbreidingen ten behoeve van wind- en zonneparken, toevoegen van slimme distributieautomatisering in het net en het plaatsen van slimme meters. Het totaal aan uitgegeven groene obligaties door Enexis bedraagt nu 1,5 miljard euro. Kort voor de uitgifte van deze groene obligatie is het Green Finance Framework geactualiseerd. Dit Framework draagt volgens het onafhankelijke rating agency ISS-ESG bij aan het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG’s).  Het Framework is bovendien volledig in lijn met de belangrijkste marktstandaarden voor groene obligaties: EU Taxonomie en Green Bond Principles. De groene obligatie wordt genoteerd aan Euronext Amsterdam.

Paul Rüpp (1957), lid van de Raad van Commissarissen van Enexis Holding, is op zondag 26 maart op 65-jarige leeftijd overleden. Paul Rüpp werd benoemd als commissaris in 2020 en was tevens voorzitter van de Remuneratie- & Selectiecommissie. Jos Nijhuis, voorzitter van de Raad van Commissarissen: “We zijn als Raad van Commissarissen intens geraakt door het overlijden van Paul. We herinneren Paul als een buitengewoon betrokken collega die met zijn brede bestuurlijke ervaring, warmte en groot relativeringsvermogen ons team verrijkte. Namens alle leden van de Raad van Commissarissen en de Raad van Bestuur van Enexis Holding zijn wij hem grote dank verschuldigd voor zijn inzet de afgelopen jaren. We wensen zijn vrouw en kinderen heel veel sterkte met het verwerken van dit verlies.”

Batenburg en Enexis hebben in maart de familie van veilige en gebruiksvriendelijke kabelverbindingsklemmen uitgebreid met de introductie van de LV piercing Type 5-verbinder. De Type 3- en Type 4-verbinder zijn al in gebruik bij Enexis, hier wordt het nieuwste Type 5 aan toegevoegd.Met de toevoeging van de Type 5-verbinder is de set compleet en biedt het een uitgebreid assortiment van veilige en gebruiksvriendelijke aandraai-doordruk klemmen voor laagspanningsmontage. Doorsnedes De LV piercing Type 5-verbinder is geschikt voor kabels met een geleiderdoorsnede tot maximaal 240 mm². Net als de andere verbindingsklemmen in de set, is de Type 5-verbinder een volledig geïsoleerde aandraai-doordruk klem, waardoor de veiligheid van de monteurs is gewaarborgd, voor het geval dat er op een onder spanning staande ader wordt gemonteerd.De LV piercing type-3 verbinder, die geïntroduceerd werd eind 2019, is geschikt voor een geleiderdoorsnede tot maximaal 95 mm². De grotere klem, LV piercing Type-4-verbinder, is geschikt voor een geleiderdoorsnede van maximaal 150 mm² en is sinds medio 2021 in gebruik. Samenwerken Bij de ontwikkeling van de verschillende type verbinders is intensief samen gewerkt met monteurs, uitvoerders, technische specialisten en productmanagers.Hierdoor zijn de klemmen veiliger, gebruiksvriendelijker en minder arbeidsintensief geworden in vergelijking met de klemmen die eerder bij Enexis in gebruik waren.Zowel Type 3, 4 en 5, zijn ontwikkeld door fabrikant PFISTERER, leverancier Batenburg Energietechniek en netbeheerder Enexis. (op de foto hieronder is een Type 3-verbinder te zien, de kabels waren spanningsloos)

In de regio Brainport Eindhoven heerst een enorme schaarste op het elektriciteitsnetwerk. Door de snelle verduurzaming en ontwikkelingen is hier het probleem nog groter dan in de rest van Nederland. De aanvragen voor nieuwe aansluitingen zijn de laatste maanden verdrievoudigd. Dit zorgt voor nog langere wachttijden op een uitbreiding of nieuwe aansluiting. Over oplossingen werd gesproken met minister Rob Jetten, die op maandag 13 maart een bezoek bracht aan Brainport Eindhoven. Bij het bezoek op het hoofdkantoor van VDL, waren ook Enexis, TenneT, Brainport Development, Gemeente Eindhoven, Gemeente Bergeijk (namens de RES) en TU Eindhoven aanwezig. Samenwerken om bedrijven en huishoudens van energie te voorzien Tijdens het bezoek werd gesproken over mogelijke oplossingen voor schaarste op het net. Anne-marie Spierings, Gedeputeerde van de provincie Noord-Brabant gaf aan: “Er is door Enexis al ongelooflijk veel gedaan om meer ruimte te creëren. Dankzij goede samenwerking tussen overheid, de netbeheerder en de bedrijven in Brabant kunnen we tot nog meer oplossingen komen om de wachtlijsten te verkleinen.” De aanwezige bedrijven, kennisinstellingen en overheden vroegen minister Jetten nu hulp van het Rijk: om de Brainport-regio te ondersteunen bij innovaties en oplossingen waarmee het net beter benut kan worden en om te investeren in netverzwaring. Investeren in nieuwe concepten en slimmer benutten van het elektriciteitsnet hulp bij flexibilisering Guustaaf Savenije, lid van de hoofddirectie van gastheer VDL Groep: “Gun ons de ruimte om technologische mogelijkheden die er al zijn te benutten om lokaal vraag en aanbod bij elkaar te brengen en zorg ervoor dat wet- en regelgeving geen blokkade vormt. Laat ons in deze regio de proeftuin zijn die vervolgens ook elders kan worden toegepast”. Minister Jetten roemde de samenwerking tussen de aanwezige partijen en oplossingen zoals lokale energie hubs. In lokale energie hubs kunnen innovaties worden ingezet, zodat lokaal, duurzaam opgewekte energie ook lokaal opgeslagen en gebruikt kan worden zonder tussenkomst van het elektriciteitsnetwerk. “Het Kempisch Bedrijven Park in Hapert is een mooi voorbeeld hoe door oplossingen en afspraken tussen ondernemers ruimte op het net ontstaat waardoor innovatie en verduurzaming bij de bedrijven door kan gaan,” gaf Stef Luijten, wethouder Duurzaamheid Bergeijk aan. Opschalen en uitrollen van verschillende innovaties In de regio werken veel startups en bedrijven aan verschillende innovaties die ruimte kunnen bieden op het net, zoals energieopslag in de vorm van mierenzuur, nieuwe manieren om duurzame energie op te wekken met behulp van ijzerpoeder en energiemanagementsystemen. De startups RIFT, Cellcius en DENS presenteerden hun innovatie aan de minister. Met de hoge mate van kennis van systeemintegratie in de regio, worden deze innovaties getest zodat ze doorontwikkeld kunnen worden voor toepassingen in de rest van Nederland. Mark Boneschanscher van de TU Eindhoven benadrukte: “Voor de hele energietransitie zijn ook machines en apparaten nodig. Dit biedt enorm veel kansen voor de Nederlandse maakindustrie." Rik Thijs, wethouder Duurzaamheid Gemeente Eindhoven, voegde hieraan toe: “Zorg ervoor dat deze innovaties ook terecht gekomen bij de inwoners, zeker in wijken in de regio waar energiearmoede heerst. Dit zorgt ook voor draagvlak onder inwoners voor de energietransitie.” Jeroen Sanders, CTO van Enexis, vulde aan: “De komende jaren is het oplossen én voorkomen van congestie een cruciale opgave voor de overheden, de bedrijven en de netbeheerders in de Brainport regio. Deze samenwerking is een best practice en belangrijke stap in het aanpakken van onze gezamenlijke uitdagingen.” Klimaatneutrale steden Helmond en Eindhoven Na zijn bezoek aan VDL vervolgde de minister zijn weg naar het Evoluon. Daar nam hij deel aan het Solutionslab, georganiseerd door gemeente Helmond en Eindhoven in het kader van de EU-missie Klimaatneutrale en Slimme Steden. Vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, bedrijven en kennisinstellingen kwamen die middag samen om te brainstormen over hoe gemeente Eindhoven en Helmond de ambitie om in 20230 klimaatneutraal te zijn kunnen waarmaken. Jetten nam plaats in de paneldiscussie over de oplossingen.

Alle netbeheerders in Nederland gaan met dezelfde aansluitmodules werken voor onbemande objecten als laadpalen, reclamezuilen en straatverlichting. Enexis, Stedin en Liander hebben samen met leverancier Connectens de compacte aansluitmodule (CAM) ontwikkeld. Vandaag werd de eerste laadpaal voor elektrische auto’s aangesloten met de CAM op het terrein van kennis- en innovatiecentrum ElaadNL in Arnhem. De nieuwe aansluitmodules zijn compacter en zorgen ervoor dat objecten veiliger en sneller aangesloten kunnen worden. Met de CAM kunnen de netbeheerders bijvoorbeeld een laadpaal drie keer sneller monteren. Hiermee wordt veel tijd van een monteur bespaard, waardoor meer tijd over is om al het werk dat nodig is voor de energietransitie te realiseren. Door aanhoudende economische groei, stevige woningbouwambities, verduurzaming en de digitalisering van de samenleving neemt de vraag naar elektriciteit steeds meer toe. De netbeheerders staan voor de grote uitdaging om de elektriciteitsnetten in Nederland uit te bereiden, om zo te kunnen voldoen aan die vraag. Tegelijkertijd is er een groot tekort aan technici. Daarom zoeken de netbeheerders gezamenlijk naar innovatieve oplossingen om het werk beter, slimmer en sneller te doen. Het ontwikkelen van de CAM is hier een voorbeeld van. Samenwerken aan innovatie  De CAM werkt sneller door een nieuwe aansluittechniek. Veel technische onderdelen worden al in de fabriek voorgemonteerd, waardoor dit niet meer in het veld hoeft te gebeuren. De uiteindelijke montage is dankzij een handige aansluitstekker heel eenvoudig. Ook de stekker is voorgemonteerd, waardoor het object snel aan te sluiten is op het elektriciteitsnet. De keuze voor de CAM als een landelijke standaard is een grote stap in uniformiteit, geeft duidelijkheid voor producenten en maakt het aansluiten van bijvoorbeeld een laadpaal makkelijker.  “Het tempo van de energietransitie neemt toe en dat brengt een grote opgave met zich mee. Daarom is het belangrijk dat we als netbeheerders samen optrekken en naar oplossingen zoeken voor de hoeveelheid werk die de komende jaren uitgevoerd moet worden”, zegt Marlies Visser, COO van Liander, namens de drie netbeheerders. “De compacte aansluitmodule is een mooi voorbeeld van een innovatie waarvan de netbeheerders direct de vruchten plukken omdat het aansluiten van bijvoorbeeld laadpalen, reclamezuilen en straatverlichting drie keer zo snel gaat. Deze innovatie helpt om de schaarse capaciteit van monteurs zo slim mogelijk in te zetten, waardoor meer tijd over is om al het werk dat nodig is voor de energietransitie te realiseren.”  Doelen klimaatakkoord dichterbij   Er zijn 1,7 miljoen laadpunten voor elektrische auto’s nodig in 2030 om de doelstellingen uit het Klimaatakkoord voor mobiliteit te behalen. Een groot gedeelte van deze laadpunten komt in de openbare ruimte en moet dus door netbeheerders aangesloten worden op het stroomnet. Onoph Caron, directeur van ElaadNL, is blij met de nieuwe compacte aansluitmodule. Caron: “In de zoektocht naar een eenvoudigere, compactere aansluiting voor laadpalen waarmee we jaren geleden begonnen zijn, is dit een prachtig resultaat. ElaadNL was dan ook samen met de netbeheerders actief betrokken bij het project. Voor de sector is het geweldig dat alle nieuwe publieke laadpunten versneld en uniform kunnen worden aangesloten met de CAM. Dit vereenvoudigt het werk, waarmee de uitrol van laadinfrastructuur wordt versneld, wat direct bijdraagt aan de verduurzaming van mobiliteit in Nederland.”   Uitrol van de compacte aansluitmodule  De CAM wordt in fases uitgerold. De huidige typen modules worden eerst opgemaakt. Op hun beurt zorgen leveranciers ervoor dat hun product aan de normen en eisen voldoet voor aansluiting op de CAM. De verwachting is dat aan het eind van het tweede kwartaal van 2023 de huidige modules niet meer gebruikt worden en de CAM de standaard is.

In 2022 heeft Enexis een recordbedrag van € 1.027 miljoen uitgegeven aan haar netten. Tegelijkertijd is duidelijk geworden dat er een structurele mismatch is tussen de vraag naar transportcapaciteit op het elektriciteitsnet en de capaciteit die Enexis kan bijbouwen of vrijmaken op het bestaande net. Enexis zag door de stijgende gasprijzen haar klanten sneller dan verwacht overstappen op elektriciteit. Het hoogspanningsnet van TenneT en het elektriciteitsnet van Enexis liepen hierdoor op meerdere plekken tegen de grenzen van de capaciteit aan, met als gevolg dat klanten langer moeten wachten op een nieuwe of zwaardere aansluiting. Enexis verwacht dat de mismatch tussen vraag naar en aanbod van transportcapaciteit de komende jaren zal aanhouden. De hierbij komende uitdagingen van personeels- en materiaalschaarste dwingen Enexis om keuzes te maken waar als eerste aan de slag te gaan. Overheden moeten daarbij aangeven welke ontwikkelingen prioriteit hebben. Dat schrijft Enexis bij de publicatie van haar jaarverslag. Enexis heeft in 2022 ongeveer 1.400 kilometer elektriciteitskabel aangelegd en een recordaantal nieuwe stations bijgebouwd. Met 1.180 megawatt is de capaciteit van het elektriciteitsnet met ruim 10% uitgebreid. Daarbij bleef de storingsduur voor elektriciteit in 2022 op een historisch laag niveau, met gemiddeld 14,0 minuten. Ondanks alle netuitbreidingen, werd duidelijk dat het altijd en onbeperkt nieuwe of zwaardere aansluitingen krijgen, helaas geen vanzelfsprekendheid meer is. De energietransitie dwingt Enexis om los te komen van haar vertrouwde aanpak. Om meer werk te kunnen realiseren kiest Enexis ervoor om op een andere manier aan te besteden. Zowel voor het contracteren van aannemers als het inkopen van materiaal, heeft Enexis ervoor gekozen om grotere werkpakketten in de markt te zetten voor de langere termijn. In 2022 heeft Enexis ongeveer 150 transformatoren aanbesteed met een geschatte waarde van €300 miljoen, zodat de voorraad transformatoren voor de komende jaren ruim voldoende is. Daarnaast zet Enexis in op een efficiënter gebruik van het bestaande net, om op korte termijn extra aansluitcapaciteit vrij te maken. Nieuwe contractvormen, congestiemanagement, optimale inpassing van batterijen en gerichte sturing van vraag en aanbod kunnen ervoor zorgen dat er op de korte termijn extra aansluitcapaciteit vrijkomt. Hiervoor is de medewerking van klanten van cruciaal belang. Bedrijven kunnen een bijdrage leveren aan het efficiënter gebruiken van het elektriciteitsnet door het net op piekmomenten te ontlasten. Bijvoorbeeld door hun koelingen in de daluren aan te zetten. Hiervoor ontvangen zij dan een vergoeding. Dit vraagt om structurele aanpassingen in de bedrijfsvoering en betekent een grote omslag voor klanten. De inzet van flexibiliteit helpt Enexis om extra aansluit- en transportcapaciteit te creëren en de beschikbare transportcapaciteit optimaal te benutten. Evert den Boer, CEO Enexis: “We zijn terecht gekomen in een nieuwe realiteit en realiseren ons dat we dit probleem niet op de korte termijn kunnen oplossen. Dit stelt ons en helaas ook onze klanten voor grote uitdagingen. Fors langere wachttijden voor nieuwe of zwaardere aansluitingen zijn het nieuwe normaal. We blijven onverminderd capaciteit bijbouwen. De komende jaren bouwen we jaarlijks 2 GW aan vermogen bij (= ongeveer 15% van het bestaande net), een uitbreiding die gelijk staat aan 600.000 huishoudens met zonnepanelen. Maar de vraag naar transportcapaciteit blijft de komende jaren structureel groter dan wij en ook TenneT kunnen bijbouwen.” Financiële positie verder versterkt De uitgaven blijven de komende jaren stijgen om de energietransitie in het verzorgingsgebied van Enexis mogelijk te maken. Vooralsnog kan Enexis de stijgende uitgaven opvangen door haar solide financiële positie. In 2022 steeg de netto-omzet naar € 1.705 miljoen (2021: € 1.634 miljoen). De nettowinst over 2022 bedroeg €1.300 miljoen (2021: € 199 miljoen). Een stijging van €1.101 miljoen ten opzichte van 2021. Deze stijging wordt volledig verklaard door de eenmalige boekwinst van €1.113 miljoen over de verkoop van Fudura in 2022. De nettowinst exclusief de verkoop van Fudura bedraagt €187 miljoen; een daling van €12 miljoen ten opzichte van vorig jaar. Deze daling komt door toegenomen kosten voor transportdiensten en netverliezen en hogere bedrijfslasten vanwege de groei van het werkpakket. De verkoop van Fudura verbetert de vermogenspositie van Enexis. Mede door de inzet van het overgrote deel van de boekwinst uit de verkoop van Fudura heeft Enexis de komende jaren naar verwachting voldoende kapitaal beschikbaar om de energietransitie in haar verzorgingsgebied te realiseren. Om de financiële situatie verder te verbeteren zijn afspraken gemaakt over een eventuele toekomstige kapitaalstorting door de Nederlandse staat. De staat, Alliander, Enexis en Stedin hebben daartoe voorwaarden vastgelegd in een Afsprakenkader. Het kredietprofiel blijft sterk: Enexis heeft begin 2023 een credit rating van A+ (positieve outlook) bij Standard & Poor’s en Aa3 (stabiele outlook) bij Moody’s. In 2021 had de S&P rating nog een negatieve outlook. Deze is veranderd naar een stabiele outlook door de verkoop van Fudura in 2022. Begin 2023 is deze rating verder verbeterd naar een positieve outlook naar aanleiding van het hierboven genoemde Afsprakenkader met de staat. Op basis daarvan heeft S&P de zogenaamde government related entity (GRE) status toegekend aan de drie grote regionale netbeheerders, waaronder Enexis. Deze status vergroot de kredietwaardigheid van de netbeheerders en daarmee de capaciteit om schulden aan te trekken. Zo ondersteunt de GRE status de financiering van de energietransitie.

Plan nieuwe, grootschalige zonneprojecten niet meer in afgelegen gebieden, zoals nu vaak gebeurt, maar in de buurt van bijvoorbeeld industriegebieden of bedrijventerreinen. Dat is één van speerpunten van de nieuwe visie van Enexis Netbeheer op de inpassing van grote duurzame opwekkers op land, zoals zonneprojecten en windmolens. Enexis kampt al jaren met transportschaarste voor grote invoeders van duurzame elektriciteit. In totaal staan er zo’n  4000 klanten op de wachtlijst met wind- en (vooral) zonprojecten waar op dit moment geen netcapaciteit voor is. De totale vermogensvraag van deze partijen is bijna 14 GW – als we alle invoeders op deze wachtlijst op korte termijn willen aansluiten, dan moeten we onze netcapaciteit verdubbelen. Dat is niet realistisch. Om die reden heeft Enexis een nieuwe visie gepubliceerd over ‘Duurzaam op Land’.   In deze visie zetten we uiteen hoe we op een efficiënte manier, meer duurzame opwekkers aan kunnen sluiten. Op dit moment is er vrijwel geen beschikbare netcapaciteit voor grote opwekkers. Daarom willen we extra zorgvuldig omgaan met de ruimte die in de toekomst vrijkomt. Daarnaast maken we doordachte keuze over welke stations we prioriteit gaan geven bij uitbreidingen. De visie zet in op drie pijlers: 1. Laat zon volgend en niet leidend zijn Denk bij het plannen van duurzaam op land veel beter na over de locatie. Plan zonprojecten op locaties waar het net toch al uitgebreid wordt vanwege een grote groei in de afname. Zon kan hierbij volgend zijn en is in de praktijk vrijwel overal in te passen, al zal de vorm dan niet altijd een weiland vol zonnepanelen zijn. Mono-zonneparken in een afgelegen gebied mogen wat ons betreft niet de driver zijn voor uitbreidingen voor ons toekomstig energiesysteem. 2. Kom met randvoorwaarden voor zon op dak Nieuwe aanstaande regelgeving zorgt voor een enorme stimulans voor zon op dak. Het voordeel van zon op dak is dat er in principe vrijwel altijd ook een vorm van afname op dat adres is. Ook daar geldt dat men te maken krijgt met transportschaarste. Alleen het verplichten van zonnepanelen op daken levert niet de gewenste versnelling op. Randvoorwaarden zijn nodig om het potentiële dakoppervlak optimaal te benutten. Denk aan de inzet van batterijen in combinatie met een tijdsgebonden contract. 3. Laat provincies zorgen dat voor 2025 de vergunningen voor windprojecten zijn afgegeven In ons verzorgingsgebied zien we een sterke focus op zonprojecten. In het ideale geval is de vermogensverhouding tussen zon en wind 50/50. Maar der verdeling is nu 80/20 – en dat zorgt voor een inefficiënt netgebruik. In de RES zijn wel plannen gemaakt voor de ontwikkeling van windprojecten, maar die lijken niet tot uitvoering te komen. Hiermee is voor sommige regio’s al met zekerheid te zeggen dat de windambities niet gehaald worden, tenzij nu sterk ingegrepen wordt. De provincies hebben de positie om nog voor 2030 van een papieren ambitie daadwerkelijk tot uitvoeringsplannen te komen.

Enexis Holding N.V. heeft besloten om in 2023 verder te investeren in het warmtenet van Mijnwater in Heerlen met bijna 80 miljoen euro. Ook de Provincie Limburg investeert komende jaren via het Limburgs Energie Fonds (LEF) 40 miljoen euro in het warmtenet van Mijnwater in Heerlen. Dit besluit werd vandaag, vrijdag 10 februari genomen. Daarmee zetten deze twee publieke partijen een flinke duurzaamheidsstap in de regio Parkstad. Ze stellen Mijnwater daarmee in staat het meest duurzame warmtenet van Nederland fors uit te breiden. Mijnwater is een bijzonder warmteproject, waarbij oude mijnschachten worden (her)gebruikt voor de verwarming en koeling van de gebouwde omgeving in Heerlen. Voorheen kwam hier steenkool uit de grond, nu is dat duurzame warmte en koude. Het Mijnwaterproject is het enige en eerste vijfde generatie warmtenet in Nederland en is hiermee de duurzaamste van het land. De investering van zowel Enexis Holding als de Provincie Limburg gaat voor een aanzienlijke schaalvergroting van dit unieke project zorgen. Uitbreiding investeringen Zowel Enexis (via Enpuls) als de Provincie (via LEF) investeerden eerder al in Mijnwater. Nu wordt deze samenwerking kracht bij gezet met een gezamenlijk investeringsprogramma om Mijnwater naar het volgende stadium van ontwikkeling te brengen. Met de gezamenlijke investeringen van € 120 miljoen is de financiering van fase 1 rond. Door middel van dit investeringsprogramma kan Mijnwater schaalgrootte gaan realiseren, passend bij het technisch systeem. Mijnwater kan zo de kapitaalintensieve onderzoeks- en ontwikkelingskosten terugverdienen en doorgroeien naar een rendabel duurzaam warmtenet. Ria Doedel, Directeur Mijnwater B.V.: “We zijn opgetogen dat de Provincie Limburg en Enexis deze investering doen. Hierdoor kunnen we onze missie realiseren; Parkstad duurzaam, betaalbaar en omgevingsvriendelijk voorzien van warmte en koude. We maken Parkstad hiermee onafhankelijker van gas en leveren  een belangrijke bijdrage aan de energietransitie.” Jeroen Sanders, CTO van Enexis Groep: “Met dit investeringsbesluit kan Mijnwater de volgende  stappen maken. Mijnwater is een voorbeeldproject voor de warmtetransitie in Nederland. We zijn er trots op om daar aan bij te kunnen dragen. Als netwerkbedrijf bereiden we ons hiermee verder voor op een mogelijk toekomstige rol in de warmtemarkt.” Gedeputeerde Maarten van Gaans-Gijbels: “Provincie Limburg zet met de Provinciale Energie Strategie in op verduurzaming in Limburg. Warmtenetten zoals Mijnwater zijn een mooie ontwikkeling binnen de energietransitie. Bovendien is Mijnwater een echt Limburgs product dat bewezen werkt. Met deze investering wordt een belangrijke stap naar schaalvergroting gezet met als doel om nog meer Limburgse huishoudens van het gas te krijgen.” Casper Gelderblom, wethouder Wonen, Milieu & Circulariteit in Heerlen: “Met Mijnwater gebruikt Parkstad de infrastructuur van haar 20e-eeuwse mijnverleden om revolutionaire invulling te geven aan de duurzame energietransitie van deze eeuw. Deze investering past goed bij onze vastberadenheid om de grote energiearmoede in Heerlen en Parkstad om te buigen naar energierechtvaardigheid.” Masterplan Om Mijnwater te ontwikkelen tot een toekomstbestendig energiebedrijf dat in belangrijke mate bijdraagt aan de verduurzaming van de regio Parkstad is het noodzakelijk om het warmte- en koudenetwerk uit te breiden. Door middel van een zogeheten Masterplan werkt Mijnwater aan de uitbreiding die via verschillende fases gaat lopen. De start vindt plaats in Heerlen (fase 1), vervolgens in Kerkrade-West (fase 2), om tenslotte Kerkrade-Centrum aan te sluiten (fase 3). Voor deze uitbreiding staan de partijen open voor de toetreding van een derde partij. Met een sterke strategische partner willen zij onderzoeken hoe Mijnwater meer klanten kan bedienen met behoud van haar kwalitatieve dienstverlening.  Ontstaan Mijnwater Op 10 maart 2004 ging het Heerlense Mijnwater-project officieel van start met de bouw van een pilotinstallatie. Vijf boorputten en een leidingstelsel zijn in Heerlen aangelegd om water aan en af te voeren uit de oude mijnschachten. Na vier jaar van onderzoek werd op 1 oktober 2008 in het nieuwbouwcomplex Gen Coel in het stadsdeel Heerlerheide de eerste Mijnwater-energiecentrale ter wereld in werking gesteld. Afbeelding Uitbreiding Warmte- en Koudenet Mijnwater.

Cijfers van Netbeheer Nederland laten zien dat de productie van groen gas in Nederland in 2022 is gestegen naar 230 miljoen kuub. Dit staat gelijk aan 2,25 TWh. Dat is een groei van 4% ten opzichte van 2021 (221 miljoen kuub). In het verzorgingsgebied van Enexis zagen we zelfs een lichte daling (van 77 miljoen kuub in 2021 naar 76,3 miljoen kuub in 2022). Het aantal invoeders steeg wel. De landelijke ambitie is een jaarlijkse toename van 31%. Er is dan ook een forse versnelling nodig om de doelstelling voor 2030 te halen. In het Programma Groen Gas spreekt het kabinet de ambitie uit het groen gas volume te laten groeien tot 2 miljard kuub (2 BCM) in 2030. De zeer beperkte toename van vorig jaar is zorgwekkend, gezien de grote rol die groen gas moet gaan spelen bij het verduurzamen van de warmtevoorziening. Door het slim combineren van elektriciteit, groen gas en warmte is het mogelijk de piekbelasting op het elektriciteitsnet in bijvoorbeeld een koude winter te verminderen. Gas kan bovendien makkelijk worden opgeslagen en goedkoop worden getransporteerd over lange afstanden. Groen gas is, net als waterstof, een oplossing voor de verwarming van locaties waar elektrische warmtepompen (all-electric) of een warmtenet onmogelijk of onrendabel zijn. Redenen voor de afgevlakte groei De afgevlakte groei is vorig jaar ontstaan doordat enkele invoeders een tijdelijke dip hebben ervaren door overnames of zijn gestopt omdat invoeding niet rendabel bleek na beëindiging van de SDE-subsidie. Ook prijsstijgingen en grote verschillen in Europese subsidiering van biogrondstoffen dragen bij aan de afgenomen groei. Ten slotte heeft de doorlooptijd van drie tot acht jaar - van aanvraag tot realisatie van de bouw van een installatie - een negatieve uitwerking op de productie van groen gas. Optimistisch vooruitzicht Toch zijn er zeker redenen voor optimisme. Het aantal invoeders en de aanvraag naar nieuwe vergunningen in Nederland nemen gestaag toe. Om alle initiatieven, innovaties en daarmee de opschaling van groen gas te realiseren, werkt het Platform Groen Gas samen met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat aan verschillende stimuleringsinstrumenten zoals de bijmengverplichting. Enexis kijkt als lid van het Platform Groen Gas met veel interesse uit naar de verdere uitwerking van een bijmengverplichting. De vraag naar groen gas zal dan ongetwijfeld toenemen – waardoor het rendabeler zal worden voor potentiële invoeders om hier mee te starten. Ondertussen werkt Enexis samen met de andere leden van het Platform Groen Gas verder aan het behalen van de 2 BCM-doelstelling in 2030. Klanten die groen gas willen gaan invoeden, vinden hier meer informatie: www.enexis.nl/zakelijk/groen-gas.

In 2022 zijn er in het verzorgingsgebied van Enexis een recordaantal zonne-installaties aangesloten. Zowel het aantal kleine installaties (<15kW, of circa 50 panelen), als het aantal grote installaties (≥15kW) nam fors toe. Het totale aantal kleine installaties steeg van ruim 670 duizend naar ruim 860 duizend (+29%), het aantal grote zonneprojecten nam toe van bijna 24 duizend, tot ruim 31 duizend (+31%). We zien hierbij weinig verschillen tussen de verschillende provincies in ons verzorgingsgebied. (tekst gaat verder onder de afbeelding) (tekst gaat verder onder de afbeelding) Opvallend is dat de totale aansluitcapaciteit van nieuw aangesloten, grote installaties voor het tweede jaar op rij daalde: van 1.100 MW in 2020, naar 936 MW in 2021, naar 709 MW in 2022. Dat is niet los te zien van het gebrek aan netcapaciteit in ons verzorgingsgebied. Voor nieuwe, grote zonneprojecten met een aansluiting van meer dan 3x 80 ampère (installaties van circa 150 panelen of meer) is op dit moment vrijwel geen ruimte meer vrij in het elektriciteitsnet van Enexis. Dat zie je terug in de cijfers. Voor kleinere zonneprojecten is wel ruimte. Dat geldt dus ook voor de zonnepanelen die particulieren op hun dak leggen; daarvoor houden we capaciteit beschikbaar. Wel kan het voorkomen dat klanten door het sterk gestegen aantal zonnepanelen in hun buurt met spanningsproblemen te maken krijgen. (tekst gaat verder onder de afbeelding) Visie duurzaam op land Vanwege het gebrek aan netcapaciteit zijn we het stadium voorbij dat we nieuwe aanvragen voor zonneprojecten zonder problemen aan kunnen sluiten. Om die reden pleit Enexis ervoor om nieuwe zonprojecten op locaties te plannen waar het net toch al uitgebreid wordt vanwege een grote groei in de afname. Zon kan hierbij volgend zijn en is in de praktijk vrijwel overal in te passen. Kijk hier voor meer informatie over onze visie voor duurzaam op land. Voor de landelijke cijfers over het aantal geïnstalleerde zonne-installaties, zie het nieuwsbericht van Netbeheer Nederland.  

Het werkpakket van Enexis Netbeheer kent in 2023 een groei van ruim 20 procent ten opzichte van vorig jaar – hetgeen al een recordjaar was. De uitgaven aan het onderhoud en de uitbreiding van de elektriciteits- en gasnetten bedragen dit jaar 1.340 miljoen euro (tegenover 1.027 miljoen euro vorig jaar). Dat blijkt uit het Jaarplan 2023 dat vandaag gepubliceerd is. Het toenemende werkpakket is een direct gevolg van de energietransitie en de gestegen gasprijs door de oorlog in Oekraïne. Hierdoor zien we dat veel bedrijven (versneld) elektrificeren. Enexis zal dit jaar de totale netcapaciteit met 2 gigawatt uitbreiden (van circa 13 GW naar 15 GW) – een toename die gelijk staat aan de capaciteit van 600.000 woningen met zonnepanelen. De hoeveelheid werk die Enexis verzet, vertoont sinds 2018 een snelle groei. Vorig jaar bedroeg het werkpakket voor het eerst meer dan een miljard euro. En dit jaar is het dus opnieuw sterk gestegen – naar 1.340 miljoen euro. Gecorrigeerd voor inflatie betekent dat een toename van meer dan 20 procent sinds vorig jaar, en een toename van meer dan 80% in vijf jaar.   Transportcapaciteit De doelstellingen zijn dit jaar ambitieuzer dan ooit. Twee jaar geleden formuleerde Enexis het  doel om de capaciteit van de elektriciteitsnetten jaarlijks met 1 GW uit te breiden. Dit jaar streven wij naar een verdubbeling van dat getal. Daarnaast willen we door het efficiënter gebruik van het bestaande netwerk nog eens 1 GW aan extra aansluitcapaciteit vrijmaken. “De doelen die we voor dit jaar hebben gesteld, waren vijf jaar geleden ondenkbaar”, zegt Han Slootweg, directeur Asset Management bij Enexis. “Daar zijn we trots op – zeker in deze krappe arbeidsmarkt. Tegelijkertijd is de realiteit dat het niet voldoende zal zijn om het tekort aan netcapaciteit op korte termijn weg te werken. Met name grote klanten zullen daarom met langere doorlooptijden te maken krijgen dan wij zouden willen. In ons bedrijfsplan zetten wij concrete stappen om hier wat aan te doen, maar dat kost tijd.” Proactiever investeren We investeren nog proactiever in het uitbreiden van onze netcapaciteit. Tot nu toe werden er in de laagspanningsnetten vaak pas maatregelen genomen als daarvoor een concrete aanleiding was. Bijvoorbeeld spanningsklachten van klanten met zonnepanelen. Gezien de snelle ontwikkelingen is deze aanpak niet langer adequaat. Daarom monitort Enexis met ingang van dit jaar de laagspanningsnetten actiever en investeren we niet alleen om klachten te verhelpen, maar ook om ze te voorkomen. Deze aanpak maakt het daarnaast ook mogelijk om op een andere manier samen te werken met aannemerijpartners, waarbij Enexis meer zekerheden biedt met betrekking tot de omvang en de inhoud van het werkpakket. Hierdoor kunnen aannemers tijdig opschalen en meer werk verzetten. Daarnaast breiden we hoogspanningsstations waar we aan de slag gaan, voortaan meteen maximaal uit. Waar we voorheen één of twee transformatoren en schakelinstallaties bijplaatsten, kijken we nu hoeveel ruimte er nog beschikbaar is, en plaatsen we meteen zoveel mogelijk transformatoren en schakelinstallaties bij. Inzet congestiemanagement Tot slot gaan we aan de slag met de extra (wettelijke) mogelijkheden om het elektriciteitsnet efficiënter te gebruiken. Dankzij de nieuwe Netcode voor congestiemanagement verwachten we dit jaar de eerste contracten af te sluiten met klanten die hun opwek of verbruik afstemmen op de piekmomenten in het net. Daarnaast willen we ook andere flexproducten aanbieden, zoals  tijdsgebonden contracten. Hiervoor is de medewerking van onze klanten van cruciaal belang. Als zij geen flexibiliteit beschikbaar stellen, is Enexis niet in staat om extra aansluit- en transportmogelijkheden te creëren. Ook voor onze klanten zijn dit echter nieuwe producten. We zien het daarom als een belangrijke speerpunt voor dit jaar om onze klanten nog beter te informeren over nut en noodzaak van deze nieuwe contractvormen. Op die manier verwachten we dat de animo om flexibiliteit te leveren, zal stijgen. Lees hier ons Jaarplan 2023.

De herijkte RES-ambities  in het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer zijn bijna 22% hoger dan de plannen die bij de RES 1.0 zijn ingediend. Dat blijkt uit een analyse van Enexis. Er is voor 4200 MW aan extra duurzame opwek opgenomen in de nieuwe plannen. De toegenomen ambities zijn goed nieuws voor de energietransitie. Tegelijkertijd wordt steeds duidelijker dat het elektriciteitsnet veel efficiënter gebruikt moet worden om de ambities te realiseren. Zo neemt met name het aantal zonprojecten in de RES’en toe, terwijl wind drie keer zo efficiënt is. In het Klimaatakkoord staat de doelstelling dat Nederland in 2030 voor 35 terawattuur (TWh) aan duurzame elektriciteit op land moet opwekken. Het realiseren van deze doelstelling is belegd in dertig regionale energiestrategieën (RES’en). De RES-regio’s komen iedere twee jaar met een update van de plannen over hoe ze de landelijke doelstelling willen bereiken. Vrijwel alle regio's hebben hiervoor hun conceptversies opgeleverd. Enexis heeft die doorgerekend en gekeken naar de impact ervan op het elektriciteitsnet. In juli dit jaar worden de plannen in het zogenoemde RES-voortgangsdocument vastgesteld. Regionale verschillen Uit de analyse van Enexis blijkt dat de plannen in Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg optellen tot een jaarlijkse duurzame productie van ruim 28 TWh. Dat is meer dan 80 procent van de landelijke doelstelling van 35 TWh. Het realiseren van de plannen gaat voortvarend; inmiddels is bijna de helft van de geplande zon- en windprojecten in Enexis-gebied in gebruik of aanleg. De netbeheerder stelt echter dat het in deze vorm niet haalbaar is om álle plannen voor 2030 te realiseren. De forse opgaven in andere sectoren (mobiliteit, industrie, gebouwde omgeving) zetten het elektriciteitsnet onder druk. Zo steeg het aantal zoninstallaties op kleine daken dit jaar ten opzichte van 2021 met 25 procent; een nieuw record. Het aantal knelpunten op het net neemt hierdoor toe. Hoeveel er wel (tijdig) aangesloten kan worden, verschilt sterk per regio. Het is afhankelijk van hoe efficiënt het huidige en het toekomstige elektriciteitsnet gebruikt wordt en kan worden uitgebreid. Zo is het belangrijk om doelstellingen uit verschillende sectoren in samenhang te bekijken om te bepalen waar het net als eerste uitgebreid moet worden. Daarnaast is in de RES-plannen minder wind en meer zon gepland. Terwijl dat voor de haalbaarheid van de plannen andersom moet. Meer grote windclusters en randvoorwaarden zon op dak Enexis Netbeheer adviseert daarom om meer werk te maken van grote windclusters. Eén megawatt (MW) windenergie levert tot drie keer meer energie op dan één MW zonne-energie. Bovendien laten nieuw gerealiseerde windclusters ook ruimte voor nieuwe zon-opwek. Wanneer de zon schijnt, waait het doorgaans niet hard – en andersom. Wind- en zonneprojecten kunnen om die reden vaak gebruikmaken van dezelfde aansluiting (cable pooling). Een duidelijke keuze om netcapaciteit aan wind toe te kennen, leidt sneller tot meer groene opwek. Naast wind is het belangrijk om de potentie van zon op dak te benutten. Nieuwe regelgeving stimuleert de realisatie van zon op dak. In de huidige vorm zorgt het alleen voor extra knelpunten op het net. “We pleiten daarom voor randvoorwaarden om de pieken op het elektriciteitsnet af te vlakken", licht Daphne Verreth, directeur Energiesysteem en Transitie bij Enexis toe. “Denk aan de inzet van een batterij in combinatie met een tijdgebonden contract of andere verplichte piekbeperkende maatregelen die ervoor zorgen dat de opwek niet (veel) groter wordt dan de huidige, bestaande vraag naar elektriciteit op dat adres.” Vervolgstappen Voor de haalbaarheid van het RES-bod, is het cruciaal om duidelijke keuzes te maken. Keuzes voor locaties voor wind en zon waarbij rekening is gehouden met de aanwezige vraag naar elektriciteit hebben daarbij de voorkeur, aldus de netbeheerder. Deze integrale benadering is een belangrijk onderdeel van het Provinciaal Meerjarenprogramma Infrastructuur Energie en Klimaat (PMIEK). De RES’en vormen hiervoor belangrijke input.   Meer lezen over de efficiënte inpassing van zon en wind op land? Lees hier onze visie.

Vandaag is het samenwerkingsproject Groningen Stroomt Door van start gegaan. Bedrijvenverenigingen, Enexis Netbeheer, EnTranCe – Centre of Expertise Energy en de gemeente Groningen werken hierin samen aan slimme(re) benutting van het elektriciteitsnet. Het startsein voor Groningen Stroomt Door betekent dat het samenwerkingsproject van start gaat met een pilot op bedrijventerrein Westpoort. Met dit initiatief wordt in beeld gebracht wat en wanneer het (piek)verbruik van bedrijven is, net als hun concrete toekomstplannen voor verduurzaming. Bij een succesvol verloop van het project op bedrijventerrein Westpoort, kan deze werkwijze ook op andere terreinen in de gemeente Groningen starten. Piek in teruglevering en afname in beeld Op bedrijventerrein Westpoort zitten veel bedrijven die relatief veel stroom gebruiken in hun productieproces. Dat maakt Westpoort interessant om te starten met de pilot van Groningen Stroomt Door. Door bij bedrijven de piekmomenten in levering en afname van stroom in beeld te brengen, is het mogelijk om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen en productietijden eventueel aan te passen. De capaciteit van het net kan zo beter worden benut, door juist die piekmomenten te vermijden. Verduurzaming en uitbreiding mogelijk maken Gemeente Groningen, EnTranCe – Centre of Expertise Energy (onderdeel van de Hanzehogeschool) en Enexis Netbeheer, zijn de initiatiefnemers van Groningen Stroomt Door. Bedrijven en bedrijvenverenigingen hebben veel belang bij Groningen Stroomt Door, zowel economisch als qua vestigingsklimaat.  De bedrijven kunnen er samen voor zorgen dat ze door kunnen gaan met hun productieprocessen, eventueel met aangepaste productietijden. Maar ook met de uitbreiding of verduurzaming van die processen, met het gebruik van elektrische auto’s en vrachtwagens, of het installeren van zonnepanelen. Daarnaast blijft ook de vestiging van nieuwe bedrijven mogelijk, omdat er voldoende capaciteit op het stroomnet beschikbaar is. Wanneer vraag en aanbod beter zijn verdeeld, kan een nieuw bedrijf met een passend energieprofiel op een bedrijventerrein juist een goede aanvulling zijn. Achtergrond Er is in daluren vaak nog voldoende ruimte op het elektriciteitsnet, die nu nog onvoldoende wordt benut. Het is dus belangrijk dat juist die ruimte beter gebruikt gaat worden, buiten de ‘spits’ om. Door samen helder te krijgen op welke momenten bedrijven veel stroom nodig hebben of juist willen terugleveren aan het net, kunnen zij door het ‘spits mijden’ samen overbelasting van het elektriciteitsnet voorkomen. Groningen Stroomt Door is met deze ‘energieplanologie’ een belangrijk en vooruitstrevend project. Door deze werkwijze op veel meer locaties in Groningen en in ons land toe te passen, kan dit sterk bijdragen aan optimaal gebruik van de ruimte op het stroomnet. Daarmee beperken bedrijven samen schaarste op het elektriciteitsnet.

Komende zomer worden 33 bestaande huizen in het Groningse dorp Wagenborgen aangesloten op een waterstofnetwerk. De benodigde infrastructuur hiervoor, zoals het leidingnet, wordt op dit moment aangelegd. Ook is de verduurzaming van de woningen in de jaren ’70 woonwijk in volle gang. Met dit project moet de verdere ontwikkeling van waterstofwoningen tot stand komen als onderdeel van het energiesysteem van de toekomst. WaterstofWijk Wagenborgen is een pilotproject waarbij 33 huurwoningen van woningcorporatie Groninger Huis aangesloten worden op een waterstofnetwerk en verwarmd met een hybride warmtepomp in combinatie met een waterstof cv-ketel. De huizen worden verduurzaamd tot energielabel B en voorzien van verbeterde isolatie en zonnepanelen. De bewoners gaan voor het koken over op inductie. Sybe bij de Leij, programmamanager waterstof van Enexis Netbeheer: “Dit is een bijzonder en belangrijk project. Hiermee doen we veel ervaring op met de distributie van waterstof en het verwarmen van woningen met een hybride waterstofsysteem”. Groninger Huis biedt haar bewoners overigens keuzevrijheid in deelname. Bewoners worden niet verplicht om over te stappen op waterstof. Alle huurders van de 33 huizen die op het waterstofnetwerk worden aangesloten, hebben aangegeven mee te willen doen aan dit project. Lokaal geproduceerd waterstof De aanleg van het lokale distributienetwerk is eind vorig jaar van start gegaan. Voor de distributie van de waterstof wordt deels gebruik gemaakt van het bestaande gasnetwerk en deels wordt daarvoor een uitbreiding aangelegd. Bij Eelshuis Energie, een agrarisch bedrijf in Siddeburen, wordt de waterstof ingevoed en in een volgende fase ook geproduceerd. De bouw van deze invoedings- en productielocatie is ook begonnen. In juli van dit jaar worden de huizen op het waterstofnet aangesloten en start de distributie van de waterstof voor verwarming en warm tapwater. Aardgasvrij wonen Meer dan ooit is het van belang om afscheid te nemen van aardgas als energiebron voor verwarming. De huidige energiecrisis maakt dit duidelijk, maar ook de gevolgen van de aardgaswinning in Groningen. Een betere provincie om dit pilotproject uit te voeren dan Groningen is er dan ook niet. De deelnemende organisaties zijn allemaal overtuigd van de potentie van waterstof als energiedrager en vervanger van aardgas. De partijen zien waterstof naast restwarmte, groen gas en all-electric als alternatief voor aardgasvrij wonen. Het gezamenlijk opdoen van ervaring is hierbij dus essentieel. Dit gaat verder dan alleen de gasnetbeheerders, maar raakt ook leveranciers van toestellen, energieleveranciers, veiligheidsregio’s, gemeenten en andere overheden. Tijdens een bijeenkomst in Groningen - afgelopen vrijdag - waren vertegenwoordigers van Groninger Huis, Energiewacht, Essent, Intergas, Baas BV., Eelshuis Energie en netbeheerder Enexis aanwezig om de handen ineen te slaan om van dit project een succes te maken. Waterstof Experience Center tijdens Eurosonic-Noorderslag De toekomst van energie is in Groningen al begonnen. Groningen heeft als eerste regio van Europa een Hydrogen Valley. Hier wordt gebouwd aan een nieuw duurzaam energiesysteem voor groene waterstof: https://economie.groningen.nl/groningen-hydrogen-capital Tijdens festival Eurosonic-Noorderslag (ESNS) is het project WaterstofWijk Wagenborgen van 18 tot 21 januari te zien in de speciale H2Dome op de Grote Markt in Groningen.

Nederland zit midden in de energietransitie. We produceren en gebruiken steeds meer duurzame energie en fossiele brandstoffen maken plaats voor elektriciteit. De vraag naar ruimte op het stroomnet groeit daarmee ook explosief, waardoor het stroomnet op steeds meer plekken (tijdelijk) vol raakt. Landelijke en regionale overheden, netbeheerders, ACM en marktpartijen presenteren vandaag het Landelijke Actieprogramma Netcongestie om op alle mogelijke manieren meer ruimte op het stroomnet te creëren. Door het elektriciteitsnet sneller te verzwaren, met nieuwe regelgeving slimmer gebruik van het stroomnet te stimuleren en aan te zetten tot meer flexibel energieverbruik. Landelijk actieprogramma Het actieprogramma is onder leiding van speciaal coördinator Ben Voorhorst opgesteld door de netbeheerders, ACM, medeoverheden, marktpartijen en het ministerie van EZK. Hierbij zijn ook de lessen van de regionale aanpak van het volle stroomnet in onder meer in Noord-Brabant, en Limburg en de regio Amsterdam gebruikt. Met het actieplan willen de betrokken partijen aan meerdere knoppen tegelijk draaien om de problemen met het volle stroomnet zoveel mogelijk te beperken en voorkomen. Samenwerking voor meer ruimte op het net We werken als gezamenlijke netbeheerders dagelijks met 20.000 mensen hard aan de realisatie van de infrastructuur voor een duurzaam energiesysteem van de toekomst. Netbeheerders investeren op dit moment al zo’n 3.9 miljard euro op jaarbasis en werken de komende 10 jaar aan een verdubbeling tot een verdrievoudiging van de capaciteit van het stroomnet. Dat is een enorme opgave. De verzwaring van het stroomnet kan de exponentieel groeiende vraag naar (duurzame) stroom onmogelijk bijbenen. Ook al blijven we hier keihard aan werken. Komende jaren hebben de netbeheerders nog 13.000 extra technici nodig in de gehele keten. “Om gebruikers zo goed mogelijk toegang te (blijven) geven tot het stroomnet zetten we in op het versterken van de samenwerking in de sector, dit is nodig om sneller te kunnen bouwen én om slimmer gebruik te maken van het net. Om dat succesvol te doen hebben we alle actoren in het systeem nodig, van overheden en marktpartijen, tot branche- en belangenverenigingen en aangeslotenen. Zowel nu als in de toekomst,” aldus Hans-Peter Oskam, Directeur Beleid & Energietransitie bij Netbeheer Nederland. Het actieprogramma bestaat uit drie actielijnen: Sneller bouwen Het zo snel mogelijk uitbreiden van het elektriciteitsnet blijft de grootste prioriteit. De netbeheerders investeren op dit moment jaarlijks 3,9 miljard euro in het elektriciteitsnet, dit is een verdubbeling ten opzichte van 2019. De praktijk heeft laten zien dat de doorlooptijd om het stroomnet uit te breiden met meerdere jaren teruggebracht kan worden als netbeheerders, overheden en marktpartijen hun plannen beter op elkaar afstemmen en procedures parallel en sneller doorlopen. Iedere provincie gaat zorgen voor bestuurlijke coördinatie, bijvoorbeeld in de vorm van een ‘energyboard’ waar overheden met netbeheerders en industrieclusters projecten per gebied gebundeld en integraal aanpakken. Dit zorgt ervoor dat vergunningprocedures sneller kunnen worden doorlopen. Netbeheerders en marktpartijen gaan elkaar eerder in het proces betrekken bij geplande investeringen. Daarmee zorgen betrokken partijen dat uitbreidingen van het stroomnet en de bouw- en verduurzamingsplannen beter op elkaar aansluiten. Het stroomnet slimmer gebruiken Naast het uitbreiden van het net is het belangrijk om de ruimte díe er is zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Door ruimte op het net flexibel in te zetten en het net minder te gebruiken op piekmomenten kunnen meer partijen aangesloten worden. Daarom willen de betrokken partijen ook ‘spitsmijden’ voordeliger maken, flexibele contracten introduceren en het delen van één aansluiting voor wind, zon én energieopslag mogelijk maken. Ook krijgt energieopslag eigen contractvoorwaarden, omdat opslag kan bijdragen aan het oplossen van netcongestie. Flexibele capaciteit vergroten Naarmate Nederland overgaat op een duurzaam energiesysteem wordt het steeds belangrijker om het energieverbruik aan te laten sluiten bij de (lokale) energieproductie. Bijvoorbeeld door een fabriek harder te laten draaien op momenten dat windparken op zee veel (goedkope) elektriciteit produceren. Voor veel bedrijven is flexibel gebruik nieuw en complex. Energieproducenten, brancheverenigingen, netbeheerders en overheden gaan bedrijven helpen met technische ondersteuning. Ook financiële ondersteuning wordt onderzocht. Met een onafhankelijk platform zullen bijvoorbeeld tools en goede praktijkvoorbeelden beschikbaar worden gesteld. Provincies en gemeenten gaan daarnaast aan de slag met de ondersteuning van ‘energyhubs’. Dit zijn lokale netwerken, bijvoorbeeld op bedrijventerreinen, waarin opwek, warmte, opslag en verbruik worden afgestemd. Door energie lokaal te gebruiken wordt het landelijke stroomnet minder belast. Minister Jetten (Klimaat en Energie): “Met dit actieplan zetten we op meerdere fronten belangrijke stappen om de problemen met het volle stroomnet zoveel mogelijk op te lossen én te voorkomen. Dat is van groot belang om onze economie in hoog tempo te kunnen blijven verduurzamen. Deze stappen zijn een belangrijk onderdeel van de oplossing, tegelijkertijd is het probleem hier niet één keer mee opgelost. Voor de zomer kijken we kritisch of er genoeg resultaat wordt geboekt of dat er extra acties nodig zijn.” De netbeheerders kijken er naar uit om de samenwerking met alle betrokken partijen verder te versterken en vanuit die samenwerking meer ruimte op het stroomnet te creëren. Lees hier de kamerbrief die door de Minister is verstuurd of download het Landelijk Actieprogramma Netcongestie.

Enexis Netbeheer heeft een nieuwe aanbesteding gepubliceerd voor de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel. Deze aanbesteding is de eerste op basis van een nieuwe aannemerijstrategie van de regionale netbeheerder met een totale waarde van 2,5 miljard euro voor de komende acht jaar. Enexis wil met deze nieuwe samenwerking met aannemers zowel voor het eigen werk als voor gecombineerde werkzaamheden beter toegerust zijn voor de enorme uitbreidings- en onderhoudsopgave. De energietransitie stelt netbeheerders voor grote uitdagingen. Zo moet het elektriciteitsnet verzwaard én uitgebreid worden. Het aantal zonnepanelen neemt explosief toe, er komen steeds meer laadpalen om auto's op te laden en warmtepompen om woningen te verwarmen. Daarbij is er ook een groeiende vraag naar het verzwaren van aansluitingen. Een op de drie straten in steden, dorpen en wijken zal voor 2050 open moeten om het elektriciteitsnetwerk te verzwaren of uit te breiden. Zo mogelijk wordt dat werk tegelijkertijd uitgevoerd met werkzaamheden van bijvoorbeeld een waterbedrijf of telecombedrijf. Duidelijk is ook dat er de komende jaren duizenden nieuwe woningen gebouwd gaan worden in de noordelijke regio’s. Daarvoor moet een nieuwe infrastructuur worden aangelegd. Ook dat brengt veel werk voor de netbeheerder met zich mee. Schaarste technisch personeel Naast de grote opgave van het vernieuwen en uitbreiden van het stroomnet, gaan de reguliere (onderhouds-)werkzaamheden die we als netbeheerder uitvoeren om al onze klanten van energie te blijven voorzien uiteraard door. Niet alleen de netbeheerders, ook de aannemers kampen met personeelsschaarste. Dit maakt de uitdaging om al het werk uit te voeren nog groter. Strategie aannemerij gericht op groei in capaciteit, ontwikkeling en innovatie Deze ontwikkelingen bij elkaar vragen om een andere aanpak in de samenwerking met onze aannemers. Enexis Netbeheer heeft daarom het afgelopen jaar aan een nieuwe aannemerijstrategie gewerkt die erop is gericht om een langdurige samenwerking met aannemers aan te gaan, waarin groei in capaciteit, ontwikkeling en innovatie centraal staat. Dit komt nu als eerste tot uiting in de aanbesteding die gepubliceerd is voor het noordelijk deel van het Enexis verzorgingsgebied (Groningen, Drenthe en Overijssel) waarin zowel het gecombineerde werk (samen met andere netwerk- en waterbedrijven) als het Enexis solowerk gegund gaat worden aan meerdere aannemers. De aanbesteding vertegenwoordigt een totale waarde van 2,5 miljard euro voor een contractduur van minimaal acht jaar. Deze contractduur is belangrijk om de continuïteit in de uitvoering van het werk beter te kunnen waarborgen. Aannemers kunnen zich vanaf vandaag inschrijven. Voor de zomer van 2023 zal de definitieve gunning van de werkzaamheden plaatsvinden. Voor de provincies Noord-Brabant en Limburg, waar Enexis ook de regionale netbeheerder is, starten we in 2023 met de voorbereiding voor de aanbesteding voor deze provincies.

Enexis Netbeheer start deze week met het aanbieden van transportcapaciteit voor grootzakelijke klanten in Noord-Brabant en Limburg. In de praktijk betekent dit dat het weer mogelijk wordt om voor bedrijven in deze twee provincies een nieuwe of verzwaarde aansluiting op het elektriciteitsnet te realiseren. Afgelopen juni kondigde TenneT aan dat er een voorlopige pauze ingelast werd voor grootzakelijke klanten die een nieuwe of zwaardere aansluiting op het elektriciteitsnet wilden, omdat er op het hoogspanningsnet in Noord-Brabant en Limburg geen netcapaciteit beschikbaar was. In september volgde het bericht dat er met ‘spitsmijden’ (het zogeheten congestiemanagement) toch extra ruimte kan worden vrijgemaakt. Inmiddels heeft Enexis de precieze details van deze extra aansluitcapaciteit ontvangen en doorgerekend. Op al onze 57 stations in Noord-Brabant en Limburg komt in meer of mindere mate capaciteit vrij. En op vrijwel alle stations is dat genoeg om alle grote afnemers op de huidige wachtlijst te kunnen bedienen. Daarnaast kunnen we ook een aantal extra grote opwekkers een offerte aanbieden. Na het afronden van het offerteproces gaat Enexis aan de slag. Afhankelijk van de precieze werkzaamheden kan het tot ruim een jaar duren voordat een nieuwe klant ook daadwerkelijk is aangesloten. We nemen zo snel mogelijk contact op met de klanten op de wachtlijst om de verdere procedure door te nemen. Jeroen Sanders, Chief Transition Officer (CTO) bij Enexis Groep: “Het is voor het eerst dat congestiemanagement op deze schaal voor extra aansluitcapaciteit zorgt. Dat is een geweldige mijlpaal. Het toont aan dat er met het huidige elektriciteitsnet nog veel mogelijk is als bedrijfsleven en netbeheerders samen kijken hoe het net efficiënter gebruikt kan worden.” Code oranje Tegelijkertijd blijft het code oranje in Noord-Brabant en Limburg. Op de stations in Hapert en Eindhoven-West verwachten we dat we helaas niet álle grootzakelijke afnemers op de wachtlijst kunnen aansluiten. Om die reden zijn we daar inmiddels gestart met onderzoeken naar congestiemanagement – in aanvulling op de onderzoeken van TenneT. Op een aantal andere stations zien we dat de maximale belasting bijna bereikt is. Ook hier zijn we doorlopend met klanten in gesprek om te kijken hoe we extra ruimte kunnen creëren zodat we de schaarse capaciteit optimaal benutten. Enexis roept klanten die mee willen werken aan congestiemanagement op om zich hier in te schrijven. Voor grootschalige opwekkers van elektriciteit houden we naar verwachting op diverse plekken in Noord-Brabant en Limburg knelpunten. In beide provincies hebben we al enkele jaren te maken met transportschaarste voor bijvoorbeeld nieuwe zonneparken. Dat wordt ook met congestiemanagement helaas niet overal verholpen. Enexis houdt in haar netberekeningen wel ruimte vrij voor kleinverbruikers die zonnepanelen leggen. Daar zien we dit jaar opnieuw een recordtoename van meer dan 25% ten opzichte van 2021 – dat eveneens een recordjaar was - in het aantal geïnstalleerde zonne-installaties. Grote batterijen Sinds begin dit jaar ziet Enexis een enorme toename in het aantal batterijaanvragen – in totaal voor zo’n 1,7 GW. Er is onvoldoende netcapaciteit om al deze batterijen onder reguliere voorwaarden aan te sluiten. Voor dit soort aanvragen hanteert Enexis in het gehele verzorgingsgebied voortaan het nieuw voorgestelde inpassingskader dat we samen met branchevereniging Netbeheer Nederland hebben opgesteld. Volgens dit beleid krijgen grootschalige batterijen in gebieden met beperkte netcapaciteit alleen een aansluiting als ze niet bijdragen aan de piekbelasting in het net. Enexis ziet in de grootschalige inzet van batterijen potentie om tot een flexibeler energiesysteem te komen. Uitgangspunt is wel dat batterijen moeten bijdragen aan een oplossing voor netschaarste en niet zorgen voor extra piekbelasting van het net. De netbeheerders zijn hier tevens over in gesprek met brancheorganisatie Energy Storage NL en de toezichthouder (ACM).

Diverse bedrijven op het Kempisch Bedrijvenpark in Hapert zijn samen met de Kempengemeenten, Enexis en Brainport Development gestart met een haalbaarheidsonderzoek naar het ontwikkelen van een Energy Hub. Een dergelijk lokaal energienetwerk moet de bedrijven minder afhankelijk maken van de momenteel nog beperkte capaciteit van het elektriciteitsnet. Het haalbaarheidsonderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door de Metropoolregio Eindhoven. Op vrijdag 9 december tekenen de betrokken partijen een intentieverklaring voor de ontwikkeling van de hub. Ook de Provincie ondersteunt de ambities. Voortrekkersrol De samenwerkende partijen op het Kempisch Bedrijvenpark hebben al enige tijd een voortrekkersrol in de zoektocht naar oplossingen voor congestie op het energienetwerk. De Kempengemeenten hebben grote ambities in de verduurzaming van bedrijventerreinen en de opwek van groene energie. Ook bedrijven willen graag verduurzamen en hebben een snel toenemende elektriciteitsvraag.Hierdoor ontstaateen gebrek aan capaciteit op het elektriciteitsnet en dreigt de energietransitie en verduurzaming in de Kempen vast te lopen. Dat is niet goed voor het vestigingsklimaat van de regio en de duurzaamheids- en investeringsplannen van bedrijven. Daarom zijn de handen ineen geslagen en is gestart met een onderzoek naar een Energy Hub. Hiermee worden de bedrijven minder afhankelijk van de beperkte capaciteit op het elektriciteitsnet. De Kempengemeenten hebben het initiatief genomen dit onderzoek op te starten. Energy Hub Energy hubs maken optimaal gebruik van lokale duurzame energie en zorgen voor balans tussen opwek, de opslag en het verbruik van energie. Daarbij is het ook mogelijk om directe verbindingen te leggen tussen verschillende soorten duurzame energie én met gebruikers van groene stroom. Zo geven energy hubs een impuls aan duurzame, betrouwbare en betaalbare oplossingen voor de energietransitie. Kansen voor Kempisch Bedrijvenpark Het Kempisch Bedrijvenpark heeft veel potentie voor een dergelijke hub. Er zijn namelijk diverse bedrijven gevestigd met een groot energieverbruik. Deze maakbedrijven groeien door en investeren in automatisering en robotisering. De gevestigde transportbedrijven en het woon-werk verkeer zal in de toekomst (verder) elektrificeren. Daarnaast zijn er grote dakoppervlakten beschikbaar voor zonnepanelen en zijn er ver gevorderde plannen in de nabijheid van het bedrijvenpark voor windmolens aan de A67. De huidige netcongestie maakt duidelijk dat de huidige infrastructuur niet toekomstbestendig is. Tenslotte staan bedrijven in de Kempen open voor samenwerking en willen zij niet afwachten maar aanpakken. Dat is ook bekrachtigd met de ondertekening van de intentieverklaring. Haalbaarheidsonderzoek De studie wordt uitgevoerd door Firan. Door middel van energiescans wordt het verbruiksprofiel en de opwek van energie in kaart gebracht en worden de knelpunten geanalyseerd. Daaruit volgt een concept energyhub en een businesscase. Dit concept moet later ook toegepast kunnen worden op andere bedrijvenparken. Enexis heeft ook veel interesse in het onderzoek omdat hiermee het netwerk kan worden ontlast. In de loop van 2023 moeten de eerste resultaten opgeleverd worden.

De Staat en de netwerkbedrijven Alliander, Enexis en Stedin zijn tot een onderhandelingsakkoord gekomen over de voorwaarden waaronder een kapitaalstorting en daarmee aandeelhouderschap door de Staat in de netwerkbedrijven in de toekomst mogelijk wordt. Deze voorwaarden zijn vastgelegd in een ‘afsprakenkader’, dat de ministers Kaag (Financiën) en Jetten (voor Klimaat en Energie) vandaag naar de Tweede Kamer hebben gestuurd. Het afsprakenkader wordt nu ter besluitvorming voorgelegd aan de raden van commissarissen, medezeggenschapsorganen en bestaande aandeelhouders van de netbeheerders. Het versterken van het eigen vermogen van de netwerkbedrijven is een cruciale randvoorwaarde om investeringen in de energietransitie te kunnen blijven doen tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Nederland is bezig met de uitvoering van het Klimaatakkoord, het faciliteren van de economische groei en het aansluiten van nieuwe woningen en bedrijven. De urgentie om de doelen, die voortvloeien uit het Klimaatakkoord te behalen, is hoog. Temeer omdat Nederland zich in een energiecrisis bevindt, die ervoor zorgt dat huishouders en bedrijven massaal en grootschalig vragen om verdere elektrificatie. De economische groei, digitalisering en de daarmee toenemende vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet blijft explosief groeien. Op steeds meer plekken loopt het net vol en kunnen bedrijven niet meer aangesloten worden. Tot 2030 investeren Alliander, Stedin, Enexis naar verwachting samen circa € 30 miljard in uitbreidingen en verzwaring van het net. Aanvullende ambities zoals het Fit for 55-pakket, REPowerEU en het versnellen van de woningbouw zullen de investeringen in de komende jaren nog verder doen toenemen. Versterken eigen vermogen netwerkbedrijven Het versterken van het eigen vermogen van de netwerkbedrijven is nodig om te voorkomen dat investeringen in het gas- en elektriciteitsnet verder onder druk komen te staan. Mocht de Staat in de toekomst, op verzoek van de netwerkbedrijven en in samenwerking met hun aandeelhouders, besluiten om aandeelhouder te worden, dan gebeurt dat onder bepaalde voorwaarden. In het afsprakenkader staat beschreven om welke voorwaarden dit gaat, zoals doorlooptijden van een toetredingsverzoek en afspraken rondom governance. Het Afsprakenkader dient als basis voor een eventuele participatieovereenkomst, waarin meer gedetailleerde afspraken worden vastgelegd, op het moment dat toetreding door de Staat als aandeelhouder daadwerkelijk aan de orde is. De komende maanden wordt het afsprakenkader door elk netwerkbedrijf afzonderlijk voor interne besluitvorming voorgelegd aan de eigen raad van commissarissen, medezeggenschapsorgaan en aandeelhouders. Mariëlle Vogt, CFO van Enexis Groep: "Ik ben blij dat we in een constructieve dialoog tussen de netwerkbedrijven, aandeelhouders en de Staat afspraken hebben kunnen maken over de voorwaarden voor een kapitaalstorting. Daarmee maken we een eventuele toekomstige toetreding van de Staat mogelijk als aandeelhouder van de regionale netwerkbedrijven. Het energiesysteem van de toekomst is onlosmakelijk verbonden met het ontwerp van een toekomstbestendig Nederland. Het afsprakenkader bekrachtigt de gezamenlijke verantwoordelijkheid van de netwerkbedrijven, onze aandeelhouders en het Rijk om de energietransitie te realiseren en de investeringsopgave die daarbij hoort te borgen." De eerste toepassing van het afsprakenkader gaat plaatsvinden bij Stedin. In de recente Miljoenennota kondigde het kabinet aan 500 miljoen euro te hebben gereserveerd voor het aandeelhouderschap bij het netwerkbedrijf van Zeeland, Zuid-Holland en Utrecht. Om de benodigde investeringen op peil te houden, heeft Stedin nog dit jaar zekerheid nodig over versterking van het eigen vermogen. Bestaande aandeelhouders versterken vermogen De netwerkbedrijven en hun aandeelhouders zijn een paar jaar geleden al gestart met het zoeken naar oplossingen om de kapitaalbehoefte in te vullen. Het geld is nodig voor het uitbreiden en toekomstbestendig maken van de energienetten. Zo zijn er bij de netwerkbedrijven voor honderden miljoenen euro’s aan kosten bespaard door efficiencyverbeteringen. Zij blijven hier de komende jaren hard aan werken. Daarnaast hebben provinciale en gemeentelijke aandeelhouders het kapitaal van de drie netwerkbedrijven opgeteld reeds voor 1,3 miljard euro versterkt. Alliander, Enexis en Stedin voerden samen met vertegenwoordigers van hun aandeelhouders de afgelopen periode gesprekken met het Rijk om te kijken welke rol partijen kunnen spelen in de financieringsbehoefte van de netwerkbedrijven. Het Rijk benadrukt daarbij dat ook een beroep wordt gedaan op medeoverheden voor een eventuele bijdrage. Stedin is dan ook in gesprek met bestaande aandeelhouders en nog niet-aandeelhoudende provincies en gemeenten in het werkgebied om te participeren.

Op meerdere plekken in Nederland grens van netcapaciteit in zicht De landelijke netbeheerder TenneT gaat onderzoeken of het mogelijk is om meer capaciteit op het bestaande hoogspanningsnet te creëren door het net op drukke momenten te ontlasten. Hiervoor wordt samen met de regionale netbeheerders en verschillende brancheorganisaties een nationale marktconsultatie opgestart. Het onderzoek moet meer inzicht geven in waar met flexibiliteit extra ruimte kan worden gevonden in het bestaande net. Concrete aanleiding is dat TenneT ziet dat op meerdere plekken in Nederland de grenzen van de capaciteit van het hoogspanningsnet worden bereikt.  De energiecrisis zorgt voor een steeds groeiende vraag naar elektrificatie. Ook groeit het aantal zonne- en windparken onverminderd hard door. Bij TenneT ligt op dit moment in totaal voor meer dan veertig gigawatt aan potentiële nieuwe aanvragen voor een aansluiting op het net. Dat is vergelijkbaar met vijftig keer het vermogen van de stad Amsterdam, en op een normale dag voldoende om Nederland vier keer van elektriciteit te voorzien. Op steeds meer plekken nadert het hoogspanningsnet dan ook de maximale belasting.   Onderzoek naar invoering ‘spitsmijden’ voor efficiënter netgebruik  TenneT gaat daarom in samenwerking met Enexis Netbeheer en de andere regionale netbeheerders onderzoeken of het mogelijk is om het net te ontlasten op momenten dat de vraag naar netcapaciteit groter is dan de beschikbare capaciteit. In een landelijke marktconsultatie wordt onderzocht welke klanten tegen een vergoeding het net willen ontlasten met dit zogeheten congestiemanagement. Op deze manier kunnen de netbeheerders meer vaart maken wanneer er daadwerkelijk congestiemanagement nodig is. Door de vraag naar netcapaciteit beter in de tijd te spreiden werd eerder al extra ruimte gevonden in Noord-Brabant en Limburg.  Impact op Enexis-gebied in Drenthe en Overijssel  De netcapaciteit van TenneT loopt ook in het verzorgingsgebied van Enexis tegen de grenzen aan. Dat heeft vooral impact in Drenthe en een klein deel van Overijssel. Op deze plekken komt de maximale capaciteit voor afname van elektriciteit in zicht en daarom start TenneT hier met een onderzoek naar congestiemanagement. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat steeds meer bedrijven hun energievoorziening willen elektrificeren, bijvoorbeeld met een e-boiler. Deze snelle groei leidt tot een knelpunt in het netwerk van TenneT in Zeijerveen/Assen, het verbindingsstation tussen het regionale hoogspanningsnet en de landelijke elektriciteitssnelweg. TenneT en Enexis werken hard aan de uitbreiding van dit station, die in 2025/2026 gereed zal zijn. Voor kleinverbruikers heeft de dreigende congestie geen gevolgen. Hiervoor blijft voldoende transportcapaciteit beschikbaar. Dit geldt ook voor de woningbouwplannen die bij Enexis bekend zijn.   Voor de grootschalige invoeding van elektriciteit waren er in Groningen, Drenthe en Overijssel al langer capaciteitsproblemen. Ook daar start TenneT nu een onderzoek naar congestiemanagement voor de gehele regio. Kijk voor de huidige congestiegebieden op onze site.    Gevolgen voor onze klanten  Enexis gaat met (nieuwe) grootzakelijke klanten die een aanvraag indienen in overleg om te kijken hoe we ervoor zorgen dat er zo min mogelijk vertraging optreedt in hun projecten. Op verzoek van de klant blijft het mogelijk om een aansluiting aan te vragen. Deze geeft echter geen garantie op transportcapaciteit. Dit betekent dat wij aansluiting alvast realiseren, maar de klant kan er pas gebruik van maken als er transportcapaciteit beschikbaar komt (door congestiemanagement of een netuitbreiding). Zodra er in een bepaalde regio capaciteit vrijkomt, wordt dit als eerste aangeboden aan bedrijven die al over een geschikte aansluiting beschikken. Hierdoor zal de klant zijn aansluiting uiteindelijk eerder in gebruik kunnen nemen.   Netcapaciteit in middenspanningsnet  Naast het hoogspanningsnet van TenneT raakt ook het middenspanningsnet van Enexis steeds voller. Dit leidt tot een gebrek aan netcapaciteit voor de afname van elektriciteit in Eindhoven-West, Hapert en Meppel. Om die reden starten we daar met onderzoeken naar congestiemanagement – in aanvulling op de onderzoeken van TenneT. Ook op een aantal andere stations zien we dat de grenzen van de maximale capaciteit bijna bereikt is, maar daar verandert vooralsnog niets voor onze klanten. Voor de invoeding van elektriciteit geldt dat er sprake is van een gebrek aan netcapaciteit op onze stations in Weiwerd, Veenoord, Hapert, Haps, Maarheeze en Kelpen.   Medewerking klanten essentieel voor succesvol congestiemanagement  Enexis werkt hard aan uitbreidingen op alle stations om de netcapaciteit structureel te vergroten. De realiteit is helaas dat dit meerjarige projecten zijn. In de tussentijd kan congestiemanagement mogelijkheden bieden om meer klanten aan te kunnen sluiten op het bestaande elektriciteitsnet. De nieuwe Netcode, die op 25 november ingaat, biedt handvatten om dit te realiseren. Congestiemanagement is alleen mogelijk als grootzakelijke klanten bereid zijn om hieraan actief mee te werken. Enexis Netbeheer roept klanten daarom op om zich via deze website aan te melden als flexibel vermogen willen inzetten om de schaarse ruimte op het elektriciteitsnet voor nieuwe en bestaande partijen te vergroten.    

In het Groningse dorp Wagenborgen wordt gewerkt aan een pilot voor de verduurzaming van woningen. Deze gaan verwarmd worden met waterstof. “We willen aantonen dat waterstof in combinatie met woningisolatie en een hybride warmtepomp een alternatief is voor aardgasvrij wonen”, vertelt programmamanager Sybe bij de Leij. “Andere alternatieven zijn restwarmte, groen gas en all-electric, maar daar zitten nog witte vlekken in. Groen gas is er niet voldoende, restwarmte is niet altijd beschikbaar en bij woningen die moeilijk te isoleren zijn is een warmtepomp niet altijd de optimale oplossing. Waterstof kan deel zijn van de oplossing.” Waterstof kan aangevoerd worden via het bestaande netwerk. Sybe: “Dat hebben we in 2018 al laten onderzoeken. Daarna zijn er nog veel theoretische onderzoeken gedaan en in Delft hebben we nu – samen met Stedin en Liander – een waterstofwoning staan, maar voor Enexis wordt dit het eerste grootschalige project.” (De tekst gaat verder onder de afbeelding) Samen met Groninger Huis, een woningcorporatie die zijn huizen wilde verduurzamen, werd gezocht naar een geschikte wijk. “De woningen in Wagenborgen zijn uit de jaren 70, en die konden wel een verduurzamingsslag gebruiken”, zegt projectleider Ruud Busscher. “We hebben 42 woningen geselecteerd, waarvan de bewoners konden kiezen of ze wilden meedoen. We hebben beloofd dat ze niet meer voor waterstof gaan betalen dan dat ze voor aardgas zouden doen. Uiteindelijk doen de bewoners van 33 huizen mee.” Naast een warmtepomp worden de woningen voorzien van zonnepanelen en geïsoleerd tot minimaal label B. De bewoners gaan dan ook niet koken op waterstof, maar op inductie. Samen met de consortiumpartners is gekozen voor het concept met een hybride warmtepomp op waterstof die ontwikkeld wordt door Intergas. Deze wordt door Energiewacht geïnstalleerd, evenals de zonnepanelen op het dak. Zo kan de duurzaam opgewekte stroom eerst optimaal gebruikt worden in de warmtepomp, pas bij een hoge warmtevraag springt de waterstofketel bij. Hiermee wordt het waterstof zo optimaal mogelijk ingezet. De waterstof komt van een boerderij 2 kilometer verderop. Ruud: “In de eerste fase wordt de waterstof nog aangeleverd in flessen, maar de boer wil over twee jaar een elektrolyzer hebben, die gevoed wordt door energie van een windmolen en zonnepanelen. Helemaal groen, dus.” (De tekst gaat verder onder de afbeelding) Leverancier Essent regelt de in- en verkoop van waterstof. Dit is een taak die Enexis niet op zich mag nemen. Overigens is de distributie van waterstof ook geen wettelijke taak van een netbeheerder, maar samen met de andere netbeheerders wordt in overleg met ACM, EZK en Sodm gewerkt aan een gedoogbeleid zodat de waterstofpilots toch in uitvoering kunnen. Sybe: “We willen ook ervaring opdoen met het werken aan waterstofleidingen. Waterstof heeft andere eigenschappen dan aardgas, onder bepaalde omstandigheden is het ontvlambaarder, daarvoor zullen de werkmethodes aangepast moeten worden om hier veilig mee om te gaan.” Het ontwerp is klaar, de bestellingen zijn gedaan en in oktober zijn de eerste bouwwerkzaamheden gestart. Aannemer Baas legt alvast de aanvoerleiding richting het dorp aan, evenals het plateau waarop in het voorjaar de invoedinstallaties komen te staan. In juni 2023 zal er daadwerkelijk waterstof gaan stromen.

Het overvolle elektriciteitsnet vraagt om creatieve en alternatieve oplossingen. Uitbreiding van het elektriciteitsnet is hoe dan ook nodig om de groeiende vraag naar en het aanbod van elektriciteit op te vangen. Maar dit kost tijd. De aanleg van een nieuw hoog- en middenspanningsstation – van aanvraag tot en met realisatie - duurt gemiddeld zo’n zeven jaar. Daarom werkt Enexis in samenwerking met bedrijven en overheden ook volop aan manieren om het net efficiënter te benutten. In dit artikel lichten we drie oplossingen uit waarin Enexis het initiatief neemt. Nieuwe contractvormen Buiten de zogenoemde piekmomenten – denk aan hoge energie-opwek door zonnige dagen of een hoge energievraag bij heel koude dagen - is er op het elektriciteitsnet nog volop ruimte. Om deze beschikbare capaciteit te benutten, ontwikkelt Enexis tijdgebonden contracten. In dit soort contracten wordt met grootzakelijke klanten vastgesteld dat zij alleen op specifieke momenten gebruikmaken van het elektriciteitsnet. In Emmen loopt er nu een pilot met zo’n contract. Daar wil het bedrijf Powerfield namelijk een nieuw zonnepark bouwen, terwijl hier eigenlijk geen ruimte voor is op het elektriciteitsnet. Als tijdelijke oplossing kan Powerfield nu op bepaalde, vastgelegde tijden, buiten de piekmomenten, toch elektriciteit terugleveren. De stroom die Powerfield opwekt op momenten dat terugleveren niet mogelijk is, bewaart het bedrijf tijdelijk in een batterij. Naast een tijdgebonden contract experimenteert Enexis ook met een dynamische contractvorm, waarbij een bedrijf elektriciteit mag terugleveren op ieder moment dat er capaciteit is op het net. Hiervoor plaatst een installateur een kastje met sensoren dat wordt aangesloten bij de klant. Dat kastje meet continu wanneer er ruimte is op het energienet. Als er ruimte is, wordt de opgewekte energie teruggeleverd op het net. Op sommige momenten raakt een deel van de opbrengst verloren, maar daar tegenover staat dat het bedrijf wel de zonnepanelen kan aansluiten. Op dit moment wordt dit uitgetest bij Claassen Logistics in Tilburg.   De toepassing van dit soort contracten is nog volop in ontwikkeling. De eerste pilots geven interessante inzichten die Enexis gebruikt om deze contractvormen te verbeteren. Hierbij wordt overigens niet alleen gefocust op het terugleveren van elektriciteit, maar ook op de vraag naar elektriciteit.  Of deze nieuwe manieren in de markt gezet kunnen worden is onder meer afhankelijk van de Energiewet die momenteel wordt herzien door de overheid. Denk aan logistieke bedrijven met een contract waarmee ze alleen ‘s nachts elektrische vrachtauto’s opladen. Congestiemanagement Een andere (tijdelijke) oplossing is congestiemanagement. Hierbij sluit Enexis meer klanten aan dan het net technisch toelaat. Voor de momenten van dreigende overbelasting gaat Enexis op zoek naar bedrijven die flexibel kunnen zijn in hun vraag naar elektriciteit of in het terugleveren ervan, in ruil voor een financiële vergoeding. Denk aan bedrijven met koelinstallaties – die hoeven niet 24/7 op vol vermogen te draaien en zijn dus flexibel in te regelen. Of zonneparken waarvan de productie tijdelijk wordt teruggeschroefd. Dit laatste is getest bij een zonnepark van GroenLeven in Groningen met als resultaat een toename van maar liefst 30 procent aan netcapaciteit. Congestiemanagement kan op twee manieren werken: op basis van biedingen of een lange termijn contract. Bij biedingen wordt op het moment dat overbelasting dreigt, de markt gevraagd biedingen te doen om het energieverbruik of -productie aan te passen. Bij de tweede variant maakt een netbeheerder vooraf afspraken tegen welke prijs een bedrijf zijn bedrijfsproces aanpast. Deze variant biedt meer zekerheid en heeft daarmee de voorkeur. De toepassing van congestiemanagement staat nog in de kinderschoenen, omdat het pas recent wettelijk is toegestaan. Cable pooling Tot slot bekijkt Enexis waar mogelijk of stations, kabels en aansluitingen efficiënter benut kunnen worden. Een voorbeeld hiervan is cable pooling. Hierbij worden meerdere installaties, zoals bijvoorbeeld een zonnepark en een windpark, gecombineerd op één aansluiting. Hierdoor kan over eenzelfde kabel meer energie worden getransporteerd. Wanneer deze parken fysiek dicht bij elkaar liggen, en de installatie niet op hetzelfde moment gebruikmaakt van de capaciteit van de kabel, dan kan die kabel gedeeld worden. Bij zon en wind werkt dat ideaal. Over het algemeen schijnt de zon niet als het hard waait, en andersom. Een voorbeeld uit de praktijk is een nieuw zonnepark in de gemeente Steenbergen. Dit zonnepark is gepland in de buurt van een bestaand windmolenpark. Enexis ziet hier de perfecte omstandigheden voor cable pooling en bracht verschillende partijen bijeen. Een van die partijen is de gemeente Steenbergen. De gemeente stimuleert de ontwikkeling van het zonnepark door de vergunning te verstrekken onder de voorwaarde van cable pooling en door de exploitant van het windpark in contact te brengen met de initiatiefnemers van het zonnepark. De partijen zijn nog met elkaar in gesprek, maar de intentie om cable pooling te realiseren is sterk. Zo heeft iedere partij een eigen rol in de energietransitie. Voor netbeheerders is die rol duidelijk: het energienet zo efficiënt mogelijk benutten met de middelen die nu voorhanden zijn. En hierin de verschillende partijen zoveel mogelijk betrekken en kansen te signaleren. Wil je weten hoe je nog meer efficiënter om kunt gaan met netcapaciteit? Bekijk via deze link meer voorbeelden.

Het hoogspanningsnet in Noord-Brabant en Limburg kan vanaf december door het toepassen van congestiemanagement (spitsmijden) intensiever worden benut. Er komt ongeveer 1700 megawatt aan extra ruimte beschikbaar, vergelijkbaar met 9 keer het vermogen van de stad Den Bosch of 10 keer de stad Maastricht. Dit biedt in beide provincies ruimte aan grootverbruikers die een aansluiting willen. Daarnaast kan een aantal wind- en zonneparken worden aangesloten. Dat zijn de conclusies van een onderzoek dat de landelijke netbeheerder TenneT de afgelopen maanden heeft uitgevoerd. In Limburg en Noord-Brabant was in juni een voorlopige pauze ingelast voor nieuwe bedrijven die om een aansluiting vroegen op het elektriciteitsnet, zowel voor grootschalige afname als opwek van elektriciteit. Ook verzoeken van bestaande bedrijven die hun aansluiting wilden verzwaren voor hun verduurzamingsplannen, konden niet meteen worden gehonoreerd. Het hoogspanningsnet in beide provincies bereikte de grenzen van de aanwezige capaciteit. Dit wordt veroorzaakt door een grote toename aan aanvragen van de industriële partijen om te elektrificeren, initiatiefnemers van batterijen en producenten van duurzame energie. Daarbij is er ook sprake van een groei van het aantal laadpalen en warmtepompen. TenneT heeft afgelopen maanden onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden om congestiemanagement toe te kunnen passen. Dit is vergelijkbaar met het systeem van ‘spitsmijden’; op het hoogspanningsnet mag namelijk nooit file ontstaan. In dit systeem wordt aan gebruikers van het net gevraagd om tegen een vergoeding op drukke momenten het net te ontlasten, zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe aansluitingen. Uit de onderzoeken blijkt dat met behulp van dit systeem extra ruimte is in beide provincies, zowel voor bedrijven (grootverbruikers) als voor producenten van duurzame energie. In totaal komt er circa 1700 megawatt extra capaciteit beschikbaar op het elektriciteitsnet. Dit is vergelijkbaar met 9 keer het vermogen van de stad Den Bosch of 10 keer het vermogen van de stad Maastricht. Ruimte voor bedrijven Voor bedrijven die een aansluiting willen of hun aansluiting willen verzwaren, komt er in totaal 722 megawatt beschikbaar. Hiermee kunnen TenneT en de regionale netbeheerder Enexis in principe alle grootverbruikers aansluiten die in de wachtrij staan, mits aan een aantal cruciale voorwaarden wordt voldaan. Zoals onder meer de locatie waar capaciteit vrijkomt en of dit aansluit bij de klantaanvragen. Voor de aanvragers van zonneparken en windmolens komt er 960 megawatt aan extra capaciteit bij. Alhoewel ook dit veel extra ruimte biedt aan duurzame initiatieven, is het niet voldoende om álle partijen aan te sluiten die op dit moment op de wacht- of interesselijst staan. De netbeheerders gaan komende periode afspraken maken met de klanten om deze vrijgekomen capaciteit in te zetten. TenneT gaat parallel contracten sluiten met de partijen die hebben aangegeven hebben te willen bijdragen aan ‘spitsmijden’ en het nieuwe systeem implementeren. Naar verwachting is dit nieuwe systeem in december operationeel. Speciale taskforce kijkt naar verdere oplossingen Naar aanleiding van de ontwikkelingen in Noord-Brabant en Limburg is er door de provincies en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat ook een taskforce in het leven geroepen onder leiding van speciaal coördinator Ben Voorhorst om te kijken hoe de komende jaren de schaarste op het net verder kan worden geminimaliseerd. Dit is noodzakelijk omdat de uitbreiding van het elektriciteitsnet het tempo van de vraag niet kan bijhouden. Ben Voorhorst: “Volle netten mogen ons vestigingsklimaat en onze duurzaamheidsambities niet in de weg staan. Daarbij zullen we als maatschappij ook meer rekening moeten gaan houden met de beschikbaarheid van energie. Het is geen vanzelfsprekendheid meer dat er op het elektriciteitsnet op elk moment van de dag voldoende transportcapaciteit beschikbaar is. Zowel producenten als verbruikers zullen in de toekomst mee moeten werken om het net te ontlasten op drukke momenten.” In de Taskforce werken betrokken overheden, het bedrijfsleven en netbeheerders samen. Er is een plan van aanpak opgesteld met de volgende vier speerpunten: slimmer en optimaler gebruik van het net, versnellen realisatie netuitbreidingen, voorspellen en programmeren, en communicatie en educatie. Bijna €5 miljard investeringen in het net Om de capaciteit op het net te structureel vergroten, investeert TenneT de komende tien jaar circa twee miljard euro in beide provincies. Hiervoor wordt de capaciteit op sommige plekken verdrievoudigd. TenneT voert 30 grote projecten uit, waarvan er 10 al in uitvoering zijn. Voor een aantal cruciale projecten kijkt TenneT momenteel, in samenwerking met betrokken gemeentes en provincies naar de mogelijkheden om deze te versnellen. Enexis investeert de komende tien jaar 2,8 miljard euro om haar netten in Noord-Brabant en Limburg gereed te maken voor het energiesysteem van de toekomst. In de twee provincies worden 57 van de zestig stations verzwaard en vijf nieuwe hoogspannings- en middenspanningsstations gerealiseerd.

In de eerste helft van dit jaar is Nederland meer en sneller dan verwacht gebruik gaan maken van elektriciteit. Door de oorlog in Oekraïne en de stijgende energieprijzen, is de verduurzaming in een verdere stroomversnelling gekomen. De laatste maanden kwam er in Noord-Brabant en Limburg voor ruim 800 megawatt aan nieuwe verzoeken binnen. Dit is vergelijkbaar met vier keer het totale vermogen van het elektriciteitsnet in ’s-Hertogenbosch. Door de grote vraag zit het hoogspanningsnet van TenneT in deze provincies vol. Ook de netten van Enexis Netbeheer naderen op steeds meer plekken hun maximale capaciteit. We zetten daarom alles op alles om zo snel mogelijk uit te breiden, maar er is nog veel meer nodig. Samenwerking en innovatieve oplossingen zijn de komende jaren noodzakelijk voor een efficiënt gebruik van het bestaande net, schrijft netwerkbedrijf Enexis Groep in haar halfjaarbericht. Enexis Netbeheer blijft volop investeren in het uitbreiden van de capaciteit van haar netwerk en bouwt jaarlijks minimaal 1 gigawatt netcapaciteit bij om de structurele toename van vraag en aanbod van energie mogelijk te maken, zoals duurzame opwek, elektrificatie en elektrisch vervoer. Dit betekent dat de netbeheerder de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk jaarlijks met zo’n 10 procent uitbreidt. In het eerste halfjaar van 2022 heeft Enexis Netbeheer € 462 miljoen uitgegeven aan het elektriciteitsnet. Er is in deze periode maar liefst 879 megawatt (MW) aan duurzaam opgewekte energie op land aangesloten, waarmee ruim 240.000 huishoudens van stroom kunnen worden voorzien. HET ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST De voorlopige stop voor (nieuwe) grootverbruikers in Noord-Brabant en Limburg heeft grote impact voor grootzakelijke klanten van Enexis Netbeheer in deze provincies. Nieuwe bedrijven met een grote elektriciteitsvraag kunnen voorlopig geen aansluiting met transportcapaciteit krijgen. Dat geldt ook voor bestaande zakelijke klanten die fors willen uitbreiden of met nieuwe duurzame initiatieven energie willen terug leveren. Naast dat Enexis Netbeheer onverminderd doorgaat met het uitbreiden van het elektriciteitsnet, kijkt de netbeheerder samen met haar klanten naar innovatieve oplossingen om het bestaande net zo efficiënt mogelijk in te zetten. Zo doet de netbeheerder onderzoek naar congestiemanagement en kijkt het bedrijf naar de inzet van tijdgebonden contracten met klanten, waarmee het mogelijk wordt om de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet ook buiten de piekmomenten optimaal te benutten. Daarnaast blijft Enexis Netbeheer aansturen op systeemefficiënte oplossingen, zoals cablepooling, waarbij meerdere installaties, bijvoorbeeld een zonnepark en windturbines, op één aansluiting worden aangesloten. Alles is erop gericht dat de energievoorziening veilig en betrouwbaar blijft, dat klanten tijdig aangesloten worden en het energiesysteem van de toekomst gerealiseerd wordt. Om ook op lange termijn alle netuitbreidingen te kunnen blijven financieren, is het belangrijk dat we als netwerkbedrijf voldoende eigen vermogen houden. We zijn dan ook blij dat de minister voor Klimaat en Energie en de minister voor Financiën hebben aangegeven dat het Rijk voornemens is een kapitaalstorting te doen en als Staat deel te nemen in de netwerkbedrijven. De voorwaarden moeten nog besproken worden. De in april vastgestelde strategie helpt Enexis om alle focus te zetten op de realisatie van de energietransitie en zoveel mogelijk klanten aan te sluiten. In lijn met de nieuwe strategie is begin mei een verkoopovereenkomst getekend voor dochteronderneming Fudura. Voordat de verkoop aan kopers DIF Capital Partners en PGGM daadwerkelijk kan plaatsvinden, moet de Europese Commissie haar goedkeuring verlenen. Naar verwachting doet de Europese Commissie begin augustus uitspraak. SAMENWERKEN AAN GEZAMENLIJKE UITDAGINGEN Jeroen Sanders, CTO en lid Raad van Bestuur Enexis Groep: “Samenwerking is het sleutelwoord bij de uitdagingen waar we voor staan. De ambities zijn hoog, terwijl de capaciteit op het elektriciteitsnet, de materialen en het aantal technische mensen schaars zijn. De uitdagingen van de energietransitie zijn een maatschappelijk vraagstuk waar we gezamenlijk een oplossing voor moeten vinden. Dat betekent een goede samenwerking tussen de collega-netbeheerders, lokale overheden, het Rijk en onze klanten. Alleen dan kunnen we verder versnellen en zijn er in tijden van schaarste toch nog mogelijkheden te creëren. We moeten dit met elkaar doen.” Lees hier het halfjaarbericht.

Ruim tweehonderd ambtenaren, beleidsmedewerkers en wethouders volgden afgelopen vrijdag een webinar dat door TenneT en Enexis Netbeheer was georganiseerd naar aanleiding van de voorlopige stop op nieuwe grootzakelijke aansluitingen in Noord-Brabant en Limburg. Deskundigen beantwoordden vragen over dit onderwerp en de nieuwe speciale coördinator Ben Voorhorst vertelde over zijn opdracht voor de komende periode. Het webinar was door beide netbeheerders georganiseerd om nog meer toelichting en achtergrond te geven op de situatie in Noord-Brabant en Limburg. Vorige maand werd een voorlopige stop voor nieuwe aansluitingen afgekondigd voor grootverbruikers. Dit leidde tot veel aandacht, zowel regionaal als nationaal. In het webinar werd ook toegelicht hoe het zover kon komen en wat mogelijke oplossingen zijn. Vanuit Enexis vertelde Daphne Verreth, directeur van de afdeling energiesysteem en transitie, over de snelle ontwikkelingen ten gevolge van de energietransitie en de impact op het net. Namens TenneT leidde Daimy Abdoelkariem, manager grid planning, de deelnemers door de ontwikkelingen heen en schetste ook het landelijke beeld: “Er is zeer veel vraag naar capaciteit op het net. Dat kunnen we niet allemaal nu én tegelijkertijd realiseren.” Vanuit de provincie Limburg was gedeputeerde Maarten van Gaans-Gijbels aanwezig. Hij schetste het belang om te werken aan versnellingen om de schaarste op te lossen. “Ik begrijp de situatie en de achtergronden, maar het is onacceptabel en onwenselijk voor het vestigingsklimaat in onze regio’s.” De provincies hebben, samen met het Rijk, met Ben Voorhorst een speciale coördinator aangesteld die moet zorgen voor snelle oplossingen. Voorhorst, voormalig TenneT-directeur, was ook kort in het webinar aanwezig om een toelichting te geven op zijn opdracht. Hij heeft inmiddels met alle partijen gesproken om samen naar oplossingen voor zowel de korte als de lange termijn te zoeken. Voorhorst verwacht ook dat het inzetten van flexibiliteit een belangrijke rol gaat spelen. ”We gaan de komende jaren in Nederland toe naar een situatie dat netcapaciteit niet vanzelfsprekend meer is. Iedereen zal hieraan een bijdrage moeten leveren.” Tijdens het webinar konden er ook vragen worden gesteld door de deelnemers. In de meer dan veertig vragen ging het vaak over specifieke situaties voor bedrijven om een aansluiting te krijgen. In veel situaties bleek dat op dit moment niet mogelijk. De betrokken partijen lieten wel weten dat ze er alles aan doen om versneld ervoor te zorgen dat het net weer open kan. In september komt er al meer duidelijkheid, als TenneT het congestieonderzoek afrondt. Hierin wordt onderzocht of er extra ruimte op het bestaande net kan komen door gebruikers tegen een vergoeding net het te ontlasten op drukke momenten.   Bekijk hier het hele webinar en lees hier de meest gestelde vragen van de deelnemers.    

Op steeds meer plekken in Nederland ontstaan knelpunten op het elektriciteitsnetwerk. Ook in Overijssel is er sprake van netcongestie waardoor er te weinig ruimte op het net is voor nieuwe initiatieven en bedrijven. Ondernemers in Zwolle hebben een Energie Coöperatie opgericht om samen te werken aan de knelpunten, die capaciteitsschaarste met zich meebrengen. De ondernemers gaan in de coöperatie realtime hun energiegebruik en teruglevering monitoren en het bestaande elektriciteitsnet samen veel optimaler benutten. Door het energieverbruik beter te verdelen, ontstaat ruimte voor nieuwe bedrijven. Het doel van deze samenwerking tussen de Energie Coöperatie Hessenpoort, provincie Overijssel, gemeente Zwolle en Enexis Netbeheer is om ervaring op te doen met deze manier van het verdelen van netgebruik.  Gedeputeerde Tijs de Bree: “Deze nieuwe vormen van samenwerking zorgen voor innovatieve oplossingen om de energietransitie te versnellen. De Energie Coöperatie Hessenpoort sluit perfect aan bij de samenwerking van overheden en het bedrijfsleven in de  Smart Energy Hub regio Zwolle Noord. Hier worden energievraag en levering door zon en wind collectief via slimme besturing gekoppeld aan waterstof- en warmteproductie en batterijopslag. Want het wordt pas echt slim als je op de locatie waar energie geleverd en gevraagd wordt het ook kan opslaan en weer op het juiste moment kan leveren. Deze samenwerking tussen Enexis Netbeheer en Energie Coöperatie Hessenpoort is de ideale manier om het net veel beter te benutten."Ook Enexis Netbeheer ziet mooie kansen in deze samenwerking. Bram Gerrist, Directeur Innovatie & Ontwikkeling van Enexis: “door gebruik te maken van slimme oplossingen kunnen we de schaarse netcapaciteit - ook in deze omgeving - zo efficiënt mogelijk gebruiken. Dit kan een netbeheerder niet alleen. Daarom ben ik ook zo blij met deze samenwerking. Met goede afspraken over netbalancering ontstaan kansen om sneller nieuwe bedrijven aan te kunnen sluiten op bedrijventerreinen. Natuurlijk gaan we tegelijkertijd ook door met de netuitbreidingen maar die operatie kost veel meer tijd. Het helpt ons als netbeheerder om samen met de markt en de overheden te zoeken naar oplossingen en ervaringen op te doen”.Arap-John Tigchelaar, voorzitter van de Energie Coöperatie is heel blij dat het initiatief de steun krijgt van Provincie, gemeente en Enexis. “Met deze slimme oplossing bouwen we samen de Smart Energy Hub voor en door de bedrijven op Hessenpoort. We lopen vooruit en versnellen regionale ontwikkelingen ook in de energietransitie”Naar verwachting zullen begin 2023 de eerste ondernemingen profiteren van de collectieve ruimte op het bestaande elektriciteitsnetwerk. Alle deelnemende partijen willen de kennis en ervaringen delen, zodat ook in andere regio’s geprofiteerd kan worden van een zo optimaal mogelijk gebruik van de netcapaciteit.

Alliander, Enexis en Stedin verwelkomen het voornemen van de ministers Kaag en Jetten om een kapitaalstorting en daarmee aandeelhouderschap door de Staat in de netwerkbedrijven verder uit te werken. Hiermee wordt een cruciale stap gezet om te komen tot een structurele oplossing voor de kapitaalbehoefte van de netwerkbedrijven. Dit is nodig om te voorkomen dat investeringen in het elektriciteitsnet en daarmee het slagen van de energie- en klimaattransitie, maar ook het kunnen aansluiten van onder meer bedrijven, nieuwbouwwoningen en scholen verder onder druk komen te staan. Er moet duidelijkheid komen over de voorwaarden die het Rijk stelt aan participatie, daarover gaan de netwerkwerkbedrijven en hun aandeelhouders in gesprek met het Rijk. Er is snel zekerheid nodig. Nederland is bezig met de uitvoering van het Klimaatakkoord, het faciliteren van de economische groei en het aansluiten van nieuwe woningen. De urgentie is hoog om de doelen te behalen. Temeer omdat we in Nederland in een energiecrisis zitten die versnelling van de energietransitie vraagt. De economische groei, digitalisering en de daarmee toenemende vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet gaan snel. Op steeds meer plekken loopt het net vol en kunnen ondernemers niet meer aangesloten worden. Om het netwerk uit te breiden en de nodige ruimte op het net te creëren, moeten Alliander, Stedin en Enexis op basis van het Klimaatakkoord 30 miljard euro tot 2030 investeren. Aanvullende ambities zoals FIT 55, RepowerEurope of de vergoedingen voor congestiemanagement zullen dit bedrag nog groter maken. Kapitaalbehoefte netwerkbedrijven Om de investeringen te kunnen doen, lenen netwerkbedrijven geld op de kapitaalmarkt. Volgens het huidige reguleringsmodel verdienen de netwerkbedrijven deze investeringen over een periode van 40 jaar terug. Door de stijging aan investeringen betekent dit dat de netwerkbedrijven al een aantal jaren forse negatieve kasstromen zien en dit zal voorlopig blijven bestaan; er gaat structureel meer geld uit, dan er binnen komt om alle benodigde investeringen te kunnen realiseren. Om financieel gezond te blijven en kapitaal van investeerders op de markt aan te kunnen blijven trekken (vreemd vermogen), moeten de netwerkbedrijven hun eigen vermogenspositie versterken. De te verwachte gezamenlijke kapitaalbehoefte van Alliander, Enexis en Stedin wordt door het Rijk geschat op circa 4,5 miljard euro tot en met 2027. De netwerkbedrijven en hun aandeelhouders zijn een paar jaar geleden al gestart met het zoeken naar oplossingen om de kapitaalbehoefte het hoofd te bieden. Zo zijn er bij de netwerkbedrijven voor honderden miljoenen euro’s aan kosten bespaard door efficiënter te werken. Daarnaast hebben provinciale en gemeentelijke aandeelhouders het kapitaal van de drie netwerkbedrijven gezamenlijk voor 1,3 miljard euro versterkt. De netwerkbedrijven en haar aandeelhouders kijken ook naar het Rijk om een rol te pakken als centrale opdrachtgever in de energietransitie. Mariëlle Vogt, CFO Enexis: "De energietransitie en de noodzakelijke investering die daarmee gepaard gaan, gaan onverminderd snel door. Om te zorgen dat we ook op lange termijn financieel gezond blijven, is het belangrijk dat we voldoende eigen vermogen houden. Wij zijn dan ook blij dat het Rijk een kapitaalstorting en daarmee aandeelhouderschap door de Staat als uit te werken onderdeel van een oplossing voor de kapitaalbehoefte ziet. Deze stap is voor ons, maar ook voor Alliander en Stedin cruciaal voor de financiering van de energietransitie."  

Enexis Netbeheer en PowerField hebben een nieuw soort overeenkomst afgesloten, waarbij PowerField een flexibele toegang heeft tot transportcapaciteit van het elektriciteitsnet op de momenten dat die capaciteit beschikbaar is. Door gebruik te maken van dit tijdgebonden contract kan PowerField haar bestaande zonnepark in Emmen uitbreiden door daar een tweede zonnepark op aan te sluiten, terwijl dat in de huidige situatie niet mogelijk zou zijn. In Meppel kan PowerField haar bestaande vaste aansluiting op momenten verkleinen, waardoor er transportcapaciteit beschikbaar komt voor aanvragers die op de wachtlijst staan. Het is voor het eerst dat Enexis Netbeheer dergelijke tijdgebonden contracten aanbiedt. Hierdoor kunnen duurzame initiatieven doorgang vinden waar in de huidige situatie geen transportcapaciteit beschikbaar voor zou zijn. In Nederland wordt steeds meer elektriciteit verbruikt en teruggeleverd. Daardoor wordt in steeds meer delen van het Enexis-gebied de maximale belastbaarheid van het elektriciteitsnet bereikt. Om extra ruimte te creëren, moet de netcapaciteit worden uitgebreid, bijvoorbeeld door het bijbouwen of verzwaren van stations en het leggen van dikkere kabels. Dergelijke uitbreidingen duren inclusief voorbereiding en vergunningentrajecten soms wel zeven jaar. Het is dan ook belangrijk om de capaciteit van het bestaande net efficiënter te gebruiken. Enexis Netbeheer is daarom vorig jaar begonnen met de ontwikkeling van tijdgebonden contracten. Door de inzet van dit type contract is het mogelijk om de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet ook buiten de piekmomenten maximaal te gebruiken. Door deze tijdgebonden contracten wordt de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet optimaal benut en kunnen nieuwe duurzame initiatieven worden aangesloten. Wanneer een tijdgebonden contract gecombineerd wordt met batterij-opslag, kunnen er tot wel vier keer zoveel zonnepanelen aangesloten worden achter dezelfde aansluiting. Voor partijen die door middel van een tijdgebonden contract aangesloten zijn op het elektriciteitsnet geldt dat Enexis geen financiële vergoeding uitkeert voor de beperkingen die in dit contract zijn vastgelegd. EMMEN 
Het bestaande zonnepark van PowerField in Emmen heeft op dit moment een capaciteit van 4,8 MW. PowerField wil een nieuw zonnepark bouwen in Valthermond en dit aansluiten op de bestaande aansluiting. Hiervoor heeft het maximaal 12 MW extra transportcapaciteit nodig. Omdat er geen reguliere transportcapaciteit meer beschikbaar is, maakt PowerField gebruik van een batterij om hierin het op piekmomenten teveel aan opgewekte stroom op te slaan. Daarnaast wordt er gebruik gemaakt van een tijdgebonden contract, zodat PowerField alleen tijdens vastgestelde tijdsvensters meer stroom mag terug leveren dan de 4,8 MW van de bestaande aansluiting. Op die momenten kan de batterij ingezet worden om terug te leveren aan het elektriciteitsnet. MEPPEL 
In Meppel is aan PowerField 36 MW netcapaciteit toegekend voor een nog te bouwen zonnepark. Door ook hier een batterij te plaatsen, heeft PowerField slechts 25 MW nodig op de piekmomenten. De resterende 11 MW wordt teruggegeven aan Enexis. Deze wordt vervolgens via een tijdgebonden contract gecontracteerd, waardoor PowerField alleen tijdens vastgestelde tijdsvensters 36 MW transportcapaciteit beschikbaar heeft en tijdens de piekmomenten 25 MW. Op momenten dat er geen 36 MW beschikbaar is, wordt de batterij benut voor het opslaan van de opgewekte stroom. Doordat PowerField hiermee 11 MW vaste transportcapaciteit minder nodig heeft, komt er capaciteit beschikbaar voor nieuwe duurzame initiatieven. Enexis zal deze aan partijen toekennen op basis van de volgorde op de wachtlijst. Han Slootweg, directeur Asset Management Enexis Netbeheer: "Tijdgebonden contracten zijn een goed voorbeeld van een innovatieve oplossing die we samen met onze klanten hebben ontwikkeld. Ik ben er trots op dat we samen met PowerField het voortouw nemen om deze oplossing in praktijk te brengen. Hierdoor kunnen we het elektriciteitsnet veel beter benutten, waardoor we ook nog meer nieuwe duurzame initiatieven kunnen aansluiten. Groot voordeel daarbij is dat er geen financiële compensatie vanuit Enexis aan de orde is, zodat de netbeheerder geen extra kosten maakt voor het creëren van extra aansluit- en transportmogelijkheden." Ivo van Dam, CTO PowerField: "Zonneparken leveren een significante bijdrage aan de verduurzaming van Nederland, maar het opwekken van zonnestroom trekt op momenten ook een grote wissel op de capaciteit van het elektriciteitsnet. Ook al zijn de netbeheerders verantwoordelijk om het netwerk uit te breiden, vind ik dat ook wij als zonneparkeigenaar verantwoordelijkheid moeten nemen om een bijdrage te leveren aan het optimaal benutten van de beschikbare capaciteit. Ik ben blij dat we samen met Enexis deze creatieve oplossing hebben gevonden." Wil je meer weten? In het persbericht dat Netbeheer Nederland heeft gepubliceerd leest u er meer over of bekijk de video hieronder: 

In Limburg en Noord-Brabant komt een voorlopige stop voor nieuwe bedrijven en instanties die een aansluiting willen op het elektriciteitsnet, zowel voor afname als opwek van elektriciteit. Ook voor bestaande bedrijven die een zwaardere aansluiting willen, is geen ruimte meer. Het hoogspanningsnet in beide provincies zit nagenoeg aan de maximale capaciteit door de snelgroeiende vraag naar elektriciteit, onder meer door industriële elektrificatie, grootschalige batterijsystemen en de verduurzaming van mobiliteit (laadpalen) en gebouwde omgeving (warmtepompen). Landelijk netbeheerder TenneT gaat de komende tien jaar twee miljard euro investeren om de capaciteit van het netwerk structureel te vergroten. Tegelijkertijd start TenneT een onderzoek naar de mogelijkheden om met andere oplossingen versneld meer aansluitruimte te creëren. TenneT heeft gisteravond hierover een formele melding gedaan bij de ACM, de toezichthouder op de energiemarkt. Maarten Abbenhuis, COO TenneT: "De economische ontwikkelingen en verduurzaming gaan onverminderd in een hoog tempo door. Dit vraagt steeds meer van de elektriciteitsnetten, die hier oorspronkelijk niet op zijn ontworpen. Daarom breiden we de netten de komende jaren fors uit. We kunnen echter niet alles tegelijk en zullen samen met het Rijk en de provincies keuzes moeten maken waar we prioriteit aan geven. Ook zetten we slimme oplossingen in om versneld extra ruimte te creëren, bijvoorbeeld door met klanten afspraken te maken om het net te ontlasten als de capaciteit schaars is.”   Snelgroeiende vraag naar capaciteit  De snelle ontwikkeling van het aantal warmtepompen, laadpalen, nieuwe bedrijven en de verduurzamingsinitiatieven van de industrie zorgt voor een explosief stijgende vraag naar capaciteit van het elektriciteitsnet. De laatste maanden is er in Noord-Brabant en Limburg voor ruim 800 megawatt aan nieuwe verzoeken bijgekomen, vergelijkbaar met vier keer het vermogen van het elektriciteitsnet van Den Bosch. Het uitbreiden van de netten is in volle gang, maar neemt veel tijd in beslag. Dit komt onder meer vanwege de zoektocht naar geschikte locaties en lange vergunningsprocedures. Bovendien is er maar een beperkt aantal medewerkers om al het werk voor te bereiden en uit te voeren.   Gevolgen voor de maatschappij  Deze ontwikkeling leidt inmiddels tot knelpunten in het hoogspanningsnet van beide provincies. Dit is de aanleiding om een voorlopige stop af te kondigen voor grootverbruikers die een nieuwe of zwaardere aansluiting willen, zowel voor afname als opwek van elektriciteit. Hierdoor komen de aanvragen van deze klanten op de wachtlijst. Deze kunnen pas aangesloten worden als er extra netcapaciteit bij komt.  Ondanks de voorlopige stop bij TenneT, zit Enexis Netbeheer niet stil. Alle getekende offertes voor grootzakelijke klanten worden nog gewoon uitgevoerd. Voor kleinverbruikers (zoals particulieren) en woningbouw heeft dit geen gevolgen. Bij de berekeningen rondom de netcapaciteit wordt rekening gehouden met een groei van de huidige afname. Daar vallen ook nieuwbouwwoningen onder, of particulieren die een zwaardere aansluiting willen. Particulieren die zonnepanelen willen leggen, kunnen dat ook blijven doen. De transportbeperkingen voor opwekkers gelden alleen voor grootschalige zon- of windprojecten. Ondertussen blijft ook Enexis Netbeheer de komende jaren investeren om de lagergelegen netdelen gereed te maken voor het energiesysteem van de toekomst.  € 2 miljard investeringen in het net  Om de capaciteit op het net te vergroten, investeert TenneT de komende tien jaar circa twee miljard euro in beide provincies. Zo wordt de bestaande 380kV verbinding (elektriciteitssnelweg) tussen Geertruidenberg en Maasbracht versterkt om meer elektriciteit te transporteren. In Noord-Brabant wordt er gewerkt aan nieuwe hoogspanningsstations in Halsteren, Boxmeer en Tilburg. In Limburg wordt onder meer gewerkt aan netversterkingen in de regio Graetheide, Born en Lutterade. Deze uitbreidingen zijn in voorbereiding en zullen komende jaren worden gerealiseerd en fasegewijs in gebruik worden genomen.   Komende maanden onderzoeken naar extra capaciteit  TenneT zet ook in op andere oplossingen om het bestaande net intensiever te benutten en sneller extra capaciteit te creëren. Een van de mogelijkheden is het inzetten van congestiemanagement. Dit is een marktmechanisme waarbij aangesloten partijen tegen betaling minder gebruik maken van het elektriciteitsnet en waardoor er weer extra capaciteit ontstaat. TenneT onderzoekt dit komende periode. De resultaten van het reeds lopende onderzoek naar teruglevering worden in september verwacht, het onderzoek naar afname aan het eind van dit jaar. Bekijk de congestiemelding

Netbeheerders kunnen het elektriciteitsnet beter gaan benutten in gebieden waar een tekort aan capaciteit is. Toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft hiervoor vandaag nieuwe regelgeving gepubliceerd. Hiermee krijgen netbeheerders meer mogelijkheden om op plaatsen waar het net zijn maximale capaciteit heeft bereikt, flexibel met energievraag- en aanbod om te gaan. Hierdoor wordt de beschikbare capaciteit van het elektriciteitsnet efficiënter benut en ontstaat er meer ruimte voor nieuwe klanten, zoals producenten van groene stroom.Enexis Netbeheer onderzoekt op dit moment de exacte impact van het codebesluit. Voorwaarde voor een goede toepassing van congestiemanagement is dat het geen afbreuk doet aan de veiligheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid van het elektriciteitsnet. Het aansluiten van nieuwe klanten door toepassing van congestie management mag geen negatieve effecten hebben voor bestaande klanten. Ook de kosten van congestiemanagement moeten beheersbaar blijven, aangezien deze uiteindelijk zullen landen in de transporttarieven die wij bij onze klanten in rekening brengen. Enexis Netbeheer onderzoekt of de Codewijziging in lijn is met de zienswijze die Enexis hier eerder over indiende.Als dat zo is, dan starten wij zo snel mogelijk met nieuwe onderzoeken naar congestiemanagement, waarna wij eventuele extra transportcapaciteit aan zullen bieden aan onze klanten. Op de achtergrond zijn we alvast met diverse pilotprojecten gestart waardoor we goed voorbereid zijn om congestiemanagement snel en veilig toe te passen in onze netten. Toenemende schaarste op het elektriciteitsnet Nederland heeft een van de betrouwbaarste elektriciteitsnetten van de wereld. Het verduurzamen van de energieproductie en het energieverbruik, de groeiende economie, de digitalisering van de samenleving en het in recordtempo bouwen van huizen zorgen voor een explosieve groei van de vraag naar capaciteit op het elektriciteitsnet. De netbeheerders werken op veel plaatsen aan uitbreiding van het net. De opgave is echter zo groot, dat het werk niet allemaal tegelijk uitgevoerd kan worden. Daar waar het net zijn maximale capaciteit heeft bereikt, ontstaan lokale knelpunten op het net. Die knelpunten worden pas (definitief) verholpen na een uitbreiding van het net. Tot die tijd kan een flexibeler gebruik van het net een oplossing zijn om meer capaciteit te creëren. Efficiënter gebruik van het huidige net Een van deze flexibele oplossingen waar Enexis Netbeheer op inzet is congestiemanagement.  Met congestiemanagement wordt, op momenten dat de vraag naar transport van elektriciteit hoger is dan wat het elektriciteitsnet aankan, de beperkte ruimte op het elektriciteitsnet verdeeld. Dit doen de netbeheerders door aan grootverbruikers en grote producenten van elektriciteit te vragen om tijdelijk minder elektriciteit aan het net te leveren of juist meer elektriciteit af te nemen. De ruimte die daarmee op het net ontstaat, kan de netbeheerder toekennen aan klanten op de wachtlijst.  

De Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) heeft Jos Nijhuis (1957) benoemd als lid van de RvC van Enexis Holding. Jos Nijhuis maakte in 2008 de overstap naar Schiphol Group waar hij van 2009 tot 2018 werkzaam was als president-directeur. Daarvoor was hij onder meer voorzitter van de Raad van Bestuur van PricewaterhouseCoopers. Jos Nijhuis is tevens president commissaris bij Bouwinvest Real Estate Investors en commissaris bij Vision-Boxin Portugal. Daarnaast is hij actief in een aantal nevenfuncties, waaronder commissaris bij Hotel Okura en lid van de Raad van Advies van Interstellar. Benoeming Joost van Dijk, vicevoorzitter RvC: “Wij zijn enorm verheugd met de benoeming van Jos Nijhuis als lid van de RvC van Enexis. Met zijn grote bestuurlijke ervaring zowel op het financiële vlak als in de logistieke sector is hij een welkome aanvulling op het team.” Nijhuis vult de vacature in die in april 2022 ontstaat door het vertrek van Piet Moerland. Moerland verlaat Enexis na twee zittingstermijnen. Met de aanstelling van Jos Nijhuis bestaat de Raad van Commissarissen van Enexis uit Joost van Dijk, Carmen Velthuis, Anita Arts, Paul Rüpp en Jos Nijhuis.  

Enexis Netbeheer verwacht op vijf stations in haar verzorgingsgebied een tekort aan transportcapaciteit voor grootzakelijke afnemers van elektriciteit. Om die reden doet Enexis per 4 april melding van 'dreigende transportschaarste voor afname' op deze stations. Dat betekent dat we nieuwe, grootzakelijke klanten in dit gebied nog wel kunnen aansluiten op het elektriciteitsnet, maar dat de maximale capaciteit van de betreffende stations bijna bereikt is. Het gaat momenteel om drie stations in Drenthe (Zeijerveen, Beilen, Meppel) en twee stations in Noord-Brabant (Eindhoven-West en Hapert). Het is de eerste keer dat Enexis Netbeheer hiermee te maken heeft. Als gevolg van de energietransitie neemt het belang van elektriciteit snel toe. Het aantal elektrische auto’s en elektrische warmtepompen in gasloze nieuwbouwwoningen groeit snel en ook de industrie elektrificeert steeds vaker. Het elektriciteitsnet is daar in het verleden niet voor ontworpen. Als gevolg hiervan zien we dat ons elektriciteitsnet op verschillende plekken de maximale capaciteit nadert. We kampen al langer met te weinig transportcapaciteit voor partijen die veel duurzaam opgewekte energie willen terugleveren. Nu zien we bij een aantal stations ook voor grootschalige afname van elektriciteit knelpunten ontstaan. Dreigende schaarste voor afname Op dit moment is er op de betreffende stations nog ruimte voor het aansluiten van nieuwe, grootzakelijke klanten of klanten die een zwaardere aansluiting willen, bijvoorbeeld vanwege een uitbreiding. Of (en wanneer) er op de betreffende vijf stations ook sprake gaat zijn van daadwerkelijke schaarste voor afname, is afhankelijk van de snelheid en grootte van de vraag uit de markt en daardoor lastig te voorspellen. Geen gevolgen kleinverbruikers Wanneer de laatste capaciteit op een station vergeven is, dan is de impact groot. In dat scenario komen aanvragen van grootzakelijke klanten voor een nieuwe of zwaardere aansluiting op het elektriciteitsnet op de wachtlijst. Deze kunnen pas aangesloten worden als er extra netcapaciteit bij komt. Voor kleinverbruikers (zoals particulieren) en woningbouw heeft dit vooralsnog geen gevolgen. Enexis Netbeheer houdt bij de berekeningen rondom de netcapaciteit rekening met een groei van de huidige afname. Daar vallen ook nieuwbouwwoningen onder, of particulieren die een zwaardere aansluiting willen. Extra capaciteit creëren Enexis probeert transportschaarste voor afname zo lang mogelijk te voorkomen door proactief te investeren in het elektriciteitsnet. Vorig jaar heeft Enexis de totale capaciteit van het elektriciteitsnet met meer dan tien procent uitgebreid. En ook de komende jaren is dat het doel. Daarnaast kijken we naar oplossingen die eraan bijdragen dat we zo efficiënt mogelijk omgaan met de beschikbare capaciteit. Maar de vraag naar elektriciteit groeit in de energietransitie sneller dan het tempo waarmee de elektriciteitsnetten kunnen worden uitgebreid. De dreigende transportschaarste voor afname op de vijf stations in Drenthe en Noord-Brabant is daar het gevolg van. Oproep tot prioriteringskader Om de schaarse hoeveelheid mensen en middelen voor de uitbreiding van het elektriciteitsnet zo effectief mogelijk in te zetten, pleit Enexis voor een prioriteringskader. We doen hiermee een appèl aan overheden om snel een dergelijk kader op te stellen. Want prioritering van uitbreidingswerkzaamheden is hard nodig om de komende jaren duidelijke keuzes te kunnen maken over wat de netbeheerders eerst moeten doen, en wat later kan. Zodat in tijden van beperkte netcapaciteit de projecten met de meeste maatschappelijke waarde voorrang kunnen krijgen. Daarbij zou het Rijk ook kunnen kijken naar de modernisering van de huidige methode voor het bepalen van de volgorde van klantaansluitingen, het zogenaamde first come, first serve-principe. De capaciteitskaart van het Nederlandse elektriciteitsnet is hier te vinden.  

De Raad van Bestuur van Enexis Groep legt vandaag een nieuw strategisch plan voor aan haar aandeelhouders. Met de nieuwe koers focust Enexis Groep zich op uitvoering van de energietransitie. Alles moet erop gericht zijn dat de energievoorziening veilig en betrouwbaar blijft, dat klanten tijdig aangesloten worden en dat het energiesysteem van de toekomst wordt gerealiseerd. Klimaatverandering is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. We gaan naar een CO2-neutrale energievoorziening. Het eindplaatje en de weg daar naar toe kennen nog vele onzekerheden. De komende tien jaar kenmerken zich door een grote diversiteit aan partijen en oplossingen die naast elkaar bestaan. Dat betekent dat Enexis samen met stakeholders volop in ontwikkeling zal zijn om de klimaatdoelen waar te maken. Focus op uitvoering van de energietransitie De energietransitie leidt voor Enexis tot een enorme toename van het werkpakket en dat blijft de komende jaren zo. De uitvoering vraagt volledige aandacht. Daarom brengt Enexis focus aan in haar activiteiten. Essentieel in de uitvoering is de beschikbaarheid van voldoende en gedreven, vakbekwame medewerkers. In een krappe arbeidsmarkt zet Enexis vol in op het ontwikkelen en binden van mensen en het werven van nieuwe medewerkers. Ook wordt de capaciteit bij aannemers maximaal benut. toekomstgericht, betrouwbaar en transparant Aansturen op maatschappelijk optimale energiekeuzes is een belangrijk aspect in de nieuwe strategie. Daarom ontwikkelt Enexis plannen in nauwe samenwerking en afstemming met overheden, marktpartijen en lokale gemeenschappen. Ook doet het bedrijf onderzoek naar nieuwe energiedragers en de infrastructuren die daarvoor nodig zijn, zoals waterstof en energieopslag. Klanten kunnen erop vertrouwen dat onze netten veilig en betrouwbaar zijn en blijven. Het licht moet blijven branden, huizen moeten warm zijn. Ook in de energietransitie doet het bedrijf hieraan geen concessies. Het doel is om ten aanzien van de gemiddelde uitvalduur de komende jaren beter te blijven presteren dan het sectorgemiddelde. Richting klanten wil het netwerkbedrijf beter voorspelbaar zijn. Juist nu er in de energietransitie veel vragen zijn, moeten klanten gemakkelijk diensten kunnen afnemen en weten wat ze wanneer mogen verwachten. Enexis is daarom transparant over doorlooptijden en de status van werkzaamheden. We streven ernaar om klanten op de door hen gewenste datum aan te sluiten. Als dat niet lukt, gaat Enexis met de klant in gesprek om afspraken te maken over een redelijke termijn. Enexis wil jaarlijks minimaal 1 gigawatt netcapaciteit bijbouwen om nieuwe ontwikkelingen, zoals duurzame opwek, elektrificatie en duurzaam vervoer, te faciliteren. Dit betekent dat we de capaciteit van ons elektriciteitsnetwerk jaarlijks met circa 10% uitbreiden.

De Raad van Bestuur van Enexis Groep  (“Enexis”) heeft de intentie alle aandelen in dochtermaatschappij Fudura B.V. (“Fudura”) te verkopen aan een consortium bestaande uit DIF Capital Partners en PGGM (“het consortium”). Daarover hebben Enexis, DIF Capital Partners en PGGM overeenstemming bereikt. Het streven is om eind tweede kwartaal of begin derde kwartaal de transactie te finaliseren, na afronding van de gebruikelijke advies- en goedkeuringstrajecten met de medezeggenschap, mededingingsautoriteiten en de aandeelhouders van Enexis. De transactie De Raad van Bestuur en de Raad van Commissarissen van Enexis Groep hebben de afgelopen maanden een zorgvuldig verkoopproces doorlopen met aandacht voor de belangen van alle stakeholders. Enexis heeft door middel van een pre-kwalificatie en veilingproces geselecteerde partijen de gelegenheid gegeven om te bieden op Fudura. Daaruit bleek dat het bindende bod (in contanten) van het consortium de beste voorwaarden bevatte voor Enexis en alle stakeholders van Enexis (waaronder Fudura, haar medewerkers en haar klanten). Enexis en het consortium hebben niet alleen overeenstemming bereikt over de prijs, maar ook over andere voorwaarden zoals werkgelegenheid, duurzaamheid en continuïteit van Fudura. Het consortium ziet in Fudura een platform voor de energietransitie en committeert zich voor een langdurige periode aan Fudura. Daarnaast zijn de werkgelegenheid en arbeidsvoorwaarden van de medewerkers van Fudura gewaarborgd en is er steun voor de strategie van Fudura en haar rol in de energietransitie. Deze afspraken zijn vastgelegd in de overeenkomst en zijn integraal onderdeel van deze transactie.       Aanleiding voor de verkoop De energietransitie leidt tot een enorme toename van het werkpakket van Enexis. Op dit moment kan de netbeheerder haar klanten niet overal of niet op tijd aansluiten en de verwachting is dat dit de komende jaren een uitdaging zal blijven. Daarom focust Enexis zich in de nieuwe strategie op haar kerntaken: zorgen dat de energievoorziening veilig en betrouwbaar blijft, het overal en tijdig aansluiten van haar klanten en het mede-ontwerpen, realiseren en beheren van het duurzame energiesysteem van de toekomst in haar verzorgingsgebied. Enexis maakt daarin keuzes en zoekt naar een goede balans in de schaarse tijd, geld en capaciteit. Taken die niet bijdragen aan de kerntaken van Enexis, worden afgebouwd of anders georganiseerd. Daarom heeft de Raad van Bestuur van Enexis besloten het commerciële bedrijfsonderdeel Fudura te verkopen. De verkoop van Fudura verbetert de vermogenspositie van Enexis en haar mogelijkheden voor de financiering van haar taken in de energietransitie. Volop groeipotentie De voorgestelde verkoop biedt nieuwe kansen voor Fudura. Het groeipotentieel van Fudura kan namelijk buiten Enexis ten volle worden benut. "De interesse van marktpartijen in Fudura was groot en was een bevestiging van de belangrijke positie die Fudura inneemt in de energietransitie. Voor ons was duidelijk dat we een zorgvuldig verkoopproces zouden voeren met aandacht voor de duurzame strategie en de overige belangen van medewerkers en klanten van Enexis. Het consortium is een stabiele partij met financiële slagkracht, waarbinnen Fudura volop groeipotentie heeft. Veel meer groeipotentie dan binnen onze groep, met de geldende wet- en regelgeving voor een netwerkbedrijf. Buiten Enexis kan Fudura een breder pakket van diensten gaan aanbieden en een grotere bijdrage leveren aan de verduurzaming van Nederland", aldus Jeroen Sanders Chief Transition Officer en lid Raad van Bestuur van Enexis Groep. René Pruijssers, directeur van Fudura: "Wij zijn een goed renderend, zelfstandig bedrijf in het hart van de energietransitie. We zitten bij klanten aan tafel en lossen complexe energieproblemen op. Onze markt is bij uitstek een aantrekkelijke groeimarkt. Deze voorgestelde verkoop en het consortium zullen ons de gelegenheid geven om onze groeimogelijkheden te benutten. We kijken er naar uit om samen met onze klanten, medewerkers, partners en nieuwe aandeelhouders te blijven werken aan de energietransitie." Erik van de Brake, hoofd Infrastructure van PGGM: "Fudura past perfect in de strategie van PGGM om ten behoeve van onze klanten, waaronder Pensioenfonds Zorg en Welzijn, lange termijninvesteringen te doen die niet alleen financieel rendabel zijn, maar ook een positieve impact hebben op onze samenleving. We staan voor de enorme opgave om Nederland binnen enkele decennia CO2-neutraal te maken, en bedrijven als Fudura spelen daar een zeer belangrijke rol in. Fudura zal naast enkele andere bedrijven in onze portefeuille een sleutelrol vervullen in het realiseren van de energietransitie en deze helpen versnellen.” Gijs Voskuyl, hoofd Infrastructure van DIF voegt daaraan toe: ’’Wij zijn verheugd met deze voorgenomen acquisitie. Fudura’s voortrekkersrol in de energietransitie in Nederland sluit naadloos aan bij de ambities van DIF om deze trends nog verder te versnellen en uiterlijk in 2050 een CO2-neutrale investeringsportefeuille te hebben. Daarnaast verwachten we dat DIF’s expertise in eerdere energietransitie-investeringen bij zal dragen aan een vruchtbare samenwerking met zowel Fudura als mede-eigenaar PGGM.”  

Tijdens het congres gisteren van het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) zijn de veertien gemeenten bekendgemaakt die een rijksbijdrage krijgen om hun dorp, buurt of wijk aardgasvrij of aardgasvrij-ready te maken. Vier gemeenten vallen in het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer. De gemeenten ontvangen gezamenlijk ruim 50 miljoen euro voor de zogeheten proeftuinen. In oktober 2018 startten de eerste gemeenten met de proeftuinen aardgasvrije wijken. Twee rondes verder zijn er in totaal 64 wijken, buurten en dorpen die met een rijksbijdrage van het PAW aan de slag zijn gegaan. De proeftuinen zijn bedoeld om samen met bewoners, bedrijven, vastgoedeigenaren, woningcorporaties, netbeheerders, energieleveranciers en andere betrokken partijen te leren hoe een bestaande woonwijk succesvol aardgasvrij(-ready) kan worden gemaakt. In deze ronde ligt de focus op uitvoerbaarheid, betaalbaarheid en draagvlak. De concrete uitvoering is ook voor netbeheerders een belangrijk aandachtspunt. De volgende wijken die zijn aangewezen tot proeftuin liggen (deels) in ons verzorgingsgebied. Drenthe Coevorden (netbeheerder Rendo is hier verantwoordelijk voor het gasnet, Enexis Netbeheer voor het elektriciteitsnet) De gemeente krijgt subsidie voor de wijk Dalen. Er wordt gewerkt aan een stapsgewijze aanpak met woningisolatie, decentrale opwek (PV), hybride en all-electric warmtepompen. Voor de vooroorlogse woning wordt gekeken naar verwarming met groen gas. De ambities komen voort uit een bewonersinitiatief. Noord-Brabant Eindhoven De gemeente krijgt subsidie voor de Generalenbuurt. Met een stapsgewijze aanpak met woningisolatie wordt gewerkt aan een oplossing met een zeer lage-temperatuurwarmtenet op basis van aquathermie. Er is de wijk goede verbinding met andere opgaven, zoals energiearmoede en biodiversiteit. Limburg Peel en Maas De gemeente krijgt subsidie voor Panningen-centrum. Er wordt gewerkt aan een collectief warmte/koude-systeem met de inzet van zonnewarmte en seizoensopslag. Er is een mooie samenwerking tussen bewoners en woningcorporatie. Groningen Westerkwartier De gemeente krijgt subsidie voor de verduurzaming van de MOL-dorpen. Er wordt sterk ingezet op isolatie en hybride- en all-electric warmtepompen. Het initiatief komt van actieve dorpsverenigingen en energiecoöperaties.  

Knelpunten elektriciteitsnet nemen toe ondanks recordinvesteringen Het energienetwerk in het werkgebied van Enexis Netbeheer is in 2021 harder gegroeid dan ooit. Dankzij recordinvesteringen is de capaciteit met 10% toegenomen. Tegelijk ontstaan er meer en meer knelpunten in datzelfde netwerk. Om de klimaatdoelen in 2030 te halen, is het noodzakelijk dat vergunningprocedures versneld worden en dat de overheid komt tot een afwegingskader waarlangs de investeringen geprioriteerd kunnen worden. Daarvoor pleit Enexis bij de publicatie van haar jaarverslag 2021. In 2021 heeft Enexis Netbeheer meer dan duizend kilometer kabel aangelegd en een recordaantal nieuwe stations gebouwd. Met 1350 megawatt is de capaciteit met ruim 10% uitgebreid. Daarbij bleef de storingsduur op een laag niveau, met gemiddeld 17,6 minuten voor elektriciteit en 75 seconden voor gas. Evert den Boer, CEO Enexis Groep: “Met het bouwen van al die nieuwe stations het afgelopen jaar hebben we al een behoorlijke versnelling gerealiseerd. Maar we weten dat er meer nodig is, onze productie moet nog verder omhoog. Ook als we kijken naar de klimaatambities van het nieuwe kabinet. Om sneller en gerichter te kunnen werken, is prioritering van werkzaamheden door de overheid noodzakelijk. Niet alles kan nu eenmaal tegelijk: we moeten keuzes maken wat eerst moet en wat later kan. Daarnaast is het belangrijk dat we ons focussen op onze kerntaken als netbeheerder: alles moet erop gericht zijn dat de energievoorziening veilig en betrouwbaar blijft, dat we klanten tijdig aansluiten en dat we het energiesysteem van de toekomst realiseren. Dit is het uitgangspunt van onze nieuwe strategie, die we in april 2022 presenteren. Zo zorgen we ervoor dat we onze schaarse technici optimaal inzetten om alle ambities te realiseren.” Jaarlijkse uitbreiding met 1 GW In 2021 nam de totale capaciteit van alle op onze netten aangesloten duurzame productie-installaties met ruim 35% toe. Steeds meer klanten willen duurzame elektriciteit opwekken en terugleveren. Om de structurele toename van vraag en aanbod van energie mogelijk te maken is er anderhalf tot tweemaal meer netcapaciteit nodig. Daarvoor moeten we onze netten op veel plaatsen verzwaren en uitbreiden of efficiënter gebruiken. De totale capaciteit van ons elektriciteitsnetwerk is zo’n 11,5 gigawatt (GW). De komende jaren breiden we dit verder uit met minimaal 1 GW per jaar. Dat we het afgelopen jaar meer werk dan ooit hebben verzet, zien we ook terug in de cijfers. We gaven in 2021 €959 miljoen uit aan ons netwerk. In 2022 groeit dat zelfs door tot €1.044 miljoen. Financieel solide Vooralsnog kan Enexis de stijgende uitgaven opvangen door haar solide financiële positie. Om kosten te beperken stellen we ons de komende jaren tot doel om extra stappen te zetten in efficiënt werken. Zo dragen wij bij aan een betaalbaar energienet. Daarnaast is het van belang dat onze inkomsten toenemen. We blijven in gesprek met de Autoriteit Consument en Markt om onzevergoedingen beter aan te laten sluiten bij de investeringsopgave. Ook onderzoeken we hoe het Rijk, naast de bestaande aandeelhouders, kan helpen bij de grote financieringsvraag die door de energietransitie op ons afkomt. In 2021 steeg de netto-omzet naar € 1.634 miljoen (2020: €1.516 miljoen). De nettowinst over 2021 bedroeg € 199 miljoen (2020: € 108 miljoen). Deze stijging wordt voornamelijk verklaard doordat de inkoopkosten van TenneT vanaf 2021 in hetzelfde jaar worden vergoed in de omzet. Ons kredietprofiel is sterk: onze credit ratings zijn A+ (negative outlook) bij Standard & Poor’s en Aa3 (stable outlook) bij Moody’s. Dit zorgt er mede voor dat we in april 2021 opnieuw en met succes een groene obligatielening konden uitgeven van € 500 miljoen.

Om de warmtetransitie op tijd te realiseren, moeten de verduurzamingsplannen per wijk sneller concreet worden. Dat stellen de gezamenlijke netbeheerders naar aanleiding van een eerste analyse van de Transitievisies Warmte (TVW). Om het klimaatdoel van 49% CO2 reductie voor 2030 te halen en 1,5 miljoen woningen te verduurzamen, moeten in theorie vanaf nu jaarlijks 187.500 woningen aardgasvrij worden gemaakt. Van alle gemeenten heeft 16% een concrete planning gemaakt. De netbeheerders willen samen met de overige gemeenten aan de slag om de visies door te vertalen naar concrete plannen. Op die manier voorkomen we dat in 2030 alles tegelijkertijd moet gebeuren, want dat gaat niet.  Tempo maken met concrete plannen  De gemeenten hebben voor het einde van 2021 de eerste versie van de TVW afgerond. Hierin staat welke wijken zij tot 2030 en 2050 verduurzamen, hoeveel woningen en andere gebouwen (bijna) aardgasvrij worden gemaakt, welke alternatieve warmtevoorzieningen per wijk kansrijk zijn en welke warmtealternatieven de laagste kosten hebben. Dit is essentiële informatie om een inschatting te kunnen maken van de mogelijke knelpunten in het elektriciteitsnet, de noodzakelijke investeringen en het bijbehorende werkpakket. Hoe concreter de plannen zijn, hoe sneller dit ook uitgevoerd kan worden. Uit de analyse van de netbeheerders blijkt dat 53 procent van de gemeenten nog geen planning heeft opgenomen in de TVW, dat betekent dat het onduidelijk is wanneer er gestart gaat worden met planvorming en wanneer er wordt overgegaan tot realisatie. Bij 31 procent van de gemeenten is wel een globale planning opgenomen, maar is er nog geen jaar van realisatie genoemd. In 16% van de gemeenten is een duidelijk tijdspad opgesteld met een startdatum en een realisatietermijn. De resultaten van de TVW-analyse worden vandaag door Daphne Verreth, directeur Energiesysteem en Transitie (E&T) namens Netbeheer Nederland gepresenteerd op het congres Programma Aardgasvrije Wijken in Nieuwegein. "Het realiseren van de warmtetransitie is een flinke opgave die geen enkele partij alleen kan plannen en uitvoeren. We vragen tijdens het congres aandacht voor wat er nodig is om samen sneller wijken te kunnen verduurzamen, zodat we onder andere op tijd te kunnen starten met het aanpassen van de energie-infrastructuur. Zo gaan we onder meer samen met de gemeente aan de slag met de Wijkuitvoeringsplannen. Daarnaast vragen we meer regie en ondersteuning vanuit het Rijk en de inzet van subsidie-instrumenten.” ​​​​​​​ Meer hierover lees je in het nieuwsbericht van Netbeheer Nederland.   

De energiewereld ziet er anno 2022 anders uit dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer decentraal in het net duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het net niet alleen rap uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. In dit artikel gaan we het hebben over semi-autonome netdelen, een systeem waarbij het net wordt opgedeeld in kleinere netdelen die vraag en aanbod zelfstandig kunnen reguleren, maar waarbij deze kleinere netdelen nog wel verbonden zijn met het grotere energienet.   Vraag en aanbod in balans houden, wat nodig is voor een betrouwbaar net, wordt met de energietransitie een steeds grotere uitdaging. Traditioneel was het net ingericht op eenrichtingsverkeer, van leverancier naar eindgebruiker. Met de opkomst van duurzaam opgewekte zon- en windenergie, verandert deze dynamiek in tweerichtingsverkeer. De enorme toename van duurzame opwek leidt tot spanningen in het elektriciteitsnet, want daar is het systeem niet op ingericht. Hoe zorgen we ervoor dat het net veilig en betrouwbaar blijft, zonder dat we de hele infrastructuur hoeven aan te passen? VRAAG EN AANBOD LOKAAL REGULEREN Een zogeheten holarchisch systeemmodel, een hiërarchie van zelfregulerende holonen, zou een van de oplossingen kunnen zijn, zegt Mart van Bracht van Topsector Energie. Holonen zijn zelfstandige eenheden die een zekere mate van autonomie bezitten, maar tegelijkertijd ook onderhevig zijn aan controle vanuit een of meer hogere niveaus. Semi-autonoom dus. "Zo kan een holon op het allerlaagste niveau bijvoorbeeld een woonhuis zijn, dat maximaal gebruik maakt van de lokaal aanwezige bronnen en energie produceert voor eigen gebruik", legt Van Bracht uit. "Wat dat woonhuis te veel produceert, slaat het op als warmte of in een accu." Energie die dan nog overblijft, kan worden teruggeleverd aan een naast- of hoger gelegen holon. Die kan de buren zijn, maar bijvoorbeeld ook de wijk. Holonen stemmen dus vraag en aanbod van energie lokaal met elkaar af en verdelen deze op de meest efficiënte manier. Van Bracht: "Je geeft hiermee een stukje vrijheid aan burgers, aan bedrijven, maar ook aan regio’s of de RES’en om binnen hun eigen grenzen het een en ander zelf te regelen en te organiseren." EEN BETROUWBAARDER NET Een semi-autonoom net, waarbij het net wordt opgedeeld in kleinere, losse netten, heeft nog meer voordelen, zegt Martijn Roos, systeemverantwoordelijke elektriciteit bij Enexis Netbeheer. Roos deed promotieonderzoek naar hoe zogeheten microgrids kleinere netjes die worden gebruikt voor lokale opwekking, de elektriciteitsvoorziening betrouwbaarder maken in geval van een kortsluiting. Zijn conclusie: hoe meer er decentraal wordt opgewekt, hoe effectiever het is om microgrids in te zetten tijdens een stroomstoring."Door die fysieke koppeling los te halen, maak je er tijdelijk een autonoom net van", zegt Roos. "En autonoom opereren kan grootschalige uitval voorkomen. Klanten zullen daar dan niks of weinig van kunnen merken, terwijl ze normaal gesproken geen stroom zouden hebben." Semi-autonome netdelen kunnen dus bijdragen aan de betrouwbaarheid van het net, daarover zijn zowel Van Bracht als Roos het eens. Ook geeft het burgers, gemeenten en provincies meer vrijheid om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Het idee van een holarchisch energiesysteem is echter nog toekomstmuziek. Regelgeving op dit gebied staat nog in de kinderschoenen en ook liggen er nog veel technische en economische vraagstukken. Hoe veel autonomie geef je bijvoorbeeld een holon? En hoe verreken je de uitwisseling van vraag en aanbod? ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST Topsector Energie doet nu grootschalig onderzoek naar de haalbaarheid van een holarchisch energiesysteem. "Dit model is in mijn ogen een mooie manier om naar het energiesysteem van de toekomst te kijken", zegt Van Bracht. "Niet alleen voor elektriciteit, maar voor alle vorm van energie." Dat denkt ook Roos. "We zitten nu in een fundamentele onderzoeksfase en het is heel lastig in te schatten of dit ook echt gaat gebeuren en wanneer dan precies. Maar er is wel een grote kans dat we gaan werken met microgrids. Hoe meer je lokaal regelt, hoe minder problemen je krijgt in de rest van je net." Dit was het tiende en tevens laatste blog in onze blogserie Innovatie & Efficiënt netgebruik waarin we innovatieve technologieën en energiebeheeroplossingen uitlichten. Wil je onze andere blogs teruglezen? Dat kan hier.   

Voor het eerst is in Nederland de reservecapaciteit (‘vluchtstrook’) van het hoogspanningsnet in gebruik genomen. Gedeputeerde Tjisse Stelpstra en wethouder Rene van der Weide openden vanmiddag in het hoog- en middenspanningsstation Emmen-Weerdinge de ‘vluchtstrook’ met een symbolische druk op de knop. Bij het station in de gemeente Emmen zijn technische aanpassingen gedaan, zodat een zonnepark en een gecombineerd wind- en zonnepark veilig gebruik kunnen gaan maken van deze vluchtstrook. De vluchtstrook moet de komende jaren op veel meer plaatsen in Nederland extra ruimte bieden voor klanten die elektriciteit willen invoeden in het net. Het wordt steeds drukker op het elektriciteitsnet. Met name de groei van het aantal zonneparken zorgt ervoor dat er een stijgende vraag is naar extra capaciteit. De infrastructuur wordt hiervoor de komende jaren flink uitgebreid. Deze uitbreidingen kosten echter tijd en geld. Daarom hebben de netbeheerders het initiatief genomen om de reservecapaciteit van het elektriciteitsnet in te zetten voor het aansluiten van duurzame opwekkers. Deze vluchtstrook op het hoogspanningsnet wordt het merendeel van de tijd niet gebruikt. Begin vorig jaar is de wet- en regelgeving op verzoek van de netbeheerders zodanig aangepast, dat netbeheerders de reservecapaciteit mogen gebruiken voor het transport van duurzaam opgewekte elektriciteit. Gebruik vluchtstrook voorziet landelijk in aanzienlijk meer capaciteit Enexis Netbeheer gaat zoveel mogelijk nieuwe én bestaande klanten die alleen energie opwekken op de reservecapaciteit aansluiten. Het volgende HS/MS station waar de vluchtstrook toegepast gaat worden staat in Coevorden, eveneens in Drenthe. TenneT verwacht dat door de reservecapaciteit in te zetten er landelijk uiteindelijk in totaal 2000 megawatt (MW) aan extra capaciteit beschikbaar komt, vergelijkbaar met ongeveer 6 miljoen zonnepanelen (bij een gemiddelde van 350 WP per paneel) of zo’n 400 windturbines (bij een gemiddelde van 4,5 MW tot 5 MW per turbine). Investeringen in uitbreiding van netcapaciteit in Drenthe De afgelopen jaren is er jaarlijks een verdubbeling geweest van het aangesloten duurzame productievermogen aan zonne- en windenergie dat is aangesloten op onze netten. Daarom blijft - naast de capaciteitswinst door het gebruik van de vluchtstrook - ook de verdere uitbreiding van het net onverminderd nodig, omdat de groei aan zon- en windvermogen de komende tijd verder versnelt. TenneT en Enexis Netbeheer investeren samen al fors in de uitbreiding van de netcapaciteit in Noordoost Nederland. In de provincie Drenthe komen er tot aan 2030 in totaal 3 nieuwe hoogspanningsstations bij en worden 10 stations fors uitgebreid. Alleen al in 2022 besteedt Enexis Netbeheer 114 miljoen euro aan het energienet in de provincie Drenthe, waarvan 90 miljoen euro aan het elektriciteitsnetwerk. Voor het hele werkgebied van Enexis zijn de uitgaven aan het energienet dit jaar voor het eerst meer dan een miljard euro. TenneT investeert in de regio de komende 10 jaar circa een half miljard euro.

Meer dan twee jaar is eraan gewerkt, maar nu is hij dan eindelijk in gebruik genomen: de zogeheten staalkaart ‘Elektriciteit en gas in het omgevingsplan’. Het 106 pagina tellende document is een initiatief van alle landelijke en regionale netbeheerders samen en moet beleidsmedewerkers gaan helpen met het opstellen van omgevingsplannen. 'We hadden niet verwacht dat het zou lukken om met alle netbeheerders tot iets te komen', zegt Jos Lemmens, assetmanager en namens Enexis Netbeheer betrokken bij de ontwikkeling van de staalkaart. 'Dus dit is heel bijzonder.' De nieuwe Omgevingswet, die ervoor voor moet zorgen dat er minder vergunningen nodig zijn en dat procedures sneller verlopen, komt eraan en dat betekent dat tientallen bestaande omgevingswetten en honderden uitvoeringsregels worden gebundeld of vervangen. Dit vraagt om een flinke cultuur- en kennisomslag bij ambtenaren. De staalkaart moet beleidsmedewerkers gaan helpen bij het inzichtelijk maken van wet- en regelgeving waaraan gemeenten moeten voldoen bij het inpassen van energie-infrastructuur. Ook wordt beschreven waar gemeenten rekening mee moeten houden, bijvoorbeeld bij het plaatsen van gas- en elektriciteitsstations en de daarbij behorende kabels en leidingen.  'Soort gebruiksaanwijzing' 'Het is eigenlijk een soort gebruiksaanwijzing waarin ook de belangen van de netbeheerder zijn opgenomen', legt Jos Lemmens uit. 'Een beleidsmedewerker hoeft nu niet op zoek naar allerlei documenten van de verschillende netbeheerders en kan nu dus als het ware gewoon knippen en plakken. Dat is voor een beleidsmedewerker heel makkelijk en voor ons heel plezierig, want dan wordt de netbeheerder in ieder geval niet vergeten.' Vanuit gemeenten, die met de staalkaart moeten gaan werken, is enthousiast gereageerd op de staalkaart. 'Ik zie een praktisch document, met onder andere veel voorbeeldregels op het gebied van infrastructuur voor elektriciteit en gas', zegt Chantal Julicher-Zegers, jurist omgevingsrecht bij de gemeente Eindhoven. 'Dat is natuurlijk maar een deel van het verhaal in een omgevingsplan, maar die specifieke regels zijn goed bruikbaar en geven ook tijdwinst.' De staalkaart zal steeds aangepast worden aan de kennis en ervaring die gemeenten en netbeheerders gaan opdoen met de Omgevingswet.  

De energiewereld ziet er anno 2022 anders uit dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer decentraal in het net duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het net niet alleen rap uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. Samenwerking is daarbij van groot belang. In dit artikel gaan we daar verder op in. Op verschillende plekken in het land begint het stroomnet te knellen en dat leidt tot nieuwe vraagstukken in de RES-regio’s. Duurzame initiatieven staan in de wachtrij om aan te sluiten op het net. En nieuwe problemen, vragen om nieuwe oplossingen. Het resultaat: veel losse initiatieven, maar nog geen doorbraken in oplossingen daadwerkelijk toegepast te krijgen. Dat kan en moet veel efficiënter, zeggen betrokkenen van de zogeheten Innovatie Roadmap, een initiatief van NP-RES, het ministerie van EZK en Topsector Energie. MENSEN BIJ ELKAAR BRENGEN 'Wat de energietransitie op dit moment nodig heeft, is kennis en uitvoering combineren om meer slagkracht te krijgen', zegt Lennart Lalieu, innovatiemanager bij Enexis Netbeheer en namens NP-RES betrokken bij de Innovatie Roadmap. 'Innoveren doe je niet alleen. De hele keten moet gaan samenwerken om tot markttoepassingen te komen.' 'Maar het bij elkaar brengen van mensen en kennis delen is niet het enige doel van de Innovatie Roadmap', zegt Maarten de Vries namens Topsector Energie. Volgens hem is het ook de bedoeling om gezamenlijk projecten op te zetten, waar nieuwe lessen uit geleerd kunnen worden. 'Netcongestie is een thema waar iedereen tegenaan loopt en mee bezig is, maar hierdoor raken andere thema’s al snel onderbelicht. Denk bijvoorbeeld aan thema’s als multifunctionele toepassing van zonne-energie en de ontwikkeling van energielandschappen. Die thema’s verdienen ook aandacht en die willen wij met de roadmap oppakken.' De tekst gaat onder het plaatje verder: Met de eerste gesprekken tussen RES Regio’s, provincies, gemeenten, netbeheerders, bedrijven en belangenorganisaties is het fundament voor de Innovatie Roadmap gelegd. Hoe de kennisleeromgeving er verder uit komt te zien en in welke vorm, wordt in de komende maanden vormgegeven zegt De Vries. 'We hebben thema’s gekozen waar we op moeten inzetten en we weten van elkaar hoe we werken. We moeten uiteindelijk naar een soort Community of Practice toe waar je koplopers samenbrengt en wil laten leren van elkaar.' Het energiesysteem van de toekomst raakt niet alleen netbeheerders, provincies of andere partijen. Het is een enorme opgave die vraagt om een brede samenwerking, zeggen zowel Lalieu als De Vries. 'De RES-regio’s kunnen zowel een landingsbaan als een startbaan zijn voor innovaties. We kunnen ze als experimenteerlocatie en als koploper gebruiken om nieuwe dingen te ontwikkelen', zegt De Vries. Lalieu: 'Het zou goed zijn als we kennis gaan bundelen, om ervoor te zorgen dat we gestructureerd met z’n allen aan dit soort vraagstukken gaan werken. Met de beoogde samenwerking tussen regio, rijk en bedrijfsleven kunnen we sneller innovaties opschalen dan met individuele initiatieven.'    

Het hoog- en middenspanningsnet rond Zwolle, Meppel en Hoogeveen gaat op de schop. We doen dit samen met TenneT, omdat netversterkingen nodig zijn om de energietransitie in die regio’s te kunnen faciliteren. Woensdag kregen journalisten een rondleiding bij het hoogspanningsstation bij de Hessenpoort in Zwolle, waar werd uitgelegd wat de plannen precies zijn. Investeren In heel Nederland zijn netversterkingen nodig voor de energietransitie. Onder meer in (delen van) Overijssel en Drenthe is sprake overbelasting op het elektriciteitsnet door het snelgroeiende aanbod van elektriciteit, met name door opwek in zonneparken. Daarnaast is de verwachting dat de vraag naar elektriciteit sterk zal toenemen. De komende jaren investeren TenneT en Enexis samen ruim een half miljard euro in de versterking van het elektriciteitsnetwerk in deze regio. Dit geld gaat onder meer naar de bouw voor van nieuwe stations en uitbreidingen van bestaande hoog- en middenspanningsstations, inclusief de aanleg van kilometerslange kabelverbindingen. Bouwen Ook het bestaande hoogspanningsstation op bedrijventerrein Hessenpoort in Zwolle wordt uitgebreid. Noordelijk van het complex gaan TenneT (en Enexis Netbeheer) een nieuw hoogspannings- en middenspanningsstation bouwen. In de planning van de netbeheerders staan verder nieuwe hoog- en middenspanningsstations bij Meppel (op een van de bedrijventerreinen), ten zuidoosten van Hoogeveen en in de buurt van Wijster. De precieze locaties zijn nog niet bekend. De komende periode werken TenneT en Enexis Netbeheer de plannen verder uit. In overleg met de betreffende gemeente zijn of worden de procedures gestart voor bestemmingsplanwijzigingen en voor de benodigde vergunningen. Ingebruikname van de hoogspanningsstations zal naar verwachting tussen 2026 en 2028 zijn. Dan zijn ook de noodzakelijke kabelverbindingen gelegd. Bedrijven en omwonenden worden tijdig geïnformeerd en betrokken.

Enexis Netbeheer geeft in 2022 voor het eerst in haar geschiedenis meer dan 1 miljard euro uit aan onderhoud en uitbreiding van het elektriciteits- en gasnetwerk. De uitgaven van 1.044 miljoen euro zijn een forse stijging van 9% ten opzichte van 2021, en een toename van 43% ten opzichte van 2017. Dat blijkt uit het Jaarplan 2022 dat vandaag gepubliceerd is. Het toenemende werkpakket is een direct gevolg van de energietransitie en de werkzaamheden die daarvoor nodig zijn. Mede dankzij deze uitgaven zullen we de totale capaciteit van ons elektriciteitsnet dit jaar uitbreiden van zo’n 11,5 gigawatt naar circa 12,5 gigawatt. En het wordt vervolgens jaarlijks met minimaal 1 gigawatt verder uitgebreid. Met de uitgaven in 2022 worden onze netten verder gereed gemaakt voor de energietransitie. Denk hierbij aan het aansluiten van meer zonne- en windenergie en het voldoen aan de groeiende vraag vanwege warmtepompen, elektrisch rijden en industrie die steeds meer elektrificeert. Overige werkzaamheden zijn regulier onderhoud aan het elektriciteits- en gasnetwerk en het plaatsen en onderhouden van slimme meters. Extra capaciteit realiseren Enexis Netbeheer heeft als doelstelling om in 2022 minstens 1.000 megawatt (= 1 gigawatt) aan netuitbreidingen te realiseren – met de intentie om aanmerkelijk hoger uit te komen. Ter indicatie: op 1.000 megawatt kun je zo’n 3 miljoen zonnepanelen op vol vermogen aansluiten. Om deze extra capaciteit volledig te kunnen benutten, dient ook het hoogspanningsnet op landelijk niveau uitgebreid te worden. Dit kost vaak meer tijd dan de regionale aanpassingen. Hierover wordt voortdurend intensief overlegd tussen Enexis Netbeheer en TenneT. Congestiemanagement Daarnaast komen er in 2022 meer (wettelijke) mogelijkheden om het bestaande net efficiënter te gebruiken. Bijvoorbeeld met congestiemanagement, of met alternatieve aansluitcontracten met grootzakelijke klanten. Hoeveel extra aansluitcapaciteit hierdoor vrijkomt, is nog niet bekend en mede-afhankelijk van hoe de definitieve wetgeving over congestiemanagement eruit gaat zien. Enexis Netbeheer verwacht dit jaar de eerste klanten een offerte te kunnen aanbieden dankzij de transportcapaciteit die vrijkomt met congestiemanagement. Provinciale verschillen De hoogte van de uitgaven verschilt per provincie. Dat is mede-afhankelijk van de fase waarin we in de betreffende gebieden zitten. In sommige provincies worden dit jaar netuitbreidingen voorbereid of juist afgerond, terwijl in andere gebieden dit jaar juist veel relatief dure middenspanningsstations geplaatst worden.  Daarnaast speelt uiteraard ook het aantal inwoners van de provincie een belangrijke rol. Dat is terug te zien bij de investeringen in Noord-Brabant – de grootste provincie met de meeste inwoners in ons verzorgingsgebied. Nieuwe strategie De energietransitie leidt voor Enexis Netbeheer tot een historisch groot werkpakket. Het lukt op dit moment niet om onze klanten altijd op tijd aan te sluiten en de verwachting is dat dit de komende jaren een uitdaging blijft. Rutger van der Leeuw, Chief Operating Officer (COO) bij Enexis Groep: "We zetten vol in op het weer overal en tijdig aansluiten van onze klanten. Daarnaast gaan we ons nog meer focussen op het mede-ontwerpen, realiseren en beheren van het duurzame energiesysteem van de toekomst. Dat worden de twee belangrijkste pijlers van ons bedrijf. Dat moeten we helaas doen in een arbeidsmarkt waarin technisch personeel lastig te vinden is. Daarom moeten we slimme keuzes maken en onze tijd, capaciteit en middelen efficiënt inzetten. Hierdoor zijn we in staat om dit jaar wederom een groter werkpakket te realiseren dan de voorgaande jaren, zoals terug te zien is in het Jaarplan 2022.”  

De energiewereld ziet er anno 2022 anders uit dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het net niet alleen rap uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. In dit artikel duiken we dieper in op de toepassing van waterstof om het elektriciteitsnet te ontlasten. Waterstof staat wereldwijd enorm in de belangstelling. Hoewel de technologie nog in de kinderschoenen staat, is de verwachting dat groene waterstof een belangrijke rol gaat spelen bij de energietransitie. Niet alleen omdat waterstof als CO2-vrije brandstof gebruikt kan worden, maar ook omdat met behulp van waterstof duurzame wind- en zonne-energie omgezet kan worden. Groene waterstof Op dit moment gebruiken we in Nederland al grijze waterstof. Dit is waterstof gemaakt van aardgas waarbij CO2 vrijkomt. De productie van groene waterstof is duur, kost veel tijd en is ingewikkeld. Om 100 procent duurzame waterstof op te wekken is elektrolyse nodig, een proces waarbij water door middel van elektriciteit splitst in waterstof en zuurstof. Voor het omzetten van water naar waterstof is veel energie nodig.  Om waterstof op grote schaal in te kunnen zetten zijn er daarom veel meer zonne- en windparken nodig. Netbeheerders zoals Enexis willen groene waterstof zo veel mogelijk via het bestaande aardgasnetwerk transporteren. Dat netwerk ligt er tenslotte al, wat veel scheelt in de kosten en doorlooptijd. ‘Voor Enexis is het van belang dat wij vooral leren omgaan met een ander soort gas. We zijn allemaal gewend om met aardgas om te gaan, maar waterstof vergt net een andere werkmethode. Daarvoor moeten we eerst begrijpen hoe het gas zich boven en onder de grond beweegt’, zegt Sybe bij de Leij, innovatiemanager bij Enexis. Samenwerken Grote bedrijven zien ook toekomst in waterstof. Netbeheerders mogen zich volgens de Autoriteit Consument en Markt (ACM) maar beperkt op de markt begeven. Daarom liggen samenwerkingen voor de hand met partijen die bereid zijn te investeren in elektrolysers op megawattschaal. Een voorbeeld van zo’n samenwerking vindt plaats op de GZI Next Energiehub Emmen, het voormalige terrein van een gaszuiveringsinstallatie (GZI) van NAM. Hier wordt verkend hoe waterstof, duurzame elektriciteit en biogas gezamenlijk kunnen werken aan een duurzaam en gebalanceerd netwerk. Shell ontwikkelt hier een waterstofinstallatie met een vulpunt waar vrachtwagens en bussen nog deze zomer waterstof kunnen tanken. ‘Veel oude installaties hebben we kunnen recyclen, maar hoe gaaf is het om de leidingen en locaties die er al liggen in te zetten voor duurzame energie?’, zegt Harry Eshuis, projectleider van de waterstofinstallatie. De ontwikkeling van grotere elektrolysers in Emmen, biedt voor een netbeheerder als Enexis ook kansen in congestiegebieden waar op piekmomenten te weinig capaciteit is op het net. ‘Er is een groot verschil in vraag en aanbod van energie’, zegt Bij de Leij van Enexis. ‘In de zomer is er heel veel zon en dus veel duurzame energie en een lage warmtevraag. In de winter is er juist een hoge warmtevraag. Dat matcht niet helemaal. Met elektrolysers kunnen we energie omzetten in waterstof en opslaan voor de winter, of - zoals in Emmen - transporteren naar de industrie.’ Toekomst Hoewel de duurzame opwek toeneemt, is er de komende jaren nog niet voldoende om in grote hoeveelheden groene waterstof te produceren. Tegelijkertijd kunnen veel duurzame opwek projecten niet doorgaan, omdat er onvoldoende capaciteit is op het elektriciteitsnet. Wanneer elektrolysers op het juiste moment en de juiste plaats ingezet kunnen worden, zou dat kunnen helpen om meer capaciteit op het elektriciteitsnet te creëren. In het pilotproject in Emmen willen Shell en Enexis daar meer ervaring mee op doen.   Zowel Bij de Leij van Enexis als Eshuis van Shell zien waterstof als een kansrijke energiedrager voor de toekomst. Eshuis: ‘In principe is alles geëngineerd en staan alle schaakstukken goed, maar belangrijk is dat de groene waterstof die we produceren ook daadwerkelijk wordt gebruikt. Wij blijven duwen en trekken, maar geen enkele partij kan dit in haar eentje doen.’   Foto Shell elektrolyser: Miquel Gonzalez.

Een belangrijke mijlpaal voor het programma EneXt, want vandaag gaat binnen de gehele Supply Chain van Enexis het papier weg en wordt geautomatiseerd werken de norm.  Zo kan straks op locatie digitaal voor ontvangst worden getekend (net als bij PostNL al gebeurt) en worden picklijsten via handscanners uitgegeven. Ook worden ritten in het vervolg via een automatisch transportplansysteem gepland. Met het nieuwe systeem wordt veel inzichtelijker waar materialen zich bevinden. Met de energietransitie komt er veel werk op ons af en daarom moeten we snel en flexibel kunnen inspelen op wisselende marktomstandigheden en klantbehoeften. De huidige ict-systemen waren inmiddels verouderd en niet berekend op zo veel werk. ‘Met deze stap moderniseren wij onze systeem ondersteuning, waardoor wij betrouwbaarder en efficiënter onze materialen uit kunnen leveren’, zegt Michel Wauters van Enexis.   EneXt Om aan de toenemende klantverwachtingen te kunnen blijven voldoen en onze productiecapaciteit wendbaar te houden, is het programma EneXt opgezet. Op basis van een speciale roadmap is bepaald welk werkpakket of functionaliteit wanneer live gaat. Een mijlpaal is dan ook een oplevering van een aantal werkpakketten of van functionaliteiten met een duidelijk toegevoegde waarde voor de business. We doen het in fases, omdat we zo min mogelijk verstoring van de operatie willen; het werk moet altijd door kunnen zodat Enexis betrouwbaar licht en warmte kan blijven brengen.   SAP S/4HANA Vandaag is een belangrijk moment voor Enexis, omdat de gehele Supply Chain-keten van Enexis Logistiek omgaat naar het nieuwere SAP S/4HANA, het systeem waarmee processen van A tot Z worden geregeld. De nieuwe werkwijze helpt Enexis bij de primaire taken van de netbeheerder. ‘Zonder goede materiaalvoorziening komt ook ons primaire proces tot stilstand,’ zegt Bas Wehman, Vestigingsmanager van Brabant Noordoost en Business Owner van EneXt. ‘Juist nu de vraag uit de markt als gevolg van de energietransitie steeds groter wordt, moet onze logistiek van topniveau zijn.’ Benieuwd wat de nieuwe werkwijze precies inhoudt? Bekijk deze video:  

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers over het net vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het elektriciteitsnet niet alleen snel uit, maar kijken we ook naar andere snel te realiseren oplossingen, zoals de inzet van mobiele e-houses. Misschien heb je ze wel al eens zien staan; e-houses van Enexis. Dit zijn kant-en-klare mobiele 20 kV middenspanningsstations, opgebouwd in containers. Maar wat doen ze nou eigenlijk? Simpel gezegd: ze vormen een uitbreiding op het bestaande hoogspannings- en middenspanningsnet, hierdoor bieden ze relatief snel meer capaciteit.   OPRITTEN VERBREDEN voor duurzame opwek Greetje Bronsema, Strategisch Adviseur Energietransitie bij Enexis Netbeheer, legt uit hoe het werkt. “Ik vergelijk het regionale elektriciteitsnet zoals bij opwek vaak met een autoweg: er is momenteel veel drukte op de autowegen en door drukte op de opritten ontstaan  er wachtrijen voor de aansluiting van zonneparken en windmolens op het elektriciteitsnet. Idealiter zou je de opritten verbreden, door geheel nieuwe stations te bouwen, maar dat kost veel tijd. Met e-houses verbreed je in feite snel de opritten en lost de file sneller op. Dus: een zonnepark dat te weinig netcapaciteit heeft om terug te leveren kan, dankzij een e-house, sneller gebruik maken van de beschikbare infrastructuur, mits die ruimte er daar nog is. In de tussentijd wordt er doorgewerkt aan de structurele verbreding. Dat is nodig om capaciteit te creëren voor het realiseren van duurzame initiatieven zoals bijvoorbeeld zonneparken.” verduurzaming IN EEMSDELTA E-houses vormen een relatief snelle oplossing voor een blijvende uitdaging. Iemand die in de praktijk veel met deze uitdaging te maken heeft is Frans Alting. Als directeur Samenwerkende Bedrijven binnen de gemeente Eemsdelta, kent hij de problematiek als geen ander. “We hebben in het bedrijfsleven en industrie als gezamenlijke ambitie om CO2-neutraal te worden. Die ambitie wordt nu in de praktijk gebracht, onder andere door processen te elektrificeren en daarbij gebruik te maken van groene stroom. Nu lopen we echter tegen de uitdaging aan dat door de enorme groei in grootschalige initiatieven voor duurzame opwek zoals zon- en windparken, er onvoldoende ruimte ontstaat op het energienet.  We zijn daarom regelmatig in gesprek met Enexis, om de mogelijkheden te bespreken. Door gezamenlijk te innoveren en te anticiperen op de veranderingen komen er nieuwe ideeën boven tafel. De e-houses zijn daar een voorbeeld van. Wij hebben er in onze regio nu vier in gebruik, waarmee we vier keer zes maanden doorlooptijd hebben gewonnen en weer dóór kunnen.” 400.000 HUISHOUDENS Het voordeel van de e-houses is niet alleen de relatieve snelheid aan de productiekant doordat ze als één geheel door de fabrikant aangeleverd worden, maar ook dat ze snel geplaatst kunnen worden. Greetje: “We zijn de eerste regionale netbeheerder die dit op deze manier aanpakt. Na een succesvolle pilot in 2020, waarbij vier e-houses werden geplaatst, zijn we nu snel aan het uitbreiden. Inmiddels zijn er al elf e-houses ingezet, wat heeft geleid tot grofweg één gigawatt (GW) aan extra opgesteld vermogen. Dat is genoeg om meer dan 400.000 huishoudens te kunnen voorzien van duurzame energie. Daarnaast zijn er nu nog drie e-houses in bestelling, we blijven deze oplossing zeker inzetten.” KENNIS DELEN Frans waardeert vooral de ontwikkeling van de samenwerking met Enexis in de afgelopen jaren. “Als bij bedrijfsverduurzaming bijvoorbeeld door zon op de bedrijfsdaken, het tempo van de investering wordt bepaald door de drukte op het net, dan is dat nadelig voor een bedrijf. Alleen door vroegtijdig goed samen te werken en heel concreet gezamenlijk te kijken naar slimme oplossingen kun je dat scenario of uitstellen of nog beter, voorkomen. Onze samenwerking is geïntensiveerd: we zoeken elkaar snel op en delen kennis, met het oog op de toekomst. Ik ben er zeker van dat dat vruchten afwerpt.” Wil je meer weten over de uitbreidingen van het elektriciteitsnet? Gemeenten, provincies en RES-regio's kunnen contact opnemen met de partner energietransitie van Enexis of met onze strategisch adviseurs. Ontwikkelaars kunnen schakelen met de vaste relatiemanager of klantenservice. Onze experts kunnen je van advies voorzien en de mogelijkheden op een rijtje zetten.  

De bestaande capaciteitskaart van Netbeheer Nederland is uitgebreid. Voortaan toont een nieuwe kaart voor afnameschaarste ook in welke gebieden op dit moment geen extra ruimte is voor grootzakelijke afnemers van elektriciteit. Een vergelijkbare kaart voor opwekkers is er al langer. Dit is voor Enexis Netbeheer aanleiding om ook voor het verzorgingsgebied van Enexis een afnameschaarstekaart te publiceren. Op dit moment kent Enexis geen transportschaarste voor afname – om die reden is deze kaart wit. Mogelijk kampt Enexis Netbeheer vanaf volgend jaar in bepaalde gebieden wel met afnameschaarste. Dat is sterk afhankelijk van marktontwikkelingen – op dit moment is het daarom lastig om daar voorspellingen over te doen. Wanneer er sprake is van afnameschaarste, dan betekent dat concreet dat er voor grootzakelijke klanten (met een aansluiting groter dan 3*80 Amp) geen extra ruimte is op het net. Een nieuwe aansluiting of een uitbreiding van de bestaande aansluiting is dan tijdelijk niet mogelijk. Voor woningbouw, particulieren en kleinzakelijke afnemers zal deze vorm van schaarste geen gevolgen hebben. Netuitbreidingen Enexis probeert afnameschaarste zo lang mogelijk te voorkomen. We investeren meer dan ooit in het uitbreiden van de netcapaciteit, we onderzoeken hoe we de huidige netcapaciteit efficiënter kunnen gebruiken en of we de belasting in een ‘druk’ gebied naar een ander station kunnen omleiden. De vraag naar transportcapaciteit groeit echter sneller dan het tempo waarmee vooral het hoogspanningsnet kan worden uitgebreid.   Om de uitbreiding van het elektriciteitsnet te versnellen doet Enexis een appèl aan het volgende kabinet om snel een aantal heldere politieke keuzes te maken op het gebied van planning en prioritering van werkzaamheden. Op dit moment ontbreken wettelijke mogelijkheden om projecten met een groot maatschappelijke belang voorrang te geven. Dat vinden we ongewenst en onverstandig.  

De netbeheerders zijn verheugd over de massief te noemen investeringen van het nieuwe kabinet in de uitbreiding van de energie infrastructuur en andere maatregelen, zoals de subsidies voor hybride warmtepompen, een bijmengverplichting voor groen gas en subsidie voor de ombouw van gascentrales. Ook het structureel aanpakken van de tekorten aan (onder meer) technisch personeel is uiterst positief. De netbeheerders dragen graag actief bij aan de verdere uitwerking van beleid en het realiseren van de benodigde energie infrastructuur die een duurzame samenleving faciliteert. In het coalitieakkoord wordt de komende 10 jaar 35 miljard euro gereserveerd voor het Klimaat- en Transitiefonds. Vier miljard daarvan is beschikbaar voor energie-infrastructuur. Dat betekent dat er voor 2023 al 700 miljoen beschikbaar is om te investeren in de aanpassing van de netten. Dat is hard nodig voor onder andere uitbreiding van het elektriciteitsnet dat door de productie van zon- en windenergie èn door elektrificatie veel intensiever wordt gebruikt. Positief is daarom ook de aanpak om te komen tot een versnelling van de doorlooptijden voor ruimtelijke inpassing van energie-infrastructuur door onder andere inzet van een Crisis- en Herstel Wet. VERSNELLING DOORLOOPTIJDEN POSITIEF, BEHOEFTE AAN REGIE BLIJFT Met investeringen alleen zijn we er echter nog niet. Positief is daarom ook de versnelling van de doorlooptijden voor ruimtelijke inpassing van energie-infrastructuur door inzet van een vergelijkbaar instrument als de Crisis- en Herstel Wet. Het ontbreekt nog aan een regierol voor het Rijk, gemeenten en provincies. Regie is doorslaggevend om te komen tot een integraal ontwerp voor het energiesysteem, inclusief ruimtelijke keuzes en reserveringen. Ambities ten aanzien van verduurzaming, economische groei en versnelling van de woningbouw zijn groot en kunnen niet allemaal tegelijk gerealiseerd worden, zoals de informateurs Remkes en Koolmees in hun toelichting op het coalitieakkoord al aan gaven. Daarom is een afwegingskader nodig om te bepalen wat eerst en wat later wordt gerealiseerd, met oog op netcapaciteit, systeembelang, kosten, realisatietijd en ruimtelijke impact. Netbeheerders pleiten voor een afwegingskader om investeringen en werkzaamheden te kunnen prioriteren. BIJMENGEN GROEN GAS EN OMBOUW GASCENTRALES Daarnaast zijn er belangrijke maatregelen die de verduurzaming van het gassysteem versnellen: er komt een bijmengverplichting van 20 procent voor groen gas en een subsidieregeling voor de ombouw van gascentrales zodat deze CO2-vrij gas kunnen inzetten t.b.v. het creëren van CO2-vrij regelbaar vermogen. De netbeheerders hebben onder meer in het rapport Het Energiesysteem van de Toekomst (Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050) en in hun brief aan de informateurs het belang van CO2-vrij regelbaar vermogen voor een duurzaam energiesysteem onderbouwd en benadrukt. In het algemeen pleiten de netbeheerders met het  oog op het beheer van het toekomstige integrale energiesysteem voor inzet van een zo groot mogelijke diversiteit aan bronnen van duurzame energie. Ook is ontwikkeling van alle vormen van flexibiliteit nodig om de verschillen tussen vraag en aanbod in een weersafhankelijk systeem te overbruggen PERSONEELSTEKORTEN PRIORITEIT EN EXTRA GELD VOOR UITVOERING Speciale aandacht is er in het coalitieakkoord voor het tekort aan technisch personeel, waardoor de uitvoerbaarheid van de energietransitie sterk onder druk staat. De overgang van werk-naar-werk en van uitkering-naar-werk krijgt juist voor de zogenoemde 'tekort-beroepen' een stimulans door om- en bijscholing. Het kabinet gaat hierbij de ervaring benutten die is opgedaan met het mobiliseren van extra mensen voor de coronacrisis. Om alle doelstellingen uit het Klimaatakkoord om te kunnen zetten in beleid, is bovendien 800 miljoen extra beschikbaar voor de uitvoerende partijen, zoals gemeenten en planbureaus. Ook dit is voor de netbeheerders belangrijk, omdat de energietransitie de actieve bijdrage vraagt van veel partijen, die daarom moeten kunnen beschikken over voldoende middelen.  

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het net niet alleen rap uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. In dit artikel duiken we dieper in de automatisering van kabeltracés. Nu we steeds meer duurzame energie opwekken, lopen we tegen nieuwe, praktische uitdagingen aan. Het aantal aanvragen is met ruim 700 in 2018 in drie jaar tijd verzevenvoudigd naar zo’n 5000 aanvragen; de grond komt steeds voller te liggen en tracébepaling wordt steeds complexer. Het werk van engineers neemt toe en zij zijn als schaarse doelgroep binnen Enexis juist een groep die we zo veel mogelijk willen ondersteunen in hun werkzaamheden. De zogeheten routeplanner kabeltracé kan een uitkomst bieden. Door middel van geavanceerde datatechnologie kan deze tool engineers helpen bij het berekenen van de meest efficiënte oplossing. Een eerste pilot met de routeplanner is dit jaar succesvol afgerond. DE KORTSTE, GOEDKOOPSTE OF SNELSTE ROUTE Het klinkt vrij simpel: op de routeplanner kabeltracé vult een engineer een begin- en een eindpunt in. De tool zoekt vervolgens naar de weg met de minste weerstand. Appeltje-eitje, zou je denken. Maar voor dit relatief eenvoudige concept, is "een bak aan data" nodig, zegt Lucas van Luijtelaar van Bearingpoint, het advieskantoor dat gespecialiseerd is in technologieoplossingen en betrokken was bij deze pilot. "We hebben een klein gebied, het project Windenergie A16 bij Moerdijk, in allemaal kleine vakjes van een meter bij een meter verdeeld. Aan die vakjes hebben we factoren gehangen die invloed hebben op hoe een tracé gaat lopen. Bijvoorbeeld of het om publieke of private grond gaat, om vervuilde of onvervuilde grond, maar ook of water, bomen of een snelweg het tracé kunnen belemmeren." Twee Enexis-engineers draaiden mee in de pilot om aan te geven welke variabelen er precies nodig waren. Zo werden er ook kosten toegevoegd, waardoor het systeem ook andere scenario’s kon berekenen, zoals de goedkoopste en de snelste route. Op basis van die verschillende waarden, werd de tool als het ware getraind. Van Luijtelaar: "Na een tijdje hebben we gekeken of de tool ook het pad zou volgen dat de engineers hadden uitgetekend. Voor een heel groot gedeelte deed die dat ook. Toen zagen we: dit is kansrijk." AUTOMATISERING HEEFT DE TOEKOMST Ook Rick Poulussen, systeemverantwoordelijke bij Enexis, is enthousiast over de uitkomsten van de pilot. "Het is een hele mooie en gave pilot. De tool heeft nog veel groeipotentieel en kan engineers ook gaan helpen bij complexere vraagstukken als het ontwerpen van volledige netdelen." De vraag is dan ook niet of de tool gaat worden gebruikt, maar wanneer. "We hebben gezien wat de tool kan, maar hij is nog niet af. Hij moet nog echt gemaakt worden en dat kost veel tijd en moeite, maar dit initiatief gaat zeker nog opvolging krijgen." Het automatiseren van kabeltraces biedt toekomst, daar zijn zowel Luijtelaar en Poulussen het over eens. Tools zoals een routeplanner kabeltracé maken tracébepaling voor engineers een stuk efficiënter, maar op korte termijn is de datakwaliteit en stand van de technologie nog niet ver genoeg gevorderd om direct te gebruiken. "Maar", zegt Poulussen, "vraag het me over een jaar nog eens en ik denk dat we het project wel langzaam aan het opstarten zijn. Het past bij de toekomst, zoals vroeger met landkaarten. Op een gegeven moment kwamen er navigatiesystemen en werd het steeds logischer om die te gebruiken. In dat opzicht zie ik dit project als een soort navigatiesysteem, we moeten toch die kant op."  

Als Enexis geven we actief mede richting aan het energiesysteem van de toekomst. Daar werken we dag in dag uit hard aan. Vandaag zetten we een mooie volgende stap in transparantie en het delen van onze kennis. In de nieuwe tool Enexis Stationsinzicht combineren we op een slimme manier data. In heldere grafische overzichten brengen we onder meer concept data uit het Investeringsplan 2022 en de capaciteitskaarten bij elkaar. Dit helpt gemeenten, (grootzakelijke) klanten en partners van de Regionale Energie Strategieën (RES) betere keuzes te maken bij de grootschalige uitbreiding en verbouwing van het energienet. Compleet inzicht  Enexis Stationsinzicht bestaat uit twee onderdelen: een kaart en een dashboard. De kaart geeft een overzicht van de ontwikkelingen op langere termijn en met het dashboard kun je inzoomen op een specifiek jaar en de stand van zaken op dat moment in detail bekijken. Het grootste voordeel van de nieuwe tool is het complete beeld dat Enexis Stationsinzicht geeft. De tool biedt meer informatie dan de capaciteitskaarten en de concept data uit het Investeringsplan 2022. Enexis Stationsinzicht laat onder meer zien wanneer welke uitbreiding in de planning staat en om hoeveel megawatt het gaat. Waar bij Enexis bekend staan ook de (geplande) uitbreidingen van TenneT in de tool. Belangrijke tool voor regio  Volgens Senior Partner Mary van der Torre zijn de inzichten die de tool biedt van grote toegevoegde waarde. "Als een regio toe is aan het programmeren en prioriteren helpt Enexis Stationsinzicht enorm doordat we met de tool transparant en gedegen inzicht kunnen geven in de capaciteit en uitbreidingsplannen op HS/MS-stationsniveau. Deze tool past bovendien bij onze nieuwe strategie en de rol die wij als netbeheerder in de energietransitie willen hebben: we delen graag proactief en transparant onze kennis en inzichten om met samen met tal van partijen haalbare plannen te ontwikkelen en zo richting te geven aan een efficiënt energiesysteem van de toekomst. Om de informatie goed te kunnen interpreteren is een toelichting door een (senior) partner wel noodzakelijk. We maken graag tijd vrij om met gemeenten, RES-partners en klanten samen de diepte in te gaan." Maken van slimme keuzes Enexis heeft de data om te kunnen beoordelen hoeveel vrije transportcapaciteit er nog is en hoe deze zich ontwikkelt op HS/MS-stations al langer in huis. De grote uitdaging was om die gegevens op een heldere en begrijpelijke manier te presenteren. Met het hulpmiddel Enexis Stationsinzicht is dat gelukt. Hiermee krijgen gemeenten, RES-regio’s en klanten veel beter en completer inzicht in de data die zo belangrijk is voor het maken van slimme keuzes.  Benieuwd naar Enexis Stationsinzicht?  Wilt u ook kennismaken met het Enexis Stationsinzicht? Werkt u bij een gemeente of provincie, neem dan contact op met uw (senior)partner. Bent u een grootzakelijke klant van Enexis, neem dan contact op met uw vaste relatiemanager.   

Wat wordt de toepassing van groengas in de energietransitie? Dat staat centraal in een nieuwe casestudie die toepassingen van groen gas in gebouwde omgeving, industrie en mobiliteit vergelijkt. De maatschappelijke waarde van deze duurzame energiedrager blijkt in deze studie het grootst in de gebouwde omgeving. Daarbij is het belangrijk om in te zetten op het stimuleren van de productie van groen gas. De vooralsnog beperkte beschikbaarheid van groen gas dwingt tot goed nadenken over de inzet ervan. Het onderzoek is in opdracht van Enexis Groep, in samenwerking met Netbeheer Nederland, uitgevoerd door onderzoekers van CE Delft. De studie zet drie casussen naast elkaar: toepassing van groen gas in een binnenstad met 25.000 lastig te isoleren oude woningen, in een industriële boiler met een thermisch vermogen van 20 megawatt, en als brandstof (groen gas omgezet in bio-LNG) voor een groot zeecontainerschip. Dit zijn op zichzelf kansrijke opties, stelt manager transitie duurzame gassen Marieke van Amstel van Enexis Groep. ‘Een hr-ketel of hybride warmtepomp op groengas vragen, anders dan bijv. een warmtenet, relatief weinig aanpassingen, die kostbaar en ingrijpend kunnen zijn in oude binnensteden. In de industrie vergen andere groene alternatieven kostbare en ingrijpende wijzigingen aan technologische processen. En terwijl elektrisch wegverkeer na 2030 naar verwachting verder zal groeien, is elektriciteit in de zeescheepvaart door de lange afstanden geen optie.’   Groen gasGroen gas – methaangas uit vergisting van biomassa zoals rioolslib en afvalstoffen – is een cruciaal onderdeel in de transitie naar een volledig duurzaam energiesysteem. Het is een hernieuwbare, CO2-neutrale energiedrager met dezelfde eigenschappen als aardgas, waardoor technische aanpassingen aan de bestaande infrastructuur nauwelijks nodig zullen zijn. Tegelijk is groen gas volgens de huidige planning maar beperkt beschikbaar. Er is de ambitie in het klimaatakkoord om in 2030 2 miljard kubieke meter per jaar te produceren. Ter indicatie: dat is 5 procent van het aardgasgebruik op dit moment. Een belangrijke conclusie van het onderzoek is dan ook: stimuleer de productie van groen gas en zet het in waar de maatschappelijke waarde het hoogst is.  

Vandaag presenteren we de tweejaarlijkse update van ons concept-investeringsplan voor de komende tien jaar. Het Investeringsplan 2022 is vier weken ter consultatie in te zien op onze website. In dit investeringsplan beschrijven de we de uitbreidings- en vervangingsinvesteringen in de periode van 2022 tot 2032. Omdat de energietransitie in volle gang is, zijn er in deze periode op veel plekken ingrijpende netaanpassingen nodig. De veranderingen in het energiesysteem raken alle sectoren. Juist daarom vraagt het verdelen en prioriteren van de huidige en toekomstige netcapaciteit om een continue dialoog met alle belanghebbenden. GROTE VERANDERINGEN In het investeringsplan onderbouwen wij de te verwachten investeringen die ervoor moeten zorgen dat onze netten klaar zijn voor de grote opgave van de energietransitie. Wij zagen de afgelopen twee jaar een verdubbeling van het aangesloten duurzame productievermogen aan zonne- en windenergie op onze netten. Deze groei zal de komende tijd naar verwachting verder versnellen. Naast de capaciteitsuitbreiding van de netten zorgen we er tegelijkertijd voor zorgen dat onze vervangingsinvesteringen hoog genoeg zijn om de huidige hoge leveringszekerheid en veiligheid te kunnen blijven waarborgen. En dat de investeringen kostenefficiënt zijn om het energietransport zo betaalbaar mogelijk te houden. In het investeringsplan is rekening gehouden met de Regionale Energie Strategieën. De toekomstscenario’s bevatten data uit de beschikbare transitieplannen. INBRENG MAATSCHAPPELIJKE PARTIJEN De nieuwe opzet van het investeringsplan biedt door middel van een consultatieperiode nu voor de tweede keer mogelijkheden voor reactie. Het is daarbij van belang om te beseffen dat de investeringen in het energiesysteem nooit een eenvoudige bundeling kunnen zijn van alle wensen. Belangrijk is om te komen tot een optimum tussen wat wenselijk en in de tijd mogelijk is. Zeker nu de vraag naar teruglevercapaciteit zeer snel toeneemt. We zijn daarbij in de realisatie afhankelijk van diverse factoren, zoals de beschikbaarheid van materialen, middelen en fysieke ruimte in de boven- en ondergrond. En om al het werk uit te voeren is het essentieel dat er voldoende menskracht beschikbaar is. Wij zetten daarnaast onze kennis, expertise en visie in zijn transparant over de consequenties voor de infrastructuur. ZIENSWIJZE INDIENEN Van 1 november tot en met 29 november 2021 kunnen belanghebbenden hier hun zienswijze indienen.  

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het net niet alleen rap uit, maar kijken we met onze partners ook naar andere oplossingen, zoals congestiemanagement. Congestie komt voor in gebieden waar het netwerk de vraag naar of het aanbod van energie niet aankan, oftewel: waar overbelasting plaatsvindt. Bij structurele congestie kijken netbeheerders, zoals Enexis, naar de mogelijkheden van congestiemanagement. Dit is een nieuwe maatregel die momenteel nog in de kinderschoenen staat. Het idee erachter is dat zodra er overbelasting dreigt te ontstaan, aangeslotenen op het net hun afname of productie van elektriciteit tegen een financiële vergoeding kunnen aanpassen. Zo wordt overbelasting binnen het congestiegebied voorkomen. Ton van Cuijk, innovatiemanager bij Enexis, legt uit waarom dit nodig is. “Congestiemanagement is een oplossing waarmee we tijdelijk voor extra capaciteit zorgen op het energienet. Zo kunnen we klanten aansluiten die we anders zouden moeten weigeren. De nadruk ligt hierbij op ‘tijdelijk’, omdat we voor elke aangesloten klant uiteindelijk netverzwaring moeten realiseren. Er moet immers voldoende ruimte voor iedereen zijn op het net. In de tussentijd is dit echter een goede oplossing.” Flexibiliteit leveren In congestie is een onderscheid te maken tussen congestie voor afname, waarbij te veel bedrijven tegelijkertijd stroom willen verbruiken, en congestie voor teruglevering, waarbij er te veel productie op het net komt op hetzelfde moment. Bijvoorbeeld op een zonnige dag met wind, waarbij alle zonneparken en windmolens op volle toeren draaien. “Bij Enexis hebben we vooral met productiecongestie te kampen. Zonne- en windmolenparken zijn dan ook meteen de bedrijven die hier flexibiliteit voor kunnen leveren. Dat doen ze door minder energie op te wekken, of zelfs de parken tijdelijk uit te zetten”, legt Ton uit. Dat klinkt tegenstrijdig: het verdienmodel van deze bedrijven is immers gebaseerd op de productie van energie. Het is daarom alleen financieel interessant voor energieproducenten wanneer ze een prijs vragen voor het afschalen die hoger is dan de prijs die ze normaal gesproken ontvangen voor hun energie. Zo gebeurt het dan ook. Het zoeken naar flexibele partners kan op twee manieren worden uitgevoerd. “Enerzijds via dagelijkse biedingen: zodra we signaleren dat er morgen overbelasting is, vragen we de markt biedingen te doen om het energieverbruik aan te passen. De klant die tegen de laagste prijs zijn energieverbruik (of -productie) wil aanpassen, vragen we dit te doen. De tweede manier is het afsluiten van een langetermijncontract, op basis van een aanbesteding. Hiermee verzekeren we ons als netbeheerder ervan dat er altijd flexibiliteit is als dit nodig is, én weten we vooraf tegen welke prijs. Bij Enexis kiezen we vooralsnog voor de tweede optie. Dit geeft meer zekerheid en dat is belangrijk voor de kritische infrastructuur waar we mee werken: het elektriciteitsnet”, vertelt Ton. AANPASSING NETCODE Dat er nu weinig congestiemanagement plaatsvindt, komt doordat het nog vaak niet mogelijk is. Ton: “Dat ligt aan de Netcode Elektriciteit. Die is opgezet in 2010, en de daarin opgenomen beschrijving van congestiemanagement sluit niet meer aan bij de huidige tijd. Zo is duurzame opwek hier nu nog van uitgesloten, en kunnen regionale netbeheerders het daarom vaak niet uitvoeren. Er ligt een verzoek bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) voor het wijzigen van deze code. Zodra deze wijziging wordt doorgevoerd kunnen we overal waar we congestie hebben, ook daadwerkelijk congestiemanagement uitvoeren.” “Met het oog op de toekomst, en de plannen die voortvloeien uit de Regionale Energie Strategie (RES), is het voor nu van belang dat gemeentes en provincies op de hoogte zijn van de mogelijkheden die congestiemanagement biedt. Zodra de maatregel toepasbaar wordt kunnen zij marktpartijen aanmoedigen hieraan mee te doen”, aldus Ton. Immers: veel regio’s voorzien een flink aantal nieuwe zonneparken en windmolens. Zonder congestiemanagement wordt het een uitdaging om deze allemaal toe te laten op het net. GROENLEVEN EN ENEXIS Om te testen hoe congestiemanagement in de praktijk kan gaan werken, worden er pilots uitgevoerd. Zo heeft Enexis onlangs samen met GroenLeven, ontwikkelaar van grootschalige zonneparken, de vraag onderzocht: ‘Hoe kan een netbeheerder een zonnepark aansturen?’. “We hebben bij een zonnepark dat normaal gesproken alle stroom aan het net levert, tegen vergoeding de productie omlaag geschroefd op het moment dat Enexis daarom vroeg. Dat ging goed”, vertelt Willem de Vries van GroenLeven. GroenLeven was dubbel gemotiveerd om mee te kijken naar de mogelijkheden van congestiemanagement. Enerzijds wil de ontwikkelaar veel zonneparken aansluiten, wat met de huidige netcapaciteit niet kan. Anderzijds zit GroenLeven al met veel zonneparken in het land, die door mee te doen aan congestiemanagement extra inkomsten kunnen opleveren. Willem: “We kijken momenteel ook naar de business case van batterijen: kunnen we meer panelen plaatsen met behulp van een batterij? En kan een batterij zijn geld terugverdienen door de stroom bij congestie op het net tijdelijk op te slaan – tegen betaling? Het antwoord is ja: dankzij een batterij kan dezelfde stroom dubbel rendabel zijn. Deze stroom wordt namelijk op een later moment het net opgestuurd, wanneer de prijs voor elektriciteit hoger is. Dat is een interessant businessmodel. Bovendien snijdt het mes zo aan twee kanten. Want de stroom wordt nu niet ‘weggegooid’, maar opgeslagen voor later gebruik.” Naast congestiemanagement zijn er meer oplossingen die bijdragen aan efficiënt netgebruik. Je leest er meer over op onze website.  

Enpuls Warmte Infra blijft als niet-gereguleerde taak bestaan De Raad van Bestuur van Enexis Groep heeft besloten om de werkzaamheden van Enpuls per 1 januari 2022 te beëindigen. Aanleiding voor dit besluit is de focus die het netwerkbedrijf aanbrengt in haar werkzaamheden: het overal en tijdig aansluiten van haar klanten en het mede-ontwerpen, realiseren en richting geven aan het ontwerp van een betaalbaar en duurzaam energiesysteem van de toekomst in haar verzorgingsgebied. Enexis Groep verwacht dat warmte een belangrijke rol gaat spelen in het energiesysteem van de toekomst en dat netwerkbedrijven op termijn van grote betekenis kunnen zijn in de realisatie daarvan. Daarom blijven de activiteiten van Enpuls Warmte Infra, als niet-gereguleerde taak, bestaan binnen Enexis Groep. Focus op kerntaken De energietransitie leidt voor netwerkbedrijf Enexis Groep tot een enorme toename van het werkpakket. Op dit moment kan de netbeheerder haar klanten niet overal of niet op tijd aansluiten en de verwachting is dat dit de komende jaren een uitdaging zal blijven. Daarom focust netwerkbedrijf Enexis Groep zich op haar kerntaken: het overal en tijdig aansluiten van haar klanten en het mede-ontwerpen, realiseren en richting geven aan het ontwerp van het duurzame energiesysteem van de toekomst in de provincies Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Werkzaamheden die niet bijdragen aan deze kerntaken, worden de komende periode afgebouwd of anders georganiseerd. Innovaties en oplossingen op het gebied van data en digitalisering spelen een belangrijke rol om te komen tot het energiesysteem van de toekomst. Enexis Groep blijft hierin dan ook de komende jaren extra investeren. Op dit moment werkt Enexis Groep aan een nieuwe strategie waarin deze focus duidelijk terug te vinden zal zijn. De nieuwe strategie is naar verwachting in april 2022 afgerond. Enpuls Warmte Infra Enexis Groep ziet een belangrijke rol weggelegd voor warmtenetten in het energiesysteem van de toekomst en ziet warmte infrastructuur als een reële uitbreiding van haar productportfolio. Als publieke warmtepartner werkt Enpuls Warmte Infra samen met gemeenten en provincies om wijken te verduurzamen door warmtenetten te ontwikkelen, realiseren en beheren. Tot er meer duidelijkheid is over de nieuwe Warmtewet blijft Enexis Groep, via Enpuls Warmte Infra, ervaring opdoen met warmtenetten, onder andere door Mijnwater en door betrokken te zijn in warmteprojecten. De overige activiteiten van Enpuls, zoals het ontwikkelen van visies en concepten die gericht zijn op het versnellen van de energietransitie en buiten het directe focusgebied van Enexis als netbeheerder liggen, worden per 1 januari 2022 beëindigd. Jeroen Sanders, Chief Transition Officer en lid van de Raad van Bestuur Enexis Groep: “Sinds de oprichting in 2016 heeft Enpuls met veel succes bijgedragen aan het versnellen van de energietransitie. We komen nu in de realisatiefase. Wij verwachten dat het overgrote deel van de collega’s van Enpuls een rol krijgt in de realisatie van deze voorgenomen nieuwe strategie. Op die manier behouden we de opgedane kennis, ervaring en expertise van de collega’s van Enpuls, zodanig dat we ook blijven werken aan innovatieve oplossingen die bij kunnen dragen aan het energiesysteem van de toekomst.”  

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen, rijden we steeds vaker elektrisch en wekken we meer duurzame energie op. Deze veranderingen in vraag en aanbod vragen om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Al deze elektriciteit moet immers vervoerd worden. Om het groeitempo bij te benen, breiden we het net niet alleen rap uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. In dit artikel bekijken we wat opslag in batterijen hierin kan betekenen. Nu we steeds meer zon- en windenergie gebruiken, lopen we tegen nieuwe, praktische uitdagingen aan. Zo loopt de vraag naar energie vaak niet synchroon met de tijdstippen en momenten waarop zonne- en windenergie wordt geproduceerd. Wind en zon zijn nou eenmaal niet 24 uur per dag aanwezig om op te wekken, maar de behoefte aan energie stopt nooit. Dat vraagt veel van het elektriciteitsnet. Om dit te ondervangen kan een batterij uitkomst bieden. Wanneer opgewekte energie wordt opgeslagen in een batterij, en dus niet meteen aan het net wordt teruggeleverd, wordt het net minder belast en kan de energie gebruikt worden wanneer het nodig is. Extra verdienmodel Het klinkt logisch, maar helaas wordt het nog weinig toegepast in zonne- en windparken. Dat komt omdat een batterij nog relatief duur is. Sander Drissen is innovatiedirecteur bij Scholt Energy en weet alles van het zo goed mogelijk benutten van batterijen. “We hebben klanten die een batterij inzetten om een specifiek probleem te verhelpen, zoals een gebrek aan vermogen, of een behoefte aan een noodstroomvoorziening. Maar in de uren dat het probleem niet aan de orde is, benutten ze de batterij voor andere doeleinden. Bijvoorbeeld voor het in balans houden van de frequentie voor TenneT, beheerder van het Nederlandse hoogspanningsnet. Dankzij deze extra toepassing van de batterij, is de investering voor hen binnen een paar jaar terugverdiend*.”  Afvlakken piekaanbod stroom Om batterijen vaker te kunnen inzetten vindt er geregeld onderzoek plaats naar de mogelijkheden. Zo startte Enpuls, een dochterbedrijf van Enexis Groep, vorig jaar een pilot op Zonnepark Alterweerterheide in Limburg. Hier stond al een batterij van 600kWh, van de coöperatie WeertEnergie. Deze was daar in gebruik om de frequentie van het hoogspanningsnet te stabiliseren. Voor Enpuls was het een goed moment om aan te haken om te zien wat de voordelen van zo’n batterij nog meer kunnen zijn. Alexander Savelkoul, Manager Transitie Energiesysteem bij Enpuls, vertelt: “Door de toename in zonne-energie kampen we met steeds meer productiepieken op het net – er wordt dan meer energie teruggeleverd dan het elektriciteitsnet aan kan. Een van de oplossingen hiervoor is peakshaving. Dat is de gedeeltelijke opslag van energie(pieken) in batterijen, waardoor de hoge pieken worden afgevlakt. In deze pilot testten we hoe we peakshaving kunnen combineren met de netbalancering voor TenneT.” De helft minder impact op het netwerk Enpuls trok in deze pilot onder andere op met Scholt Energy. “Het zonnepark heeft een vermogen van circa 1.400 kW. Door de batterij in te zetten voor peakshaving, en dus overtollige energie in de batterij op te slaan, konden we de aansluiting van het zonnepark verkleinen tot 700 kW – de helft dus. Hieruit blijkt dat een batterij een ideale oplossing is om ofwel meer zonnepanelen te installeren op een bestaande aansluiting, ofwel een significant kleinere aansluiting te nemen. Zo maken we hoe dan ook efficiënter gebruik van de netcapaciteit”, zegt Sander. Dit is een belangrijke bevinding in een tijd waarin ons net kampt met transportschaarste, terwijl we tegelijkertijd meer duurzame energie inzetten. Als een batterij de benodigde netcapaciteit voor een zonnepark kan halveren, ontlast dit het net aanzienlijk. Subsidie op uitgestelde invoeding Batterijgebruik blijkt dus in theorie een uitstekende oplossing om de benodigde netcapaciteit terug te dringen. Hoe gaat het in de praktijk? “Om een batterij zo te kunnen gaan inzetten is er een prikkel nodig voor de zonneparken om de terugleverpieken te verlagen. Bijvoorbeeld in de vorm van een subsidie. Anders zal een batterij voor peakshaving voorlopig te duur blijven”, vertelt Alexander. “Het goede nieuws is dat daaraan gewerkt wordt. We hebben met meerdere partijen een subsidievoorstel gemaakt voor uitgestelde invoeding. Dat houdt in dat je subsidie krijgt wanneer je een deel van de teruglevering van het zonnepark verplaatst naar de avond. Dat kan wanneer je een batterij gebruikt. Het voorstel past binnen de subsidieregeling SDE++, en als het doorgaat, kan de subsidie al vanaf 2023 realiteit worden. Voor gemeentes en provincies is het slim om deze ontwikkelingen in de gaten te houden. Zodra de subsidie groen licht krijgt kunnen zonneparken op dezelfde aansluiting een verdubbeling aan capaciteit aan. Dat kan veel uitmaken in de regionale plannen voor de duurzame opwek van elektriciteit.” Kijk hier voor meer informatie over het pilotproject. *Let op: het inzetten van batterijen om de frequentie op het hoogspanningsnet van TenneT in balans te houden, draagt niet bij aan efficiënt netgebruik. Hierbij wordt de elektriciteit namelijk - voor onze netten - niet altijd op een gunstig moment opgeslagen of juist het net op gestuurd.   

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen en wekken we steeds meer duurzame energie op. Deze veranderingen vragen echter om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Omdat het energienet op dit tempo snel vol raakt, breiden we het net niet alleen in rap tempo uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. Hoe kunnen we het bestaande net efficiënter inzetten? In deze blog kijken we naar het efficiënt gebruik van kabels door middel van cable pooling. MAXIMAAL BENUTTEN VAN EEN KABEL Cable pooling is het combineren van meerdere installaties, bijvoorbeeld een zonnepark en windturbines, op één aansluiting. Hierdoor kan over eenzelfde kabel meer energie worden getransporteerd. Leon Straathof, adviseur netinfra bij NWEA, Holland Solar en Energie Samen, legt uit hoe het werkt: “Wanneer je fysiek dicht bij elkaar zit met je installatie en niet op hetzelfde moment gebruikmaakt van de capaciteiten van de kabel, dan kun je een kabel delen. Bij zon en wind werkt dat bijvoorbeeld ideaal omdat wanneer de zon schijnt er meestal weinig wind is, en er ‘s nachts vaak meer wind is (en geen zon). Zo wisselt de belasting van de kabel elkaar perfect af.” VOORDELEN Ton Schuurmans is strategisch adviseur energietransitie bij Enexis Netbeheer. Hij legt uit hoe cable pooling in de praktijk werkt. “Dankzij de opgaven vanuit de Regionale Energiestrategie (RES) krijgen we goed in beeld waar potentiële opwek komt te staan. Samen met informatie over bestaande zon- en windparken geven wij als netbeheerder inzicht in waar mogelijkheden voor cable pooling zijn. Door verschillende initiatieven te clusteren kan in veel gevallen gezamenlijk gebruik worden gemaakt van eenzelfde kabel, en dat is een stuk efficiënter. De voordelen zijn legio: voor de gemeente scheelt het ruimte, die ook al zo schaars is. En doordat er in plaats van vier, nu maar één tracé wordt getrokken, wordt het voor grondeigenaren makkelijker om toestemming te geven. Voor de netbeheerder is er minder materiaal nodig en minder ruimte in de ondergrond. In plaats van het vier keer voorbereiden en vergunningen vragen voor een tracé, hoeft dat nu maar één keer. In een markt met schaarste aan technische mensen is dat heel welkom. Daarnaast zorgt cable pooling ervoor de capaciteit van het netwerk efficiënter wordt gebruikt, waardoor sneller meer duurzame opwek kan worden aangesloten. MODELOVEREENKOMST CABLE POOLING Voor derde partijen, zoals zonne- en windparken, is er meer mogelijk omdat de schaars beschikbare ruimte beter kan worden benut, en natuurlijk scheelt het flink in de kosten wanneer zij aansluitingen kunnen delen. Leon: “Praktisch gezien zijn er wel nog wat obstakels. De afspraken onderling kunnen vrij complex zijn: wie is wanneer waarvoor verantwoordelijk? Daarom is er nu vanuit de branchevereniging een modelovereenkomst cable pooling opgesteld. Deze maakt het voor partijen mogelijk om onderling goede juridische, financiële en technische afspraken vast te leggen. Zo doen we er alles aan om van cable pooling een laagdrempelige oplossing te maken, die ook geschikt is voor kleinere en niet-commerciële leden.” Er zijn sinds het opzetten van de modelovereenkomst in april al tachtig aanvragen ingediend, dus dat er animo is, is duidelijk. SAMENWERKEN Gemeentes en provincies die wel oren hebben naar het combineren van aansluitingen moeten volgens Leon vooral de dialoog zoeken met bestaande wind- en zonneparken. “Ik zie voor hen een belangrijke rol weggelegd als bruggenbouwer, iets wat je ook in Brabant ziet gebeuren. Als gemeente is het vooral van belang deze materie goed uit te leggen, en door goed te informeren de koudwatervrees weg te nemen. We werken daarom samen met de netbeheerders om de opgedane kennis en ervaring over cable pooling breed beschikbaar te maken. Vooralsnog ligt hierbij de focus op het combineren van wind en zon, maar we kijken ook vooruit naar cable pooling tussen productie en afname van groene elektriciteit.” Ton voegt toe: “Door gezamenlijk op te trekken kunnen we een zo groot mogelijke netefficiëntie bereiken, en dat is in iedereens voordeel. We kijken hierbij overigens niet alleen naar de RES-opgave, maar ook naar de Transitievisie Warmte (TVW) voor de gebouwde omgeving, mobiliteit en naar de elektrificatie van de industrie, wat uit de Cluster Energie Strategie (CES) voortkomt. Door dat allemaal samen in de smiezen te houden, krijgen we een steeds duidelijker totaalbeeld van de infrastructurele toekomst. We willen niet meer langs elkaar heen werken.”    

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Het aandeel zonne- en windenergie groeit snel, en op steeds meer plekken wordt aardgas door elektriciteit vervangen. De stijging in duurzame opwek vraagt echter om een flinke aanpassing in de benodigde infrastructuur. Omdat het energienet in dit tempo snel vol raakt, breiden we het elektriciteitsnet niet alleen in rap tempo uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. Hoe kunnen we het bestaande en toekomstige net efficiënter inzetten? In deze blog duiken we dieper in de ontwikkeling van energiehubs. Een energiehub is een plek waar er op een zo efficiënt mogelijke manier met energie wordt omgegaan. Dat gebeurt door energieopwekkers, -verbruikers, en -opslag zoveel mogelijk samen te laten komen. Immers: wanneer vraag en aanbod gecombineerd worden in één gebied, wordt het elektriciteitsnet zo min mogelijk belast. Iemand die alles weet van het realiseren van energiehubs is Roelof Kooistra, programmamanager bij de Regionale Energie & Klimaat Strategie (REKS) Hart van Brabant. Deze energieregie heeft in de RE(K)S 1.0 - die op 1 juli is opgeleverd - de ambitie afgegeven in 2030 één terawattuur (TWh) aan duurzame energie op te wekken. Hiervoor moeten er nog flink wat nieuwe windmolens en zonnepanelen worden geplaatst. Acht energiehubs Hart van Brabant heeft acht energiehubs ingericht als oplossing voor de benodigde duurzame opwek. Hoe ziet zo’n hub eruit? “Een ideale energiehub heeft een combinatie van een aantal windmolens, met daarbij een aantal hectare zonneveld – gekoppeld via één aansluiting. Hierbij wordt onder andere rekening gehouden met het landschap en het waterbeheer in dit gebied”, zegt Roelof. “In het beste geval is daarbij ook alvast nagedacht over toekomstige oplossingen, zoals het verduurzamen van mobiliteit, en het opslaan van energie, bijvoorbeeld in een batterij of waterstof.” Een voorbeeld van zo’n hub is de integrale gebiedsontwikkeling in knooppunt De Baars, van de snelwegen ten oosten van Tilburg. Naast windmolens en zonnevelden worden mogelijkheden voor slimme aansluitingen en opslag van energie verkend. Ook wordt gekeken naar mogelijkheden voor waterberging en de bouw van een bedrijventerrein. Roelof vertelt wat de volgende stappen zijn nu de plannen voor de hubs zijn ingediend. “We brengen momenteel partijen bij elkaar, zodat we de uitvoering zelf kunnen faciliteren. Dat houdt in dat we zelf gronden kopen, de vergunning regelen en subsidie aanvragen. Gekoppeld daaraan zouden we graag een omgevingsfonds opzetten om ook klimaatadaptatie mogelijk te maken. Daarna gaan we nadenken over de volgende inhoudelijke stappen, waarbij we aandacht hebben over de samenhang met mobiliteit, industrie en landbouw.” Efficiënt en toekomstgericht Het belang van de integrale aanpak van energiehubs, valt volgens Roelof samen met het groeiende tekort aan transportcapaciteit. “De transportschaarste in onze regio neemt toe. Dat botst soms met de ontwikkeling van nieuwe duurzame initiatieven. Om zeker te zijn dat alle plannen uit de REKS uitvoerbaar zijn qua aansluiting op het elektriciteitsnet, zit Enexis Netbeheer altijd aan tafel wanneer het gaat om beleidsvorming en de haalbaarheid van de plannen.” Elke Klaassen is Senior Consultant Energietransitie bij Enexis Netbeheer. Zij schuift geregeld aan wanneer het gaat over projecten in de regio Hart van Brabant. Elke legt uit waarom deze gebiedsgerichte, integrale aanpak, zo belangrijk is. “Kijk alleen al naar de industrie: hierin wordt nog veel gas verbruikt, dat op den duur wordt vervangen door elektriciteit. Logischerwijs leidt dat weer tot meer belasting op het netwerk. We willen voorkomen dat er binnen de regio op de ene plek, bijvoorbeeld in het noorden, ineens veel toename is in energievraag, terwijl er in het zuiden ineens veel energieopwek komt te staan. Dat zou betekenen dat we op beide plekken moeten investeren, terwijl dat ook samengepakt kan worden. Door deze plannen en ambities per regio te combineren en de interessante gebieden die zo overblijven eruit te pikken, werken we efficiënt en toekomstgericht”, zegt Elke. Roelof kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk het is om de energieproblematiek op regionaal niveau aan te pakken. “Door niet als gemeente, maar juist regiobreed hiernaar te kijken, voorkom je zulk dubbel werk. En ja, dat kan betekenen dat er gemeentes zijn die helemaal geen duurzame opwek hebben, en andere gemeentes des te meer. Maar als dat zo uitkomt, dan is dat uiteindelijk in het belang van iedereen.” Enexis Netbeheer als adviseur Voor inzicht in de impact van de plannen op de infrastructuur en het meedenken over het toekomstig energiesysteem, is een partner als Enexis Netbeheer dus essentieel. Elke: “We combineren de plannen voor duurzame opwek met bijvoorbeeld de prognoses voor mobiliteit en warmte, en rekenen dit door. Daar ligt voor ons een belangrijke taak, omdat wij rekening houden met alle verschillende programma’s die voortvloeien uit het klimaatakkoord. Denk aan de warmtetransitie of verduurzaming van de industrie en mobiliteit. Uiteindelijk geven we de regio’s vooral inzicht en advies. Bijvoorbeeld door hen te wijzen op de gevolgen van het combineren van nieuwe energieopwekkers en -verbruikers voor het net. Of wat de verschillen zijn qua impact op het elektriciteitsnet bij de keuze voor zonnepanelen of windmolens. Een wijziging hierin kan flink wat uitmaken qua kosten en realisatiesnelheid. RES-regio’s kunnen op basis van die informatie hun plannen verder aanscherpen en concretiseren.” Dit leidt ook tot efficiënter gebruik van het net.  

Vanaf begin juli heeft Enexis Netbeheer unieke invoedproducten voor groen gas. Hiermee zijn we de eerste netbeheerder die op het gebied van gas onderscheid maakt in invoeders en afnemers. Waar klanten voorheen via een relatiemanager een aansluiting voor een zogenoemde 'open pijp aansluiting' konden aanvragen, verloopt dat nu eenvoudig via de website. Op deze manier kunnen we de ontwikkeling van groen gas optimaal faciliteren en dragen we bij aan de energietransitie. Op dit moment heeft Enexis Netbeheer twintig invoeders van groen gas in zijn klantenbestand. Naar verwachting groeit dit tussen nu en 2030 naar honderd invoeders. Door ons zo goed mogelijk op deze groei voor te bereiden, zorgen we dat er sneller meer groen gas beschikbaar komt. We leveren hiermee een belangrijke bijdrage aan de energietransitie. Zo zien we groen gas als een zeer waardevolle en noodzakelijke vervanger van aardgas. De Nederlandse gasnetten zijn al geschikt voor het invoeden van het duurzame gas en het is bruikbaar voor bedrijven met een gasaansluiting. Echter, groen gas is schaars. Om de ambitie van twee miljard m³ groen gas in 2030 uit het Klimaatakkoord te halen, moet de productie tien keer zo groot worden. Een flinke uitdaging, maar het loont deze aan te gaan. We zetten ons maximaal in om de hoeveelheid gas voor onze klanten te kunnen transporteren. Een ander voordeel van de nieuwe productcategorieën is dat we gemakkelijker een onderscheid kunnen maken tussen invoeders en afnemers. Dit helpt ons bij het opstellen van prognoses, beleidswijzigingen of rapportages over de energietransitie en biedt inzicht in de verduurzaming van gemeentes. Nieuwe productpagina Deze nieuwe producten zijn een eerste stap in het faciliteren van de groei van groen gas. Zo is nu ook een nieuwe productpagina over groen gas gelanceerd, waarmee het voor potentiële invoeders gemakkelijker wordt om productinformatie op te vragen en de aanvraag voor een Quick Scan – waarmee inzichtelijk wordt hoeveel groen gas er ingevoed kan worden - te doen. Op deze manier kunnen we klanten zo goed mogelijk informeren en helpen. Lees hier meer over onze visie op groen gas. Of kijk op onze productpagina.  

Energie opwekken en verbruiken gaat anno 2021 een stuk duurzamer dan voorheen. Zo wordt bijvoorbeeld op veel plekken aardgas door elektriciteit vervangen en wekken we meer duurzame energie op. Deze veranderingen vragen echter om een flinke aanpassing binnen de benodigde infrastructuur. Omdat het energienet op dit tempo snel vol raakt, breiden we het net niet alleen in rap tempo uit, maar kijken we met onze partners ook naar innovatieve oplossingen. Hoe kunnen we het bestaande en toekomstige net efficiënter inzetten? In deze blogserie lichten we een aantal oplossingen voor je uit. We trappen af met de combinatie van zon en wind in één park. Zon en wind op één aansluiting Iedereen kent wel zonneparken én windmolens. Wanneer je deze twee energieproducenten op één locatie combineert, ga je een stuk efficiënter met de capaciteit van het net om. Bovendien bespaar je er veel – schaarse – fysieke ruimte mee. De totale capaciteit van een aansluiting wordt bij opwekinstallaties voor zon of wind maar beperkt benut, het waait immers niet altijd en er is niet constant zon. Toch moet de aansluiting de piekbelasting aankunnen. Door deze twee opwekkers te combineren op één aansluiting, wordt de beschikbare netcapaciteit op zo’n plek veel beter benut. Zo kan voor dezelfde hoeveelheid capaciteit twee tot drie keer meer energie worden opgewekt. Ruimtelijk gezien is hiervoor een open plek van minimaal tien hectare nodig, met voldoende afstand tot woningen. In de praktijk blijkt een ideale locatie vaak melkveehouderij- of landbouwgrond te zijn. Veel agrariërs zetten een deel van hun bedrijf om in een zonne-akker, of stoppen zelfs helemaal met het bedrijf. Deze grond komt dan vrij voor duurzame oplossingen als dit. Uiteraard moet het gebied ook binnen het beleidsplan van de gemeente passen. Enexis Netbeheer als adviseur Raoul Bernards, strategisch Consultant Energietransitie bij Enexis Netbeheer, licht de rol van de netbeheerder bij deze combinatieparken toe. “Om een dergelijke oplossing te realiseren kunnen de RES-regio’s vanuit het niets iets nieuws opzetten. Maar het kan ook zo zijn dat er al een wind- of zonnepark staat. Dit kan dan uitgebreid worden tot een combinatie van beiden. Het is onze taak hierbij om te zorgen dat we de denkrichtingen en adviezen geven aan gemeentes, zodat zij bij vergunningsaanvragen kunnen signaleren welke partijen eens met elkaar moeten gaan praten. We zien ook vaak dat marktpartijen zelf al onderzoek doen en mogelijkheden tot samenwerking vinden. Dan kunnen wij als netbeheerder aanhaken om te verhelderen wat de opties zijn.” Energiepark Haringvliet Een project waarbij dit perfect wordt geïllustreerd – buiten het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer, maar in samenwerking met netbeheerder Stedin – is het Energiepark Haringvliet Zuid, een hybride energiepark ontwikkeld door Vattenfall. Het park dat zes windmolens, 115.000 zonnepanelen en twaalf zeecontainers met batterijen bevat, wordt naar verwachting in september geopend. Lara Depla, Renewable Hybrid Park Developer bij Vattenfall, vertelt: “Voor gemeentes en provincies heeft een park als dit een ruimtebesparende functie: je combineert namelijk de ruimte die je normaal voor twee projecten nodig hebt, zowel boven- als ondergronds. Daarmee bespaar je logischerwijs ook in de kosten. Daarnaast heeft het nog een ander maatschappelijk voordeel. Omdat je meerdere technologieën combineert op één locatie, is de impact en het participatieproces overzichtelijker en meer behapbaar voor de lokale gemeenschap, dan wanneer er meerdere projecten op meerdere locaties binnen een gemeente worden ontwikkeld. We vinden het belangrijk dat de omgeving participeert, zowel qua medezeggenschap in de keuzes die gemaakt worden tijdens het ontwerp, de bouw en exploitatie, als qua participatie op financieel vlak wanneer hier lokaal behoefte aan is. We kijken ook of lokale ondernemers een rol kunnen spelen bij (een deel van) de bouwwerkzaamheden en het onderhoud. Zo snijdt het mes aan twee kanten.” Wil je meer weten over de mogelijkheden van zon/wind in het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer? Gemeenten, provincies en RES-regio's kunnen contact opnemen met onze strategisch adviseurs. Ontwikkelaars kunnen schakelen met de vaste relatiemanager of klantenservice. Onze experts kunnen je van advies voorzien en de mogelijkheden op een rijtje zetten.  

Focus op uitvoering; zonder regie geen geslaagde energietransitie Enexis Groep zet alles op alles om de energietransitie maximaal te faciliteren. Al wordt het steeds duidelijker dat de wereld sneller verandert dan ons elektriciteitsnet aankan. Het uitbreiden van de capaciteit in onze elektriciteitsnetten heeft daarom topprioriteit. Daarbij is het essentieel dat de overheid regie neemt in de energietransitie. Enexis Groep ziet in de eerste helft van 2021 een stijging van het gerealiseerde werkpakket tot € 440 miljoen; een toename van € 37 miljoen ten opzichte van de eerste helft van 2020. Klanten hebben steeds meer behoefte aan elektriciteit en willen duurzaam opgewekte energie terugleveren. In het eerste halfjaar van 2021 sloten we opnieuw meer klanten aan dan in dezelfde periode vorig jaar en we investeerden € 240 miljoen in ons elektriciteitsnet. Er is in deze periode in ons verzorgingsgebied maar liefst 467 megawatt (MW) aan duurzaam opgewekte energie op land aangesloten, waarmee ruim 140.000 huishoudens van stroom kunnen worden voorzien. Het totale opgestelde duurzame vermogen nam toe tot bijna 7.000 MW. Veiligheid en betrouwbaarheid In de regio’s van Enexis Netbeheer was de gemiddelde uitvalduur van elektriciteit 9,9 minuten in de eerste helft van 2021. We hebben een van de meest betrouwbare en veilige energienetwerken ter wereld. Ook in de transitie naar een nieuw, duurzaam energiesysteem willen we een hoge mate van betrouwbaarheid waarborgen. Voor Enexis betekent dit dat we de winkel verbouwen terwijl we open zijn. Naast betrouwbaarheid zijn de veiligheid van onze medewerkers en de omgeving de belangrijkste randvoorwaarden in ons werk. Veilig werken staat voor ons altijd op één. Dit is essentieel nu we staan voor een van de grootste infrastructurele uitdagingen uit de historie, die in een ambitieus tempo gerealiseerd moet worden. Mismatch tussen ambities en uitvoerbaarheid Enexis Groep heeft zich gecommitteerd aan de Nederlandse klimaatdoelen en we hebben er vertrouwen in dat we minimaal de met elkaar afgesproken doelstelling van 35 terawattuur (TWh) duurzame opwek van elektriciteit voor 2030 gaan halen. Belangrijk is wel dat alle partijen nu samen de plannen concretiseren en uitvoeringsprogramma’s opstellen voor het aanpassen, ruimtelijk inpassen en realiseren van infrastructuur. Met de besluitvorming over de Regionale Energie Strategie (RES) 1.0 hebben de 30 RES-regio’s ambities opgeleverd die optellen tot ruim boven het afgesproken klimaatdoel van 35 TWh. In 2030 moet dit klimaatdoel gerealiseerd zijn en de inpassing van duurzame opwek op land is nu al een flinke uitdaging voor het energienet. Evert den Boer, CEO Enexis Groep: “Bijna de helft van de totale RES-opgave valt binnen het verzorgingsgebied van Enexis. In combinatie met verduurzaming van de industrie en het aanleggen van een laadinfrastructuur voor elektrisch vervoer, levert dit in de komende negen jaar voor ons een gigantische hoeveelheid werk op. We kampen in de hele sector met een tekort aan technisch personeel en lange doorlooptijden door vergunningen en inspraakprocedures. Hierdoor dreigt een mismatch te ontstaan tussen de regionale ambities en de snelheid waarmee we het benodigde werk kunnen uitvoeren. We hebben er vertrouwen in dat het kan, maar dan moeten er op nationaal-, provinciaal- en RES-niveau keuzes worden gemaakt in de aanpak óf in de tijd. Wat doen we eerst, wat doen we later en wat gaan we niet aanleggen. Met meer regie vanuit de overheid en heldere prioriteiten worden de voorwaarden gecreëerd om slimme keuzes te maken voor de inrichting van het energiesysteem van de toekomst.” Transparant over kansen en uitdagingen Onderweg naar het energiesysteem van de toekomst moet focus worden aangebracht in de realisatie en zijn gebalanceerde keuzes nodig. Enexis Groep stimuleert systeemefficiëntie om de capaciteit in het bestaande energienetwerk te benutten en onnodige (extra) investeringen te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld door grootschalige opwekkers van duurzame energie te positioneren in de buurt van grootschalige afnemers van elektriciteit. Hierover zijn we in gesprek met onder andere de provincies en gemeenten. We zijn transparant over de lokale kansen en uitdagingen en leggen uit welke keuzes gemaakt moeten worden om de energietransitie haalbaar en betaalbaar uit te voeren. In april 2021 gaven we opnieuw en met succes een groene obligatielening uit van € 500 miljoen. Toch blijven we bezorgd dat de netbeheerders de toenemende investeringen moeten voorfinancieren. De wijze waarop kosten in de tarieven van de komende jaren worden verwerkt, is te traag. Want de uitgaven voor werkzaamheden aan onze netten blijven hoog; dit jaar bijna een miljard euro. De slimme keuzes die we nu maken om het netwerk beter te benutten, dragen straks bij aan maatschappelijke betaalbaarheid.

Het is bekend dat statushouders (asielzoekers met verblijfsstatus) graag aan het werk willen. Toch lukt het niet altijd. Bij Enexis Groep ontvangen we statushouders met open armen, want de vraag naar technisch personeel is groot. Na een korte introductie kunnen statushouders instromen in ons reguliere opleidingsprogramma tot elektromonteur. De start van een nieuwe toekomst. In de vestiging Eindhoven zijn we een speciaal ‘schakeltraject’ gestart om statushouders goed te begeleiden. Bijvoorbeeld door Nederlandse taallessen te geven en basis veiligheidslessen. Na een aantal weken gaan onze nieuwe collega’s met ervaren monteurs op pad om een kijkje te nemen in het veld. Benieuwd naar het verhaal van Mostafa Aljanabi? In de praktijk: een nieuwe toekomst als elektromonteur In Irak werkte Mostafa Aljanabi als machineoperator in de olie-industrie. Hij werd ontvoerd, kreeg na drie dagen zijn vrijheid terug en vertrok naar Nederland. Nu hij hier een verblijfsstatus heeft, kan Mostafa aan het werk. Hij meldde zich aan voor het opleidingstraject bij Enexis Groep. In korte tijd leert hij het bedrijf kennen, maakt hij kennis met veiligheidsvoorschriften en krijgt Mostafa de eerste praktijklessen. Een uitdaging onder begeleiding Mostafa: “Ik heb een moeilijke tijd achter de rug en was een beetje wanhopig. Maar, zoals wel vaker gebeurt, diende zich een nieuwe mogelijkheid aan. Toen ik met het schakeltraject begon, was ik vooral verbaasd over de sfeer bij Enexis en vooral de vriendelijkheid van collega’s en hoe iedereen meedoet. Het is een uitdaging, maar ik voel me gesteund door mijn collega’s en de taaldocenten. Ze staan altijd te popelen om te helpen en uitleg te geven. Daarnaast is de leeromgeving netjes en heel goed ingericht. We krijgen duidelijke instructies en kunnen opdrachten uitvoeren onder begeleiding van een professionele uitvoerder. Elektriciteit kan altijd gevaarlijk zijn, maar bij Enexis staat veiligheid op 1. En niet alleen veiligheid is belangrijk, maar ook gezond milieu voor mens en dier is prioriteit.” Creatief plan met voordelen voor iedereen Het idee om statushouders op te leiden komt van Younes Biyadat, afdelingsmanager bij Enexis Netbeheer. “Door de energietransitie hebben we veel werk te doen. Er komen steeds meer zonnepanelen en windmolens bij. We moeten het netwerk verzwaren en hebben veel nieuwe collega’s nodig.” Enexis zoekt vooral technisch personeel en ict’ers en die zijn haast niet beschikbaar op de arbeidsmarkt. Younes: “We moeten dus creatief zijn en nieuwe vijvers aanboren. Statushouders willen graag aan de slag en wij kunnen ze helpen om een nieuwe toekomst op te bouwen. Dit proefproject biedt voordelen voor alle partijen.” Hard werken en jargon leren Er zijn in 2021 vijf statushouders gestart, waaronder Mostafa. Als alles goed gaat, begint hij na de zomer met zijn opleiding tot elektromonteur; deels intern bij Enexis in Eindhoven en deels bij het Koning Willem I College in Den Bosch. Maar eerst krijgt Mostafa Nederlandse les, veiligheidslessen en praktijkles. Mostafa: “Het is hard werken. Ik spreek goed Nederlands, maar leer hier veel nieuwe woorden zoals ‘transformator’, ‘zekering’, ‘stroom’, ‘weerstand’, ‘montage’ en spanningstester.” Enexis Groep wil talent benutten en is blij om met dit proefproject werk te kunnen bieden aan statushouders. Als de proef in Eindhoven succesvol is, wordt deze uitgebreid door het hele verzorgingsgebied van Enexis.  

De regionale energiestrategieën, die vandaag werden opgeleverd, hebben een forse impact op het elektriciteitsnet. Het afgesproken klimaatdoel van 35 terawattuur (TWh) duurzame opwek op land is haalbaar, mits alle partijen nu samen de RES-opgaven concretiseren en uitvoeringsprogramma’s opstellen voor het aanpassen, ruimtelijk inpassen en realiseren van infrastructuur. Dat constateren de netbeheerders in hun doorrekening. De RES’en zijn onderdeel van de grote uitdaging om de komende jaren vorm te geven aan het energiesysteem van de toekomst. Gezien de forse opgaven in andere sectoren, zoals mobiliteit, industrie en gebouwde omgeving, is het niet realistisch om meer dan het beoogde doel uit de RES’en voor 2030 aan te sluiten. Met de besluitvorming over de Regionale Energie Strategie (RES) 1.0 hebben de 30 RES-regio’s ambities opgeleverd die optellen tot ruim boven het afgesproken klimaatdoel van 35TWh duurzame opwek van elektriciteit. In 2030 – over iets meer dan negen jaar – moet dit klimaatdoel gerealiseerd zijn. De inpassing van duurzame opwek op land, is nu al een flinke uitdaging voor het energienet. Op dit moment realiseren de netbeheerders samen honderden aanpassingen op hoogspannings- en middenspanningsniveau. Tot 2050 investeren ze meer dan 100 miljard in het totale energiesysteem. De opgave is echter zo groot dat het werk niet allemaal tegelijk uitgevoerd kan worden. De netbeheerders hebben voor de 30 RES-regio’s de impact op de infrastructuur van de regionale ambities doorgerekend. Op basis daarvan, moeten tot 2030 nog meer dan 130 van de huidige 250 hoog- en middenspanningsstations worden uitgebreid en moeten bijna 60 nieuwe stations worden gerealiseerd. Verbouwing De grote verbouwing van het energienet brengt de komende jaren onvermijdelijk hinder met zich mee. De netbeheerders zijn voortdurend bezig het net uit te breiden en knelpunten op te lossen. Tegelijkertijd blijft de vraag naar elektriciteit voorlopig flink groeien. Deze maatschappelijke ontwikkeling, in combinatie met onder meer het gebrek aan technisch geschoold personeel, vraagt om scherpe keuzes en prioriteiten en een open blik op wat er nog wel kan. Zo schept de inzet van innovatieve oplossingen en slim gebruik van het net nog mogelijkheden. Bijvoorbeeld door afstemming van energievraag en -aanbod te stimuleren of investeringen in bijvoorbeeld opslag en conversie lonend te maken. Dit vraagt verregaande samenwerking tussen onder andere de overheid en de branche. Verbouwing versnellen Om de verbouwing van het elektriciteitsnet te versnellen, doen de netbeheerders een aantal aanbevelingen. Voor de RES’en is het cruciaal dat nú de stap naar uitvoering gezet wordt. Door vandaag nog te starten met het opstellen van uitvoeringsprogramma’s en de plannen verder concreet te maken, vergroten we de kans dat het nationale doel gerealiseerd wordt. En kunnen werkzaamheden zo veel mogelijk gespreid worden in de tijd. Daarnaast deden de netbeheerders onlangs een appèl op de formerende partijen en het volgende kabinet om in het Regeerakkoord snel een aantal politieke keuzes te maken. Nationaal, regionaal en lokaal is regie noodzakelijk. Planning en prioritering zijn nodig om de komende jaren harde keuzes te maken wat we eerst, wat later en wat we niet gaan aanleggen. Daarnaast is het noodzakelijk dat wet- en regelgeving wordt aangepast. We hebben wet- en regelgeving nodig die de afstemming van vraag en aanbod van energie beter stimuleert. Alleen dan, zo stellen de netbeheerders, blijft de klimaatopgave voor 2030 en 2050 realiseerbaar en betaalbaar. Ook voorzitter van het Nederlandse Klimaatakkoord, Ed Nijpels, pleitte deze week voor speciale wetgeving: "De netwerkbedrijven moeten werken met een wet die nog stamt uit de fossiele tijd van kolen, olie en gas. Ze worden inmiddels ingehaald door het succes van de energietransitie." Download de Monitor Landelijke Netimpact RES 1.0.   

Waterbesparing, verlichting die automatisch uit gaat, de verwarming lager. Per 1 januari 2023 moeten alle kantoorgebouwen in Nederland minimaal energielabel C hebben. Ook in onze kantoorgebouwen nemen we maatregelen om te verduurzamen. Op die manier verlagen we samen de CO2-uitstoot en nemen we onze verantwoordelijkheid.  Onze vestigingen worden door externe adviseurs periodiek beoordeeld op hun duurzaamheid. Dat gebeurt volgens de criteria van het internationaal erkende BREEAM-keurmerk, een certificering voor duurzame gebouwen. Inmiddels hebben meerdere gebouwen een BREEAM-certificaat. Hieronder lees je meer over onze aanpak.  In de praktijk Bij de jaarlijkse duurzaamheidsbeoordeling wordt gekeken naar een breed spectrum aan criteria: van waterbesparing of groenvoorziening tot energieverbruik. Van de 19 vestigingen hebben er maar liefst 14 een energielabel A of beter. En bij een verbouwing, renovatie of nieuwbouw geven we planmatig invulling aan onze duurzaamheidsambitie. Zes vestigingen hebben al een BREEAM-certificaat en in 2021 worden er nog eens vijf nieuwe vestigingen gecertificeerd. Daar zijn we best trots op! Van energielabel C naar A “In Den Bosch en Eindhoven was een flinke verbouwing nodig”, vertelt Geert Huisman van Facility Management. Hij was nauw betrokken bij de renovatie van de twee regiokantoren. Beide kantoren hadden energielabel C. “Dat wilden we verbeteren naar A en het is gelukt! Met dank aan waterbesparende kranen, warmtepompen en cv-ketels met A+ label, zonnepanelen op het dak, LED-verlichting op basis van sensoren en nieuwe luchtbehandelingskasten voor nog betere warmte- én vochtterugwinning.” De duurzaamheid gaat verder dan de installaties en de zonnepanelen, ook circulair gebruik van materialen en middelen is een doelstelling. Veel meubilair en inrichting is dan ook hergebruikt. “Het was een bewuste keuze om geen spullen weg te gooien die nog prima een ronde mee kunnen. Goed voor het milieu én goed voor het budget. Ook de aannemer heeft tijdens de verbouwing rekening gehouden met duurzaamheid door sloopafval zoveel mogelijk te scheiden in plaats van alles in één container te gooien.” Cv-ketels label A+ Duurzaamheid in én om het gebouw Het bovenregionaal kantoor in Zwolle en het logistiek centrum in Veldhoven zijn al in 2016 verduurzaamd. Geert: “In Veldhoven gebruiken we LED-verlichting en laagtemperatuurverwarming. Je vindt daar alleen FSC-gecertificeerd hout en het groen in de tuin heeft geen extra bewatering nodig. En van het bovenregionaal kantoor in Zwolle is, net als de in 2013 in gebruik genomen regiovestigingen in Maastricht, Venlo en Zwolle, de gevel zo ingenieus ontworpen dat door schaduwwerking van de gevel de directe zoninstraling zoveel mogelijk wordt beperkt. Zo wordt interne opwarming door de zon voorkomen. De trap neemt hier een centrale positie in, zodat iedereen wordt aangemoedigd die te gebruiken en niet met de lift te gaan. Mooi is ook dat de vijver achter het gebouw het regenwater opvangt. Verder zijn er rond de gebouwen nestkastjes geplaatst waar vogels kunnen nestelen.”                                                           Kantoor Zwolle                                                    Groen, groener, groenst Enexis Groep werkt planmatig aan verduurzaming van de kantoren. Één ster in het BREEAM-keurmerk staat al voor meer dan de wettelijke eisen op het gebied van duurzaamheid. Enexis Groep gaat voor minimaal drie sterren en let daarbij vooral op het energiemanagement. Zo worden de onze kantoren steeds groener, van buiten en van binnen.   

Vandaag publiceert Enexis Holding N.V. haar eerste Green Bond Impact & Allocation Report. In het rapport wordt inzichtelijk gemaakt welke activiteiten binnen Enexis Groep zijn gefinancierd met behulp van de groene obligaties die in juni 2020 en april 2021 door Enexis Holding N.V. zijn uitgegeven. Het geld is gebruikt om te investeren in projecten waarmee de energievoorziening wordt verduurzaamd, zoals netuitbreidingen ten behoeve van wind- en zonneparken, het verslimmen van het net met distributieautomatisering en de uitrol van slimme meters en onze duurzame gebouwen.    Green Finance Framework Om de uitgifte van de groene obligaties mogelijk te maken en in de toekomst meer van deze obligaties uit te kunnen geven, is het Green Finance Framework opgesteld. Het Framework draagt volgens het onafhankelijke rating agency ISS-ESG ‘significant’ bij aan het behalen van de Sustainable Development Goals en is in lijn met de commitment van Enexis Groep om een bijdrage te leveren aan de wereldwijde duurzaamheidsuitdagingen. Lees meer over de activiteiten in het rapport.   

Alliander, Enexis Netbeheer en Stedin gaan samen op zoek naar innovaties die kunnen bijdragen aan de energietransitie in Nederland. Binnen het project Rethinking Energy gaan de bedrijven innovatievragen delen met organisaties, startups en scale-ups over de hele wereld om zo de beste technologische oplossingen en samenwerkingsverbanden inzichtelijk te krijgen. Alliander, Enexis Netbeheer en Stedin werken aan het energiesysteem van de toekomst en zetten fors in op innovaties en slimme oplossingen om het energienet efficiënter te gebruiken. Dat is hard nodig omdat de snelle opkomst van wind- en zonne-energie, duurzame warmte, elektrisch rijden en energieopslag iets anders vragen van het energienet dan waar het oorspronkelijk voor ontworpen is. Beste spelers in de markt Pieter Janssen, manager Innovatie, Enexis Netbeheer: "We hebben een enorme opgave om de energietransitie te faciliteren. De netbeheerders werken hard aan innovaties, en alle hulp van buiten is daarbij zeer welkom. Door samen met onze twee grootste collega’s in de markt uitdagingen te delen kunnen we van elkaar leren." Marcel Postema, innovatiemanager bij Alliander: "Met deze aanpak hebben we de mogelijkheid om wereldwijd oplossingen in kaart te brengen en samenwerkingsverbanden aan te gaan met de beste spelers in de markt." Aart Jan Zwartscholten, manager Innovatie van Stedin: “We gaan samen leren, om die lessen vervolgens ieder in onze eigen werkgebieden toe te passen." Start met twee challenges Bij de lancering van het project in juni lanceren de Alliander, Enexis Netbeheer en Stedin direct twee challenges. De eerste gaat over de opkomst van lokale energiesystemen die vraag en aanbod van energie bij elkaar brengen. De bedrijven zoeken naar integrale diensten of concepten die lokale energiesystemen en -communities mogelijk maken. Doel is om vraag, aanbod, optimalisatie en uitwisseling van energie lokaal efficiënt te organiseren. Het tweede innovatievraagstuk richt zich op het vinden van innovatieve datagedreven oplossingen die helpen bij het voorspellen van energieverbruiksprofielen op basis van openbare en commerciële data en gedrag van consumenten. Activering gehele energiewaardeketen nlmtd, initiatiefnemer van Rethinking Energy, wil met het platform samenwerking en het delen van inzichten stimuleren. Het project is bedoeld voor organisaties, startups en scale-ups in het gehele energie-ecosysteem die onderdeel willen worden van een gezamenlijke aanpak om de energietransitie te versnellen. Op deze manier kunnen organisaties samenwerken en gebruik maken van de successen van anderen, zonder zelf het wiel steeds uit te moeten vinden.  

Jeanine Schoemaker is Senior Contractmanager bij Supply Chain Management. Samen met Charlotte Bremer is ze onder andere verantwoordelijk voor ons afvalmanagement.  “Dat een netbeheerder best veel afval produceert, is bekend. Denk aan grote saneringsprojecten en energiemeters die vervangen worden. Natuurlijk gooiden we voorheen ook niet alles bij elkaar in één container en deden we al bewust aan afvalscheiding, maar we wisten ook dat er winst te behalen was. Financieel én voor het milieu. We voelen ons verantwoordelijk voor het afval dat we nalaten. Daarom hebben we in 2018 Milgro gevraagd om ons te helpen om meer inzicht te krijgen in ons afval en om op basis van dat inzicht de beste verwerkingsmethode te kiezen.” “Het managen van natuurlijk kapitaal biedt bedrijven volop kansen voor winstgevende duurzaamheid.”- Milgro - Beter scheiden "Bij iedere vestiging in Nederland heeft Enexis een eigen milieustraat. Hier verzamelen en scheiden we ons afval, waarna het direct door gaat naar de afvalverwerker. We hebben aangetoond dat het scheiden van ons afval beter kon. Zo gaan we dit jaar onze milieustraten opnieuw inrichten. Hierdoor hebben we straks veilige, gebruiksvriendelijke milieustraten, maar wordt ons afval ook beter wordt gescheiden. Een voorbeeld: de kabelcontainer die wordt afgevoerd, bevat niet alleen kabel, maar vaak ook koper en andere materialen. Door over te stappen naar een andere verwerker worden deze onderdelen nu gescheiden, krijgt het de beste verwerking en heeft dit ook financiële voordelen. We onderscheiden nu 85 verschillende afvalstromen en recyclen 93% van ons afval (inclusief grond). En we blijven zoeken naar meer mogelijkheden voor recycling. Zo zijn we nu aan het onderzoeken of ons asbesthoudend en chroom6 houdend staal gerecycled kan worden." Hoezo restafval "In de top drie van onze afvalstromen staat restafval. Dit wordt nu verbrand en daar is dus ook nog winst te behalen. We weten dat er tussen het restafval soms ook plastic zit, karton of restanten van kabels. Dat is zonde en dat moeten we dus nog zorgvuldiger scheiden. We gaan onze milieustraten vernieuwen en het toezicht door beheerders aanscherpen om ons afval op een veilige manier nog beter te scheiden." Herkomst van afval in beeld Jaarverslag Meer over afvalmanagement lees je in het jaarverslag 2020 (pagina 27 en 28).   

Na de eerste uitgifte in juni 2020 heeft Enexis Holding opnieuw een groene obligatie uitgegeven. Deze obligatie van 500 miljoen euro heeft een looptijd van 12 jaar en een couponrente van 0,375%.De groene obligatie wordt gebruikt om te investeren in projecten die bijdragen aan het verhogen van het aandeel duurzame energie in de netten van Enexis. Denk aan netuitbreidingen ten behoeve van wind- en zonneparken. Daarnaast wordt de opbrengst gebruikt om slimme distributieautomatisering toe te voegen aan het net en voor de uitrol van slimme meters.Om uitgifte van groene obligaties mogelijk te maken en in de toekomst meer van deze obligaties uit te kunnen geven, is het Green Finance Framework opgesteld. Het Framework van Enexis draagt volgens het onafhankelijke rating agency ISS-ESG ‘significant’ bij aan het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG’s). Dit sluit aan bij de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen-strategie van Enexis om een actieve bijdrage te leveren aan de realisatie van de SDG’s.Mariëlle Vogt, CFO en lid Raad van Bestuur Enexis Groep: “Voor het realiseren van de energietransitie zijn hoge investeringen nodig. We zijn daarom ontzettend trots op het vertrouwen van investeerders in Enexis. Door hun steun houden we onze financiële positie ook de komende jaren stabiel en robuust. Bovendien bekrachtigen investeerders in onze groene obligatie de duurzame kern van ons bedrijf.”  De groene obligatie wordt genoteerd aan Euronext Amsterdam.

Nieuwe studie toont maatschappelijke meerwaarde windprojecten  Windprojecten zijn op basis van maatschappelijke kosten en baten wenselijker dan zonneprojecten. Dat blijkt uit een nieuw vergelijkend onderzoek van Berenschot en Kalavasta in opdracht van Enpuls (onderdeel van Enexis Groep). Toch wordt in de Regionale Energiestrategieën flink ingezet op zonneprojecten. Om te zorgen voor een haalbare en betaalbare energietransitie, bepleit Enpuls dat de energieregio’s in de uitvoering van de Regionale Energiestrategie zoeken naar de juiste balans tussen wind en zon. De studie vergeleek de volgende acht projectalternatieven met een vermogen van 7,5 megawatt: een zonneweide op agrarisch grondgebied, een zonne-installatie op een bedrijfsdak (met hoog en laag percentage eigenverbruik), zonne-installaties op woningen, een windproject in de buurt van woningen en één in landelijk gebied en twee zogeheten “re-powering” windprojecten. Dat zijn bestaande windparken waarvan de turbines worden vervangen door nieuwe, meer efficiënte exemplaren. Hierbij is niet alleen gekeken naar hoe rendabel de verschillende opties zijn voor investeerders, maar zijn ook de maatschappelijke kosten en baten in beeld gebracht. Denk hierbij aan noodzakelijke netverzwaring, negatieve impact op de waarde van huizen en vermeden CO2-uitstoot. Hier behoort tevens een kanttekening: externe effecten zijn niet altijd te kwantificeren. Dit geldt bijvoorbeeld voor de aantasting van het landschap door wind- en zonneparken. Wind op land beste optie In deze omvangrijke vergelijking zijn alle alternatieven van wind op land in 2021 maatschappelijk gezien wenselijker dan zon op land (zie figuur 1). En in 2030 is dat ook het geval (zie figuur 2). Dat komt voornamelijk doordat windturbines meer energie opwekken per opgesteld vermogen dan zonnepanelen. Om die reden zorgen ze ook voor meer CO2-reductie en andere baten. Meer wind in de Regionale Energiestrategieën (RES) Om de doelstelling van tenminste 35 TW/h zon en wind op land in 2030 te realiseren, zetten de dertig energieregio’s vooral in op extra opwek van zonne-energie. Deze vorm van duurzaam opgewekte elektriciteit kan doorgaans rekenen op meer draagvlak onder de burgers. Maar uit onderzoek blijkt dat meer zon- dan windprojecten vanuit maatschappelijk perspectief niet ideaal is. Energieregio’s zouden bij de uitvoering van de RES 1.0 meer moeten focussen op een juiste balans tussen wind en zon. Dat zorgt voor een kostenefficiënt en betaalbaar duurzaam energiesysteem. En het houdt de energierekening uiteindelijk betaalbaar voor burgers. Prikkels voor efficiënt netgebruik Dit onderzoek laat ook zien dat de maatschappelijke waarde van zon en wind op land daalt door vertraging van projecten. Hoe eerder CO2 gereduceerd wordt, hoe beter het is. Een noodzakelijke en kostbare netverzwaring is zo’n mogelijke vertragende factor voor projecten. Door een goede mix van zon en wind en een betere afstemming tussen het opwekken en verbruiken van elektriciteit, past er meer groene stroom in het huidige net en is er minder sprake van vertraging. Enpuls vindt het, op basis van dit rapport, belangrijk dat de overheid efficiënt netgebruik gaat stimuleren met financiële prikkels. Denk bijvoorbeeld aan een subsidie voor uitgestelde invoeding van zonne-energie. Bekijk een samenvatting van het onderzoek, het volledige rapport, en het rekenmodel. Figuur 1: waarde van wind- en zonneprojecten vanuit het perspectief van de investeerder (business case) en de maatschappij in 2021 Figuur 2: waarde van wind- en zonneprojecten vanuit het perspectief van de investeerder (business case) en de maatschappij in 2030  

Update oktober 2022: de aanleg van de WaterstofWijk Wagenborgen is gestart. (Het originele bericht begint onder de afbeelding) Enexis Groep en woonstichting Groninger Huis starten een uniek project door een jaren 70 woonwijk in Wagenborgen (Groningen) aan te sluiten op een waterstofnetwerk. Van de 40 aangeschreven bewoners in deze wijk hebben bijna alle bewoners inmiddels toegezegd mee te willen doen aan dit project onder de naam WaterstofWijk Wagenborgen. Met dit project wordt aangetoond dat waterstof, naast restwarmte, groen gas en all-electric, één van de oplossingen voor aardgasvrij wonen is. Het gebruik van waterstof voor het verwarmen van bestaande oudere woningen is een techniek die wereldwijd nog in de kinderschoenen staat. In opdracht van Groninger Huis isoleert Energiewacht voor aanvang van de aanleg van de waterstofleiding deze huizen tot energielabel niveau B. De woningen worden verwarmd met een hybride warmtepomp van Intergas en deze worden onderhouden door Energiewacht. Deze hybride warmtepomp draait zoveel mogelijk op duurzaam opgewekte stroom en op koude momenten wordt waterstof gebruikt. De woningen krijgen zonnepanelen en de bewoners gaan inductiekoken. Het project wordt daarnaast mogelijk gemaakt door een lokaal agrarisch bedrijf waar het waterstof wordt geproduceerd en opgeslagen. Met dit project doen de deelnemende partijen essentiële ervaringen op voor de energietransitie. Bewoners hebben de belangrijkste stem Ook de communicatie met bewoners is uniek aan dit project. ‘Onze bewoners hebben ervoor gezorgd dat het project echt door kan gaan. Want zonder hen was er geen project’, vertelt directeur-bestuurder van Groninger Huis Laura Broekhuizen. ‘We hebben veertig woningen uitgekozen, de bewoners persoonlijk uitleg gegeven over het project en wat het voor hen betekent en gevraagd of ze mee willen doen. Wij zijn er echt trots op dat we voldoende deelname hebben onder onze bewoners en dat we zo samen bijdragen aan een duurzame toekomst.’ Groninger Huis werkt in Wagenborgen ook mee aan een ander project: Nieuwborgen.net. Dit project biedt de overige huurders en eigenaren de mogelijkheid over te stappen op groen gas. Uniek project Het gaat in Wagenborgen om het eerste waterstof woonproject van Nederland in een jaren 70 woonwijk. ‘Met deze pilot in een oudere woonwijk doen we, samen met bewoners en de deelnemende partijen,  ervaring op hoe we woningen met behulp van waterstof het beste kunnen verduurzamen waarbij we zoveel mogelijk gebruikmaken van de bestaande gasleidingen’ vertelt Sybe bij de Leij, innovatiemanager bij Enexis Groep. Wethouder duurzaamheid Meindert Joostens van de gemeente Eemsdelta: 'De gemeente Eemsdelta is positief over het project en we werken daaraan graag mee. Dit is belangrijk voor de lange termijn verkenningen in de zoektocht naar nieuwe energievormen. Voor een succesvolle energietransitie is draagvlak van inwoners heel belangrijk. Daarom verheugt het ons dat al 30 gezinnen zich voor de pilot hebben aangemeld. Samenwerking tussen diverse partijen en bewoners is hierin de sleutel tot succes. Daar is dit unieke project een mooi voorbeeld van’. De potentie van waterstof Duurzaam geproduceerde waterstof is CO2-neutraal. De toepassing van waterstof in de gebouwde omgeving lijkt veel potentieel te hebben, maar moet nog verder onderzocht worden. Met de productie, distributie en het gebruik van waterstof is nog geen grootschalige ervaring opgedaan. De netbeheerders pleiten er daarom voor om tot 2030 in te zetten op de ontwikkeling en het gebruik van waterstof in de industrie en in een aantal projecten in de gebouwde omgeving. Waterstof als onderdeel van energietransitie Het afbouwen van het aardgasverbruik komt de komende jaren in een stroomversnelling. Daarbij wordt gestreefd naar het aardgasloos maken van 200.000 woningen per jaar, bijvoorbeeld door over te gaan op groen gas, een elektrische warmtepomp (hybride of all-electric) of een warmtenet. In de toekomst kan waterstof een waardevolle aanvulling zijn op dit palet aan mogelijkheden. Het gezamenlijk opdoen van ervaring is hierbij essentieel. Dit gaat verder dan alleen de gasnetbeheerders, maar raakt ook leveranciers van toestellen, veiligheidsinstanties, gemeenten en andere overheden. Bij de uitwerking van het Klimaatakkoord is de inzet van waterstof voor de netbeheerders een belangrijk aandachtspunt. Benieuwd naar onze visie op waterstof? Ontdek meer informatie op onze website: enexisgroep.nl/waterstof    

Naast netverzwaringen is ook efficiënter gebruik van het net noodzakelijk voor een betaalbare energietransitie. In 2020 realiseerde Enexis Netbeheer een werkpakket van € 882 miljoen (2019: € 804 miljoen). Gezien de enorme toename in zonne- en windprojecten zal dit bedrag in de toekomst alleen maar groter worden. Door het hoge tempo van de energietransitie neemt de druk op ons netwerk dermate snel toe, dat extra investeringen alléén niet genoeg zijn. Om de energietransitie tijdig en betaalbaar te realiseren, is het noodzakelijk om het netwerk efficiënter te gebruiken. Dat bepleit Enexis Groep bij de publicatie van het jaarverslag 2020. De groei van de opwek in duurzame energie is ongekend. In 2020 bedroeg het totale duurzaam opgesteld productievermogen in het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer 6.600 MW. Dat is bijna 60% meer dan in 2019 en tekent het tempo waarin de energietransitie vorm krijgt. Hiermee wordt op jaarbasis in verhouding net zoveel elektriciteit geproduceerd als alle 2,8 miljoen huishoudens in ons verzorgingsgebied verbruiken, wat overigens een beperkt deel is van het totale elektriciteitsverbruik in ons gebied. Op steeds meer plekken wordt duidelijk dat het huidige elektriciteitsnet deze groei niet bij kan benen. Afgelopen jaar nam de capaciteitsschaarste in ons gehele verzorgingsgebied verder toe. Die trend zet naar verwachting helaas door, ondanks de toenemende investeringen. Nieuwe klantinitiatieven kunnen doorgaans sneller gerealiseerd worden dan de daarvoor benodigde netuitbreidingen. Niet alleen meer, maar ook slimmer investeren Evert den Boer, CEO Enexis Groep: “Met inachtneming van strenge coronamaatregelen kon ons werk in 2020 - na een korte onderbreking - op een veilige manier doorgaan. Dit is te danken aan de flexibiliteit, gedrevenheid en saamhorigheid van onze medewerkers en de aannemers waarmee we samenwerken en verdient een groot compliment. We zetten alles op alles om duurzame initiatieven zo snel mogelijk aan te sluiten. Het werkpakket is groter dan ooit en zal de komende jaren alleen maar verder stijgen. Maar er zijn grenzen aan wat je van de huidige infrastructuur kunt verwachten. Onbegrensd investeren in het uitbreiden van de netten is niet alleen praktisch een uitdaging, maar het brengt ook onnodige maatschappelijke kosten met zich mee. Daarom pleiten wij allereerst voor een veel efficiënter gebruik van het elektriciteitsnet. Door grootschalige opwekkers van duurzame energie te plannen in de buurt van grootschalige afnemers van elektriciteit – bijvoorbeeld. Of door te kijken naar de mogelijkheden om de piekproductie van wind- of zonneparken af te toppen (‘curtailment’). We onderzoeken ook toepassing van ‘congestiemanagement’ met als doel om de productie en het verbruik van duurzaam opgewekte elektriciteit in een regio beter in evenwicht te brengen en daarmee het netwerk te ontlasten. Tot slot werken we aan een nieuw tarievenstelsel dat efficiënter energieverbruik stimuleert.” Daarnaast zoekt Enexis Netbeheer nadrukkelijk de samenwerking op met gemeentes en provincies om heel gericht te kunnen investeren. Om onze realisatiekracht maximaal te blijven benutten, wachten we niet op een concrete opdracht voordat we beginnen met investeren. In overleg met gemeenten en afgestemd op de Regionale Energiestrategie realiseren we extra capaciteit in het net, waardoor ruimte ontstaat voor nieuwe duurzame opwekkers. Sterkere regierol voor Rijksoverheid Ook pleit Enexis Groep voor een sterkere regierol voor de Rijksoverheid. De impact van Regionale Energiestrategieën op het energienet is fors. Daar komen plannen voor woningbouw, duurzame industrie en mobiliteit nog bovenop. De opgave voor onze infrastructuur is zo groot dat het werk simpelweg niet gelijktijdig kan worden uitgevoerd. Als netbeheerder kunnen en mogen wij zelf geen prioritering aanbrengen – wij sluiten nu non-discriminatoir aan volgens het ‘first come first served-principe’. Hiervoor kijkt Enexis Groep dan ook naar de Rijksoverheid. Tijdens de energietransitie moeten er keuzes gemaakt worden: willen we in Nederland eerst nieuwe woningen aansluiten op het elektriciteitsnet of geven we prioriteit aan het verzwaren van een aansluiting voor zonnepanelen? Gaan we het net verzwaren voor de industrie of voor duurzame opwek? Wij pleiten voor een afwegingskader dat de prioritering van het werkpakket van netbeheerders onderbouwt. Financieel fundament voor de realisatie van de energietransitie De nettowinst over 2020 bedroeg € 108 miljoen (2019: € 210 miljoen). Deze afname wordt met name veroorzaakt door een stijging van de inkoopkosten TenneT ter hoogte van € 63 miljoen en een toename van de latente belastingverplichtingen van € 42 miljoen vanwege het terugdraaien van een aangekondigde tariefverlaging van de vennootschapsbelasting per 2021. De netto omzet steeg naar € 1.516 miljoen (2019: €1.491 miljoen). De coronacrisis heeft in 2020 geen materiële impact gehad op het financieel resultaat. De huidige credit ratings van Enexis Holding zijn A+ bij Standard & Poor’s en Aa3 bij Moody’s. Om de benodigde investeringen in de toekomst te kunnen blijven financieren, is een solide kredietwaardigheid erg belangrijk. Daarom heeft Enexis Holding bij haar aandeelhouders een converteerbare hybride aandeelhouderslening van € 500 miljoen afgesloten. Tevens is in juni 2020 een eerste groene obligatielening uitgegeven van eveneens € 500 miljoen met een looptijd tot juni 2032. Beide instrumenten versterken de financieringsstructuur en dragen bij aan het behoud van een sterk kredietrisicoprofiel. Dit stelt ons in staat een bijdrage te blijven leveren aan de realisatie van de energietransitie.

De afgelopen weken vonden de eerste testen met waterstof plaats op The Green Village op TU Delft Campus. Alliander, Enexis Groep en Stedin hebben op dit fieldlab een testomgeving gecreëerd, de WaterstofStraat, waar praktisch onderzoek wordt gedaan naar waterstofgas als duurzaam alternatief voor aardgas. Hier doen de regionale netbeheerders kennis en ervaring op met het beheer en onderhoud van een waterstofnet in een gebied waar mensen wonen en werken. Er worden andere partijen uitgenodigd om samen met de netwerkbedrijven de mogelijkheden van waterstof te onderzoeken. Waterstof Waterstof kan een alternatief zijn voor locaties waar andere duurzame alternatieven zoals all-electric en warmtenetten geen goede optie zijn. Denk bijvoorbeeld aan historische binnensteden waar niet genoeg ruimte is of waar de bebouwing zich niet leent voor warmtepompen en/of warmtenetten. Ondanks dat de netbeheerders niet verwachten dat waterstof voor 2030 een belangrijke rol speelt in de bebouwde omgeving, is het testen van de werking ervan van groot belang. Alleen door te experimenteren bereiden we ons goed voor op het gebruik van waterstof in het bestaande aardgasnetwerk. Het hergebruik van het gasnet betekent bovendien dat netbeheerders kostenefficiënt werken aan hun maatschappelijke verantwoordelijkheid: het faciliteren van de energietransitie. De WaterstofStraat als testomgeving  De WaterstofStraat biedt alle ruimte voor onderzoek. De afgelopen weken hebben de regionale netbeheerders onderzocht wat er nodig is om het bestaande gasnet klaar te stomen voor waterstof. Deze gezamenlijke aanpak van de netbeheerders stimuleert het leren van elkaar en bespaart kosten. Daarnaast is deze plek een platform voor bedrijven en onderzoeksinstellingen om hun ideeën te testen. “Ook willen we onder andere onze monteurs en uitvoerders hier opleiden zodat zij ook leren over waterstof en alvast met nieuwe werkprocessen aan de slag gaan. Uiteindelijk zijn we natuurlijk erg benieuwd of het echt mogelijk is om waterstof in een woonwijk te hebben. Maar zover zijn we nog niet, eerst willen we nog veel ervaring opdoen. En dat kan hier op The Green Village”, aldus Raymond van Hooijdonk van Enexis Netbeheer. Onderzocht wordt bijvoorbeeld hoe het gebruik van waterstof werkt in relatie tot andere systemen en hoe aan alle veiligheidsaspecten wordt voldaan. Voor monteurs en uitvoerders van de netbeheerders is The Green Village een praktijkgerichte opleidingsplek. Zo stelt Paolo Atzei van Stedin: “We zijn heel benieuwd naar de technische uitdagingen. Hoe reageren leidingen en apparaten op waterstofgas? Kunnen we onze veiligheidsmaatregelen optimaliseren? Wat zijn de aanpassingen die nodig zijn om de switch te maken van aardgas naar waterstof? Dat kunnen we hier goed onderzoeken.”  Daarnaast wordt hier onderzocht welke wet- en regelgeving aangepast moet worden en welke nieuwe wetten en regels nodig zijn om waterstof in de praktijk te kunnen gebruiken. Samen de energiemarkt innoveren De volgende stap is om andere partijen op te roepen om samen de energiemarkt te innoveren. Er is nu een waterstofnet, kom daar gebruik van maken om samen de mogelijkheden van waterstof verder te ontdekken en onderzoeken. “The Green Village is een publieke experimenteerruimte waar installatiebedrijven, energieleveranciers, bedrijven die warmte-oplossingen ontwikkelen, beleidsmakers en vele andere partijen kunnen testen of komen kijken”, aldus Lidewij van Trigt, Project Manager Energietransitie bij The Green Village.

Efficiënter gebruik van de capaciteit op het energienet is essentieel om plannen uit de Regionale Energiestrategie (RES) haalbaar en betaalbaar te houden. Dit is een belangrijke les uit het RES-proces tot nu toe, aldus Enexis Netbeheer die een adviesrol heeft in de totstandkoming van de RES-biedingen in tien energieregio’s in Nederland.Het afgelopen jaar zijn in de regio’s concrete stappen gezet richting de RES 1.0. Er komt steeds meer duidelijkheid over waar zonne- en windmolenparken geplaatst kunnen worden en wat dit betekent voor de omgeving én het energienet. Met de lessen van afgelopen tijd in het achterhoofd, delen we advies en vervolgstappen voor een betaalbaar en haalbaar energiesysteem in de toekomst. Slimme keuzes Een haalbaar systeem valt of staat bij het maken van slimme keuzes. Uit de netimpactanalyses van de concept RES’en deze zomer, onder andere door Enexis Netbeheer uitgevoerd, blijkt dat de impact op het energienet fors is. De keuze voor duurzame energie gaat in de energieregio’s voornamelijk naar zon in plaats van de drie keer zo efficiënte windenergie. En er kan optimaler gebruik worden gemaakt van de bestaande infrastructuur door bijvoorbeeld vraag en aanbod dichter bij elkaar te brengen. “We merkten dat meer inzicht en vooral uitleg over de gevolgen van bepaalde keuzes op het energienet nodig is om gezamenlijk ook tot een uitvoerbaar plan te komen”, zegt Daphne Verreth, manager van de afdeling Energietransitie en Netwerken bij Enexis Netbeheer. “Wij kunnen de regio’s daarbij helpen door ze handvatten te bieden. Zo stelden we bijvoorbeeld per regio een factsheet op waarin we laten zien welke slimme mogelijkheden er zijn met betrekking tot het net. Dit nemen we mee in de gesprekken in de RES.”In de factsheets wordt vooral het belang van systeemefficiëntie benadrukt. Denk aan combinaties van opwek met wind en zon, opslag, distributie en warmte. Het bedrijventerrein De Spinder in Tilburg is hier een goed voorbeeld van. Hier staan al windmolens, worden zonnepanelen geplaatst, wordt op de vuilstort biogas gewonnen en ligt nabij een groot logistiek centrum dat veel energie verbruikt en in de toekomst mogelijkheden biedt voor waterstofopslag. Doordat dit samenkomt op één plek zijn minder aanpassingen op het net nodig. Ook in andere regio’s liggen dit soort kansen. “Met de groei van zonne- en windenergie, moeten we hoe dan ook ons energienet flink uitbreiden. Maar als we dit slim aanpakken, kunnen we maatschappelijke kosten, doorlooptijden en ruimte besparen.” Plannen en prioriteren De mogelijkheden van systeemefficiëntie worden in de RES-regio’s inmiddels veel besproken, maar zijn nog lang niet overal meegenomen in het proces. “Zodra de plannen echt overgaan tot realisatie, is het voor de haalbaarheid belangrijk dat die systeemefficiëntie is geïntegreerd. De capaciteit op het energienet is immers beperkt en we kunnen niet overal tegelijkertijd het net uitbreiden.” Verreth benadrukt dat het gesprek hierover aangaan binnen de regio’s dan ook de focus heeft de komende maanden. Goed plannen en prioriteren is cruciaal in het realiseren van de RES-ambities, zeker als onderdeel van de energietransitie in zijn geheel. “De beperkte netcapaciteit in Nederland vraagt om sturing en we moeten daarbij breder kijken dan alleen de RES. Ook industrie en mobiliteit verduurzamen en we zitten middenin de warmtetransitie. Dit heeft impact op hetzelfde energienet. Een integrale planning is nodig voor een haalbare en betaalbare energietransitie en dit kan alleen als ook concreet is welke plannen in het verschiet liggen. De nationale en regionale plannen zouden moeten dienen als blauwdruk in subsidies en vergunningsprocedures om regie te bewaken.”  “Samen met de landelijke netbeheerder TenneT zijn we uitgebreid aan het bekijken waar we het eerst aan de slag moeten, waar op de lange termijn en waar helemaal niet. Deze prioriteringsafstemming pakken we graag samen met de regionale overheden op. Voor regionale overheden ligt er wat ons betreft meer een regierol. Zodat besluiten concreet worden en we hier gezamenlijk op tijd op kunnen anticiperen en onze besluiten worden meegewogen in vergunningstrajecten. Daarbij is de afweging in keuzes natuurlijk breder dan alleen het net. Ook het maatschappelijk draagvlak en ruimtelijke inpassing spelen mee.” Naar een haalbare en betaalbare RES 1.0  Download de onderstaande pdf voor meer inzicht in de totstandkoming van een RES en welke stappen wij als netbeheerder samen met de regio’s nemen om te komen tot een haalbare en betaalbare RES 1.0.Benieuwd naar de uitdagingen die we per regio zijn tegengekomen? Bekijk de interviewreeks ‘Lessen uit de RES’en’.

Een groot deel van onze CO2-footprint wordt veroorzaakt door zogenaamde netverliezen; dit is de energie die verloren gaat tijdens het energietransport. Deze energie wordt daarom ingekocht door de transporteurs van energie: de netbeheerders. Bij Enexis Groep kiezen we ervoor om netverliezen van elektriciteit 100% groen in te kopen. Hoe die netverliezen bij elektriciteit ontstaan, hoe we ze verminderen en hoe we duurzame energie inkopen om de netverliezen te verduurzamen lees je hieronder. Hoe ontstaan netverliezen en wat doen we eraan?  Als je elektriciteit transporteert, treedt er in onze kabels en transformatoren energieverlies op door weerstand en warmteontwikkeling. Dit is niet te vermijden. We noemen het ‘technische’ netverliezen. Vergelijk het maar met de oplader van een laptop die ook warm wordt bij gebruik. Alle energie in ons netwerk die niet bij klanten terechtkomt, is netverlies. Daar horen dus ook energiefraude en administratieve fouten bij. We noemen dit deel  ‘administratieve’ netverliezen. Technische netverliezen kunnen we maar ten dele verminderen; een bepaalde basis gaat altijd verloren. Maar we doen wat we kunnen. Zo gebruiken we ons netwerk zo efficiënt mogelijk en kiezen we bij investeringen voor netcomponenten of kabels die minder verlies veroorzaken. Administratieve verliezen reduceren we door processen zo strak mogelijk in te richten en door fraude te detecteren en te voorkomen.

Nederland is in 2020 fors meer gebruik gaan maken van groen gas, aldus Netbeheer Nederland. Het aandeel van deze duurzame variant van aardgas bedroeg vorig jaar 196 miljoen kuub (gelijk aan 1.915 GWh). In 2019 was dat nog 148 miljoen kuub. Een stijging van dertig procent. 64 miljoen kuub van het totaal, is ingevoed op onze netten.Groen gas is de duurzame variant van aardgas en daarmee een goed alternatief voor de verwarming van woningen. Het wordt geproduceerd uit organisch restmateriaal zoals slib, GFT-afval en dierlijke restproducten zoals koeienmest. Na vergisting ontstaat biogas, dat na een aantal bewerkingen (zuiveren, toevoegen van geur) als groen gas kan worden ingevoed op het reguliere gasnet. Consumenten merken geen verschil tussen aardgas en duurzaam groen gas en in huis zijn geen aanpassingen nodig. Toename producenten Het aandeel groen gas is nog bescheiden, maar groeit flink. Met de hoeveelheid groen gas die in 2020 werd geproduceerd, kunnen 150.000 huishoudens een jaar lang van duurzaam gas worden voorzien (bij een gemiddeld gebruik van 1.300 kuub per jaar). In Nederland zijn nu 57 producenten van groen gas actief. Dit zijn bijvoorbeeld agrariërs, die via vergisting mest omzetten in duurzame energie, maar ook grote voedsel verwerkende partijen waarbij afvalresten vergist worden tot groen gas.Groen gas expert bij Enexis Netbeheer Michiel van Dam over de cijfers: “Het is bemoedigend om te zien dat er landelijk zo’n groei is. Maar de invoeding moet nog tien keer zo groot zijn en dus ieder jaar met zulke cijfers stijgen willen we de landelijke doelstelling van 2bcm (2 miljard m3) groen gas in 2030 halen. Er is dus nog veel werk te doen. Wij, maar ook de andere netbeheerders, zien groen gas dan ook als een waardevol onderdeel van het energiesysteem van de toekomst. Zo is het prijstechnisch voor sommige woningen interessanter dan andere alternatieven voor aardgas (zoals all-electric of warmtenetten), is groen gas goed bruikbaar in de industrie zonder aanpassingen van installaties, en kan het bestaande net gebruikt worden voor de distributie, waardoor minder netinvesteringen nodig zijn.” Klimaatakkoord doel voor groen gas van 2 BCM in 2030 onder voorwaarden haalbaar Het doel is om in 2030 2 BCM aan groen gas te produceren, aldus het Klimaatakkoord. Ook de startanalyse aardgasvrije buurten van Planbureau voor de Leefomgeving en de Routekaart Groen Gas van het ministerie van EZK onderschrijven die grote behoefte aan groen gas in 2030. Onderzoek van Netbeheer Nederland laat zien dat de ambitie van 2 miljard kuub aan groen gas haalbaar is, maar dat er wel flink moet worden ingezet op innovaties en ondersteunend beleid. Zo zijn onder meer innovaties in vergistings- en vergassingsinstallaties nodig, beleidsmaatregelen zoals een bijmengverplichting voor groen gas en moet er gewerkt worden om de sociale acceptatie van groen gas te waarborgen.De netbeheerders zijn actief bezig met andere partijen om het groen gas-potentieel te realiseren. “We zetten ons als netbeheerder in op een soepele dienstverlening om het aansluiten van groen gas producenten te vereenvoudigen en door actief zogenoemde invoedknelpunten op te lossen in het gasnet, zoals eerder gebeurd is met de Groen Gas Booster. Ook ondersteunen we gemeenten in ons verzorgingsgebied bij de transitivisie warmte en adviseren we over hoe het schaarse gas optimaal is in te zetten. We verwachten de komende tijd een hoop nieuwe producenten van groen gas aan te kunnen sluiten”, zegt Van Dam. “Vanuit Enexis Groep pleiten we voor een grotere rol van groen gas in de energietransitie. We brengen partijen bij elkaar, onder andere in de 2bcm Alliantie, en stimuleren waar mogelijk de ontwikkeling van de juiste beleidsinstrumenten in de landelijke politiek.”Lees hier het volledige persbericht van Netbeheer Nederland.   

De omgeving waarin we als netbeheerder werken, verandert continu. In 2021 investeren we een recordbedrag van € 941 miljoen in het veilig, betrouwbaar en toekomstbestendig houden van het energienet. Het jaarplan van Enexis Netbeheer biedt per provincie een overzicht van de investeringen en projecten waar we in 2021 aan werken. Uitdagingen  Ondanks corona, zet de energietransitie onverminderd door. De komende jaren zien we hierdoor veel werk op ons afkomen. Het aantal klanten dat energie wil terugleveren aan het net, stijgt exponentieel en er zijn ingrijpende aanpassingen nodig om alle duurzame initiatieven, waaronder zonne-en windparken, op ons energienet aan te sluiten. Dit kan niet overal tegelijkertijd. Bovendien is ook dit jaar het tekort aan technisch personeel een uitdaging. Slim gebruik maken van de bestaande netcapaciteit en met een integrale blik keuzes maken voor investeringen op de lange termijn zijn van belang voor een haalbare en betaalbare energietransitie.  Werkpakket 2021: € 941 miljoen In 2021 werken we onverminderd hard aan het veilig houden van de energienetten en het uitvoeren van werkzaamheden op verzoek van klanten. Ook blijven we investeren in de veiligheid van onze huidige gasnetwerken. Enerzijds om aan de warmtevraag van de komende jaren te voldoen; anderzijds om ze geschikt te maken voor het transport van waterstofgas en groen gas. Tevens blijven wij ons dit kalenderjaar focussen op werkzaamheden als digitaliseringsinitiatieven en verbeterprojecten. Op deze manier verwachten we ook het werkpakket van 2021 volgens plan te kunnen realiseren. Ons werkpakket stijgt in 2021 naar € 941 miljoen. Dit bedrag is een stijging van meer dan 60% ten opzichte van ons werkpakket in 2015 en is essentieel om ervoor te zorgen dat de gemaakte afspraken uit het Klimaat akkoord voor 2030 ook waargemaakt kunnen worden. Werkpakket per provincie Het jaarplan, met een overzicht van het werkpakket en investeringen per provincie, is via deze link te downloaden.  

Pilot bewijst potentie van opslag duurzame elektriciteit Door pieken in de opwek van zonne-energie op te slaan in een batterij, kan de netaansluiting van een zonnepark met minstens veertig procent verkleind worden. Andersom is het ook mogelijk om meer zonnepanelen op dezelfde aansluiting aan te sluiten – hetgeen leidt tot een veel efficiënter netgebruik. Dat blijkt uit een pilot met dit zogeheten peakshaving, uitgevoerd door Enpuls – onderdeel van Enexis Groep. In grote delen van Nederland is sprake van transportschaarste: de vraag naar transportcapaciteit op het elektriciteitsnet is dan groter dan de beschikbare netcapaciteit. De oorzaak ligt vaak bij het grote aantal zonneparken dat aangesloten wil worden. Enpuls heeft met een nieuw praktijkonderzoek gekeken in welke mate peakshaving een oplossing kan zijn voor deze schaarste. Bij peakshaving worden pieken in de opwek van duurzame elektriciteit niet teruggeleverd aan het net, maar opgeslagen in een batterij. Het doel van het project was om praktijkervaring op te doen met dit concept en te onderzoeken welke factoren belangrijk zijn bij het vinden van een haalbaar verdienmodel voor peakshaving. Resultaten De pilot vond plaatst op Zonnepark Altweerterheide in Limburg, eigendom van coöperatie WeertEnergie, en duurde van 1 april tot 1 september.  Bij dit zonnepark stond al een batterij van 600kWh, die normaal gesproken ten behoeve van landelijk netbeheerder TenneT ingezet wordt om de frequentie van het net te stabiliseren (zogeheten frequency containment reserve, of FCR). Het zonnepark heeft een vermogen van circa 1.400 kW. Dankzij de opslag in de batterij, kon de aansluiting van het zonnepark met succes verkleind worden tot 900 kW. Op basis van de projectdata is te verwachten dat een aansluiting van 700 kW, ofwel 50 procent van het vermogen van het zonnepark, zonder probleem haalbaar is. Andersom is het ook mogelijk om 67 procent meer zonnepanelen te installeren op de bestaande aansluiting. In potentie kan peakshaving dus zorgen voor een veel efficiënter netgebruik. Er passen zo meer zonnepanelen in het bestaande net en zonneprojecten hoeven daardoor minder vaak te wachten op netuitbreidingen. Andere SDE-subsidie noodzakelijk De resultaten van de pilot tonen het enorme potentieel van peakshaving. Maar de inzet van batterijen in het elektriciteitsnet blijft nu vaak beperkt tot FCR. Terwijl het energiesysteem van de toekomst energieopslag en andere vormen van flexibiliteit wel hard nodig heeft. Het is dan ook belangrijk dat er verdienmodellen ontstaan voor de toepassing van peakshaving. Enpuls pleit daarom voor een SDE-subsidie voor uitgestelde levering of een andere prikkel die ontwikkelaars van zonneparken stimuleert om hun aansluiting op het elektriciteitsnet te verkleinen, of die het efficiënt gebruik van het net aanmoedigen.Het eindrapport van de pilot is beschikbaar via deze link.  

Samenwerking moet leiden tot kortere doorlooptijden voor energie infrastructuur Partijen zorgen samen voor een versnelling van de energietransitie en vergroening industrie in Groningen Tijdige aanleg van de energie infrastructuur vergroot aantrekkingskracht Noord-Nederland Enexis Netbeheer, TenneT, provincie Groningen en Groningen Seaports hebben deze week een convenant getekend voor de gezamenlijke uitwerking van een deel van de Cluster Energiestrategieën (CES) van Noord-Nederland. Het doel van dit convenant is om de realisatie van de benodigde infrastructuur voor de industrie te versnellen. Ondanks de onzekerheden in de plannen van de industrie. Hiermee wordt voorkomen dat netbeheerders en industrie op elkaars plannen moeten wachten (kip-en-eiprobleem).Met dit convenant kan de benodigde infrastructuur sneller gerealiseerd worden. Dit heeft een positieve impact op het bereiken van de klimaatdoelstellingen. Ook leidt een tijdige aanleg van de energie infrastructuur tot een grotere aantrekkelijkheid van het gebied als het gaat om investeringen en vestiging van nieuwe bedrijven. Om geen tijd te verliezen, gaan de betrokken partijen nu al starten met onderzoeken en planologische procedures voor de beoogde infrastructuur. De industrie heeft op basis van het Klimaatakkoord een doelstelling om 14,3 Mton CO2-reductie te realiseren in 2030. De industrie vertegenwoordigt ruim de helft van de totale energievraag in Nederland. De wijze waarop de CO2-reductie in de industrieclusters wordt gerealiseerd, heeft grote impact op de benodigde infrastructuur. Verduurzaming leidt immers tot een grotere elektriciteitsvraag en daarvoor is uitbreiding van het elektriciteitsnetwerk noodzakelijk.Dit convenant focust zich op een deel van de verduurzamingsinitiatieven zoals opgenomen in de Concept CES Industrietafel Noord-Nederland, namelijk de gebieden Delfzijl, Eemshaven en de kleine industrie verspreid over de noordelijke regio. De verwachte energievraag gaat van 390 MW in 2020 naar 2630 MW in 2030. De verwachte energievraag is dus bijna zeven keer zo groot. Ben Voorhorst, COO TenneT: Ben Voorhorst, COO TenneT: "Dit convenant gaat ons verder helpen. Hiermee kunnen we in een vroeg stadium de ruimtelijke inpassing en benodigde vergunningsprocedures starten, waardoor er geen tijd verloren gaat en de industrie reële opties krijgt."“Dit convenant biedt onze industrie meer zekerheid over het tijdig verkrijgen van de benodigde infrastructuur. We zijn blij dat we met deze intensievere vorm van samenwerking tussen overheid, netbeheerders en Groningen Seaports cruciale stappen kunnen zetten voor het halen van de klimaatdoelen. Hiermee houden we ons gebied duurzaam aantrekkelijk voor de op stapel staande investeringen en de vestiging van nieuwe bedrijven”, zegt Cas König, CEO van Groningen Seaports.Jeroen Sanders, CTO van Enexis Netbeheer, is heel tevreden met de samenwerkingsovereenkomst: “Ik ben er blij mee, het convenant is een belangrijke stap in onze noordelijke samenwerking om de grote uitdaging waar we voor staan tijdig te realiseren. Als netbeheerder kunnen we hiermee vroegtijdig investeringsbeslissingen nemen en sneller de benodigde infrastructuur aanleggen. Dat komt de versnelling van de verduurzaming van de industrie in de regio natuurlijk ten goede.”Nienke Homan, gedeputeerde provincie Groningen: "Om de klimaatdoelstellingen te behalen, hebben we niet alleen veel duurzame energie nodig, maar ook een nieuw energiesysteem. Het uitbreiden en versterken van het elektriciteitsnetwerk is daarin van groot belang om de industrie te ondersteunen in de verduurzaming van haar bedrijfsprocessen. Dat vraagt ook van overheden en betrokken organisaties een andere manier van plannen en samenwerken, zodat we voorkomen dat we op elkaar gaan zitten wachten: zo doorbreken we het kip-ei-probleem."  

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder: lessen uit de RES-regio's in Overijssel met Ron van der Linden en Martin Linders.Een windmolenpark of zonneweide, alles zoveel mogelijk op één locatie, of verspreid over de regio? Bij het opstellen van de Regionale Energiestrategieën (RES), zijn deze vragen aan de orde van de dag. Kiezen gemeenten, provincie en waterschap voor een windmolenpark, dan is de kans op draagvlak voor nu kleiner. Krijgen zonneweides de overhand, dan wordt het energienet sneller overbelast en dat brengt hoge kosten met zich mee. Wat is nou die ‘gulden middenweg’ waarmee we dat einddoel van CO2-reductie realiseren?“We moeten met elkaar op zoek naar een goede balans”, zegt Ron van der Linden, procesbegeleider van de RES West-Overijssel. De RES-plannen worden door iedere betrokken partij; netbeheerder, overheden, woningcorporaties en milieuorganisaties, door een andere bril bekeken. Waar bij de een het draagvlak zwaarder weegt, is het voor de ander de betaalbaarheid van plannen. Het nader tot elkaar komen om uiteindelijk een weloverwogen keuze te maken is de uitdaging waar we voor staan. “En dit vraagt van alle betrokken partijen flexibiliteit. En dat geldt al helemaal nu we ook nog eens vanwege het coronavirus met elkaar op afstand communiceren”, zo ervaart Van der Linden in zijn regio. Dat bemerkt ook Martin Linders, strategisch adviseur energietransitie bij Enexis Netbeheer in de regio’s West-Overijssel en Twente, die vaak met Van der Linden aan de ‘digitale’ tafel zit. Meer zon dan wind Net als in veel andere energieregio’s, is in de concept-RES’en van West-Overijssel en Twente een zekere disbalans tussen zon en wind te zien. In deze regio’s is respectievelijk een ambitie afgegeven van 1,6 en 1,5 Terawattuur (TWh) duurzame opwek in 2030. “Windmolenparken leveren op dit moment meer weerstand op dan zonneparken”, zegt Van der Linden. “Je ziet dat in de concept-RES van West-Overijssel het maatschappelijk draagvlak zwaar heeft gewogen. Voor de maatschappelijke acceptatie voor wind, maar ook zon is de participatie van inwoners bij een project van doorslaggevend belang.” De eerste doorrekeningen door onder andere Enexis Netbeheer maken de gevolgen van de disbalans in netinvesteringen en ruimtebeslag zichtbaar. Linders: “Het waait simpelweg vaker dan dat de zon schijnt. Dit betekent dat een windmolen al snel drie keer zoveel elektriciteit produceert. Om tot eenzelfde elektriciteitsproductie te komen met zonne-energie, moeten er veel meer zonneparken op het energienet worden aangesloten. Dat vraagt om drie keer zoveel netcapaciteit.”Bij de voorgenomen plannen, met de verhouding zon/wind, moet het net ingrijpender worden uitgebreid. Dit betekent hogere maatschappelijke kosten, een groter ruimtebeslag, omdat er meer ruimte nodig is voor kabels en stations, meer werkzaamheden en dus langere doorlooptijden. “Inmiddels voelt iedereen die disbalans. Maar dit is wel iets waar je, zo merk ik in West-Overijssel, voorzichtig mee om wil gaan”, zegt van der Linden. “Er is geen bovengelegen overheid die keuzes oplegt. Dat is alleen maar goed, anders levert het nog veel meer weerstand op, maar dat betekent wel dat gemeenten er onderling uit moeten komen.” Van der Linden benadrukt hiermee dat keuzes voor windmolenparken of zonneparken gevoelig liggen. “Het is voor de regio West-Overijssel echt een grote verandering, de windmolens en zonneparken in het landschap. Je kunt het maar één keer op een goede manier inrichten met energie, en dan wil je het echt goed doen. Als een keuze qua kosten dan duurder uitvalt, maar het wel de meest verstandige lijkt, dan moeten we dat wel met elkaar kunnen overwegen.” Slimme afwegingen Maar wat is dan de meest ‘verstandige’ keuze en wie bepaalt dat? Dit blijft een lastige afwegingsvraag waar niet een eenduidig antwoord op te geven is, zo verklaart Linders. “We krijgen vanuit het Nationaal Programma RES, de overkoepelende instantie van de RES’en, wel handvatten mee die ons kunnen helpen bij de keuze. We leren binnen de regio’s steeds beter hoe we dit kunnen gebruiken.” Dat zogenoemde afwegingskader, stelt dat bij de keuze voor duurzame energie, met vier factoren rekening moet worden gehouden: systeemefficiëntie, ruimtegebruik, maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak en kwantiteit. Systeemefficiëntie gaat over hoe je met keuzes voor techniek ook zo efficiënt mogelijk om kunt gaan met de netinfrastructuur. Bij ruimtegebruik wordt bekeken hoeveel ruimte er is en wat voor impact plannen hebben op de omgeving. Maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak gaan over hoe de omgeving denkt over de realisatie van duurzame projecten. Kwantiteit gaat tot slot over hoeveel energie er uiteindelijk opgewekt kan worden. “Het is aan de betrokken partijen om over de verschillende onderdelen te adviseren zodat bestuurders een weloverwogen keuze kunnen maken”, zegt Linders. “Zo is het aan ons als netbeheerder om te adviseren wat keuzes betekenen voor de infrastructuur en hoe we systeemefficiëntie kunnen realiseren. We laten bijvoorbeeld zien wat er gebeurt met de kosten als je zon en wind bij elkaar plaatst, in plaats van verspreid.”   Linders benadrukt dat het maken van de keuze hiermee niet opeens heel eenvoudig wordt. “De beslissing die door bestuurders uiteindelijk gemaakt moeten worden, blijft complex.” Van der Linden onderstreept dit: “We hebben het niet over een project dat we moeten realiseren, het is een langdurig proces. Zo nu en dan steek je de thermometer erin om te zien hoe we ervoor staan.” De kaarten op tafel Het aanleveren van de RES 1.0 op 1 juli, waarin plannen voor duurzame opwek concreter zijn, is volgens Van der Linden dan ook zeker haalbaar. “Maar wat hier precies in komt te staan, dat weten we nog niet. We staan achter het concept-bod dat we gedaan hebben en laten we nu kijken hoe we dit ook daadwerkelijk verzilveren.” Volgens Van der Linden vraagt dit onder meer om een sterk adviserende rol van de netbeheerder, maar ook om een faciliterende. “In een transitie, moet je voorbereid zijn op een wisselende vraag van elektriciteit. Denk dan bijvoorbeeld ook mee over wat in alle opzichten nou een goede investering kan zijn. Met een landelijke visie van netbeheerders op wat nodig is voor de belangrijkste infrastructuur, kunnen we ook daarop anticiperen. Zodat we kunnen broeden op wat nog nodig is, maar de eieren die uitgebroed zijn alvast kunnen bakken.”Een open gesprek over de toekomst van het energielandschap is volgens Van der Linden hard nodig. “We hebben in West-Overijssel gezegd dat we alle kaarten op tafel leggen. Zonder dat er al definitieve besluiten zijn genomen. De kansen en opties in de verschillende gemeenten, hoe ver gerealiseerd dan ook, zijn dan inzichtelijk zodat gesprekken over maatschappelijke kosten, systeemintegratie en innovaties gerichter zijn. Die openheid gun ik alle partijen en dit is ook hard nodig. Tegelijkertijd mogen we echt trots zijn op hoe ver we al zijn gekomen. Vooral nu we vanwege corona ook vanuit huis aan het werk zijn. We moeten ons realiseren dat dit een andere dynamiek met zich meebrengt waarin we ook weer een goede samenwerking moeten behouden.”Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.

Het Limburgs Energiefonds (LEF) verkoopt de warmtenet-infrastructuur van Mijnwater aan Enpuls, onderdeel van netwerkbedrijf Enexis Groep. Met Enpuls als partner kan Mijnwater verder doorontwikkelen. Zo kan Mijnwater een grotere bijdrage leveren aan onder andere de verduurzaming van de regio Parkstad. Daarnaast kan hierdoor, samen met de betrokken gemeenten, de energietransitie nader vormgegeven worden. Zo kan door deze samenwerking de uitrol van nieuwe warmtenetten versneld gerealiseerd worden. Vandaag hebben Henk Visser namens Enpuls en Philip Tan namens LEF in Heerlen de overname afgerond. De warmtenet-infrastructuur van Mijnwater is het eerste warmteproject in handen van Enpuls. Enpuls ziet in de infrastructuur van Mijnwater groot potentieel om een belangrijke bijdrage te leveren aan de doelstellingen van het Klimaatakkoord; om de woningen die voor 2030 aardgasvrij gemaakt moeten worden, zijn biogas, all-electric en warmtenetten de beschikbare oplossingen. Met de toevoeging van de Mijnwater-technologie kan Enexis Groep alle drie de opties faciliteren. Bovendien kan de mijnwaterinfrastructuur ook gebruikt worden om gebouwen te koelen.Henk Visser, directeur Enpuls, is enthousiast: “Dit is een mooie mijlpaal voor Enpuls en Enexis Groep. Warmtenetten spelen een grote rol in de energietransitie en we merken dat er een behoefte is aan publieke invulling van de infrastructuur. Met gemeenten die een actieve rol willen in een warmtenet ontwikkelen we op diverse locaties warmtenetten. Drie projecten daarvan zijn onlangs nog uitgeroepen tot Proeftuin Aardgasvrije Wijk en hebben een bijbehorende subsidie ontvangen van het Rijk. Dit zijn lange en uitdagende trajecten. Om de energietransitie te versnellen stappen we nu in een bestaand en bewezen warmteproject. Zo kan Enpuls ook op relatief korte termijn impact maken.” Restwarmte én -koude Mijnwater exploiteert een hybride smart grid, dat bestaat uit mijnwaterbassins, infrastructuur, distributienetten en warmtepompcentrales. De techniek van Mijnwater is schaalbaar en kan ook worden gebruikt op plaatsen waar geen mijngangen zijn. Mijnwater voorziet op dit moment een groot aantal zakelijke en particuliere klanten in de warmte- en koudebehoefte in de Limburgse regio Parkstad. Mijnwater heeft met deze slimme uitwisselsystemen een uniek systeem in handen dat vraag en aanbod van warmte en koude op intelligente wijze met elkaar verbindt. Op die manier krijgt de aanwezige restwarmte en -koude een nuttige toepassing en is het netwerk niet afhankelijk van één bron.Om ervoor te zorgen dat Enpuls de infrastructuur over kan nemen, wordt Mijnwater onderverdeeld in twee BV’s met één Dagelijks Bestuur: Mijnwater Warmte Infra BV en Mijnwater Energy BV. Alle infrastructuur is ondergebracht in Mijnwater Warmte Infra BV, welke nu 100% eigendom is van Enpuls. Mijnwater Energy BV (inclusief Heerlerheide BV) is 100% eigendom van Mijnwater Holding BV, waar LEF, het fonds van de Provincie Limburg, eigenaar van is. Beide eigenaren investeren de komende 10 jaar in totaal circa 300 miljoen euro in Mijnwater.Ger Koopmans, gedeputeerde Provincie Limburg: “Enpuls is een krachtige partner wat het succesvol opschalen naar meer klanten dichterbij brengt.”Philip Tan, fondsmanager van LEF: “Verduurzamen van de gebouwde omgeving is een grote maatschappelijke uitdaging. Mijnwater is een prachtig voorbeeld hoe deze verduurzaming in de praktijk al daadwerkelijk vorm krijgt. Door de samenwerking met Enpuls kan Mijnwater het duurzame 5e generatie energienetwerk uitrollen in Parkstad en een belangrijke bijdrage leveren aan de energietransitie in de regio.”Fotobijschrift: van links naar rechts, staand,  Roeland Koster (COO Mijnwater), Philip Tan (Fondsmanager LEF), zittend van links naar rechts, Henk Visser (directeur Enpuls), Angelique Palmen (CFO Mijnwater) en Carli Worms (CEO Mijnwater). 

Een succesvolle, haalbare en betaalbare energietransitie in Overijssel vereist een robuust en flexibel energiesysteem. Om de juiste bestuurlijke keuzes te kunnen maken, is inzicht nodig in de ontwikkeling van het energiesysteem op de langere termijn. De resultaten van de systeemstudie geven inzicht in vier mogelijke (extreme) toekomstscenario’s voor de provincie Overijssel die passen bij de vier klimaatneutrale energiescenario’s voor Nederland in 2050. Goede balans tussen verschillende energievormen In 30 RES-regio’s, waaronder de regio’s Twente en West-Overijssel, wordt een Regionale Energiestrategie (RES) uitgewerkt. Met als doel om samen met inwoners, ondernemers en andere belanghebbenden schaalbare en betaalbare RES'en op te stellen, die in onze provincie invulling geven aan de doelen uit het Nationaal Klimaatakkoord. Binnen de RES-regio’s in Overijssel wordt samengewerkt om een goede balans te vinden tussen verschillende energievormen, zoals elektriciteit, warmte en Groen Gas en om veel meer duurzame energie te produceren. Daarbij zijn ruimtelijke kwaliteit, maatschappelijke acceptatie, maatschappelijke kostenefficiëntie/systeemefficiëntie en de bijdrage aan de energietransitie belangrijke overwegingen. Vier scenario’s voor Overijssel binnen een Klimaatneutraal Nederland in 2050 Een klimaatneutraal Nederland in 2050 is de stip op de horizon. Het energiesysteem en de benodigde uitbreidingen ervan, zijn medebepalend voor de haalbaarheid en betaalbaarheid van dit doel. Een succesvolle, haalbare en betaalbare energietransitie in Overijssel, vereist een robuust en flexibel energiesysteem. Om de juiste bestuurlijke keuzes te kunnen maken, is inzicht nodig in de mogelijke ontwikkelingen in de energiehuishouding op de langere termijn. In opdracht van provincie Overijssel, de RES-regio’s Twente en West-Overijssel en Enexis Netbeheer is een studie uitgevoerd, die vier mogelijke (extreme) toekomstscenario’s in kaart brengt. De studie geeft meer inzicht in de ontwikkelingen op het gebied van duurzame energieproductie en het toekomstige energieverbruik en de mogelijke gevolgen voor het energiesysteem op basis van de nationaal ontwikkelde klimaatneutrale scenario’s.De scenario’s laten vier verschillende beelden zien van Nederland in 2050. De scenario’s verschillen van elkaar rond het schaalniveau waarop de sturing van de energietransitie plaatsvindt: regionaal, nationaal, Europees of mondiaal en laat zien hoe inwoners en bedrijven daarop reageren. Deze scenario’s zijn niet opgesteld om tussen te kiezen, maar om vier hoeken van het speelveld te laten zien. In de praktijk zullen wij ergens tussen deze hoeken uitkomen. Inzichten uit de systeemstudie De systeemstudie laat zien dat bijna alle knelpunten te verwachten zijn op het elektriciteitsnetwerk. Alle scenario’s laten zien dat we richting 2050 een sterke groei verwachten in de vraag naar elektriciteit en de lokale, duurzame productie hiervan. De huidige infrastructuur kan deze groei niet accommoderen, waarbij de studie laat zien dat de lokale opwek op termijn de grootste netverzwaringen vereist. Deze inzichten onderstrepen dat richting 2050, naast netverzwaring, ook flex-oplossingen die lokaal de benodigde verzwaring kunnen beperken of voorkomen, van groot belang zijn. De systeemstudie beschrijft een aantal van deze oplossingen en de daarbij behorende handelingsperspectieven. Han Slootweg is vanuit Enexis Netbeheer betrokken geweest bij de studie. Hij onderstreept het belang ervan: “Wij concentreren ons in de RES op het zichtjaar 2030. Als netbeheerder leggen wij infrastructuur echter niet aan voor 10 jaar, maar voor 30, 40 of 50 jaar. De systeemstudie biedt ons een handvat om nú keuzes te maken die niet alleen met het oog op 2030, maar ook voor 2050 en daarna adequaat zijn.“ Webinar en reacties op de resultaten De resultaten van de systeemstudie zijn onlangs toegelicht tijdens een webinar van Berenschot en Quintel, die de studie hebben uitgevoerd.Louis Koopman, voorzitter stuurgroep RES Twente: “Voor ons heel waardevol om mee te nemen op weg naar de RES Twente 1.0. Het is nog te vroeg om conclusies te kunnen trekken. De bestuurlijke keuzes moeten nog worden gemaakt, maar de systeemstudie geeft ons zeker meer inzicht in mogelijke knelpunten en oplossingsrichtingen in de infrastructuur. We gaan hierover in gesprek met de betrokken partijen en organisaties op lokaal, regionaal en provinciaal niveau. Bovendien worden de afwegingen niet alleen op basis van systeemefficiëntie gemaakt, maar ook op basis van ruimtelijke kwaliteit en maatschappelijke acceptatie. Bij de invulling van de RES Twente 1.0 komen alle afwegingen samen.”Tijs de Bree, gedeputeerde Energie, Milieu, Arbeidsmarkt in Overijssel: “De studie maakt duidelijk dat er een grote opgave ligt voor Overijssel. In 2050 neemt de vraag naar elektriciteit enorm toe en de opwek van energie vraagt verstandige oplossingen, ook als het gaat om de betaalbaarheid. Samen met onze regionale partners gaan we die uitdaging aan.”Meer weten? Bekijk via deze link het webinar met de uitkomsten van de systeemstudie Overijssel. Het onderzoeksrapport Systeemstudie Overijssel is hieronder beschikbaar, alsook een samenvatting. 

Onderzoek naar het toepassen van ‘flex’ bij midden- en kleinbedrijf Het midden- en kleinbedrijf kan met behulp van flexibiliteit een bijdrage leveren aan de energietransitie en tegelijkertijd geld verdienen. Dat blijkt uit het vijfjarig project ‘BZO Community-flex’ dat is uitgevoerd door een consortium van projectpartners op Bedrijventerrein Zuidoost in Groningen. Flexibiliteit is de mogelijkheid om vraag en aanbod van energie op basis van een externe prikkel te balanceren. Samenwerking bleek in dit experiment één van de benodigde factoren tot succesvolle flexibiliteit.Met de introductie van duurzame opwek van elektriciteit met zon en wind lopen consumptie en productie vrijwel nooit meer gelijk op. Hierdoor is op enig moment te veel of te weinig elektriciteit beschikbaar. De onbalans zorgt voor extra inzet van fossiele centrales of juist afschakeling van duurzame productie. Als processen of apparaten, bijvoorbeeld de airconditioning, flexibel en gestuurd aan- en uitgezet kunnen worden (ook wel flex genoemd), kan de onbalans op het elektriciteitsnetwerk (gedeeltelijk) worden opgevangen. Doordat flex onbalans opvangt, heeft dit een financiële waarde. Onderzoek Naar het ontsluiten van flex in industrie en bij huishoudens is in de afgelopen tien tot twintig jaar veel onderzoek gedaan. Dit project deed theoretische en praktisch onderzoek naar het toepassen van flex bij het MKB-segment op bestaande (stedelijke) bedrijventerreinen. Onder andere door het energieverbuik van bedrijfsprocessen te sturen en door duurzaam opgewekte energie op te slaan in accu’s op het moment dat er een groot aanbod is. Bedrijven kunnen dit vervolgens verkopen op het moment dat de energievraag hoog is. Het experiment bood inzicht in het flexpotentieel van het MKB. Bovendien is uit het doorrekenen van drie virtuele scenario’s van flexbronnen gebleken dat de meest interessante variant voor klein- en grootverbruikers verschilt.Enexis Netbeheer heeft tijdens dit project de technische expertise geleverd voor het toepassen van flexibiliteit in het netwerk. Dankzij eerdere pilots met de toepassing van flex was er al veel kennis en data beschikbaar. Voordeel van flex Met dit project wil het consortium de positieve resultaten van flexibiliteit aantonen, namelijk een betere afstemming van vraag en aanbod in elektriciteit. Daarmee levert flexibiliteit ook een financieel voordeel op voor verschillende ketenpartijen. Binnen het onderzoek is gefocust op het collectief en onderling beschikbaar stellen van aanwezige flexibiliteit in diverse processen en apparaten bij MBK in hetzelfde geografische gebied met behulp van slimme technologie.Het project is mede mogelijk gemaakt door bijdrages vanuit de projectpartners, Gemeente Groningen, Het Fonds en de Topsector Energie.De samenvatting van het proces en de resultaten van het project ‘BZO Community-flex’ lees je in onderstaande pdf. 

De vijf provinciale en 66 gemeentelijke aandeelhouders van Enexis Holding hebben in totaal €500 miljoen geïnvesteerd in het netwerkbedrijf om de energietransitie een impuls te geven. Op 29 juli 2020 werd het eerste gedeelte van de lening afgesloten voor een totaalbedrag van ruim €421 miljoen. Vandaag kwam daar het tweede deel ter hoogte van €79 miljoen bij. Deze belangrijke financiële transactie helpt Enexis Holding en haar aandeelhouders bij het realiseren van de energietransitie. Het rentepercentage voor het tweede deel van de lening (Tranche B) bedraagt 1,40%. Specifieke lening geeft flexibiliteit In de afgelopen periode hebben de aandeelhouders en Enexis Holding de mogelijkheden van versterking van het eigen vermogen van Enexis verkend. Dat heeft geleid tot een verzoek aan alle aandeelhouders om het eigen vermogen te versterken met een converteerbare hybride aandeelhouderslening. Zo zorgen de aandeelhouders en Enexis Holding er samen voor dat het eigen vermogen van Enexis Holding wordt versterkt als dat nodig is. Voldoende eigen vermogen is belangrijk om een solide kredietwaardigheid te handhaven, waardoor Enexis Holding toegang behoudt tot de kapitaalmarkt en leningen kan afsluiten tegen gunstige tarieven. Energietransitie De energietransitie heeft grote impact op de netbeheerders en dus op Enexis Netbeheer. Denk aan de aanleg van wind- en zonneparken maar ook aan klanten die zelf energie opwekken. Hierdoor heeft Enexis Netbeheer meer geld nodig om te investeren in voorzieningen die het net geschikt maken voor deze veranderende energiestromen. Daarnaast blijft Enexis Netbeheer natuurlijk investeren in het reguliere onderhoud en - uitbreidingen die nodig zijn voor een veilig en betrouwbaar netwerk.Dit alles vraagt om een structureel hoger activiteiten- en investeringsniveau. Enexis kijkt natuurlijk kritisch naar haar efficiency en is in gesprek met reguleringsinstanties om de groei als gevolg van de energietransitie te kunnen blijven financieren. De samenwerking tussen de aandeelhouders en Enexis Holding via deze lening is daarnaast van wezenlijk belang en een  belangrijke stap voor het mogelijk maken van de energietransitie.  

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder: lessen uit de RES-regio Metropoolregio Eindhoven (MRE) met Stef Luijten en Robert Aerts.De gesprekken over waar zonne- of windmolenparken als onderdeel van de Regionale Energiestrategie (RES) geplaatst kunnen worden, raken veel aspecten. Eerder in deze interviewreeks hebben we het gehad over uitdagingen als de ruimtelijke inpassing, integratie met maatregelen voor klimaatadaptatie en het maatschappelijk draagvlak. Een andere belangrijke onderdeel is het effect op het milieu. Stel je bijvoorbeeld voor dat er een locatie voor een windmolenpark wordt aangewezen, terwijl daar dichtbij een natuurgebied ligt. Dit kan tot gevolg hebben dat de leefomgeving van flora en fauna wordt verstoord. Om onder andere dit soort milieugevolgen in kaart te brengen, voert de RES-regio Metropoolregio Eindhoven Eindhoven (MRE) een Milieu Effect Rapportage (MER) uit. Dat klinkt misschien als weer een volgend obstakel in de realisatie van ambities, maar Stef Luijten, wethouder gemeente Bergeijk en stuurgroeplid van de RES MRE, met als focusgebied de Kempen, ziet dat anders. “Waarom zouden we nu discussies voeren over gebieden die later niet geschikt blijken? Met de informatie uit de MER kunnen we beter keuzes maken en gerichter het gesprek met inwoners en raadsleden voeren.” Milieu Effect Rapportage De RES-regio MRE is in vergelijking met veel andere regio’s vroeg gestart met het uitvoeren van de MER. Het onafhankelijke onderzoek biedt inzicht in de geschiktheid van locaties voor grootschalige opwekking van energie. Het uitvoeren van een MER is in het RES-proces niet verplicht, maar wordt wel nadrukkelijk geadviseerd. Het helpt om de plannen te kunnen integreren met omgevingsplannen en de omgevingswet die volgend jaar wordt geïmplementeerd. “Nieuwe zonne- en windmolenparken vragen om flinke uitbreidingen van zowel het landelijke als regionale elektriciteitsnet. Het inpassen van dit soort infrastructurele projecten kan tijdrovend zijn, onder andere door inspraakprocedures”, zegt Robert Aerts, strategisch adviseur energietransitie in de regio’s MRE en Noordoost-Brabant bij Enexis Netbeheer. “Wanneer de omgeving goed wordt meegenomen in de RES-plannen, kan dit het vergunningstraject versnellen.”In MRE staat dan ook een forse toename van duurzame energie op de planning, dat op het net moet worden aangesloten. In de conceptversie van de RES geeft de regio MRE een ambitie af van 2 terawattuur (TWh) duurzame opwek in 2030. Op basis van harde voorwaarden – zoals de afstand van een windmolen tot huishoudens of natuurgebieden – zijn in het conceptplan zoekgebieden voor die grootschalige opwek afgegeven. “De ervaring leert dat na de MER van die zoekgebieden er nog een aantal afvallen, omdat die gebieden een te grote impact hebben op het milieu. Uiteindelijk kunnen we als bestuurders met dit onafhankelijke onderzoek betere afwegingen maken.” Volgens Luijten is dit ook belangrijk in het betrekken van raadsleden en bewoners. “Wanneer een gebied wordt opengesteld voor duurzame opwek, vinden de bewoners dat lastig. En dat is logisch. Een goede onderbouwing waarom voor een bepaald gebied wordt gekozen, kan dan wel heel erg helpen. We hebben allemaal als stip op de horizon dat we energieneutraal willen worden. Dat daarvoor soms ook heel lastige keuzes te maken zijn, is niet te voorkomen.” Realisatie duurzame initiatieven Dit betekent overigens niet dat de voorkeursgebieden die uit de MER komen ook meteen de locaties zijn waar iets staat te gebeuren. Zodra de resultaten bekend zijn, kunnen inwoners en andere belanghebbende partijen hierop reageren. Pas daarna wordt door de afzonderlijke gemeenten bepaald welke locaties worden opengesteld, waar initiatiefnemers zich op kunnen inschrijven. “Zo is er in de gemeente Bergeijk een gebied opengesteld voor de periode van zes maanden voor het indienen van projectvoorstellen vanuit initiatiefnemers. Die projectvoorstellen moeten voldoen aan een groot aantal voorwaarden, zoals bijvoorbeeld een vooraf gevoerde dialoog met de omgeving”, legt Luijten uit. “Daarna toetsen we de projecten aan de voorwaarden en geven aan welke doorontwikkeld kunnen worden. Door dit beleid te volgen, is er zowel aandacht voor het bestuurlijke als maatschappelijk draagvlak voor initiatieven, waardoor projecten in potentie echt gerealiseerd kunnen worden.”Volgens Aerts draagt de aanpak, met eerst een MER, bij aan de haalbaarheid en betaalbaarheid van de RES-plannen. “Een van de doelen van de MER is om locatiekeuze voor duurzame opwek te concretiseren. Voor ons en de landelijke netbeheerder TenneT is dit inzicht belangrijk om duidelijk te krijgen waar netuitbreidingen nodig zijn. We investeren zo gericht mogelijk in de locaties waar de meeste potentie zit. Zo zorgen we samen voor een betaalbare en uitvoerbare energietransitie.” Richting de RES 1.0 Een duurzaam energiesysteem vraagt een stap-voor-stapaanpak. “Het belangrijkste is dat deze RES-plannen niet zomaar achter je bureau te bedenken zijn. Zorg dat je raadsleden en inwoners betrekt en over de mogelijkheden in gesprek gaat. Ook met de resultaten uit de MER is er dadelijk weer een mogelijkheid om gesprekken te starten en informatie te delen, zodat we uiteindelijk keuzes maken die van onderaf gedragen zijn”, zegt Luijten. Naar verwachting zijn de eerste resultaten van de MER in de regio MRE halverwege december 2020 bekend.Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.    

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder: lessen uit de RES-regio Noordoost-Brabant met Marieke Moorman en Robert Aerts.  Van conceptplannen naar een concreter besluit over duurzame energie in 2030. De fase waar de dertig energieregio’s in Nederland zich momenteel in bevinden binnen de ontwikkeling van de Regionale Energiestrategie (RES), is cruciaal. In de conceptplannen van de energieregio’s, die in de zomer bij het Rijk zijn aangeleverd, zit nog veel ruimte. De zoekgebieden zijn nog niet definitief of zelfs nog niet bekend en de keuze voor techniek (zon, wind) is nog niet altijd gemaakt. Richting de definitieve versie, de RES 1.0, moeten er minder vrijblijvende keuzes gemaakt worden. En dat brengt de nodige uitdagingen met zich mee. Die RES 1.0 wordt op 1 juli 2021 door de energieregio’s ingediend bij het Nationaal programma RES. “Hoe dichterbij we komen, hoe lastiger het wordt”, zegt Marieke Moorman, burgermeester gemeente Bernheze en voorzitter RES Noordoost-Brabant. In de energieregio Noordoost-Brabant is gekozen voor een lokale resultaatgerichtheid. Iedere gemeente wordt verantwoordelijk gesteld voor haar eigen ambitie. Opgeteld vormt dit het RES-bod van de regio. Deze bijzondere aanpak heeft tijdens de totstandkoming van de concept-RES al waardevolle lessen opgeleverd, die de regio helpen richting de RES 1.0. Conceptplannen De lokale ambities tezamen in de concept-RES van Noordoost-Brabant zijn goed voor een bod van 1,5 terawattuur (TWh) aan duurzame opwek in 2030. Op basis van energieverbruik, is bepaald hoeveel duurzame energie er dan per gemeente opgewekt moet worden. “Je ziet dat op deze manier gemeenten ook echt voelen dat ze aan de lat staan voor de duurzame opwek die zij in hun gemeente moeten realiseren”, licht Moorman toe. “Dat heeft enorm geholpen bij de totstandkoming van ons concept-bod. Daarnaast zie je sub-regionale samenwerkingen ontstaan tussen gemeenten om efficiënter om te gaan met de ruimte. Maar we merken wel dat nu de plannen concreet moeten worden, er meer behoefte is aan regionale afstemming en regie.” Volgens Moorman is een kip-en-ei- dilemma ontstaan dat doorbroken moet worden richting de RES 1.0. Dit heeft grotendeels te maken met de uitdaging die de netinfrastructuur met zich meebrengt. Moorman: “Netbeheerders zeggen: kom met concrete plannen, zodat we weten wat dit betekent voor de huidige en toekomstige netinfrastructuur. Terwijl wij juist aan hen vragen: wat is er nou aan huidige en toekomstige netinfrastructuur, zodat we onze plannen daarop kunnen aanpassen.”“We kunnen niet overal tegelijk ons netwerk uitbreiden en duurzame projecten aansluiten”, zegt Robert Aerts, strategisch adviseur energietransitie in de regio’s Noordoost-Brabant en Metropool Eindhoven (MRE) bij Enexis Netbeheer. “Richting de RES 1.0 is het voor ons belangrijk dat keuzes voor zowel locatie als techniek concreter worden. Zodat we onze investeringsplannen gerichter per regio kunnen opstellen.” In Noordoost-Brabant wordt nu inzichtelijk gemaakt welke initiatieven en plannen er per gemeente al zijn, zodat Enexis Netbeheer kan berekenen wat mogelijk is qua infrastructuur. “Zo zorgen we gezamenlijk voor een betaalbare energietransitie”, zegt Aerts. Regionale en lokale samenwerking Samenwerking tussen netbeheerders, RES-regio’s en initiatiefnemers van duurzame projecten, staat dan ook centraal in de energietransitie. De individuele gemeenten zien dan ook in dat het niet iets is dat ze alleen kunnen doen. “Vanuit de lokale resultaatgerichtheid, merk je nu dat we elkaar meer opzoeken”, zegt Moorman. Een project in Bernheze, Moorman’s eigen gemeente is hiervan een goed voorbeeld. “Onze gemeente grenst aan de gemeente Meierijstad. Dwars door deze gemeente loopt de Zuidwillemsvaart. Aan de overkant van het kanaal is al gekeken of er windmolens gerealiseerd kunnen worden. De gemeente heeft nu ook afstemming met ons gezocht om te zien of die mogelijkheid er ook ligt voor het kanaal aan onze kant.” Aerts vult aan: “Het is goed dat gemeenten hun eigen ambities nastreven, maar je zult zien dat locaties voor grootschalige opwek vaker op grensgebied liggen. Om de doelstellingen te realiseren, is regionale samenwerking en programmering de sleutel.” En dat stopt niet bij samenwerking en gesprekken over de technische kant van de energietransitie. Energietransitie voor iedereen “Voorop staat dat we moeten voorkomen dat de energietransitie een opgave van overheden en netbeheerders wordt”, deelt Moorman tot slot. “Het is een maatschappelijk vraagstuk. Er zijn zoveel mensen die hier een opvatting en belang bij hebben. Als het ons niet lukt om deze discussie te verbreden is de slagingskans veel kleiner.” En het slagen van de RES-plannen is nodig om Klimaatdoelstellingen te halen, benadrukt Moorman. “Stapsgewijs, op een integrale wijze, werken we richting het energiesysteem van de toekomst. Waar we op termijn met de ontwikkeling van nieuwe technieken weer nieuwe mogelijkheden hebben, moeten we ons nu voorbereiden op de aansluiting van duurzame energiebronnen; lokaal en regionaal.” Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.   

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder: lessen uit de twee RES-regio's in Limburg met Carla Brugman en Thijs van Dael. De Regionale Energiestrategie (RES) is slechts één van de onderdelen van de energietransitie. Met de minimale opwek van 35 terawattuur (TWh) duurzame energie op land in 2030 en een onderzoek naar alternatieve warmtebronnen voor aardgas, wordt een belangrijke bijdrage aan de klimaatdoelstellingen geleverd. Het daadwerkelijk halveren van de CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990, heeft echter meer voeten in de aarde.Parallel aan de RES’en wordt daarom in de verschillende energieregio’s aan andere grote – net zo urgente – opgaven gewerkt die hieraan bijdragen. Denk aan de verduurzaming van de industrie, mobiliteit en landbouw. De opgaven hebben met elkaar gemeen dat ze een flinke impact hebben op energie-infrastructuur. En dat brengt grote uitdagingen met zich mee in het realiseren van de klimaatdoelen. “De energietransitie is inmiddels zo complex. Er is meer inzicht nodig om te begrijpen waar we het met elkaar over hebben, voor nu en in de toekomst”, zegt Carla Brugman, gedeputeerde in Limburg. De provincie besloot in deze uitdaging voor Limburg de handschoen op te pakken door deze ambities samen te brengen. PES en RES   En dat gebeurt in Limburg in de vorm van een Provinciale Energiestrategie (PES); een beleidskader op basis van de eigen ambities en plannen uit het Klimaatakkoord. “We willen met de PES kaders geven, overzicht bieden en ook kunnen zien of we op de goede weg zitten”, legt Brugman uit. Limburg is opgedeeld in twee RES-regio’s, Noord- en Midden- Limburg en Zuid-Limburg. Respectievelijk hebben zij in de concept-RES de ambitie afgegeven om 1,2 en 1,5 TWh aan duurzame energie op land op te wekken in 2030. Daarnaast bevindt zich in het zuiden van Limburg Chemelot, één van de vijf landelijke industriële clusters die een grote bijdrage kan leveren aan de energietransitie. Denk aan de enorme energievraag maar ook aan de restwarmte die nu niet wordt benut. “In de PES komen dit soort onderwerpen samen. We kijken vanuit de kracht van Limburg wat de mogelijkheden zijn, zodat de energietransitie haalbaar en betaalbaar is. Daarin gaan we niet dicteren, maar faciliteren en stimuleren.”Dat begint met inzicht in de energie-infrastructuur van nu en de toekomst. De provincie heeft recent in samenwerking met onder andere Chemelot en Enexis Netbeheer een zogenoemde systeemstudie uitgevoerd. Hierin is gekeken naar de vraag en het aanbod van energie in 2020, 2030 en 2050. Door een scenariostudie zijn infrastructurele knelpunten in beeld gebracht. “Er is gekeken naar wat er concreet voor de infrastructuur nodig is”, zegt Thijs van Dael, strategisch adviseur energietransitie bij Enexis Netbeheer in Limburg. “En daarbij gaat het niet alleen om de technische kant, maar bijvoorbeeld ook hoe we knelpunten in de infrastructuur met betrokken partijen kunnen bespreken, zodat ze echt worden aangepakt. Dat is voor de duurzame ambities in Limburg van belang en dus ook zeker waardevol voor de RES-regio’s.” Belang van de energie-infrastructuur Uit de studie blijkt dan ook dat de energie-infrastructuur niet alleen een randvoorwaarde is, maar zelfs bepalend is in het realiseren van ambities. “Eerder hebben we discussies gevoerd over wie er nou eigenlijk aan de lat staat. Zijn dat de initiatieven, of moet eerst de infrastructuur ontwikkeld worden? Met dit in het achterhoofd, besloten wij sturing te bieden”, zegt Brugman. Van Dael vult aan: “Aan alle kanten in de energietransitie wordt aan onze infrastructuur getrokken. We hebben ons als netbeheerder te houden aan een wettelijk kader, dat onder andere bepaalt dat we elke aanvraag voor duurzame opwek moeten aansluiten op ons net. Het is voor ons heel belangrijk dat een partij de regie neemt om alle visie en planvorming aan de kant van gemeenten en provincie in kaart te brengen. Zodat we weten wat er nodig is.”Zo werd bijvoorbeeld duidelijk uit de studie dat er uitbreidingen nodig zijn aan 29 onderstations van Enexis Netbeheer en dat er een hoogspanningskabel van TenneT nodig is richting Zuid-Limburg. “Dit is voor ons een zeer interessante lering geweest. Die kabel is namelijk niet alleen nodig voor Chemelot, maar ook voor de regio Zuid-Limburg”, zegt Van Dael. “We maken ons nu heel druk om de grootschalige opwek van duurzame energie en de impact op onze netten. Maar door de vergaande elektrificatie, zeker met de aanwezigheid van grote energieverbruikers, gaan we straks ook een probleem krijgen met de vraag naar elektriciteit. Door deze systeemstudie kunnen we hier nu al op anticiperen.” Een andere opvallende uitkomst is dat de toepassing van waterstof voor grootschalige industrie op dit moment een te dure oplossing is en de keuze op bestaande technieken valt om de ambities voor 2030 waar te maken. Richting 2030 en daarna Met behulp van de inzichten uit de studie, wordt richting gegeven aan de energietransitie. “Het blijft een uitdaging om vraagstukken en problemen goed te kunnen vertalen richting bestuurders en inwoners. We praten veel over techniek en hoe we het boven en onder de grond gaan aanpakken, maar in deze discussies weten zelfs de experts soms niet hoe het moet”, zegt Van Dael. “De systeemstudie geeft wel een koers aan en punten waar we nu mee aan de slag kunnen. Sommigen zullen succesvoller zijn dan anderen, maar er is met de systeemstudie nu wel een technisch, en met de PES een bestuurlijk speelveld duidelijk in beeld. Dit helpt enorm en is een belangrijke les die we uit Limburg mee kunnen nemen.”“Het klinkt misschien cliché, maar we moeten ons realiseren dat we onze duurzame ambities niet alleen kunnen waarmaken”, geeft Brugman mee. “De energietransitie is groter dan de discussies die ons vandaag bezighouden. Kijk niet naar de verschillen of onmogelijkheden die er zijn. Want ja, die zijn er. Laten we kijken naar wat wél mogelijk is en de weg naar verandering volgen.” Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.    

Jolanda Diepstraten is programma manager Gedrag & Leiderschap. Dit programma draagt bij aan de wendbaarheid van onze organisatie. Dit is hard nodig, omdat de uitdagingen waarvoor we als netbeheerder staan heel anders zijn dan we van oudsher gewend zijn.Met haar werk levert Jolanda dagelijks een bijdrage aan goed werkgeverschap binnen Enexis. Naar aanleiding van het onderzoek van Management Team – de MT500 – waarin Enexis op het criterium werkgeverschap de hoogst score in de lijst haalt, stelden we haar drie vragen. 1. Wat is het eerste dat in je opkomt bij de termen werkgeverschap en Enexis?Dat doen we samen. Enexis is een organisatie met veel betrokken en bevlogen medewerkers. Overal waar je komt zie je mensen die echt hart voor de zaak hebben. De doelen zijn helder en de organisatie biedt de randvoorwaarden door een open, veilige en inspirerende omgeving te creëren. We handelen vanuit vertrouwen en bieden volop kansen om te groeien in het bedrijf. Als je iets wilt en dit kenbaar maakt, is er veel mogelijk. 2. Hoe zorgen we voor een hoge score op werkgeverschap? De menselijke maat. Er is bewust aandacht voor onderling vertrouwen, vrijheid om je uit te spreken en om te groeien als mens en als team. Naast deze open en fijne werksfeer hebben we goede arbeidsvoorwaarden met veel keuzevrijheid. In dit bedrijf kan je jezelf echt je leven lang ontwikkelen. 3. Wat voor tips heb je voor andere organisaties die op dit onderwerp willen excelleren? Investeer bewust tijd en geld in je mensen van topmanagement tot aan de werkvloer. Dit betaalt zich dubbel en dwars uit om je resultaten te behalen. Een goede werksfeer waarin iedereen zich uitspreekt, eigenaarschap neemt en zichzelf blijft ontwikkelen, dat helpt om de ambitieuze doelen te behalen in deze alsmaar veranderende wereld.  

Remco Rooker is manager INFRA in Noord-Nederland. Hij is verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van de elektriciteit en gasinfrastructuur in Groningen, Drenthe en Overijssel. Dit gebeurt samen met een zeer betrokken, vakbekwame groep collega’s.Met zijn werk, levert Remco dagelijks een  bijdrage aan de ‘excellente uitvoering’ binnen de organisatie. Naar aanleiding van het verslag van Management Team – de MT500 – waarin Enexis op het criterium excellente uitvoering de hoogste score in de lijst behaalde, stelden we hem drie vragen.1. Wat is het eerste dat in je opkomt bij de termen excellente uitvoering en Enexis? "Een veilige en snelle storingsoplossing die onze klant waardeert met een 8,3. Daarnaast een goed georganiseerde onderhoudsstrategie, waardoor we een goede planning kunnen handhaven. Krachtige innovaties die de operatie echt helpen en steeds betere communicatie en samenwerking met onze klanten."2. Hoe zorgen we voor die hoge score op excellente uitvoering? "Dat heeft denk ik te maken met de volgende aspecten: Wij hebben zeer betrokken medewerkers die het goed willen doen. We zijn twee jaar geleden begonnen met koersvaste operationele sturing met als doel: elke dag een stap beter worden, maar ook accepteren dat dit tijd kost. Dat geeft rust, vertrouwen en structureel resultaat. Binnen de gestelde kaders is juist lokaal veel ruimte om zaken zo te organiseren dat het veilig en efficiënt voor de klant gebeurt. Wij zijn een aantal jaren geleden gestart met het aanpakken van een paar taaie probleemstellingen. En een oplossing werkt alleen, als de mensen die ermee moeten werken ermee komen zodat we het daarna in andere vestigingen kunnen invoeren. Dit heeft er mede toe geleid dat wij ondanks het tekort aan technisch personeel de laatste jaren meer werk hebben kunnen doen en nog meer gaan doen." 3. Wat voor tips heb je voor andere bedrijven die op dit onderwerp willen excelleren? "Bepaal een koers en houd daaraan vast. Stel daarbij duidelijke kaders en handhaaf die ook. Deel je dilemma’s met je team en zij gaan je helpen. Stel zonder oordeel vragen aan mensen die het werk doen, en de echte oplossingen komen naar je toe. Wees eerlijk en duidelijk naar je teams. Geef mensen een gemeende waardering en investeer in opleiden, vakmanschap en in deze tijd zeker in mentale gezondheid."   

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft negentien nieuwe wijken aangewezen als Proeftuinen Aardgasvrije Wijken. Zes daarvan vallen in het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer, en bij drie daarvan is Enpuls betrokken bij de ontwikkeling en realisatie van een warmtenet. De gemeenten ontvangen voor de negentien wijken gezamenlijk bijna honderd miljoen euro voor het aardgasvrij of aardgasvrij-ready maken van de wijk. De proeftuinen zijn bedoeld om te leren hoe samen met bewoners, bedrijven, vastgoedeigenaren, woningcorporaties, netbeheerders, energieleveranciers en andere betrokken partijen een bestaande woonwijk succesvol aardgasvrij gemaakt kan worden. In oktober 2018 startten de eerste 27 gemeenten met de proeftuinen, waarvan dertien in het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer. Met de toevoeging van negentien nieuwe proeftuinen, ontstaat meer volume en variatie. Onder meer op de warmtetechnieken die worden ingezet en dat is zeer leerzaam. “De toekenning is daarnaast een mooie steun in de rug. Veel warmtenetten komen nog niet van de grond, omdat ze financieel uitdagend zijn. De proeftuinen maken het mogelijk samen gemeenten en partners warmtenetten te realiseren ”, zegt Mark Bouw, manager van Enpuls Warmte Infra.Netbeheer Nederland laat namens de gezamenlijke netbeheerders weten uit te zien naar een bijdrage aan de nieuwe proeftuinen. Om zo samen met andere partijen een praktijkervaring op te doen in de gebouwde omgeving. Wel pleit Netbeheer Nederland namens de netbeheerders voor een meer stapsgewijze aanpak richting 2030. De volgende gemeenten en wijken in ons verzorgingsgebied zijn aangewezen tot proeftuin.  Limburg Roermond De gemeente krijgt subsidie om een deel van de wijk Tegelarijeveld te verduurzamen met behulp van industriële restwarmte via een laagtemperatuur warmtenet. VenloDe gemeente krijgt subsidie voor de verduurzaming van Hagerhof-Oost. Dit gebeurt door middel van een midden-temperatuur warmtenet met thermische energie uit oppervlaktewater (aquathermie) en elektriciteit. Noord-Brabant ’s-Hertogenbosch De gemeente krijgt subsidie om de wijk Het Zand te verduurzamen. Dit gebeurt met een laagtemperatuur warmtenet, zonnewarmte en individuele warmtepompen. Bijzonder aan dit project is dat het initiatief van de bewoners komt. Groningen GroningenDe gemeente krijgt subsidie om de wijk De Wijert aardgasvrij-ready te maken. Er wordt gekeken naar isolatie- en besparingsmaatregelen in combinatie met een laag temperatuur warmtenet. Overijssel DeventerDe gemeente krijgt subsidie om de wijk Zandweerd te verduurzamen. Daarvoor wordt de restwarmte van de rioolzuiveringsinstallatie benut voor een laagtemperatuur warmtenet in combinatie met individuele warmtepompen, aquathermie en elektriciteit. Zwolle De gemeente krijgt subsidie om de wijk Berkum te verduurzamen met behulp van een midden temperatuur warmtenet in combinatie met geothermie. Er wordt gekozen voor een stapsgewijze aanpak met aandacht voor energiebesparing. Ook de Drentse gemeente De Wolden ontvangt een subsidie om de wijk Schoolkring Ansen te verduurzamen. Netbeheerder Rendo is hierbij in de lead, maar ook Enexis Netbeheer heeft hierin als verantwoordelijke beheerder van het elektriciteitsnet een rol. Enpuls is voor de ontwikkeling en realisatie van een warmtenet betrokken bij de wijken in Roermond, Deventer en ’s-Hertogenbosch. 

Marlous van der Veen is Senior Adviseur Strategie en richt zich met name op het thema Maatschappelijk verantwoord Ondernemen (MVO). Vragen waar zij dagelijks mee bezig is: hoe geven we goede invulling aan onze maatschappelijke rol? Welke ontwikkelingen komen op ons af? Hoe nemen we onze verantwoordelijkheid rondom circulariteit en onze voetafdruk?Met haar werk levert Marlous dagelijks een bijdrage aan het thema duurzaamheid binnen de organisatie. Naar aanleiding van het onderzoek van Management Team – de MT500 – waarin Enexis op het criterium duurzaamheid vijf van de vijf sterren scoort, stelden we haar drie vragen. 1. Wat is het eerste dat in je opkomt bij de termen duurzaamheid en Enexis? "Dan denk ik aan alle mensen binnen ons bedrijf die deze koppeling mogelijk maken. Van monteur tot directeur: allemaal dragen we vanuit onze eigen rol bij aan de verduurzaming van Nederland. Enexis is en blijft natuurlijk een maatschappelijk bedrijf en onze kernactiviteiten linken rechtstreeks aan de doelen van het Klimaatakkoord."2. Hoe zorgen we voor een hoge score op duurzaamheid? "Ik denk dat dit komt door de belangrijke rol van duurzaamheid in onze kernactiviteiten én vanuit onze bedrijfsvoering, in combinatie met de eerlijkheid over de spanningen die deze rol soms oplevert. We dragen niet alleen bij aan de verduurzaming van Nederland, maar kijken daarbij ook naar onze eigen impact en doen daar iets aan, bijvoorbeeld door maatschappelijk verantwoord in te kopen, gebruikte installaties te reviseren zodat ze heringezet kunnen worden en door CO₂ te beprijzen in onze investeringsbeslissingen."3. Wat voor tips heb je voor andere organisaties die op dit onderwerp willen excelleren? "Durf te staan voor je maatschappelijke impact, zowel positief als negatief. In ons geval betekent dat erkennen dat we door de energietransitie te faciliteren (positieve impact), veel extra materialen moeten inkopen (negatieve impact). Geen rooskleurig beeld, maar wel realistisch. Door daar open en transparant over te zijn ontstaat er ruimte voor initiatief: hoe kunnen we, dit wetende, die negatieve impact beperken?"  

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder: lessen uit de REKS-regio Hart van Brabant met Paul van Dijk en Christina Hoes. Binnen de Regionale Klimaat- en Energiestrategie (REKS) in Hart van Brabant, een samenwerkingsverband van negen gemeenten in Noord-Brabant, brengen we afspraken uit het Klimaatakkoord in praktijk. De CO2-uitstoot moet omlaag en dus onderzoeken we de mogelijkheden van duurzame energie. Maar waar windenergie, zonne-energie, geothermie, groen gas en waterstof bedoeld zijn om verdere klimaatverandering tegen te gaan, zijn er ook nu al veranderingen zichtbaar die onomkeerbaar zijn.Naast de omvangrijke energieopgave, moeten we ons in Nederland voorbereiden op een veranderend klimaat met wateroverlast en extreme droogte. De maatregelen voor klimaatadaptatie landen echter in hetzelfde landschap als die voor de energietransitie en dat vraagt om een integrale benadering. Maar hoe pak je dit aan? Voor de energieregio Hart van Brabant vormt dit de kern van de duurzame ambities richting 2030. Met de aanwijzing van zogenoemde energiehubs zetten zij een grote stap in de goede richting.  REKS in plaats van RES Dit begon allemaal met het toevoegen van de ‘K’ van klimaat in de energiestrategie voor Hart van Brabant. “Elke regio is uniek, en dat geldt ook voor ons” zegt Paul van Dijk, Strategisch Programma Adviseur Energietransitie bij de Gemeente Tilburg. “We vormen een economische spin-off en zijn met Tilburg en Waalwijk een logistieke hotspot. Daarnaast hebben we veel natura 2000-gebieden (beschermd natuurgebied) en zijn we een Leisure-regio met ‘De Efteling’ als attractiepark nummer één. We hebben al decennialang veel geïnvesteerd in onze omgeving en als je dat zo belangrijk vindt, dan moet je daar ook naar handelen.” De energieregio besloot als enige in Nederland verder te gaan onder de noemer REKS in plaats van RES.Ook in de conceptplannen van Hart van Brabant is die focus zichtbaar. De regio heeft een ambitie van 1 terawattuur (1 TWh) duurzame energie opwek in 2030. Dit wordt deels gerealiseerd met bestaande initiatieven, maar er moeten ook nog veel nieuwe windmolens en zonnepanelen bijkomen. “Bijzonder is dat we al redelijk goed zicht hebben op waar we die duurzame opwek kunnen realiseren”, legt Paul van Dijk uit. “We hebben daarbij gekeken naar locaties waarbij we zo min mogelijk impact maken op het landschap en klimaatadaptatie kunnen integreren. Landschapsarchitecten en energiespecialisten onderzochten de mogelijkheden voor onze regio wat ertoe heeft geleid, na uiteraard goede en intensieve afstemming binnen de regio, dat we verschillende energiehubs konden aanwijzen." In een energiehub worden verschillende technieken geclusterd.   Energiehubs In de REKS Hart van Brabant is gekozen om als één gemeente te acteren, het landschap leidend te laten zijn en de grootschalige opwek zo te plaatsen dat er systeemefficiëntie ontstaat. Dit heeft in Hart van Brabant geleid tot een negental energiehubs waarin ongeveer 40 windmolens komen te staan. “In het streven naar systeemefficiëntie kijken we met de stakeholders in de regio hoe we optimaal gebruik kunnen maken van het bestaande energienetwerk”, zegt Christina Hoes, Strategisch Adviseur Energietranstie bij Enexis Netbeheer in de regio’s Hart van Brabant en West-Brabant. “Denk hierbij aan slimme combinaties van opwek van bijvoorbeeld zon en wind, opslag, distributie en warmte. Hierdoor zijn er minder netwerkinvesteringen nodig, waardoor we de energietransitie haalbaar en betaalbaar houden.”Het grote voordeel van de energiehubs is tevens dat grote gebieden onaangetast blijven en oplossingen toekomstgericht zijn. “Energiehub De Spinder is één van de negen hubs. Naast de bestaande vier windmolens zijn er plannen voor nog eens vijf windmolens. Tevens wordt op de vuilstort biogas gewonnen en worden op de hellingen zonnepanelen geplaatst. Door de ligging van de Spinder vlakbij de logistieke centra van Tilburg, ontstaan er in de toekomst ook mogelijkheden voor waterstofopslag. En de waterplas die vlakbij ligt is mogelijk geschikt voor aquathermie”, zegt Paul van Dijk. Christina Hoes vult aan: “Door verschillende technieken te clusteren, maken we naast uitbreiding aan ons net ook optimaal gebruik van het bestaande net en dat is maatschappelijk en ruimtelijk gezien een slimme keuze.” RES 1.0 Natuurlijk ligt richting de definitieve REKS nog een belangrijke opgave om de energiehubs verder te ontwikkelen en maatschappelijk draagvlak te creëren voor plannen. “Hoe meer planzekerheid, hoe meer we proactief kunnen investeren in de uitbreiding van onze stations, maar ook in het bouwen van nieuwe stations op locaties waar nieuwe zon- en windparken worden ontwikkeld”, legt Christina Hoes uit. “Met de aanwijzing van specifieke energiehubs door de REKS Hart van Brabant, hebben we een uitgelezen kans om samen innovatieve oplossingen te bedenken en toe te passen. En dus ook écht slimme keuzes te maken in de energietransitie. Uiteraard nemen we deze ervaringen uit de regio Hart van Brabant weer mee in andere regio’s en gaan hierover graag het gesprek aan.”Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.    

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder: lessen uit de RES-regio West-Brabant met Greetje Bos en Christina Hoes. Grootschalige opwek van duurzame energie heeft een flinke impact op het Nederlandse energienet. Het aantal duurzame initiatieven dat op het net wordt aangesloten stijgt in rap tempo. En met de plannen in de Regionale Energiestrategie, neemt dit aantal alleen maar toe. In veel energieregio’s wordt duidelijk zichtbaar dat de huidige netcapaciteit hier niet op berekend is.De RES-plannen vragen dan ook om een forse uitbreiding aan het net. En dit kost geld en tijd. Ook in de energieregio West-Brabant voelt men de druk van een oplopende schaarste van netcapaciteit en dit is een flinke uitdaging in de realisatie van de RES-plannen. “Willen we onze ambities realiseren, dan moeten we de mogelijkheden in onze regio slim verdelen”, zegt Greetje Bos, wethouder gemeente Breda en voorzitter van de RES in West-Brabant. RES West-Brabant In de energieregio West-Brabant zijn in totaal zestien gemeenten vertegenwoordigd. Gezamenlijk geven zij in de concept-RES de ambitie af om in 2030 in totaal 2 terawattuur (TWh) aan duurzame energie met wind of zon op te wekken. Een groot deel hiervan is al verwezenlijkt of in een vergevorderd stadium. “Uiteraard zit in dat laatste deel de grootste uitdaging”, zegt Greetje Bos. “Sommige gemeenten zijn nu eenmaal verder dan anderen. En er is ook verschil van inzicht tussen de gemeentes om bijvoorbeeld wel of geen windmolenparken te ontwikkelen. Tussen die twee uitersten moeten we een balans zien te vinden. En daar zit ook onze kracht: we respecteren alle keuzes, maar we zoeken wel samen naar een optimale verdeling. Iedereen moet wel iets doen.”Dat er is besloten om per regio plannen in te dienen, is niet voor niets. “Iedereen staat voor een grote opgave om ambities waar te maken uit het Klimaatakkoord, zowel kleine als grote gemeenten. Maar onze netten houden niet op bij de gemeentegrens”, zegt Christina Hoes, Strategisch Adviseur Energietransitie bij Enexis Netbeheer in de regio’s West-Brabant en Hart van Brabant. “Meerdere gemeenten en zelfs regio’s maken gebruik van dezelfde stations en bij het aansluiten van nieuwe duurzame initiatieven is het van belang dat de gemeenten daar onderling rekening mee houden. En in overleg met elkaar tot slimme keuzes komen.” Regionaal slim verdelen Met de groeiende schaarste op het net, is regionale samenhang belangrijker dan ooit. “Dat we onze netten de komende twintig tot dertig jaar flink moeten uitbreiden, is duidelijk. De vraag is wat je, wanneer kunt realiseren. Waarbij we maatschappelijke kosten niet uit het oog mogen verliezen. We noemen dit ‘slim programmeren’”, zegt Christina Hoes. “Dit houdt in dat je met elkaar afstemming zoekt over mogelijke realisatie van duurzame projecten en bekijkt wat je nu kunt doen en in de toekomst.” Greetje Bos bevestigt dit: “In onze regio onderzoeken we wat we nu al kunnen, zonder de netcapaciteit verder aan te tasten. Flankerend daaraan bekijken we wat verstandig is op de middellange termijn en wat maatschappelijk gezien de meest optimale investering is. Ook als we met een schuin oog kijken naar de langere termijn, na 2030.” Dit vraagt van alle gemeenten in de regio een eenduidige en gezamenlijke aanpak. “Als we lokaal aanvragen binnenkrijgen voor een duurzaam project die een aanslag betekent op het net, dan kijken we daar zeer kritisch naar en vindt er overleg plaats met de buurtgemeenten en in de RES. We hebben ons uitdrukkelijk gecommitteerd dat wij het gesprek met elkaar voeren voordat we daar als individuele bestuurder lokaal aanspraak op maken en een vergunning afgeven.”Een voorbeeld is een duurzame initiatief van Rijkswaterstaat. “Rijkswaterstaat kwam met een voorstel een zonneweide te realiseren op een van hun vrijstaande stukken grond in Moerdijk of Breda. Dan bespreek ik dit mijn collega wethouder en geef aan dat ik het alleen toesta als het geen impact heeft op de netcapaciteit. Doet het dat wel, dan wordt het een bespreekpunt in de regio. Dit betekent overigens niet dat we zomaar nee zeggen. We denken mee over wat wél mogelijk is. Zoals bijvoorbeeld een samenwerking met het warmtebedrijf waarbij de zonne-energie wordt ingezet voor warmte, zodat het geen impact heeft op het net.” De rol van de netbeheerder De rol van de lokale overheid is dan ook regie te voeren op het wel of niet vergunnen van duurzame initiatieven. De netbeheerder draagt hieraan bij door inzicht te geven in wat qua netcapaciteit wel of niet kan. “Ik pleit dan ook voor een meer proactieve rol van de netbeheerder”, zegt Greetje Bos. “Waar de netbeheerders nu verplicht zijn de aansluitingen die worden aangevraagd te realiseren, is het efficiënter als bij een aanvraag directe communicatie tussen netbeheerder, initiatiefnemer en gemeenten op gang wordt gebracht. In goed overleg wordt de haalbaarheid van aanvragen bepaald, zonder dat die welllicht onterecht beslag leggen op de netcapaciteit. Je ziet die beweging wel steeds meer op gang komen en het ondersteunt ons enorm in het realiseren van onze ambities.”De RES-plannen overstijgen de lokale gemeenschap en het advies is dan ook op die manier te acteren. “West-Brabant is niet de enige regio waar schaarste problemen optreden. Hoe dan ook is het goed hierbij op regionale schaal te opereren”, vervolgt Christina Hoes. Nauwe samenwerking tussen de verschillende partijen is cruciaal om tot optimale oplossingen te komen. Dit zorgt voor betere en meer integrale afwegingen en uiteindelijke betere besluitvorming.”  Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.    

Enexis Netbeheer staat in de top drie beste nutsbedrijven van de MT500. Dit is een jaarlijks onderzoek naar de reputatie van Nederlandse bedrijven onder managers, beslissers en leidinggevenden. In vergelijking met vorig jaar, is Enexis Netbeheer in de categorie nutsbedrijven met één plek gestegen van de vierde naar de derde plek. In het onderzoek worden bedrijven door hun 'peers' op verschillende criteria beoordeeld: klantgerichtheid, productleiderschap, excellente uitvoering, werkgeverschap en duurzaamheid. In de categorie ‘nutsbedrijven’ scoort Enexis Netbeheer op ieder criterium de hoogste score in de lijst. In korte interviews met collega's, laten we zien hoe we ons dan ook dagelijks inzetten op de verschillende criteria. 

Maarten Noom is manager van het team ‘Regie op Systeem’. Dit team is verantwoordelijk voor Risicomanagement en het opstellen van de strategie voor assets, als het gaat om gasassets, elektra-assets en assetdata. Het team stelt bijvoorbeeld het investeringsplan van Enexis op, waarbij rekening wordt gehouden met de energietransitie. Ze maken de doorvertaling naar wat de transitie betekent voor bijvoorbeeld netwerkuitbreidingen, maar ook hoe wordt omgegaan met de gasinfrastructuur. Maarten en zijn team leveren met deze werkzaamheden een bijdrage aan het 'productleiderschap' van de organisatie. Naar aanleiding van het verslag van Management Team – de MT500 – waarin Enexis op het criterium productleiderschap de hoogste score in de lijst behaalde, stelden we Maarten drie vragen.    1. Wat is het eerste dat in je opkomt bij de termen productleiderschap en Enexis? "De energietransitie. Dit vraagt namelijk om nieuwe producten en diensten. Denk bijvoorbeeld aan aansluitingen voor laadpunten voor elektrische auto’s, groen gas, maar ook flexibiliteitsdiensten (slimme manieren om duurzame opwek van energie op het net aan te sluiten) en Open Data. Met die data kunnen we steeds meer informatie over ons net delen met de buitenwereld. Enexis werkt hier hard aan, omdat we geloven dat de energietransitie alleen lukt als we samenwerken." 2. Hoe zorgen we voor die hoge score op productleiderschap?  "Enexis is pragmatisch, maar wel met het oog op de toekomst. We houden ervan om de mouwen op te stropen en proberen met onze omgeving slimme oplossingen te verzinnen. De mensen die bij Enexis werken zitten er ook echt met een maatschappelijk doel en dat motiveert natuurlijk."  3. Wat voor tips heb je voor andere organisaties die op dit onderwerp willen excelleren? "De basis moet goed zijn. We proberen echt om bij nieuwe producten in de basis goede keuzes te maken die toekomstbestendig zijn. Zoals ook bij de DaLi box, een apparaat waarmee we op afstand het net kunnen uitlezen en openbare verlichting kunnen schakelen. We hebben daar al vroeg cybersecurity principes op toegepast waardoor we een toekomstbestendige oplossing hebben. We maken vaak producten die tien, vijftien jaar en soms wel vijftig jaar in het net zitten. Dan moet je niet om de haverklap terug moeten. Er mislukt ook zeker wel eens wat, of we stoppen ergens mee. Maar dan is er weer wat geleerd."  

In het Klimaatakkoord hebben gemeenten een regisserende rol gekregen bij de verduurzaming van woningen. Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, heeft in samenwerking met voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal een praktisch proces en ondersteunende middelen ontwikkeld voor een collectieve wijkaanpak met groepen bewoners: de Slimme Wijken Aanpak. Daarin staat een stap-voor-stap benadering met isolatiemaatregelen centraal.  De Slimme Wijken Aanpak wordt kosteloos aangeboden aan gemeenten en hun energieloketten. Met de Slimme Wijken Aanpak krijgen gemeenten een proces-aanpak met aandacht voor onder andere duidelijke communicatie en het meenemen van andere belangen van inwoners dan alleen verduurzaming van hun woning. Ook de bundeling van het marktaanbod maakt deel uit van de aanpak. Netbeheerders, waaronder Enexis Netbeheer, krijgen door deze aanpak eerder zicht op hoe zij de noodzakelijke aanpassingen aan de energie-infrastructuur (zoals kabels, leidingen en transformatoren) in wijken efficiënt kunnen uitvoeren om de energietransitie zowel haalbaar als betaalbaar te houden. Stapsgewijs Uit de onderliggende visie van Enpuls blijkt dat de opgave tot 2030 (anderhalf miljoen woningen aardgasvrij-klaar) vraagt om een aanpak die stapsgewijs kan worden opgevoerd. Dat kan door te starten met groepen bewoners die ‘voorzichtig positief’ staan tegenover de warmtetransitie en hen een concreet handelingsperspectief te geven door hun woning stap-voor-stap te isoleren. Volgens Enpuls moeten gemeenten extra financiële ruimte krijgen om die stapsgewijze aanpak mogelijk te maken, bijvoorbeeld voor begeleiding van bewonersgroepen en onafhankelijk energieadvies. Kansrijke groepen bewoners De wijkaanpak begint met het selecteren van groepen bewoners die vrijwel zeker bereid zijn om mee te doen aan de verduurzaming van hun woning. Daarvoor is een datatool ontwikkeld die socio-demografische data combineert waaruit een ‘verwachte adoptiegraad’ kan worden afgeleid. Daarnaast is het mogelijk wijken te segmenteren op bredere sociale kenmerken. De groep ‘sociale volgers’ bijvoorbeeld, wil in principe wel aan de slag met verduurzaming, maar wacht op een begrijpelijk stappenplan van de gemeente. Deze groep is vaak ook terughoudend vanwege de vele commerciële aanbieders. Woningtypes In een volgende fase benadert een team van de gemeente bewonersgroepen of bestaande samenwerkingsverbanden (zoals een energiecoöperatie) waarbij maatregelpakketten voorgesteld worden. Enpuls heeft, in samenwerking met Milieu Centraal, voor de 17 woningtypes in Nederland een standaardpakket laten berekenen waarmee het warmteverlies c.q. de warmtevraag omlaag gebracht kan worden naar de nieuwe standaard die landelijk in voorbereiding is. Isolatiemaatregelen vormen de basis van het pakket, evenals een stap-voor-stap uitvoering. Zo is er bijvoorbeeld de mogelijkheid om enkele isolatiemaatregelen te combineren met de aanschaf van zonnepanelen. Bewoners bepalen dus hun eigen pakket en tempo. Als er overeenstemming binnen een bewonersgroep is bereikt over de maatregelen en mogelijk bepaalde wijkverbeteringen, kan de collectieve inkoop beginnen. Gemeenten treden daarbij faciliterend op. Green Deal Cor Brockhoven, manager Wijkaanpak van Enpuls: “Deze aanpak gaat het gemeenten een stuk gemakkelijker maken om inwoners concreet op weg te helpen. Een praktische begeleiding vanuit de gemeente met oog voor de sociale context van de warmtetransitie, is waar veel inwoners op wachten. Ik hoop dat er daarnaast landelijke steun komt voor het financieren de collectieve wijkaanpak. Gemeenten hebben nu echt nog te weinig middelen om er een succes van te maken. We zullen dus een green deal nodig hebben om de CO2 reductie voor de gebouwde omgeving in 2030 voor elkaar te krijgen.” Meer informatie op: www.enpuls.nl/slimmewijken    

Het is haalbaar om alle duurzaam opgewekte energie van een woonwijk lokaal op te slaan en te verbruiken. Maar op dit moment is het gebruik van een thuis- of buurtbatterij om elektriciteit in op te slaan nog niet rendabel. Dat zijn de belangrijkste uitkomsten van de pilot GridFlex in Heeten. Hierin is gekeken of een hele wijk zelfvoorzienend kan zijn als het gaat om opwek en verbruik van elektriciteit. Pilotopzet De GridFlex-pilot startte in 2017 en duurde in totaal meer dan drie jaar. Alle 49 huishoudens van de nieuwe wijk Veldegge in Heeten (Overijssel) deden eraan mee.  Deze huishoudens werden gestimuleerd om opgewekte en opgeslagen elektriciteit van de wijk op een gunstig moment te gebruiken. Hier werden verschillende middelen voor ingezet: een energiemanagementsysteem, twee energietariefsystemen, een speciale app, zonnepanelen en batterijen bij de bewoners in huis. Hiervoor werden onder andere innovatieve en duurzame zeezoutbatterijen geplaatst. Betrokken bewoners De pilot kon rekenen op steun van de buurt. Alle buurtbewoners wilden meedoen aan het project. Loeck Tomassen van Energiecoöperatie Endona: “Betrokken burgers zijn net zo belangrijk als technologische innovaties. We hebben hierin gedurende de hele pilot intensief opgetrokken met buurtbewoners. De persoonlijke aanpak was hierin erg belangrijk.” Verbruikspiek afgevlakt GridFlex levert belangrijke inzichten op met het oog op de energietransitie. Michiel van Dam, innovatiemanager van Enexis Netbeheer: “De ‘nul op de wijktrafo’ – de wijkvariant van ‘nul op de meter’ – haalden we helaas niet. Het systeem bleek wel een mooie manier om de (enorme) pieken in het energieverbruik af te vlakken. En dat is precies waar wij als netbeheerder graag meer inzicht in willen krijgen. Als inwoners van een wijk gezamenlijk kunnen zorgen voor een beter gespreide belasting op het energienet, dan is een kostbare verzwaring van het elektriciteitsnet op verschillende plaatsen waarschijnlijk minder hard nodig.” Twee energietariefsystemen getest Tijdens de pilot werden twee tariefsystemen getest. Bij het eerste systeem waren de transportkosten van de elektriciteit voor de deelnemers afhankelijk van de elektriciteitsvraag op het net. De kosten stegen en daalden als ook de vraag naar elektriciteit veranderde. Om dit mogelijk te maken kreeg de pilot een ontheffing van de overheid. Bij het tweede prijssysteem werden de deelnemers gestimuleerd om de energie van hun zonnepanelen te delen. Het verschil in aankoop- en verkoopprijs van de energie werd toegerekend aan de opwekker (50%) en de afnemer (50%). Deze berekenmethode was voor beide partijen gunstiger dan het terugleveren of afnemen van energie van het energienet. Belangrijke randvoorwaarde bij beide tariefsystemen was dat de totale kosten voor de gebruikers nooit hoger zouden zijn dan de reguliere kosten. Meer speelruimte essentieel Victor Reijnders, onderzoeker aan de Universiteit Twente, bedacht de rekenmethode en onderzocht de resultaten van de pilot: “Het eerste systeem werkte het beste bij het afvlakken van pieken. Het tweede bleek het meest efficiënt om de lokaal opgewekte energie binnen de wijk te houden. Voor de toekomst lijkt het dus slim om te zoeken naar een combinatie van beide.” Van Dam merkt daarbij op: “De tariefproposities werkten, maar we konden alleen sturen op de transportvergoeding. Dat bleek tijdens de pilot te beperkt. We moeten daar dus nog een oplossing voor vinden.” Integratie batterijen blijft obstakel De grootste technische barrière die overwonnen moest worden was de aansturing van de zeezoutbatterijen. Van Dam: “De integratie van de compleet nieuwe en milieuvriendelijke zeezoutbatterijen in een energiemanagementsysteem bleek een heikel punt.” De inzet van batterijen kan volgens de pilotpartners veel verschil maken bij het terugdringen van elektriciteitspieken. Maar de winst die ermee te behalen is, is momenteel nog te klein om de aanschafwaarde terug te verdienen. Dit wordt anders als de salderingsregeling wordt afgeschaft en mogelijk ook als er een ander tarievenstelsel komt. Deelnemers aan GridFlex Aan de GridFlex-pilot namen de volgende partijen deel: Enexis Netbeheer, Energie Coöperatie Endona, Universiteit Twente,  bewoners in beweging krijgen met stichting Buurkracht, specialist in energieproduct- en procesinnovaties Dr Ten, ontwikkelaar van de app ICT Group, ondernemerscoöperatie Escozon en energietransitieversneller Enpuls. Het pilotprogramma werd uitgevoerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland met subsidie van het Ministerie van Economische Zaken, Regeling Nationale EZ-subsidies en Topsector Energiesubsidie.  

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder: lessen uit de RES-regio Groningen met Hielke Westra en Greetje Bronsema.De ambities van de dertig energieregio’s voor grootschalige opwek van duurzame energie op land zijn afgegeven. Waar die zonne- en windmolenparken daadwerkelijk geplaatst kunnen worden, is nog een punt van discussie. De ruimtelijke inpassing en dan met name het maatschappelijke draagvlak dat hierbij komt kijken, is een grote uitdaging waar iedere RES-regio richting de RES 1.0 mee te maken heeft. Hoe kunnen gemeenten en stakeholders hiermee omgaan? Welke rol kan de netbeheerder hierin spelen en hoe betrek je inwoners bij de plannen? “De kunst is om bewoners in een zo vroeg mogelijk stadium te betrekken en te zorgen voor lokaal eigendom”, zegt Hielke Westra, wethouder van de gemeente Westerkwartier en voorzitter van de RES-stuurgroep in Groningen. Er bestaat alleen niet één oplossing om dat ook werkelijk te realiseren; iedere regio heeft immers te maken met andere uitdagingen en situaties. “Diverse oplossingen zetten wel een stap in de goede richting, en dat helpt.” RES Groningen Net zoals in de andere RES-regio’s, is ook in Groningen het maatschappelijke draagvlak onderwerp van gesprek. De aardgaswinning staat scherp op het netvlies en tegelijkertijd zijn de RES-ambities hoog: 5,7 TWh duurzame opwek in 2030. “Het urgentiebesef is zeker aanwezig in Groningen. Dat zie ik in Westerkwartier, maar ook zeker als RES-voorzitter in geheel Groningen. We willen van het aardgas af en we leveren daar met onze plannen een belangrijke bijdrage aan. Tegelijkertijd bestaat de angst dat het grote impact op het landschap heeft.” Van de twaalf deelnemende gemeenten, zijn er drie die besloten hebben om tegen de concept-RES te stemmen. Een aantal gemeenten heeft het concept in eerste instantie alleen ter kennisneming aangenomen. “En hier moeten we natuurlijk wat mee, zeker omdat deze gemeenten hebben aangegeven het gevoel te hebben voor een derde keer een wingewest te worden”, benadrukt Westra. Een eerstvolgende stap is om de verschillende landschapstypes in kaart te brengen en van daaruit de zoekgebieden voor duurzame opwek binnen de RES inzichtelijk te maken.Lokale participatie is daarin extra belangrijk. Zodra een duurzaam initiatief daadwerkelijk meerwaarde heeft voor de gemeente en de inwoners, zijn de reacties positief. “Je kunt zonnepanelen mooi vinden of niet, maar ze zien er opeens wel een stuk mooier uit als ze ook wat opleveren”, zegt Greetje Bronsema, strategisch adviseur energietransitie bij Enexis Netbeheer in de regio’s Drenthe en Groningen. “Als je zelf deelgenoot bent van een zonne-initiatief is er veel meer bereidheid om met plannen aan de slag te gaan, en dat geldt ook voor de gemeenten.” Zo zijn er in de RES-regio Groningen al diverse parken deels in particulier eigendom en neemt participatie in ‘zon op bedrijfsdak’ een toevlucht door lokale energiecoöperaties.Om dit verder te stimuleren, is een van de eisen in het Klimaatakkoord dat duurzame projecten die worden meegenomen in de RES, voor vijftig procent in handen zijn van de inwoners of lokale bedrijven in plaats van grote projectontwikkelaars. “In onze concept-RES pleiten we dan ook voor juridische instrumenten om hier nog sterker op te kunnen sturen”, legt Westra uit. Het goede voorbeeld Naast die juridische handvatten, moet er natuurlijk ook sprake zijn van welwillendheid. “En dat is precies de reden om bewoners in een zo vroeg mogelijk stadium aan te haken.” Dat ervaart Westra ook in de gemeente Westerkwartier. Voor veel inwoners is de RES nog een ‘te-ver-van-hun-bed-show’ en is niet duidelijk wat de plannen betekenen voor de gemeente of de woonwijk. “In onze gemeente hebben we daarom verschillende bewonersavonden georganiseerd, waarbij we de bewoners mee laten kijken naar de opties die er zijn in onze omgeving voor hernieuwbare elektriciteit.”Op een van de bewonersavonden werd ook Enexis Netbeheer uitgenodigd om uitleg te geven over het energienet en de toekomstige energiebehoefte van een woonwijk. “We leggen dan uit hoeveel kabels er al in de straat liggen, wat de impact op het net is bij een toenemende energievraag in de wijk en wat de impact van duurzame initiatieven is”, zegt Bronsema. “Als je bij de start inwoners meeneemt op verkenningstocht, ontstaat er meer begrip. En dat geldt ook voor de momenten waarop blijkt dat een initiatief pas later aangesloten kan worden, omdat wij het netwerk samen met de landelijke netbeheerder eerst moeten uitbreiden. Met elkaar in gesprek blijven, onderzoeken wat de mogelijkheden zijn en hoe we elkaar hierin kunnen helpen, is dan rand voorwaardelijk. ” Richting RES 1.0 In Westerkwartier heeft de aanpak geleid tot een unaniem besluit rondom duurzame opwek in de omgeving, dat vervolgens als input dient voor de RES. “Maar ik onderstreep ook dat er niet één oplossing is om draagvlak te realiseren. Wat we wel kunnen doen, is bewoners uitgebreider informeren, ze betrekken en ze vooral veel voorbeelden laten zien”, zegt Westra. Vooral nu de conceptplannen van de RES steeds concreter worden en er meer duidelijkheid komt over mogelijke locaties voor zonne- en windparken is het gesprek met bewoners van grote betekenis.     Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.    

In de interviewserie 'Acht lessen uit de RES'en', gaan we met experts uit de energieregio's in ons verzorgingsgebied in gesprek over de uitdagingen binnen de Regionale Energiestrategie (RES). Hieronder de lessen uit de RES-regio Drenthe met Riek Siertsema en Greetje Bronsema.Geld dat je nu uitgeeft, leen je van de toekomst. De vertegenwoordiger van ‘Jong RES*’ schudt met deze uitspraak in een presentatie de stakeholders in de energieregio Drenthe wakker. De plannen in de Regionale Energiestrategie (RES) zijn gericht op de toekomst. Ze vragen om slimme investeringen. Maar wat slim is, ligt voor iedere betrokken partij in de RES net iets anders.Net als van Jong RES is de input van stakeholders van belang om slimme keuzes te maken. De gemeenten, provincie en waterschappen zijn besluitvormend in de RES, maar zij kunnen niet zonder de betrokkenheid van alle partijen. Een zonnepark realiseren vraagt bijvoorbeeld om inpassing in het landschap, ruimte op het energienet, lokale participatie, een goede planning, en ga zo maar door. De constante afstemming tussen stakeholders over de (on)mogelijkheden is dan ook cruciaal om grootschalige duurzame plannen te realiseren. En dit is niet altijd gemakkelijk, zo heeft de regio Drenthe ervaren. Gaandeweg hebben zij wel een goede manier gevonden hiermee om te gaan. * Jong RES is een groep jonge vrijwilligers die zich inzet om de stem van de toekomst mee te laten klinken in de Regionale Energiestrategieën (RES). In Drenthe sloot de partij aan in de RES-stuurgroep.  De ambitie en uitdaging In de RES-regio Drenthe ligt de ambitie om in 2030 tenminste 3,45 terrawattuur (TWh) duurzame energie aan zon en wind op te wekken. Dat is ongeveer tien procent van de landelijke opgave (35 TWh) en bijna 25 procent van het huidige energieverbruik in de regio. Voor een groot deel (tachtig procent) bestaat die opwek uit projecten die al gerealiseerd zijn, vergund zijn of in de vergunningsfase zitten. “De grootste uitdaging zit in de overige twintig procent”, licht Riek Siertsema, voorzitter van de Drentse Energietafel toe. “Hiervoor is nog geen locatie aangewezen, of is er in sommige gevallen ook nog niet bekend welke techniek (zon of wind) wordt ingezet.” Die onzekerheid maakt het lastig om inzicht te krijgen in de haalbaarheid en betaalbaarheid van de ambities.Om die onzekerheid weg te nemen, is constante afstemming hard nodig. “Dit zagen we ook bij het concept bod”, zegt Greetje Bronsema, strategisch adviseur energietransitie voor de regio’s Groningen en Drenthe bij Enexis Netbeheer. “Bij een eerste doorrekening van de plannen door Enexis Netbeheer, zagen we een verschil in aantallen van initiatieven die bij ons een aansluiting in aanvraag hebben en de initiatieven die de gemeenten in de RES-ambitie hebben opgenomen. Dit had te maken met het tijdsaspect in de aanvraagprocedure bij de gemeente en de netbeheerder. We hadden kortere lijntjes nodig met de betrokken gemeenten om duidelijkheid te krijgen. Welke plannen zijn haalbaar op de huidige netsituatie en waarvoor zijn uitbreidingen regionaal of landelijk nodig? Inmiddels is dit probleem verholpen. Onze huidige samenwerking heeft dit in de hand gewerkt.” De Drentse Energietafel        De samenwerking in Drenthe is dan ook bijzonder te noemen. “We hebben in Drenthe gezegd dat we allemaal gelijkwaardig aan tafel willen zitten”, zegt Siertsema, die als onafhankelijke expert optreedt als voorzitter van de Drentse Energietafel; het bestuurlijke orgaan in de RES Drenthe. “Anders dan in de meeste regio’s, zijn alle betrokken partijen uit de regio vertegenwoordigd in de besluitvormende stuurgroep. We kunnen hierdoor snel met elkaar schakelen. Er ontstaat wederzijds begrip en vertrouwen, doordat iedereen op hetzelfde niveau geïnformeerd wordt.”Natuurlijk kostte het tijd om met zo’n grote groep een goede samenwerking te vinden, maar inmiddels werpt het zijn vruchten af. “Er zitten partijen aan tafel die de belangen van veel verschillende mensen behartigen. Denk aan milieuorganisaties, woningcoöperaties, energiecoöperaties, jongeren en ga zo maar door”, zegt Siertsema. Bronsema vult aan: “En door die korte lijntjes, werden we bijvoorbeeld uitgenodigd door de Natuur & Milieufederatie om een presentatie te verzorgen. We legden uit wat uitbreidingen op het net eigenlijk betekenen. Stel je voor: een trafostation in een woonwijk kan nu ongeveer vierhonderd woningen voorzien van elektriciteit. Komen daar voor iedere woning elektrische auto’s en warmtepompen bij, dan wordt dat station twee of drie keer zo groot. Dat vraagt planologisch gezien nogal wat en dan kunnen er slimmere oplossingen zijn, zoals een warmtenet. Met ruimtelijke inpassing wordt in de RES nog weinig rekening gehouden. Door eerder inzicht te kunnen geven in wat de gevolgen zijn van bepaalde oplossingen, kunnen we samen slimmere keuzes maken, waar direct een groter draagvlak voor is.” De weg naar RES 1.0 In Drenthe levert de samenstelling van de stuurgroep begrip en wederzijds vertrouwen op. Dit helpt enorm om samen de weg richting de RES 1.0 te doorlopen. Maar hiermee zijn ze er nog niet. “Het is de vraag of er straks een RES-bod ligt dat we dan ook met z’n allen tekenen, of dat de partijen alleen tekenen voor het deel waar zij verantwoordelijk voor gesteld willen worden. Daar moeten we nog een weg in zien te vinden en ook het maatschappelijk draagvlak speelt hierin een grote rol”, zegt Siertsema. “Het belangrijkste is dat we met elkaar blijven meedenken. Ook voor ons betekent het dat onze rol als netbeheerder een andere dimensie krijgt. Maar dit is nodig om gezamenlijk de plannen van 2030 en daarna te realiseren”, zegt Bronsema.Benieuwd naar de andere interviews over de RES? Bekijk hier het overzicht.    

In ons Investeringsplan 2020-2030 voor onze energienetten maken wij inzichtelijk hoe we knelpunten op het elektriciteitsnet slagvaardig aanpakken en het net uitbreiden.  Wij zagen de afgelopen 2 jaar een verdubbeling van het aangesloten duurzame productievermogen aan zonne- en windenergie op onze netten. Deze groei zal de komende tijd naar verwachting verder versnellen. Ons Investeringsplan bevat de benodigde investeringen tot 2030 om de capaciteit van de netten uit te breiden. Slim gebruik netcapaciteit en regie op uitvoering Het oplossen van de knelpunten kost veel geld en tijd, zeker op hoogspanningsniveau. Helaas is netcongestie voor de kortere termijn een realiteit die snelle en grootschalige elektrificatie binnen een bestaand systeem met zich meebrengt. Het is daarom van belang dat we slimmer omgaan met de bestaande netcapaciteit en dat er meer regie is op de uitvoering. Daarom pleiten wij voor het concretiseren van de RES-plannen want dit helpt ons proactief te investeren op de lange termijn door rekening te houden met de verwachte groei van duurzame opwek. Want we staan voor belangrijke keuzes over de energie-infrastructuur die gepaard gaan met miljardeninvesteringen. Keuzes die we maar één keer afgewogen en vanuit een integrale blik kunnen maken. Onzekerheden en snelle ontwikkelingen Hoe de energievoorziening er in de toekomst uit gaat zien, is onzeker. Er is een integrale visie nodig op het energiesysteem van de toekomst om de juiste investeringsbeslissingen te nemen. “Ons Investeringsplan tot 2030 ligt dan ook niet vast, maar vormt een momentopname; de geplande investeringen worden continu aangepast aan de laatste inzichten, waaronder de informatie uit de Regionale Energie Strategieën. Daarom verschijnt er elke twee jaar een nieuwe editie van het Investeringsplan”, aldus Han Slootweg, directeur Asset Management van Enexis Netbeheer. Visuele weergave per provincie Bekijk hieronder de visuele weergave per provincie. Dit document vormt een samenvatting van de belangrijkste investeringen op onze hoogspanningsstations per provincie.

Enexis Netbeheer en TenneT breiden de capaciteit van het elektriciteitsnet in de omgeving van Delfzijl fors uit. Dit jaar nog komt er 270 megawatt (gelijk aan het elektriciteitsverbruik van 270.000 huishoudens) aan extra capaciteit bij op het hoog- en middenspanningsstation in Weiwerd. Daarnaast realiseert Enexis Netbeheer een nieuw verdeelstation in Heveskes (in de buurt van Chemie Park Delfzijl). Dankzij beide ontwikkelingen is er voldoende capaciteit om alle klanten en initiatieven in het gebied aan te sluiten en dragen de netbeheerders bij aan de vergroening van de industrie. In nauwe samenwerking met Groningen Seaports en de provincie Groningen zijn de landelijke netbeheerder TenneT en regionale netbeheerder Enexis al enkele jaren bezig om voldoende netcapaciteit te realiseren voor Delfzijl en omgeving. Dat is nodig om aan de sterk toegenomen vraag te kunnen voldoen – zowel bij grootschalige afnemers als opwekkers van duurzame elektriciteit. Daar zijn nu belangrijke stappen in gezet.  Grootste station van Enexis Netbeheer Voor Enexis Netbeheer is verdeelstation (hoog- en middenspanning) Weiwerd – na ingebruikname van de uitbreiding -  qua transportcapaciteit het grootste station van Enexis Netbeheer. Enexis Netbeheer en TenneT hebben in 2018 opdracht gegeven tot het vergroten van de transportcapaciteit van station Weiwerd, vooral noodzakelijk door de grote toename van zonnevelden en windmolens in het gebied. De uitbreiding van station Weiwerd is aan het einde van dit jaar gerealiseerd en in gebruik. Hiermee komt er voldoende ruimte om de zonneparken en windmolens in het gebied rond Delfzijl aan te sluiten die zich bij Enexis Netbeheer gemeld hebben. Aansluitcapaciteit vergroot door nieuw station in Heveskes Naast de capaciteitsuitbreiding in Weiwerd, investeert Enexis Netbeheer 2,1 miljoen euro in een nieuwe verdeelstation in Heveskes. Dit nieuwe station is vooral bedoeld voor het aansluiten van grootschalige afnemers van elektriciteit die zich in het industrie- en havengebied (gaan) vestigen. Het nieuwe verdeelstation wordt in het eerste kwartaal van 2022 in bedrijf genomen. Hiermee bereidt Enexis Netbeheer zich voor op de toekomstige groei van de bedrijvigheid in dit gebied.  Ogen gericht op de toekomst Het havengebied Delfzijl is aangewezen als energiepoort en als groeiregio voor de chemische industrie. Werkgelegenheid is voor de provincie Groningen van groot belang. Daarvoor zijn nieuwe bedrijven nodig in het gebied. Bedrijven die veelal afhankelijk zijn van (duurzame) elektriciteit. Groningen Seaports, TenneT, Enexis Netbeheer en de provincie Groningen werken intensief samen om op de toekomstige groei van de regio te anticiperen. Hierdoor weten de partijen tijdig welke verdere netuitbreidingen of andere oplossingen er in de toekomst noodzakelijk zijn. Energietransitie en economisch perspectief Ook wordt in Delfzijl en omgeving vol ingezet op het vergroenen en verduurzamen van de chemische industrie. Zo wordt er onder meer gewerkt aan de ontwikkeling van de grootste, groene waterstofketen van Europa. Talloze projecten op het gebied van waterstof en vergroening van de industrie staan op het punt om gerealiseerd te worden. Daarmee kan deze regio een enorme bijdrage leveren aan de energietransitie, werkgelegenheid en het creëren van een nieuw economisch perspectief. Foto is gemaakt door TenneT.   

Anita den Hoed is senior adviseur Inkoop en mede verantwoordelijk voor de totstandkoming van het MVI-beleid. “In zeer korte tijd was ons MVI-beleid een feit. Enerzijds door een pragmatische aanpak in een multidisciplinair team met onder meer Inkoop, ICT, Asset Management en Facility Management. Anderzijds door op te schrijven wat we al jaren doen. Ook zonder ‘beleid’ werkten wij samen met leveranciers aan grotere duurzaamheid, gelijke kansen en het verkleinen van CO2-uitstoot. Toch zijn we erg blij dat het vastgelegd werd. Er is focus op de gezamenlijke doelen en we voeren betere gesprekken met onze leveranciers. CONCRETE AFSPRAKEN IN MVI-ADDENDUM De kracht van ons beleid ligt in de eenvoud. We maken geen ingewikkelde afspraken met leveranciers en leggen zo min mogelijk op. We vragen leveranciers juist om zélf met voorstellen te komen voor hun bijdrage op de drie pijlers ‘mens, materiaal en milieu’. We worden dagelijks verrast door hun creativiteit. Zo wordt beleid ineens heel praktisch en toepasbaar. De afspraken die we maken met leveranciers na een aanbesteding leggen we vast in een MVI-addendum en evalueren we periodiek om de ontwikkeling te volgen. Is het bijvoorbeeld gelukt om medewerkers ouder dan 65 jaar in te zetten? En waar loop je in de praktijk tegenaan? Samen zetten we kleine stappen. HIER KRIJG JE ALTIJD EEN GLIMLACH VAN Van (bijna) 100% circulair kabelafdek-band tot het participeren in de Green Deal Circulair Inkopen: van maatschappelijk verantwoord inkopen krijg ik áltijd een glimlach op mijn gezicht. Dat komt omdat je samen werkt aan verbetering en vernieuwing. Iedereen kan bijdragen om de keten duurzamer te maken. Een voorbeeld: onze post en groenvoorziening wordt grotendeels uitgevoerd door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Hoe gaaf is dat?

Aflevering vijf van de podcast Energie in 2030 Niet iedereen zit te wachten op een windmolen- of zonnepark in de achtertuin. Toch moet de CO2-uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 zijn gehalveerd. De grootschalige opwek van duurzame elektriciteit speelt hierin nu eenmaal een belangrijke rol. Het is een complexe puzzel die in de vorm van een Regionale Energiestrategie (RES) langzaam maar zeker wordt gelegd. De vraag is: gaan we het redden?Deze vraag staat dan ook centraal in de vijfde aflevering van de podcast ‘Energie in 2030’. In deze aflevering gaat Daphne Verreth, manager Energietransitie en Netwerken, in gesprek met Tijs de Bree, gedeputeerde bij de provincie Overijssel. Ze duiken dieper in de uitdagingen van het RES-proces en kijken optimistisch vooruit naar het energielandschap in 2030.  De Regionale Energiestrategie Eerst even terug naar het begin: wat is de RES en waar staan we nu? Als onderdeel van het Klimaatakkoord is afgesproken dat de dertig energieregio’s in Nederland onderzoeken waar en hoe duurzame energie opgewekt kan worden op land. In totaal moeten de regio’s in 2030 tenminste 35 Terrawattuur (TWh) duurzame energie opwekken. Ter verbeelding: dit staat gelijk aan de jaarlijkse productie van bijna 38.000 voetbalvelden vol met zonnepanelen. Een ander vraagstuk in de RES is welke alternatieve warmtebronnen er zijn voor verwarming van gebouwen en woningen op aardgas.Op 1 juni 2020 hebben de meeste energieregio’s de concepten van de RES ingediend. Op 1 oktober worden de plannen bestuurlijk geaccordeerd, waarna de regio’s werken naar een definitieve versie: de RES 1.0. De RES 1.0 moet op 1 juli 2021 worden ingediend. Op dit moment worden de conceptversies geanalyseerd en wordt feedback verzameld om zo de plannen te verfijnen. Denk bijvoorbeeld aan concretere locaties voor wind- en zonneparken. Enexis Netbeheer is één van die partijen die de regio’s van steeds meer waardevolle inzichten voorziet. “We bieden inzicht in de impact die plannen hebben op het elektriciteitsnet, de benodigde uitbreidingen, de tijd die hiervoor nodig is en de maatschappelijke kosten die hierbij komen kijken”, zegt Daphne Verreth.  Meer wind en meer draagvlak Die input is nodig om klimaatdoelstellingen niet alleen op papier, maar ook in de praktijk te realiseren. “De plannen zijn ambitieus: de tien energieregio’s in Enexis-gebied alleen al zorgen voor zeventig procent van de landelijke gestelde doelstellingen. Er is daarbij echter nog onvoldoende rekening gehouden met de impact op het net”, zegt Verreth. “Zo wordt er massaal ingezet op zonne-energie, terwijl voor dezelfde hoeveelheid groene energie er drie keer zoveel netcapaciteit nodig is dan wanneer je kiest voor wind. Dit terwijl de capaciteit op het net nu zeer beperkt is. De plannen zijn haalbaar, maar vragen om flinke uitbreidingen en die kosten geld en tijd en dat kan efficiënter. Ook daarom is het belangrijk om in de RES hier goed over te overleggen en we hebben hierin als netbeheerder dan ook een belangrijke adviesrol.”Dat er massaal wordt gekozen voor zon, heeft voornamelijk te maken met het maatschappelijke draagvlak. “Een windmolenpark is vrij omstreden”, legt Tijs de Bree uit. Het gevolg is dat er eerder bezwaren komen en vergunningsprocedures vertraagd worden. Dit betekent dat het langer duurt voordat uitbreidingen aan het net of nieuwe stations gerealiseerd kunnen worden. Volgens De Bree vraagt dit om lokale participatie: “Zodra een windmolenpark wordt opgezet door een lokale partij, is het herkenbaar en volgen er minder bezwaren. Zo zagen we dat bijvoorbeeld ook in het project ‘Nieuwleusen Synergie’. Dit windmolenproject, leidde uiteindelijk maar tot één zienswijze bij de Raad van State, waardoor we sneller van start kunnen met de realisatie. Dit komt doordat de mensen zelf met dit project aan de slag zijn gegaan en het rendement ook in de regio zelf is neergedaald.” Richting 2030 Dit klinkt eenvoudig, maar heeft nog wat voeten in de aarde. Zo is een regierol vanuit de provincie of gemeente van belang, waarbij dit soort projecten volledig worden verankerd in omgevings- en bestemmingsplannen van de gemeente. De netbeheerder op zijn beurt levert meer inzicht in welke locaties geschikt zijn om duurzame projecten te realiseren.“Dit samenspel maakt de RES zo uniek. Het draait allemaal om transparantie en samenwerking. De plannen liggen er, de ambitie is groot, en als dit is waar we vanaf nu allemaal voor kunnen gaan, dan moeten we het wel halen”, zegt Verreth.Benieuwd naar het volledige gesprek tussen Verreth en De Bree, luister dan hier naar de podcast!   

Vijf provinciale en 23 gemeentelijke aandeelhouders hebben vandaag het eerste deel van een zogenaamde converteerbare hybride lening aan Enexis Holding verstrekt. Het tweede deel volgt, na besluitvormingstrajecten bij de aandeelhouders, naar verwachting eind november 2020. In totaal gaat het om €500 miljoen. De aandeelhouders voorzien Enexis Holding hiermee van een belangrijke financiële impuls die helpt bij het realiseren van de energietransitie. Specifieke lening geeft flexibiliteit In de afgelopen periode hebben de aandeelhouders en Enexis Holding de mogelijkheden tot versterking van het eigen vermogen van Enexis Holding verkend. Dat heeft geleid tot een verzoek aan alle aandeelhouders om een converteerbare hybride lening te verstrekken. Zo zorgen de aandeelhouders en Enexis Holding er samen voor dat het eigen vermogen van Enexis Holding wordt versterkt als dat nodig is. Niet te vroeg en ook niet te laat. Vandaag is dus het eerste deel van deze lening afgesloten voor een totaalbedrag van ruim € 421 miljoen, met een rentepercentage van 2,15%. De gevraagde € 500 miljoen zal naar verwachting eind november 2020 worden volgemaakt. Energietransitie vergt extra investeringen De energietransitie heeft grote impact op de netbeheerders en dus ook op Enexis Holding. Denk aan de aanleg van wind- en zonneparken, maar ook aan klanten die zelf energie opwekken of aan de toename van warmtepompen en laadpalen voor elektrische auto’s. Hierdoor is meer geld nodig om te investeren in voorzieningen die het net geschikt maken voor deze veranderende energiestromen. Daarnaast blijft Enexis Netbeheer natuurlijk investeren in het reguliere onderhoud en uitbreidingen die nodig zijn voor een veilig en betrouwbaar netwerk. Financieringsopgave via verschillende sporen Al deze veranderingen vragen een structureel hoger activiteiten- en investeringsniveau. Enexis Groep volgt hiervoor verschillende sporen. Allereerst verbetert Enexis Groep continu haar efficiency om uitgaven te beperken. Het netwerkbedrijf werkt daarnaast aan innovaties die netuitbreidingen zo kosteneffectief mogelijk maken en ervoor zorgen dat het huidige elektriciteitsnetwerk optimaal benut wordt. Verder overleggen de netbeheerders met de overheid over een regulering die beter past bij de energietransitie. Tenslotte is Enexis Holding in gesprek met verschillende stakeholders over de financieringsmogelijkheden van de energietransitie. De samenwerking tussen de aandeelhouders en Enexis Holding, en het afsluiten van deze aandeelhouderslening, past binnen dit laatste spoor en is een belangrijke stap voor het mogelijk maken van de energietransitie.

Werkzaamheden energietransitie gaan onverminderd door, bedrijfsimpact corona beperkt Enexis Groep ziet in de eerste helft van 2020 een stijging van het gerealiseerde werkpakket tot € 403 miljoen; een toename van € 21 miljoen ten opzichte van de eerste helft van 2019. De energietransitie zet ondanks de coronacrisis onverminderd door. De verwachting is dat de coronacrisis geen materiële impact heeft op het financieel resultaat. Veilige en betrouwbare energievoorziening, ook tijdens corona Als gevolg van het coronavirus is in maart 2020 een aantal werkzaamheden uit voorzorg voor de gezondheid van klanten en medewerkers stilgelegd, waaronder het installeren van slimme meters. Wij zijn trots op het snelle aanpassingsvermogen van medewerkers en aannemers. Hierdoor konden kritieke werkprocessen wel doorgaan en bleef de veiligheid en de leveringszekerheid van gas en elektriciteit voortdurend gegarandeerd. In mei 2020 zijn alle werkzaamheden weer opgestart. Wel wordt enige vertraging verwacht bij een aantal projecten door de uitgestelde levering van transformatoren en andere materialen. Accent op gebalanceerde afwegingen Nieuwe duurzame initiatieven meldden zich bij Enexis Netbeheer voor een aansluiting en energieregio’s presenteerden hun concept-energiestrategieën. Peter Vermaat, CEO Enexis Groep: ”Op dit moment zien we dat de energieregio’s een voorkeur hebben voor zonne-energie en minder voor windenergie. Wij doen er alles aan om de plannen te realiseren, al stelt dit ons voor een aantal uitdagingen. Omdat het in Nederland veel vaker waait dan dat de zon schijnt, produceert een windpark drie keer zoveel stroom als een zonnepark van hetzelfde vermogen. Om tot dezelfde duurzame elektriciteitsproductie te komen moeten er dus veel meer zonneparken op het elektriciteitsnet worden aangesloten. Dat vraagt om drie keer zoveel netcapaciteit, ruimte voor kabels, elektriciteitsstations, werkzaamheden en bijbehorende maatschappelijke kosten. Omdat we in de toekomst niet alles met elektriciteit kunnen oplossen, blijft Enexis pleiten voor een energiemix met duurzame gassen, zoals groen gas en waterstof. Het gasnet kan hierin bij veel wijken ook in de toekomst een rol spelen. Hierdoor houden we de energietransitie betaalbaar.“ Enexis Netbeheer blijft investeren in de netten De transitie naar de energievoorziening van de toekomst blijft vragen om grote investeringen in de netten. Er zijn meer netuitbreidingen en maatwerkaansluitingen nodig om te kunnen blijven voldoen aan de hogere klantvraag in combinatie met meer Duurzaam op Land projecten. Om de benodigde investeringen te kunnen blijven financieren, is het zekerstellen van een solide kredietwaardigheid een belangrijk fundament. Om die reden heeft Enexis Holding aan haar aandeelhouders gevraagd om het vermogen van het netwerkbedrijf te versterken met een converteerbare hybride aandeelhouderslening van € 500 miljoen. Deze zal naar verwachting in het tweede halfjaar van 2020 worden uitgegeven. Daarnaast is in juni een eerste groene obligatielening uitgegeven van eveneens € 500 miljoen met een looptijd tot juni 2032. Beide instrumenten versterken de financieringsstructuur, het behoud van het sterke kredietrisicoprofiel (A+ credit rating van Standard & Poor’s en een Aa3 credit rating van Moody’s) en dragen daarmee bij aan de realisatie van de energietransitie.

Miljoenen mensen en duizenden bedrijven zijn al volop bezig met een schone economie. Ook Enexis Groep doet mee. We ondersteunen de campagne ‘duurzame doorstart’ en laten zien wat wij doen voor een betere wereld. Positieve initiatieven een zetje geven om Nederland duurzamer en sterker te maken, dát vinden we belangrijk. Samen met tientallen organisaties ondersteunen we de nieuwe campagne van de NVDE ‘Geef Nederland een duurzame doorstart’. Want dit is het moment om door te pakken met de schone economie. En als de politiek de voorwaarden schept, gaat het nog veel sneller.

In het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer komen steeds meer aanvragen binnen voor een nieuwbouwwoning zonder aardgas. In het eerste halfjaar van 2020 werden 13.844 (82%) nieuwbouwwoningen in ons verzorgingsgebied zonder aardgas-aansluiting aangevraagd. In dezelfde periode 2018 en 2019 waren dit er respectievelijk 3.213 (51%) en 4.736 (60%). Een forse stijging. > overzicht cijfers 2020, 2019 & 2018  

Geert Bukkems is teammanager bij Herinzet en vanaf het begin betrokken. “Het gebeurde zo’n tien jaar geleden. Er was een tekort aan transformatorhuisjes, dus we moesten creatief zijn. Bij een kleine groep collega’s ontstond het idee om gebruikte materialen - die zich ophoopten bij onze leverancier – te reviseren. Een compleet huisje werd uit elkaar gehaald, schoongemaakt en gemoderniseerd. Dan kom je er ineens achter dat ‘verouderde’ installaties nog heel goed bruikbaar zijn. Het probleem is vaak dat onderdelen niet meer verkrijgbaar zijn en daarmee een complete installatie wordt afgeschreven. Dat is toch doodzonde! Wat klein begon Ons kleine initiatief bleek succesvol en groeide snel. We maakten een website waarop je transformatorhuisjes op maat kon samenstellen. Net zoals een nieuwe. Je kiest zelf de middenspanningsinstallatie, de transformator, alles er op en er aan. En we zijn gestart om componenten te gaan reviseren. Denk aan lasscheiders of vermogensschakelaars. We bouwen nu complete verdeelstations, beheren de strategische noodvoorraad en verzorgen het onderhoud. Dat laatste is niet onbelangrijk, want de kennis van oudere onderdelen - die soms wel 40 jaar dienst doen - hebben wij gewoon in huis en is bij de leverancier vaak al niet meer aanwezig. Twee rechterhanden Het succes van ons reviseerwerk werd snel zichtbaar. Ook voor onze directie. Want behalve een flinke kostenbesparing werd herinzet onderdeel van de duurzaamheidsagenda. Dit is circulair ten top én we doen ‘goed werk’. We gaan zuinig om met onze spullen en benutten daarmee de gehele levensduur van materialen die schaars zijn. Inmiddels is ons team uitgegroeid tot meer dan 15 man met maintenance engineers, technisch specialisten, uitvoerders. Wat we allemaal gemeen hebben is twee rechterhanden en passie voor sleutelen en techniek!”    

Lokale productie van groene waterstof bij wind- en zonneparken biedt kansen voor netbeheerders om congestieproblematiek in de regio Emmen op te lossen en de energietransitie te versnellen. Bestaande gasinfrastructuur kan worden hergebruikt voor transport en opslag van groene waterstof. Aanvoer groene waterstof zorgt ook voor snelle verduurzaming lokale industrie, zoals op dit moment wordt verkend in het GZI Next project te Emmen. Een studie van DNV GL in opdracht van Enexis Netbeheer, Gasunie en NAM toont aan dat lokale waterstofproductie door middel van elektrolyse dichtbij wind- en zonneparken kansen biedt voor beheerders van elektriciteitsnetten en voor het decarboniseren van de industrie. Deze studie richt zich op de congestieproblematiek in de regio Emmen, waar in kader van het project GZI Next wordt gewerkt aan het verduurzamen van het energie-systeem door middel van groene waterstof. Uit de studie blijkt dat lokale waterstofproductie en hergebruik van bestaande gasinfrastructuur een kortere doorlooptijd heeft dan een verzwaring van het elektriciteitsnet. Hierdoor kunnen wind- en zonneparken in Emmen sneller worden aangesloten op het net. Een bijkomend voordeel is dat de lokaal geproduceerde groene waterstof via de bestaande gasinfrastructuur geleverd kan worden aan nabijgelegen industrie en daarmee kan bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen.Een van de uitdagingen voor netbeheerders is dat de grote toename van zonne- en windenergie kan leiden tot congestieproblemen in het net waardoor verzwaring van het lokale en regionale net nodig is. In deze studie zijn voor de regio Emmen drie oplossingen met elkaar vergeleken om deze congestieproblematiek op te lossen: Volledig elektrische oplossing Directe elektriciteitsaansluiting en lokale verzwaring van het elektriciteitsnetwerk. Lokale waterstofoplossingElektrolyser op dezelfde locatie als waar duurzame energie wordt opgewekt. Centrale waterstofoplossingElektrolyser op een centrale locatie bij de waterstofverbruikers. Uit de studie blijkt dat de volledig elektrische oplossing het meest kosteneffectief is maar dat dit in gebieden met een tekort aan netcapaciteit wel 5 tot 10 jaar kan duren. In Emmen, waar op dit moment congestieproblemen zijn, blijkt een waterstofoplossing technisch een haalbaar alternatief voor het aansluiten van zonne- en windparken. Het zorgt daar vooral voor een snellere aansluiting op het net. De aansluiting met een elektrolyser kan namelijk binnen 2 jaar worden gerealiseerd.Waterstofoplossingen zijn op dit moment nog relatief kostbaar, maar de verwachting is dat de kosten van waterstofoplossingen lager zullen worden door verdere professionalisering, technologische ontwikkelingen en door toename van het aantal en de grootte van elektrolysers. Tevens zullen subsidies voor duurzame energie zoals groene waterstof en ontmoediging van de inzet van fossiele energie in de industrie positieve effecten hebben op de business case voor waterstofoplossingen.Gasleidingen zoals die van de NAM en Gasunie hebben voldoende capaciteit en kunnen tegen relatief lage kosten omgebouwd worden voor transport van grote hoeveelheden waterstof. Tevens biedt de gasinfrastructuur mogelijkheden voor opslag of buffering van energie (enkele dagen tot een week) en biedt daarmee de broodnodige flexibiliteit voor het energiesysteem.De managementsamenvatting van de haalbaarheidsstudie kan hier worden gedownload.  

Het is voor consumenten, scholen en andere organisaties weer mogelijk een bezoek te plannen aan de Enexis Huizen in Zwolle en Maastricht. In maart 2020 werden de huizen gesloten vanwege het coronavirus. Er zijn verschillende maatregelen getroffen om op een veilige manier, in lijn met de RIVM-richtlijnen, gasten weer te ontvangen. De Enexis Huizen zijn goede locaties om inspiratie op te doen voor het verduurzamen van de woning of om meer te leren over duurzame energie.  “We zijn erg blij dat we de huizen weer kunnen openen”, zegt Kea Broeksema, gastvrouw Enexis Huis Zwolle. “We kregen de laatste paar weken alweer veel aanvragen om de huizen te bezoeken. Dat is dan ook de positieve kant van corona: veel mensen maken nu plannen om hun woning te verduurzamen.” “In Zwolle geven we advies over verduurzamingsmogelijkheden voor nieuwbouw en bestaande bouw. In het Enexis Huis Limburg gaat de aandacht vooral naar verduurzaming van de bestaande, oudere woning”, zegt Eline Gielissen, gastvrouw Enexis Huis Limburg. “Zelfs met kleine aanpassingen aan de woning is het mogelijk veel energie te besparen. Juist nu mensen veel thuis zijn, willen we hen stimuleren hiermee aan de slag te gaan. De Enexis Huizen vormen een mooie bron van inspiratie. Het voegt dan ook veel toe om geïnteresseerden weer op locatie te kunnen ontvangen.” Maatregelen Om bezoekers veilig te kunnen ontvangen, is signing in de woningen aangebracht. Bezoekers worden hiermee geattendeerd op veiligheid en de anderhalve meter afstand. Daarnaast zijn richtlijnen opgesteld die bij aankomst met de bezoekers worden gedeeld en is er voldoende infectiemiddel aanwezig.Meer weten over de opening van de Enexis Huizen? 

Mogelijk ruimte voor 30% meer zonnepanelen Netbeheerders Enexis en Liander gaan samen met producenten van groene stroom experimenteren met het dimmen van zonneparken. Dit zogenaamde curtailen houdt in dat tijdens pieken op het elektriciteitsnet de teruglevercapaciteit van een zonnepark iets teruggeschroefd wordt. Met deze maatregel kunnen de netbeheerders in de toekomst naar verwachting meer wind- en zonneparken aansluiten op het net, ook op plekken waar volgens de geldende normen nu geen ruimte is.De energietransitie gaat snel, op steeds meer plaatsen wordt op grote schaal stroom opgewekt met windmolens en zonnepanelen. Het Nederlandse net is hier in het verleden niet voor ontworpen, waardoor knelpunten ontstaan omdat de capaciteit onvoldoende is. Om alle producenten van groene stroom ruimte op het net te geven, breiden Liander en Enexis Netbeheer hun elektriciteitsnetten de komende jaren voor honderden miljoenen euro’s uit. Daarnaast werken de netbeheerders aan diverse innovaties en slimme oplossingen om het net efficiënter te gebruiken en meer producenten aan te sluiten. Liander en Enexis Netbeheer doen deze zomer samen met producenten van zonnestroom proeven met Distributed Energy Resource-sturing oftewel DER-sturing, een vorm van curtailment die onder andere in Duitsland en België al veelvuldig wordt toegepast. Efficiënter gebruik van het elektriciteitsnet Op dit moment is het uitgangspunt dat producenten van duurzame energie ook tijdens een piek in de opwek al hun energie kunnen terugleveren aan het net. De hoogste pieken, op erg zonnige en/of winderige dagen, treden doorgaans slechts een handvol keren per jaar op. Dat betekent dat de capaciteit van het elektriciteitsnet gedurende de rest van het jaar niet volledig wordt gebruikt. Met DER-sturing worden deze hoogste pieken afgetopt door de productie van de opwekinstallaties te dimmen. Hierdoor kan het elektriciteitsnet veel efficiënter gebruikt worden. Door enkele procenten van de jaarlijkse energieproductie op te offeren, kan er naar verwachting tot 30% meer capaciteit aan duurzame opwekinstallaties worden aangesloten. Zowel Enexis Netbeheer als Liander gaan in verschillende pilots deze potentie in de praktijk toetsen. In de tussentijd gaan beide netbeheerders uiteraard ook door met het verzwaren van het elektriciteitsnet. Pilot Enexis Netbeheer Han Slootweg, directeur netwerkstrategie bij Enexis Netbeheer: “Dit is voor ons een erg interessante pilot. We investeren volop in netuitbreidingen, maar het grote voordeel van curtailment is dat het extra mogelijkheden schept op het bestaande net. Die zijn snel beschikbaar, terwijl uitbreiding van de netcapaciteit zomaar een aantal jaren doorlooptijd kan kosten. Curtailment helpt ons om snel weer zonneparken aan te sluiten op plekken waar het net nu vol is en om de energietransitie betaalbaar te houden.”Voor meer informatie over de curtailmentpilot van Enexis Netbeheer, bekijk onderaan de animatie.  Pilot Liander Liander test de DER-regeling deze zomer bij twee grote zonnedaken. Een productie-installatie op een bedrijfsdak met 2 MVA aan zonnepanelen bij Nijmegen en een zonnedak van 600kW van een veehouder in Friesland. Liander test bij beide de technische werking en doet zo inzicht op hoe een netbeheerder veilig meer ruimte kan maken voor opwek zonder veel af te regelen bij één klant.

De Raad van Commissarissen van Enexis Groep heeft besloten om per 1 september 2020 Rutger van der Leeuw (43) als Chief Operating Officer (COO) en Jeroen Sanders (46) als Chief Transition Officer (CTO) te benoemen. Hiermee wordt de Raad van Bestuur uitgebreid naar vier leden. Om de klimaatdoelen te kunnen realiseren, ligt er een onverminderd grote opgave aan de operationele kant van de organisatie. De COO wordt verantwoordelijk voor alle technische en klantoperaties. Deze rol gaat ingevuld worden door Rutger van der Leeuw , die brede ervaring heeft met het volledige operationele proces bij Enexis. Voordat Rutger in 2016 Directeur Infra bij Enexis Netbeheer werd, bekleedde hij de functies van Directeur Klant & Markt en Manager Inkoop. Eerder was Rutger werkzaam in diverse managementposities bij KPN.Jeroen Sanders zal zich als CTO gaan richten op de toekomst van het energiesysteem en alles wat er nodig is om de organisatie klaar te maken om snel op ontwikkelingen in te kunnen spelen. Jeroen is op dit moment werkzaam als Directeur ICT bij Enexis Groep, een positie die hij sinds 2017 vervult. Daarvoor was hij actief als Algemeen directeur van Endinet, Manager Duurzaam bij Fudura en in verschillende managementposities bij Edon en Essent.Verder maakt de Raad van Commissarissen bekend dat Maarten Blacquière (CFO) zijn taken begin 2021 wil gaan overdragen. Hij wordt opgevolgd door Mariëlle Vogt (54) die begin 2021 zal toetreden tot de Raad van Bestuur van Enexis Groep. Mariëlle is nu ruim drie jaar werkzaam als Directeur Financiën bij Enexis. Daarvoor bekleedde zij de positie van Financieel directeur bij de TU Delft. Eerder werkte Mariëlle geruime tijd voor KPN in diverse financiële posities.Maarten Blacquière: “Na 8 jaar mede leiding te hebben gegeven aan Enexis voelt dit voor mij als een natuurlijk moment om het stokje over te gaan dragen. Met een uitgebreide Raad van Bestuur die met Enexis de volgende fase van de energietransitie ingaat breekt er een nieuwe periode aan. Ik wil daarin zorgen voor continuïteit binnen de Raad van Bestuur en tevens de ruimte geven aan een nieuw team. Ik ben er trots op dat ons directieteam een kweekvijver voor talent is gebleken met drie directeuren die de stap maken naar een positie in de Raad van Bestuur.” Het is nog niet bekend wat de volgende functie van Maarten zal zijn.Ook Piet Moerland, voorzitter van de Raad Commissarissen, is verheugd dat het gelukt is om op deze drie posities in de Raad van Bestuur mensen uit eigen gelederen te benoemen: ”Met dit versterkte leiderschapsteam maken we de organisatie klaar voor de transformatie die nodig is en borgen we continuïteit binnen de organisatie. We zijn Maarten zeer erkentelijk voor zijn belangrijke bijdrage. Samen met Peter Vermaat heeft hij het bedrijf op bevlogen wijze geleid en een nieuwe richting gegeven. De operationele activiteiten zijn met bijna 50% gegroeid ten opzichte van 2015 en het veiligheidsbewustzijn is fors verbeterd. Enexis heeft een solide financieel fundament, wat noodzakelijk is om de broodnodige toekomstige investeringen in het energienet te kunnen financieren. Wij wensen Maarten alle goeds voor de toekomst en waarderen het zeer dat er de komende maanden ruim gelegenheid is om een goede overdracht te borgen.”Met ingang van 1 september 2020 bestaat de Raad van Bestuur van Enexis Groep uit vier leden: een CEO (Evert den Boer), een CFO (Maarten Blacquière), een COO (Rutger van der Leeuw) en een CTO (Jeroen Sanders).De Ondernemingsraad en de Aandeelhouderscommissie hebben beiden een positief advies gegeven over de voorgenomen aanstelling van Rutger, Jeroen en Mariëlle (van links naar rechts op bovenstaande afbeelding).   

De drie winnende concepten van de Enpuls Challenge 2020 zijn bekend. De winnaars zijn: Tarnoc, een volledig elektrische, enorm efficiënte verwarmingsketel die uitstekend toepasbaar is in bestaande woningen. CityBarge, een uitgekiend stadstransportsysteem met moderne elektrische vrachtscheepjes die aloude kanalen en grachten benutten. En i.Leco, slimme software waarmee buurten en bewoners zoveel mogelijk hun zelf opgewekte energie kunnen gebruiken.De Enpuls Challenge werd dit jaar voor de derde keer georganiseerd. De winnende concepten zijn vernieuwende oplossingen voor verduurzaming van bestaande woningen en goederenvervoer, en de energietransitie op lokaal niveau.De teams achter deze concepten krijgen negen maanden begeleiding door experts bij Enpuls (onderdeel van Enexis Groep) en een ontwikkelbudget van €50.000. Hun namen zijn gisteren tijdens een livestream bekend gemaakt. De livestream is hier terug te kijken. Winnaar 1: Tarnoc De turbineketel van Tarnoc won in maart ook De Warmtewissel, een prijsvraag van acht Brabantse woningcorporaties. De all electric ketel kon wel eens hét antwoord zijn om mensen te verleiden sneller hun huis te verduurzamen. "Bij veel bestaande bouw is dit moeilijk zonder grote ingrepen", zegt jurylid Alexander Savelkoul van Enpuls. Een team uit Delft werkt hard aan de ontwikkeling. De Tarnoc maakt geen gebruik van aardgas. De turbineketel is enorm efficiënt en vervangt heel simpel de oude cv-ketel. Extra apparaten naast de ketel of aan de buitengevel – zoals bij verschillende types warmtepompen - zijn niet nodig. De turbineketel levert water met hoge temperatuur, voor je verwarming, keukenkraan en badkamer. Je kunt bestaande radiatoren en thermostaten gewoon blijven gebruiken. Een van de uitdagingen is nog wel het grote elektrische vermogen dat nodig is. Savelkoul: "Enpuls kan goed helpen om het concept niet alleen technisch verder te ontwikkelen, maar om hierbij ook vanuit klanten te denken. Zodat het echt een bruikbaar product wordt. Daarmee gaan we graag samen aan de slag." Winnaar 2: i.Leco i.Leco, de tweede winnaar van de Enpuls Challenge, heeft een concept ontwikkeld om vraag en aanbod van lokaal opgewekte zonnestroom beter op elkaar af te stemmen. De i.Leco-software maakt lokale opwek en verbruik van stroom inzichtelijk en zorgt er met een soort marktplaats voor dat energieverbruikers hun stroom kunnen kopen bij lokale opwekkers. Savelkoul: "Dat past heel mooi in onze visie over lokale opwek en hoe je mensen meekrijgt in de energietransitie." Buurtinitiatieven kunnen met dit Belgische concept bijvoorbeeld echt aantonen dat ze maximaal zelfvoorzienend zijn en kunnen besparen op stroomgebruik. "Dit kan aanstekelijk werken, zodat meer buren enthousiast worden en meedoen." Winnaar 3: CityBarge De elektrische vrachtboten van CityBarge gaan via grachten en ander stadswater bedrijven bevoorraden. Dat is tenminste het idee achter dit prijswinnende concept uit Delft. Savelkoul: "Stadswater is nu vaak voorbehouden voor pleziervaart, maar het is natuurlijk ook prima infrastructuur voor deze duurzame manier van bevoorraden, vanuit een centraal gelegen hub. Als je zo vrachtauto’s en bestelbusjes die op diesel rijden uit de stad kunt krijgen, is dat mooi. Denk aan bevoorrading van winkels en horeca, maar ook afvalinzameling en aanvoer van bouwmaterialen. In sommige plaatsen wordt water al wel benut op deze manier, maar niet zo integraal en duurzaam. Dit idee kan internationaal weleens enorme impact krijgen. Het concept zit nog in de ontwikkelfase, maar is voor ons heel interessant. Het sluit perfect aan op onze visie op elektrificering van vrachtvervoer." Over de Enpuls Challenge De energietransitie is een uitdaging die vraagt om veel creativiteit en toewijding. Enpuls werkt samen met andere partijen om kansrijke energieconcepten op een hoger niveau te brengen, tot een product of dienst rijp is voor de markt. Met de Enpuls Challenge komen innovatieve ideeën in beeld: de wedstrijd daagt professionals, start-ups, scale-ups, gevestigde bedrijven, studenten en kennisinstituten uit om met verfrissende ideeën voor versnelling van de energietransitie te komen. Deze keer waren er vier categorieën: mobiliteit, gebouwde omgeving, efficiënte energiesystemen en de duurzame wereld.De jury selecteerde vorige maand acht concepten uit liefst veertig inzendingen. In voorgaande jaren was er een dag waarin deze geselecteerden hun inzending mochten pitchen in Lab.073, waar Enpuls gevestigd is. Maar in coronatijd kon dit niet doorgaan. "Nu ging alles via videobellen. Ook de jury kon niet fysiek bijeenkomen. De Enpuls Challenge heeft er niet onder geleden, de oogst is ondanks corona zelfs groter dan vorig jaar. Daarmee zijn we erg tevreden", zegt jurylid Alexander Savelkoul van Enpuls. "Het niveau van de inzendingen was erg hoog. Er zaten sterke ideeën bij en over de breedte zijn het sterke teams die aan de concepten werken." Over Enpuls Enpuls is een jonge, onafhankelijke organisatie van visionairs, businessdenkers en conceptontwikkelaars die de energietransitie helpen versnellen. Enpuls is opgericht in 2016 en onderdeel van Enexis Groep. In totaal telt de organisatie ruim 40 professionals werkzaam vanuit LAB.073 in ’s-Hertogenbosch. Door te pionieren en te innoveren draagt Enpuls bij aan de stapsgewijze realisatie van een CO2-vrije samenleving. Dat vraagt om een brede blik op duurzaamheid. We zien onszelf als actieve aanjager, oprechte verbinder en betrokken gesprekspartner voor de markt, overheid, netbeheerders en woningcorporaties. Focus ligt op de thema’s duurzame gebiedsontwikkeling, het efficiënte energiesysteem en mobiliteit. Samen met relevante kennispartners geeft de organisatie richting aan het energiedebat met goed onderbouwde visies en onderzoeken. Met die kennis en ervaring ontwikkelt Enpuls schaalbare concepten die overgedragen worden aan marktpartijen en overheden. Ons parool voor de energietransitie is: iedereen kan meedoen en iedereen gaat meedoen.  

Enexis Holding heeft vandaag haar eerste groene obligatielening (Green Bond) uitgegeven. Deze groene lening van 500 miljoen euro heeft een looptijd van 12 jaar en een couponrente van 0,625%. Het geld wordt besteed aan projecten die een bijdrage leveren aan het verduurzamen van de energievoorziening.  De Green Bond wordt gebruikt om te investeren in projecten die bijdragen aan het verhogen van het aandeel duurzame energie in de netten van Enexis, zoals netuitbreidingen ten behoeve van wind- en zonneparken. Daarnaast wordt de opbrengst gebruikt voor het verslimmen van het net met behulp van onder andere Distributie Automatisering (DA) en de uitrol van slimme meters.Het voor deze obligatie opgestelde Green Finance Framework*, stelt Enexis Holding ook in staat in de toekomst groene obligaties uit te zetten. Het Framework is beoordeeld door ISS-ESG* en heeft van deze onafhankelijke rating agency een positieve opinie gekregen. Deze groene obligatie draagt daarbij volgens ISS-ESG  ‘significant’ bij aan het behalen van de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Dat past bij de Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen-strategie van Enexis om een actieve bijdrage te leveren aan de realisatie van de SDG’s. Maarten Blacquière, CFO en lid Raad van Bestuur Enexis Groep: “Het uitgeven van deze groene obligatielening onderstreept dat wij het als maatschappelijk bedrijf belangrijk vinden om een partner te zijn in de energietransitie en onze verantwoordelijkheid te nemen in de verduurzaming van onze bedrijfsvoering. Wij zijn dan ook verheugd over de grote interesse voor deze groene lening. Daarmee laten investeerders zien dat ook zij, naast een solide financieel beleid, duurzaamheid hoog in het vaandel hebben staan.”  De Green Bond wordt genoteerd aan Euronext Amsterdam.*Meer informatie over het Green Finance Framework en de beoordeling door ISS-ESG, is hier te vinden.   

De piekbelasting van het thuis opladen van elektrische auto’s kan met zo’n 40 procent verlaagd worden als gebruikt gemaakt wordt van ‘smart charging’. Dat blijkt uit de pilot ‘Flexibel laden achter de meter’. Hierdoor kunnen er in potentie veel meer elektrische auto’s tegelijkertijd worden opgeladen zonder dat het elektriciteitsnet verzwaard wordt. Het bijzondere is dat EV-rijders hun laadgedrag hier nauwelijks voor hoeven aan te passen. De pilot is een gezamenlijk initiatief van marktpartij Maxem, Enexis Netbeheer, Enpuls en ElaadNL. Het doel van de proef was om de laadsnelheid van elektrische auto’s aan te passen aan de actuele belasting van het elektriciteitsnet – zonder dat de eindgebruiker hier veel van zou merken.Het unieke van de pilot is dat voor het eerst is aangetoond dat elektrische auto’s thuis succesvol aangestuurd kunnen worden via een signaal van de netbeheerder – om zo bij te dragen aan het verlagen van de piekbelasting op het net. Dat werkt als volgt: gedurende de pilot gebruikten 138 huishoudens een energiemanagementsysteem (EMS), dat de energiestromen binnen het huis regelt. Dit EMS werd door Enexis Netbeheer gevoed met informatie over de beschikbare netcapaciteit. De laadsnelheid voor elektrische auto’s werd vervolgens aangepast op de capaciteit van het net en de overige netbelasting in de buurt. piekuren  Tijdens de piekuren (tussen 17.00 en 21.00 uur ’s avonds) is de stroomvraag in de wijk hoog en is er dus minder capaciteit om alle elektrische voertuigen in de wijk tegelijkertijd op vol vermogen op te laden. Bij slim laden wordt de laadsnelheid dan aanzienlijk verlaagd. Dat is doorgaans geen probleem, want elektrische auto’s zijn meestal de hele avond en nacht aangesloten aan het laadpunt, terwijl ze maar een beperkt aantal uren hoeven te laden. Gebruikers kregen tijdens de pilot een zogeheten flex-knop. Hiermee konden ze de auto alsnog op de normale snelheid laten laden indien dit noodzakelijk was. Piekbelasting met 40% verlaagd, deelnemers tevreden De pilot laat zien dat laadsturing via een EMS goed werkt bij thuislaadpunten. In deze proef is gewerkt met een ondergrens van de laadsnelheid van 6 ampère. In deze situatie daalt de piekbelasting al met 40%. In de toekomst zal het aantal ladende auto’s in een wijk nog hoger zijn. Bovendien is het technisch mogelijk om de laadtijd (in zijn geheel) te verschuiven buiten de piekuren. Dan zijn dus nog hogere percentages mogelijk. Annabel van Zante, namens Enpuls projectleider van de proef: “We zijn blij dat door middel van Smart Charging thuis, de piekbelasting op het netwerk aanzienlijk kan worden verlaagd. De technische mogelijkheden nemen in de komende jaren verder toe, waardoor we verwachten dat de afname van de piekbelasting zelfs nóg groter kan worden.”Uit het onderzoek blijkt bovendien dat de deelnemers over het algemeen een positieve houding hebben tegenover slim laden: 84% van de deelnemers geeft aan in de toekomst gebruik te willen (blijven) maken van slim laden en 81% raadt andere elektrische rijders aan om hier gebruik van te maken. Opschalen Om een oplossing zoals deze uiteindelijk op te schalen, is het van belang dat er een eenduidig communicatieprotocol komt dat íedere netbeheerder kan gebruiken om met élk energiemanagementsysteem te communiceren. Op deze manier kan het slim laden van thuislaadpunten bijdragen aan een stabiel elektriciteitsnet. Bekijk alle onderzoeksresultaten en de samenvatting van het onderzoek hier.  

De Raad van Commissarissen van Enexis Groep is voornemens om Evert den Boer (50) te benoemen als CEO en Voorzitter van de Raad van Bestuur. Evert den Boer volgt per 1 september 2020 Peter Vermaat op die, zoals eerder reeds aangekondigd, heeft besloten om zijn werkzaamheden medio dit jaar te willen overdragen aan een opvolger.Evert den Boer is op dit moment CEO bij Greenchoice, producent en leverancier van duurzame energie en een grote speler in de decentrale opwek daarvan. Een positie die hij sinds 2015 vervult, na eerdere directie- en managementfuncties bij onder andere Ørsted en Vattenfall. Hij is daarnaast sinds 2018 lid van het bestuur van Energie Nederland, de branchevereniging van energiebedrijven. Evert den Boer studeerde voor de start van zijn carrière Toegepaste Geofysica aan de TU in Delft.Piet Moerland, Voorzitter van de Raad van Commissarissen van Enexis Groep: ”We zijn erg enthousiast over de komst van Evert den Boer naar Enexis. Hij is een strategisch en communicatief sterke nieuwe bestuursvoorzitter, die veel ervaring heeft in het realiseren van transformaties van organisaties. Dat past bij de uitdagingen waar Enexis Groep voor staat in de complexe dynamiek van de energietransitie, waarin de netbeheerder een cruciale facilitaire rol vervult.”Evert den Boer: “Ik ben zeer verheugd met mijn voorgenomen benoeming tot CEO van Enexis Groep. Als grote regionale netbeheerder waarborgt Enexis de continuïteit van de energievoorziening voor ruim 2,8 miljoen klanten in een tijdperk waarin het opwekken van die energie fundamenteel verandert. Dat stelt nieuwe eisen aan het energienet en aan alle mensen die daaraan werken. Ik kijk ernaar uit om met mijn nieuwe collega’s deze belangrijke transitie voor Nederland mede gestalte te geven en daarbij Enexis Groep optimaal te blijven positioneren als partner voor gemeenten, provincies, marktpartijen en natuurlijk de klanten.”De Raad van Commissarissen bedankt Peter Vermaat voor de wijze waarop hij de afgelopen zes jaar leiding heeft gegeven aan Enexis Groep. Piet Moerland: “Onder voorzitterschap van Peter Vermaat heeft Enexis zich weten te ontwikkelen tot een toonaangevende en klantgerichte netbeheerder, die binnen en buiten de eigen regio het energielandschap van de toekomst helpt vorm te geven. Wij zijn hem zeer erkentelijk voor de bijdrage die hij heeft geleverd en wensen hem alle goeds voor de toekomst.”In het licht van de grote veranderingen die de energietransitie voor Enexis met zich meebrengt, heeft de Raad van Commissarissen tevens besloten de Raad van Bestuur te versterken met twee nieuw te benoemen leden. Naast de CEO en de CFO zal het bestuur uitgebreid worden met een COO (Chief Operating Officer) en een CTO (Chief Transition Officer). In een later stadium zal over de invulling van deze nieuwe functies nadere berichtgeving volgen.De Centrale Ondernemingsraad en de Aandeelhouderscommissie hebben beide een positief advies gegeven over de voorgenomen aanstelling van Evert den Boer.  

For English click here In deze onvoorspelbare tijd waarin het Coronavirus grote invloed heeft op ons dagelijks leven heeft Enexis Groep de nodige veiligheidsmaatregelen getroffen. Zo nemen ook wij onze verantwoordelijkheid om de verspreiding van het Coronavirus zoveel mogelijk te beperken. Veiligheidsmaatregelen De genomen maatregelen gelden in ieder geval tot en met 19 mei. Hierin volgen wij het beleid van de RIVM en bekijken we dagelijks wat er nodig is. Al onze afwegingen baseren we op een drietal uitgangspunten: Veiligheid staat op 1, Continuïteit van de energievoorziening en Zorg voor elkaar. Wij werken door Dagelijks zetten wij ons vol energie in, ons werk gaat door en we blijven iedereen voorzien van energie. Voor al onze werkzaamheden gelden wel een aantal voorzorgsmaatregelen; voor zowel de veiligheid en gezondheid van onze medewerkers als voor die van u. Daarnaast is een klein gedeelte van ons werk, dat zich ‘achter de voordeur’ afspeelt en waarbij fysiek klantcontact plaatsvindt, stilgelegd. Naast bovengenoemde zaken kunnen er zich lokaal situaties voordoen waardoor werkzaamheden vertragen, stopgezet worden of anderszins bemoeilijkt worden. Hierbij valt te denken aan lokale verordeningen van gemeentes (bijv. breekverboden), veranderingen bij (zakelijke) klanten en situaties waarbij de gezondheid en veiligheid van onze collega’s, ondanks alle voorzorgsmaatregelen, niet kan worden gewaarborgd. Samen op zoek naar de juiste oplossing Leveranciers zien wij als strategische partners. Dat betekent dat wij de problemen als gevolg van het Coronavirus beschouwen als gezamenlijke uitdagingen, hierin zoeken we graag samen naar een oplossing. Wij willen u daarom vragen eventuele te voorziene problemen zo vroeg mogelijk kenbaar te maken via uw reguliere contactpersoon zodat we gezamenlijk kunnen zoeken naar passende oplossingen. Veel gestelde vragen Kan ik nog bestellingen van materialen verwachten?De bestellingen van materialen gaan tot nader order gewoon door met uitzondering van materialen voor werkzaamheden die zijn gestaakt. Waar kan ik (toekomstige) leveringsproblemen melden zoals bijvoorbeeld het later leveren van  materialen als gevolg van het Coronavirus?U kunt eventuele problemen met leveringen kenbaar maken via uw reguliere contactpersoon. Enexis zal contact met u opnemen voor nadere afstemming. Kan ik materialen op de Logistieke Operationele Centra (in Veldhoven en Hoogeveen) van Enexis gewoon lossen?De Logistieke Operationele Centra in Veldhoven en Hoogeveen zijn gewoon geopend. Wel gelden er aanvullende veiligheidsmaatregelen voor het lossen van materialen. Om de veiligheid van een ieder te garanderen, laten we externe chauffeurs/leveranciers voorlopig niet meer toe tot het LOC. Dit betekent concreet: - Enexis inslag medewerkers zullen vanaf nu de lading die aan de laaddocks wordt aangeboden zelf lossen - Omdat de indeling van LOC Noord en Zuid van elkaar verschillen, wordt op elke locatie een andere procedure gevolgd. Praktisch, dus goed uitvoerbaar en zichtbaar aangeplakt, voor de chauffeurs. In lijn met de regels van Enexis is deze in het Nederlands, Engels en Duits opgesteld. - Chauffeurs mogen overigens wel nog gewoon gebruik maken van het toilet en de koffiemachine - Voor de ladingen die doorgaans op het buitenterrein gelost worden, zal er overigens niets veranderen Hier bovenop gelden natuurlijk ook nog, conform het beleid van de RIVM, de algemene voorzorgsmaatregelen op onze locaties. Wij begrijpen dat deze nieuwe werkwijze soms wat lastig of onwennig kan zijn, maar hopen op ieders begrip hiervoor. Kan ik materialen op de Logistieke Serivce Punten van Enexis gewoon lossen?De logistieke servicepunten van Enexis zijn gewoon geopend. Wel gelden er voorzorgsmaatregelen op de Enexis locaties. Op de locaties gelden de reguliere verplichtingen t.a.v. het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen. Daarnaast zijn een aantal voorzorgsmaatregelen van kracht: - Schud geen handen - Was uw handen regelmatig - Houd minimaal 1,5 meter afstand van elkaar - Hoest en nies in de binnenkant van uw elleboog - Gebruik papieren zakdoekjes - Bij gezondheidsklachten (zoals verkoudheid, keelpijn, hoesten en/ of koorts) verzoeken we u onze locaties niet te bezoeken tot de klachten helemaal zijn verdwenen. Waar kan ik met vragen terecht t.a.v. het leveren van materialen aan Enexis in relatie tot het Corona virus?Neem bij vragen contact op met uw reguliere contactpersoon binnen Enexis.  

Enexis Netbeheer heeft samen met het European Network for Cybersecurity (ENCS) uit Den Haag een cybersecuritytraining ontwikkeld. Deelnemers aan deze training leren waarom cybersecurity belangrijk is voor Enexis Netbeheer, welke maatregelen er zijn getroffen en wat ze zelf kunnen doen om risico's te minimaliseren. Inmiddels zijn er al vier trainingen gegeven aan verschillende teams bij INFRA. Enexis Netbeheer heeft een EU-subsidie ontvangen voor de ontwikkeling van deze training. Informatiebeveiliging wordt steeds belangrijker in de maatschappij, de energiesector en daarmee ook bij Enexis Netbeheer. Ook vanuit de overheid worden er op dit gebied strengere eisen gesteld aan de netbeheerders. Enexis Netbeheer is al in 2016 begonnen met het structureel verbeteren van informatiebeveiliging in het OT domein (Operationele Techniek), ook wel OT security genoemd. Het gaat hierbij om de systemen die worden gebruikt voor het beheer van het elektriciteitsnetwerk, deze systemen zijn cruciaal voor onze bedrijfsvoering. Een belangrijk onderdeel van de structurele verbetering van OT security is het vergroten van kennis over het onderwerp. Hiervoor zijn diverse mogelijkheden, bijvoorbeeld presentaties in teamoverleggen, lunchtalks en het volgen van trainingen. In 2017 en 2018 zijn al enkele 'Red Team / Blue Team trainingen' georganiseerd waar een groot aantal medewerkers van Enexis Netbeheer aan heeft deelgenomen. Tijdens deze trainingen krijgen de deelnemers uitleg over een groot aantal aspecten van OT security en leren ze op welke manier aanvallers (het 'red team') en verdedigers (het 'blue team') werken. In de trainingen wordt ook het aanvalsscenario behandeld dat gebruikt is tijdens de hack van een netbeheerder in Oekraïne in december 2015 en 2016. Bij de evaluatie van de trainingen bleek dat er behoefte is aan een eenvoudiger en kortere versie die nog specifieker ingaat op de situatie van Enexis Netbeheer. Deze 'light versie' van de Red Team / Blue Team training is nu ontwikkeld samen met het ENCS en inmiddels vier keer gegeven aan totaal 69 collega's bij INFRA. Bart Deliën, werkzaam bij de afdeling die het beheer uitvoert van de SCADA-systemen, verwoordt zijn ervaringen als volgt: "De RTBT Light training vond ikzelf zeker geslaagd. De presentatie was zeer goed opgesteld en makkelijk te volgen. Ook de demo was zeker een eye-opener voor de meeste mensen. De realistische scenario’s droegen bij aan de beleving van de deelnemers aan de training. Persoonlijk vond ik de aanwezigheid van mijn collega's die verantwoordelijk zijn voor het beheer van de HS/MS stations een toegevoegde waarde. Dit omdat zij een andere kijk hebben op de zaak waardoor we meer en verschillende inzichten kregen in de onderwerpen." Dennis Dremmen, teammanager bij de afdeling die verantwoordelijk is voor de signaleringen en beveiligingen van de hoogspanningsstations, geeft aan: "Binnen ons team is het OT domein ons primaire aandachtsgebied. Met onze OT laptops maken we verbinding met apparatuur op hoogspanningsstations voor veel verschillende werkzaamheden. Het is van groot belang dat onze medewerkers zich bewust zijn van de risico’s op OT gebied, want potentieel kunnen zij de grootste virusverspreiders zijn als er ongemerkt virussen worden geïnstalleerd op hun OT laptops. Om tot passende maatregelen te komen moeten we ver gaan en deze bewustwordingstraining is een goede eerste stap gebleken, zeker omdat er sterk de link met de praktijk is gelegd.” Andere Europese netbeheerders zijn ook geïnteresseerd in de training. De ervaringen van Enexis Netbeheer worden gedeeld tijdens de 'Cybersecurity roundtable' die het ENCS ieder half jaar voor haar leden organiseert.  

Enexis Netbeheer kan bij nieuwbouwprojecten de meterkast voortaan aan het begin van het bouwproces installeren. Dit verhoogt de veiligheid op het bouwterrein en zorgt ervoor dat meer huizen volgens planning opgeleverd worden. Vanaf dit voorjaar is Enexis Netbeheer klaar om dit concept aan te bieden bij bouwbedrijven. Op bouwplaats Willemsbuiten in Tilburg wordt hier voor het eerst gebruik van gemaakt. Daar worden op dit moment 98 van zulke meterkasten geplaatst. Van Wijnen, de aannemer van dit bouwproject, heeft het idee van de prefab meterkast mede geïnitieerd en ontwikkeld. Het idee is eigenlijk heel simpel: je plaatst de meterkast al wanneer de begane grondvloer gelegd is. Het is dan een stuk rustiger op de bouwplek. Geen schilders, metselaars en tegelzetters, maar ook geen steigers en bouwmaterialen die het aansluiten moeilijker maken. Er verandert niets aan de inhoud van de meterkast: die blijft hoe hij was. Met een stevige, water- en winddichte en met slot afsluitbare constructie is de meterkast veilig en beschermd tegen invloeden van buiten. De meterkasten worden door de aannemer geplaatst en gemonteerd en daarna ter plekke door Enexis Netbeheer aangesloten. Veiliger werken Dit heeft verschillende voordelen, zowel voor Enexis Netbeheer als voor de bouwer. “Wij zijn erg blij dat we deze optie voortaan aan kunnen bieden”, zegt Lotte Breunesse, Manager Consument bij Enexis Netbeheer en vanuit die rol ook bestuurslid bij Mijnaansluiting.nl. “Voorheen zorgden we eerst dat een bouwterrein een tijdelijke bouwaansluiting kreeg. Vlak voor de oplevering gingen we terug om de definitieve aansluiting in orde te maken. Met de prefab meterkast hoeft dat niet meer. Die kan tijdens de bouw gebruikt worden door de aannemer, en later door de bewoners van het huis. We hoeven dus niet nog een keer terug.” Hierdoor is het werk op de bouwplaats veiliger geworden, vertelt Bart Kierkels, projectleider bij Van Wijnen: “Voorheen hadden we een groot aantal kabels verspreid over de bouwplaats liggen. Dit aantal is sterk teruggebracht omdat iedere woning al is voorzien van een eigen stroomaansluiting.” Minder kabels zorgen voor minder struikelgevaar. Makkelijker plannen Daarnaast is het voor de aannemer makkelijker om de werkzaamheden van Enexis Netbeheer in te plannen. Wanneer een meterkast aan het einde van het bouwtraject wordt aangesloten, is de planning ook afhankelijk van de partijen die eerst op de bouwplaats moeten werken. Door de prefab meterkast wordt dat voorkomen, waardoor meer huizen volgens planning opgeleverd kunnen worden. “Goede beheersing van planning en veiligheid is nu mogelijk. We kunnen nu op dagniveau de huisaansluiting inplannen”, aldus Bart Kierkels. Succesvolle pilots In Assen en Groningen zijn succesvolle pilots gedraaid (>200 woningen). Daarmee is de kennis opgedaan om voor de prefab meterkast de standaard te maken. Mijnaansluiting.nl faciliteert dit proces, waarbij Enexis Netbeheer nadrukkelijk betrokken is bij het borgen van risico’s en het maken van afspraken over een veilige werkwijze. De prefab meterkasten die in Tilburg gebruikt worden, zijn gemaakt door De Verbinding BV, een sociale werkplaats voor dove timmermannen.  

De energietransitie heeft grote impact op de netbeheerders en dus ook op Enexis Netbeheer. Dit komt bijvoorbeeld door de aanleg van wind- en zonneparken maar ook door het veranderende gedrag van klanten die bijvoorbeeld decentraal energie gaan opwekken. Hierdoor heeft Enexis Netbeheer een stijgend investeringsniveau voor voorzieningen die het net geschikt maken voor deze veranderende energiestromen. Daarnaast blijft Enexis Netbeheer investeren in het reguliere onderhoud en de reguliere uitbreidingen die nodig zijn voor een veilig en betrouwbaar netwerk. Dit alles samen betekent een structureel hoger activiteiten- en investeringsniveau. De huidige regulering faciliteert bovengenoemde groei in investeringen onvoldoende. Om de groei als gevolg van de energietransitie ook in de toekomst te kunnen financieren, kijkt Enexis Netbeheer kritisch naar haar eigen efficiency en is in gesprek met de reguleringsinstanties. Enexis Holding en haar aandeelhouders hebben in de afgelopen periode de mogelijkheden voor versterking van het eigen vermogen verkend. Dat heeft geresulteerd in een verzoek aan alle aandeelhouders om het eigen vermogen te versterken met een converteerbare hybride aandeelhouderslening van in totaal € 500 miljoen. De aandeelhouders zullen zich in de komende maanden beraden op dit verzoek. Op verzoek van de aandeelhouders zijn er twee zogenaamde instapmomenten: in juli 2020 en in november 2020. Op deze manier geeft Enexis Groep proactief invulling aan haar rol in de energietransitie.  

Het kabinet heeft op 30 maart de Routekaart voor groen gas gepresenteerd. Hierin geeft het kabinet haar visie op groen gas als CO2-vrije vervanger van aardgas in de gebouwde omgeving, de industrie en de transportsector. De Routekaart noemt een aantal maatregelen en focuspunten om de productie van groen gas in Nederland op te schalen naar 70PJ in 2030: 1) SDE++ en mogelijk alternatieve instrumenten; 2) randvoorwaarden en innovatie; 3) duiding bijdrage aan eindgebruikerssectoren. Yvonne Boerakker, Manager Transitie Gebouwde Omgeving bij Enpuls (onderdeel van Enexis Groep), is enthousiast: "Wij zijn blij met de Routekaart waarin voor het eerst diepgaand wordt ingegaan op het belang van groen gas, ook in de gebouwde omgeving.” “Groen gas heeft dezelfde kenmerken als aardgas, maar is gemaakt uit biomassa-reststromen. Ideaal dus, want daardoor is het duurzaam en kan het aardgas 1-op-1 vervangen. Er zijn dus geen ingrijpende aanpassingen nodig aan infrastructuur of huizen. Dat scheelt enorm qua kosten." "Wij zien groen gas in combinatie met een hybride warmtepomp als volwaardige eindoplossing naast warmtenetten en all electric. Maar alleen voor die woningen waar alternatieven technisch niet haalbaar zijn of extreem duur uitpakken. Omdat er simpelweg niet genoeg groen gas is voor alle woningen. Isolatie blijft daarbij cruciaal – hoe verder we de gasvraag terugdringen, hoe meer woningen we met groen gas kunnen verwarmen." “In tien jaar moet de productie van groen gas ongeveer verzeventienvoudigen, naar zo’n 70 petajoule. Een enorme opgave. Dat vraagt om aanvullend beleid. Met de huidige subsidie-instrumenten komen we er niet. De SDE+-regeling onderkent de systeemwaarde van groen gas onvoldoende. Goed dus dat de minister andere instrumenten, zoals een bijmengverplichting, laat onderzoeken." BELEIDSBRIEVEN De Routekaart Groen Gas maakt deel uit van een pakket van drie Beleidsbrieven over de vergroening van de gasvormige energiedragers in ons energiesysteem. Het betreft: ‘De rol van gas in het energiesysteem van nu en in toekomst’, ‘Routekaart groen gas’ en de ‘Kabinetsvisie waterstof’. Gas zal in 2050, zo voorspelt het kabinet, 30% tot 50% deel uitmaken van de finale energievraag. Gasvormige energiedragers zijn essentieel voor o.a. de gebouwde omgeving, de energie-intensieve industrie en de transportsector. De moleculen in gasvormige energiedragers zijn ook te benutten ten behoeve van opslag en als grondstof voor de chemische industrie. Het kabinet is voornemens de komende decennia de rol van aardgas terug te dringen ten gunste van de CO2-vrije gasvormige energiedragers groen gas en waterstof. GROEN GAS Groen gas is opgewaardeerd biogas en heeft dezelfde kwaliteit als aardgas. Biogas komt vrij door vergisting of vergassing van biogene reststromen (biomassa), zoals gft-afval, mest of rioolslib. Op dit moment ontwikkelt het kabinet een duurzaamheidskader voor de inzet van biomassa die in het tweede kwartaal van 2020 wordt verwacht. Deze zal ook gelden voor biomassa ten behoeve van de productie van groen gas.

Onderaan dit bericht volgt een update met de eerste resultaten van 9 juni 2020. Overtollige zonne-energie bij een zonnepark in Altweerterheide wordt voor een nieuwe proef opgeslagen in een batterij. Initiatiefnemer van het project is Enpuls, onderdeel van Enexis Groep. De 'Peakshaving Pilot Altweerterheide' vindt plaats op het zonnepark van WeertEnergie, een regionale energiecoöperatie die tevens eigenaar is van de lithium-ion batterij. Verder zijn Scholt Energy, TNO en Soltronergy betrokken bij het project. De pilot is deze week van start gegaan.Alexander Savelkoul van Enpuls licht het doel van het project toe: “Door de snelle toename van het aantal zonneparken is er schaarste ontstaan in transportcapaciteit voor zonne-energie. In dit project ontwikkelt Enpuls een model waarmee toekomstige zonneparken door inzet van een batterij een kleinere netaansluiting nodig hebben. Zo kunnen we de energietransitie betaalbaar houden. Dergelijke modellen zijn weliswaar op papier al vaak bedacht, maar nog heel weinig in de praktijk getest. We valideren in dit project niet alleen of de business case klopt, maar leren ook veel over de praktische aspecten van de software aansturing en combinatie van meerdere diensten op dezelfde batterij.”De kennis die met het project wordt opgedaan, zal publiek beschikbaar gemaakt worden en zodoende een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het energiesysteem van de toekomst. De batterij werd al gebruikt voor balancering van het elektriciteitsnet, een dienst die aan hoogspanningsnetbeheerder Tennet wordt aangeboden. Vanaf 1 april, de start van de pilot, wordt de batterij tevens ingezet voor opslag van een deel van de zonne-energie die het park produceert. Dit wordt ook wel “peak-shaving” genoemd. Peakshaving Hoe werkt het precies? Het zonnepark kan maximaal 1.400 kW aan vermogen produceren. Normaal wordt er een netaansluiting gerealiseerd van tenminste dit vermogen, zodat er altijd voldoende netcapaciteit beschikbaar is om alle geproduceerde energie te transporteren. Tijdens de pilot wordt aangenomen dat de aansluiting slechts 900 kW groot is. Zodra het zonnepark boven deze productie uitkomt wordt de batterij ingezet om overbelasting van de aansluiting en het verlies van zonne-energie te voorkomen. De batterij kan ruim 600 kWh opslaan en is daarmee groot genoeg om alle boven de limiet opgewekte energie op te slaan. Als de batterij niet met peakshaving bezig is, zoals ’s nachts of op bewolkte dagen, wordt deze ingezet om het landelijke hoogspanningsnet van Tennet te stabiliseren. Peter Gloudi, voorzitter van WeertEnergie, is trots op het project: “Het combineren van meerdere toepassingen is een belangrijke stap in het financieel haalbaar maken van batterij systemen. Hiermee is in Nederland nog geen ervaring opgedaan. Dit project is het eerste in Nederland waarbij een batterij het opslaan van pieken in de productie van het zonnepark combineert met balancering van het landelijke elektriciteitsnet.” Kleinere aansluiting Peakshaving van zonneparken heeft een aantal voordelen. Zo hebben zonneparken (en windparken) die op deze manier de piek van hun energieproductie afvlakken, een kleinere netaansluiting nodig. Dit scheelt in de kosten voor het zonnepark. Tevens kan de elektriciteit aan het net worden geleverd op momenten dat de elektriciteitsprijs gunstig is, wat leidt tot hogere inkomsten voor het zonnepark. Tenslotte zijn er ook maatschappelijke voordelen; doordat er minder pieken zijn in de invoeding van zonne-energie op het elektriciteitsnet, kan er tot twee keer zo veel duurzame energie worden geproduceerd zonder additionele investeringen in het elektriciteitsnet. Update   Nu de zon al aardig wat uren heeft geschenen, zijn de eerste lessen over de businesscase bekend. Zo blijkt dat het verdienmodel met peakshaving toekomstbestendig is, een betrouwbare voorspelling van de productie essentieel is om peakshaving (samen met FCR) uit te voeren en er op de aansluiting bespaard kan worden door panelen slim te oriënteren voor natuurlijke piekverlaging. In een webinar worden deze lessen verder toegelicht. De proef loopt tot september, daarna neemt de zoninstraling af en komt de productie van het zonnepark vrijwel niet meer boven de limiet van 900 kW. Enpuls zal de resultaten van het project via een publieke rapportage delen, naar verwachting in oktober.   

Het Coronavirus (Covid 19) stelt de Nederlandse samenleving voor grote uitdagingen. De verregaande maatregelen die door het kabinet en RIVM in de bestrijding van het virus zijn getroffen, hebben directe impact op het openbare leven. Als Enexis Groep volgen wij het centrale beleid en vertalen dat naar maatregelen voor onze eigen bedrijfsvoering. Een speciaal issueteam monitort de actuele situatie van uur tot uur en bereidt op basis van meerdere scenario’s toekomstige besluitvorming voor. Enexis Groep zorgt ervoor dat de kritieke processen binnen de organisatie kunnen doorgaan, zodat de leveringszekerheid van gas en elektriciteit gegarandeerd blijft. Met oog voor de veiligheid en gezondheid van onze medewerkers en klanten. Dit betekent concreet dat kantoormedewerkers wordt gevraagd om voorlopig zoveel mogelijk thuis te werken. Voor medewerkers in de buitendienst zijn maatwerkafspraken gemaakt, zodat de energievoorziening op peil blijft. Is in hun werk sprake van direct contact met klanten, dan treffen onze medewerkers diverse voorzorgsmaatregelen, ze houden bijvoorbeeld altijd een veilige afstand van de klant en schudden geen handen. Medewerkers in de buitendienst die gezondheidsklachten hebben (zoals verkoudheid, keelpijn, hoesten en/of koorts) blijven thuis totdat deze klachten helemaal verdwenen zijn. Zo proberen we ons werk in alle opzichten veilig te doen en helpen we Nederland van energie te voorzien, ook in deze lastige tijden. Maatregelen Enexis Netbeheer Bekijk hier welke maatregelen Enexis Netbeheer treft.  

Op 11 maart 2020 is technisch dienstverlener en energiebedrijf ENGIE als ontwikkelingspartner en warmteleverancier aangesloten bij het project Slim Energienet Roermond (SER). Daarmee is de keten van producent tot afnemer compleet in dit unieke project, dat warmte- en koudebehoefte kan voorzien voor woningen, bedrijven en instellingen in de gemeente Roermond. Mocht het warmtenet gerealiseerd worden, dan wordt 12,5% van de duurzaamheidsopgave van de gemeente Roermond ingevuld. De overige partners zijn Enpuls, de Provincie Limburg, de gemeente Roermond, Smurfit Kappa en diverse geïnteresseerde afnemers. Meerdere rollen in de keten ENGIE neemt in dit traject meerdere rollen in de keten van levering van warmte en koude op zich. Zo zorgt ze ervoor dat de door Smurfit Kappa geproduceerde warmte bij de afnemers geleverd wordt. Daarnaast is ENGIE verantwoordelijk voor alle technische diensten die bij deze rollen horen. Het beheer van de warmte infrastructuur is in handen van Enpuls. Slim Energienet Roermond De gemeente Roermond wil in 2050 klimaatneutraal zijn. SER heeft als doel om zich op transparante wijze te ontwikkelen naar een efficiënt en duurzaam energiesysteem, dat zich richt op de warmtebronnen van de toekomst. In 2019 is de ontwikkelfase van het Slim Energienet Roermond gestart om het project verder vorm te geven. Daarbij gaat het om de ontwikkeling van een laagtemperatuur warmtenet voor nieuwe en bestaande kantoren, bedrijfsruimten en woningen die gebruik maken van de restwarmte van Smurfit Kappa Roermond Papier. Het energienet moet uiteindelijk een open en flexibele structuur krijgen waardoor in de toekomst meerdere aanbieders en afnemers kunnen worden gekoppeld. In de huidige Ontwikkelfase wordt gezamenlijk gewerkt aan een haalbare businesscase voor warmtenet met een omvang van 1200 tot 2200 Roermondse huishoudens en industriële afnemers. De verwachting is dat in 2021 de eerste bouwwerkzaamheden kunnen starten. Afnemers ENGIE is door een bredere vertegenwoordiging van SER geselecteerd als warmteleverancier. De partijen die hebben aangegeven open te staan warmte af te nemen van SER zijn Wonen Zuid, Jazz City, Varo Energy Tank Storage, Strabag en SIF.  

In 2019 werd energiediefstal ontdekt bij 2300 hennepkwekerijen. De ontdekte kwekerijen tapten illegaal 114 miljoen kilowattuur stroom af. Energiediefstal brengt niet alleen hoge maatschappelijke kosten met zich mee, maar zorgt ook voor zeer brandgevaarlijke situaties. Dat is zorgelijk, vooral omdat illegale kwekerijen steeds vaker in woonwijken worden aangetroffen. Netbeheerders vragen politie, openbaar ministerie en overheden werk te blijven maken van de bestrijding van illegale hennepteelt. Hennepkwekerijen worden vaak illegaal en ondeskundig aangesloten op het energienet. Ook de elektrische installatie in het pand zit vaak amateuristisch in elkaar. Dat zorgt voor gevaarlijke situaties, vooral omdat het stroomverbruik hoog en langdurig is (12 tot 18 uur per dag). Door oververhitting van (slecht aangelegde) installaties kan kabelisolatie smelten en kunnen kortsluiting en brand ontstaan. Hennepkwekerijen komen niet alleen voor in afgelegen loodsen, maar ook in woonwijken, huur en koophuizen, flats en appartementen. Zo ontstaan levensgevaarlijke situaties voor de vaak onwetende omwonenden. CIJFERS PER PROVINCIE in ENexis-gebied Provincie Aantal dossiers kWh hennepgerelateerd gefactureerd Brabant 334 18.316.171 Limburg 308 18.347.670 Groningen 92 3.955.741 Drenthe 28 1.677.704 Overijssel 131  8.154.469 Totaal 893 50.451.755 Hoge maatschappelijke kosten Naast brandgevaar leidt de energiediefstal tot maatschappelijke kosten. In totaal zijn er naar schatting zo’n 30.000 hennepkwekerijen in Nederland, die elk jaar bijna 1 miljard kWh aan elektriciteit stelen. Dat is meer dan alle huishoudens in Rotterdam in een jaar verbruiken. Netbeheerders (en dus alle aangeslotenen) draaien op voor ongeveer € 60 miljoen aan kosten voor de gestolen stroom en bovendien loopt de overheid rond de € 135 miljoen aan belastinginkomsten mis. Melding doen van (mogelijke) hennepkwekerijen Netbeheerders werken samen met partijen als politie, Openbaar Ministerie en overheden aan de opsporen van de kwekerijen. Ook omwonenden kunnen helpen bij het signaleren en opsporen van hennepkwekerijen. Iedereen die iets verdachts ziet of ruikt, kan dat anoniem melden bij Meld Misdaad Anoniem, telefoonnummer 0800-7000, of contact opnemen met de politie, telefoonnummer 0900-8844. Op stophennepteelt.nl leest u hoe u een hennepkwekerij kunt herkennen.  

In 2019 bedroeg het werkpakket van Enexis Netbeheer maar liefst € 804 miljoen voor het vernieuwen en onderhouden van het energienet, zo blijkt uit het vandaag gepubliceerde jaarverslag. De energietransitie gaat onverminderd door, waardoor het werkpakket van het netwerkbedrijf in 2020 verder oploopt tot een recordbedrag van € 878 miljoen. Dit is een stijging van bijna 50% ten opzichte van 2015. Het uitvoeren van het toenemende werkpakket in combinatie met het tekort aan technisch personeel, vormt een uitdaging voor Enexis Groep. Net als in 2019 focust de netbeheerder in 2020 op een viertal prioriteiten. Hierdoor wordt slim en efficiënt gewerkt en is ook het uitvoeren van het werkpakket voor 2020 haalbaar. Peter Vermaat, CEO van Enexis Groep: “Hoe hard we ook bouwen aan de energievoorziening van de toekomst, voor klanten blijft het belangrijk dat energie er iedere dag is. Onze storingsduur voor elektriciteit is al jaren laag en bleef in 2019 beperkt tot gemiddeld 14,2 minuten. (2018: 16,0 minuten). Voor Enexis is het van belang om koers te houden in de hectiek van de energietransitie. Het is onze taak om te zorgen voor een energievoorziening die vandaag én de komende decennia veilig, betrouwbaar, betaalbaar en voor iedereen toegankelijk is en blijft. Een lastige opdracht, want we hebben, net als de hele sector, veel nieuw personeel nodig om het werk uit te voeren. We spannen ons daarom in voor extra instroom van nieuwe medewerkers, breiden de opleidingscapaciteit uit op de Enexis Vakschool en ontwikkelen opleidingsprogramma’s met externe opleidingsinstituten. Een andere uitdaging is dat wij nu langetermijninvesteringen moeten doen voor duurzame aansluitingen terwijl het ontwerp van het nieuwe energiesysteem nog niet klaar is. Samen met gemeenten en provincies werken wij aan Regionale Energie Strategieën, een lokaal ontwerp van het energiesysteem van de toekomst. In alle gebieden pleiten wij voor het meest efficiënte energiesysteem, met duurzame elektriciteit, duurzaam gas én duurzame warmte. Zo wordt de bestaande infrastructuur benut en houdt de transitie vaart.” Vier prioriteiten In 2019 gaf Enexis Groep prioriteit aan veilig werken, klantgedreven werk, verbeterprojecten voor de klant en het versnellen van de energietransitie. Dit heeft geholpen om focus aan te brengen in activiteiten. In 2020 houdt Enexis dezelfde prioriteiten aan; een consistente koers. Veilig werken is voor Enexis de belangrijkste waarde en krijgt te allen tijde prioriteit. We willen dat iedereen elke dag weer veilig en gezond thuiskomt. Daarom is elk ongeval er voor ons één te veel. Het aantal ongevallen met verzuim daalde in 2019 bij onze eigen medewerkers (LTIF -score 1,16 t.o.v. 1,48 in 2018) en bij aannemers die voor ons aan het werk zijn (LTIF-score 2,58 t.o.v. 4,53 in 2018). Al enkele jaren laat de veiligheidsscore van Enexis een dalende trend zien. We merken dat het veiligheidsbewustzijn in de organisatie toeneemt. We merken dat de vraag van consumenten en bedrijven sterk toeneemt; de economie groeit en er wordt volop geïnvesteerd in verduurzaming. Klantgedreven werk krijgt bij Enexis daarom voorrang op onderhoud en vervanging, mits de netwerken en het werk veilig blijven. Het aantal klanten dat energie aan het net teruglevert is in de afgelopen vijf jaar ruim verdrievoudigd; van circa 118.000 terugleveraansluitingen in 2015 tot circa 400.000 in 2019. Hoewel de transportcapaciteit op ons net op sommige locaties schaars is, hebben we op 87% van de aanvragen een positieve transportindicatie af kunnen geven ten behoeve van SDE+ subsidie voor duurzame opwek. De duurzame opwek nam toe tot circa 2.500 MW, voldoende om circa 1 miljoen huishoudens te voorzien van zonne-energie. De toename van ons werkpakket en de schaarste aan beschikbare medewerkers en materialen vragen om meer focus. We moeten het werk voor consumenten en bedrijven efficiënter en slimmer uitvoeren. In 2019 voerden we diverse verbeterprojecten voor de klant uit. We maakten onze processen soepeler, sneller en efficiënter, wat voor klanten én medewerkers prettig is. Ook gebruikten we meer data om ons werk te plannen, te verdelen en te volgen. Zo houden we regie op ons werk met als doel de dienstverlening te verbeteren. Om de energietransitie te versnellen ontwikkelen wij haalbare en betaalbare oplossingen. In de 10 energieregio’s in ons verzorgingsgebied zijn wij een partner voor de provincies, gemeenten en waterschappen bij de totstandkoming van de Regionale Energie Strategieën. Zo visualiseerden wij in 2019 de kansen voor gemeenten om duidelijk te maken waar we snel, zoveel mogelijk duurzame projecten kunnen aansluiten. Financieel solide De nettowinst bedraagt in 2019 € 210 miljoen (2018: € 319 miljoen door een grote eenmalige vrijval van personeel gerelateerde voorzieningen en de latente belastingverplichting in 2018). Genormaliseerd voor incidentele posten bedraagt de nettowinst over 2019 € 228 miljoen (2018: € 243 miljoen). De netto-omzet van Enexis steeg in 2019 tot € 1.491 miljoen (2018: € 1.445 miljoen), met name als gevolg van tariefstijgingen. Daartegenover stegen de operationele kosten vanwege een groter werkpakket en inzet op onze prioriteiten, zoals werving en opleiding van technisch personeel, het faciliteren van de energietransitie en het toekomstbestendig maken van ICT-systemen. Een robuuste financiële positie is belangrijk voor Enexis om toenemende investeringen in de energienetten te kunnen bekostigen. Enexis heeft een solide financieel fundament en een sterk kredietrisicoprofiel met een A+ credit rating van Standard & Poor’s en een Aa3 credit rating van Moody’s. We verwachten dat we een groter beroep zullen doen op vermogensverstrekkers – zowel schuldverstrekkers als aandeelhouders – om onze groei te financieren.

Nederland is in 2019 weer meer gebruik gaan maken van groen gas. Het aandeel van deze duurzame variant van aardgas nam in 2019 toe tot 148 miljoen kuub, bijna 40 miljoen kuub meer dan in 2018. Enexis Netbeheer voedde in 2019 58,8 miljoen kuub groen gas in, bijna 6 miljoen kuub meer dan vorig jaar. Groen gas is een oplossing voor het verwarmen van woningen waar elektrische warmtepompen of een warmtenet onrendabel of onmogelijk zijn. Groen gas is de duurzame variant van aardgas. Het wordt geproduceerd uit organisch restmateriaal zoals slib, GFT-afval en dierlijke restproducten zoals koeienmest. Na vergisting ontstaat biogas, dat na een aantal bewerkingen (zuiveren, toevoegen van geur) als groen gas kan worden ingevoed op het reguliere aardgasnet. Consumenten merken geen verschil tussen aardgas en duurzaam groen gas en in huis zijn geen aanpassingen nodig. Toename producenten Het aandeel groen gas is nog bescheiden, maar groeit flink. Met de hoeveelheid groen gas die in 2019 werd geproduceerd, kunnen 95.000 huishoudens een jaar lang van duurzaam gas worden voorzien. De hoeveelheid neemt ieder jaar toe. Producenten zijn bijvoorbeeld agrariërs, die mest omzetten in duurzame energie, maar ook grote producenten zoals Suikerunie, waar resten van suikerbieten vergist worden tot groen gas. Slim combineren groen gas en elektriciteit geeft voordelen De Nederlandse netbeheerders zien in de toekomst een rol voor duurzame gasvormige energiedragers, zoals groen gas en waterstof. Door het slim combineren van elektriciteit, hernieuwbare gassen en warmte is het mogelijk de piekbelasting op het elektriciteitsnet in bijvoorbeeld een koude winter te verminderen. Gas kan bovendien makkelijk worden opgeslagen en goedkoop worden getransporteerd over lange afstanden. Groen gas is, net als waterstof, een oplossing voor de verwarming van locaties waar elektrische warmtepompen (all-electric) of een warmtenet onmogelijk of onrendabel zijn. In het klimaatakkoord is de ambitie geformuleerd om in 2030 een aandeel groen gas van 2 miljard kuub te realiseren. Klimaatdoelen groen gas onder voorwaarden haalbaar Om meer inzicht te krijgen in de rol die groen gas in de toekomst kan spelen, hebben de netbeheerders gezamenlijk met CE-Delft onderzoek gedaan naar het potentieel aan biomassa-reststromen in Nederland. In het onderzoeksrapport, dat deze week beschikbaar kwam, zijn zowel het biomassapotentieel als de barrières nader in kaart gebracht. Het onderzoeksrapport constateert dat het gewenste aandeel groen gas haalbaar is, mits er flink wordt ingezet op innovaties en ondersteunend beleid. Zo zijn onder meer innovaties in vergistings- en vergassingsinstallaties nodig. Verder valt te denken aan beleidsmaatregelen zoals extra subsidies en een bijmengverplichting voor groen gas. De netbeheerders zien de waarde van groen gas als een van de elementen van een robuust en betaalbaar energiesysteem en gaan graag samen met andere partijen aan de slag om het groen gas-potentieel te benutten.  

Vandaag ondertekenen netbeheerders Stedin, Enexis en Liander en KPN NetwerkNL een overeenkomst om samen graafschade te voorkomen bij de aanleg van het glasvezelnetwerk. Bij graafwerkzaamheden ontstaat het risico op het raken van gas- en elektriciteitsleidingen, met storingen tot gevolg. Binnen het convenant zijn door KPN NetwerkNL en de netbeheerders afspraken gemaakt om deze problematiek aan te pakken. Het wordt steeds drukker in de ondergrond met glasvezelkabels, elektriciteitskabels, gasleidingen, waterleidingen en riolering. Daarbij worden steeds meer huishoudens aangesloten op het glasvezelnetwerk. De werkzaamheden voor de aanleg hiervan brengen risico’s met zich mee. Vandaar dat de verschillende partijen hebben besloten de handen ineen te slaan. Doel van het convenant is om de veiligheid van uitvoerenden en omwonenden te waarborgen, schades die het gevolg kunnen zijn van de aanleg van het glasvezelnetwerk te voorkomen en het naleven van wetten en regelgeving. Vandaag ondertekenen netbeheerders Stedin, Enexis en Liander en KPN NetwerkNL een overeenkomst om samen graafschade te voorkomen bij de aanleg van het glasvezelnetwerk. Bij graafwerkzaamheden ontstaat het risico op het raken van gas- en elektriciteitsleidingen, met storingen tot gevolg. Binnen het convenant zijn door KPN NetwerkNL en de netbeheerders afspraken gemaakt om deze problematiek aan te pakken. Manager productie Jürgen Mutsaers tekende namens Enexis Netbeheer: “Wij zijn verheugd over deze samenwerking met KPN NetwerkNL. Als we geconfronteerd worden met graafschade is dat voor iedereen vervelend: klanten hebben storingen, onze storingsdienst moet vaker uitrukken en de aanleg van glasvezel loopt vertraging op. Belangrijker is nog dat het ook tot gevaarlijke situaties kan leiden. Met de afspraken in dit convenant zetten we een belangrijke volgende stap om graafschades te voorkomen.” Landelijke campagne tegen graafschade Landelijke campagne tegen graafschadeGrondroerders, opdrachtgevers en bouwbedrijven. Allemaal hebben zij een verantwoordelijkheid om graafschades te voorkomen. Daarom wordt steeds vaker de samenwerking gezocht tussen netbeheerders en grondroerders. Aanvullend lanceerde Netbeheer Nederland, brancheorganisatie van alle energienetbeheerders, vorig jaar de landelijke campagne ‘Veilig Graven’. Deze campagne moet de bewustwording en zorgvuldig graven stimuleren. Het convenant van KPN NetwerkNL, Stedin, Enexis en Liander sluit hier bij aan.  

Enexis Netbeheer schaft elf innovatieve, mobiele middenspanningsstations aan, waarmee de netcapaciteit van de regionale netbeheerder in het noorden van Nederland versneld uitgebreid wordt. Hierdoor komt er in verhoogd tempo grofweg één gigawatt (GW) aan opgesteld vermogen bij. Dat is genoeg om meer dan 400.000 huishoudens te kunnen voorzien van duurzame energie. Enexis Netbeheer investeert een extra 43 miljoen euro in deze zogenaamde e-houses om de energietransitie te versnellen. Het voordeel van zo ’n mobiel station – ook wel e-house geheten – is dat het als één geheel door de fabrikant geleverd wordt. Hierdoor wordt het geheel stukken sneller opgeleverd, zonder dat het de netbeheerder veel extra mankracht kost. De netbeheerder is voortdurend op zoek naar manieren om de energietransitie te versnellen. Een pilot met vier van zulke stations (drie in het Groningse Weiwerd, één in het Brabantse Etten-Leur) is het afgelopen jaar succesvol gebleken. Op basis hiervan besluit Enexis Netbeheer nu om fors extra te investeren met de aankoop van nog elf van zulke stations. Voorsorteren op nieuwe regelgeving Met de aanschaf van deze e-houses sorteert Enexis Netbeheer voor op veranderende wet- en regelgeving. Vanaf aanstaande zomer mogen regionale netbeheerders reserve-transformatoren gebruiken voor het terugleveren van duurzaam opgewekte elektriciteit. Ook de landelijke netbeheerder TenneT krijgt er door deze nieuwe regels extra transportcapaciteit bij. Han Slootweg, directeur netwerkstrategie van Enexis Netbeheer: “Doordat we nu 43 miljoen euro extra investeren in deze e-houses, kunnen onze klanten zo snel mogelijk gebruik maken van deze extra ruimte op het elektriciteitsnet. In de praktijk betekent het dat we eerder extra zonneparken of windmolens kunnen aansluiten. En daarmee kunnen we de wachtlijst verkorten.” De kosten van het totaal (43 miljoen euro) komen bovenop een reeks investeringen van 250 miljoen euro. Dit bedrag investeert Enexis Netbeheer in de periode 2018 – 2020 in netwerkuitbreidingen voor het aansluiten van duurzame projecten op land. Planning Het eerste mobiele middenspanningsstation dat met deze investering wordt aangeschaft, kan naar verwachting aan het einde van dit jaar in gebruik worden genomen. Waar dat precies gebeurt, is afhankelijk van onder andere de vergunningprocedures. De e-houses worden geplaatst in Groningen, Drenthe en Overijssel. Op dit moment is er een wachtlijst voor klanten die in Noord-Nederland op grote schaal duurzame stroom willen terugleveren op het net. Dit project zal die wachtlijst verkorten. Zodra er capaciteit beschikbaar komt, informeert Enexis Netbeheer de klanten die op de wachtlijst staan. Technische informatie Een e-house is een 20kV middenspanningsstation, dat wordt aangesloten op een transformator van 90 MVA. De mobiele stations zijn geschikt om het hoogspanningsnet (van TenneT) te verbinden met het middenspanningsnet (van Enexis Netbeheer). Om de e-houses aan te sluiten, moeten ook zeven transformatoren verzwaard worden. De stations staan in een behuizing van grofweg 18 bij 3,5 meter. De opstelling staat op een installatie op ongeveer een meter boven het maaiveld. Een e-house is zo gebouwd dat het niet gebonden is aan een locatie, waardoor het later ook op andere plekken gebruikt zou kunnen worden. Uiteraard voldoet een e-house aan alle strenge kwaliteits- en veiligheidseisen die Enexis Netbeheer hanteert.

Netbeheerders gaan grondstoffenpaspoort gebruiken om circulariteit inzichtelijk te maken. Bij de aankoop van buizen, kabels, meters en transformatoren gaan netbeheerders Liander, Enexis Netbeheer, Stedin en TenneT voortaan eenzelfde grondstoffenpaspoort bij hun voornaamste leveranciers uitvragen. Via het uitvragen van de grondstoffenpaspoorten krijgen de netbeheerders inzicht in de mate van circulariteit van hun inkoop en bedrijfsvoering. Het grondstoffenpaspoort vraagt leveranciers om inzicht te geven in de samenstelling van hun product, waarbij aangegeven wordt in hoeverre de gebruikte grondstoffen gerecycled zijn en in hoeverre de grondstoffen gerecycled kunnen worden na levensduur. Ook kan nu samen met leveranciers onderzocht worden op welke manieren circulariteit verder kan worden ontwikkeld. Het uitvragen van één vergelijkbaar format aan de leveranciers verkleint voor hen de administratieve last en verhoogt de kans om van elkaar te leren. Aanleiding en context De energietransitie en het klimaatakkoord stellen ons voor een grote opgave bij het toekomstbestendig maken van onze gas-, warmte- en elektriciteitsinfrastructuur. Naast het faciliteren van een duurzame samenleving hebben de Nederlandse netbeheerders ook aandacht voor het verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering. Er zijn ambities en acties om de gezamenlijk CO2-uitstoot zo veel mogelijk te reduceren en waar nodig te compenseren. Alle netbeheerders werken toe naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering. Daarnaast zetten zij in op circulariteit; verantwoord omgaan met de steeds schaarser wordende grondstoffen, met als doel tegen de laagste maatschappelijke kosten de infrastructuur zo duurzaam mogelijk te ontwikkelen en te onderhouden. Circulariteit Netbeheerders kopen producten in zoals buizen, kabels, meters en transformatoren. Veel grondstoffen daarvoor, zoals koper, aluminium en plastics, worden schaarser en de winning ervan geeft vaak milieuschade. Om zo verantwoord mogelijk met onze grondstoffen om te gaan, streven de netbeheerders naar een circulair inkoopbeleid, waarbij het uitvragen van de grondstoffenpaspoorten een belangrijke eerste stap is om meer inzicht te verkrijgen. Vanaf 2020 vragen netbeheerders bij aanbestedingen van al onze primaire assets zoals installaties, kabels en leidingen aan leveranciers om een grondstoffenpaspoort in te vullen. Hiermee maken zij inzichtelijk uit welke grondstoffen en materialen het product bestaat, hoeveel gerecyclede materialen het bevat en in welke mate het product of materiaal weer te recyclen of te hergebruiken is aan het einde van de levensduur. Wij hebben als sector de afspraak gemaakt om de komende twee jaar een eenduidig format van het grondstoffenpaspoort te gebruiken richting al onze leveranciers. Vervolg: van inzicht naar impact Vooralsnog zullen de uitkomsten vooral worden gebruikt om inzicht in de mate van circulariteit te vergroten. Alle betrokken partijen erkennen dat inzicht in circulaire prestaties een voorwaarde is om te kunnen sturen op impact. Stedin verzamelt sinds 2019 data met betrekking tot de circulariteit van haar primaire assets. Na 2019 heeft Stedin 61% van haar inkoopstromen inzichtelijk. In 2020 wil zij dit naar 100% inzicht brengen. Na 2020 zal Stedin zich gaan richten op het verhogen van de circulariteit van haar producten door op basis van de inzichten uit de paspoorten in gesprek te gaan met haar leveranciers. Liander groeit naar 60% circulair inkopen. Het bedrijf weet door de grondstoffenpaspoorten dat inmiddels 30% van het volume circulair is ingekocht. Zij wil dit uitbreiden naar 60% in 2025. Dit kan door per aanbesteding te kijken naar aanvullende criteria voor circulair. Enexis Netbeheer vraagt het grondstoffenpaspoort uit bij Europese aanbestedingen. Dit is onderdeel van een bredere ambitie, namelijk om een bijdrage te leveren aan SDG 12 ‘Verantwoorde Productie en Consumptie’. Het inzicht te verhogen in de inkomende materialenstroom zien wij als een basisvoorwaarde om organisatiebreed vervolgstappen te zetten richting meer circulair grondstoffengebruik in de ingekochte producten en hoogwaardige afvalverwerking. TenneT heeft een groot investeringsportfolio voor de komende 10 jaar, omdat de transitie naar een circulaire economie van groot belang is voor TenneT. Sinds 2019 is de landelijke netbeheerder aan de slag met het verkrijgen van meer inzicht in de grondstofstromen. Voor de ingaande stroom is het grondstoffenpaspoort een onmisbaar instrument. De inzichten zijn nodig om zijn doelstellingen; 25% minder maagdelijk koper gebruik en 25% minder niet te recyclen afval in 2025 te bereiken. Groene Netten jaagt de ontwikkelingen aan waarin naast de netbeheerders ook Rijkswaterstaat, KPN, Prorail en Gasunie meedenken over de ontwikkeling van circulariteit in hun bedrijfsvoering. Rijkswaterstaat en Prorail ontwikkelen hiertoe een standaard voor materialenpaspoorten binnen Platform Circulair Bouwen ’23.

De Raad van Commissarissen van Enexis Groep maakt bekend dat CEO Peter Vermaat heeft laten weten zijn taken medio 2020 te willen overdragen aan een opvolger. Na zes jaar leiding te hebben gegeven aan Enexis vindt hij het tijd voor een nieuwe stap. Met het afronden van het klimaatakkoord breekt een volgende fase aan in de energietransitie, aldus Vermaat. “De afgelopen jaren heb ik als CEO binnen en buiten Enexis kunnen bijdragen aan de randvoorwaarden en de startsnelheid die nodig zijn voor de uitvoeringsfase die nu begint. Er staat een duidelijke strategie en er is een stabiel en zeer gecommitteerde organisatie van management en medewerkers. Onze operationele activiteiten liggen in 2020 op het hoogste niveau ooit; daarmee is een nieuwe fase aangebroken die vraagt om andere accenten in organisatie en leiderschap dan toen ik in 2014 begon. Het is goed dat een nieuwe CEO daar de komende periode leiding aan gaat geven.” De Raad van Commissarissen respecteert dit besluit en is het proces gestart voor het zoeken van een opvolger. “We zijn Peter zeer erkentelijk voor de inspirerende manier waarop hij, samen met zijn collega’s in de Raad van Bestuur en directie, het bedrijf heeft geleid en de eerste fase van de energietransitie binnen Enexis en de sector heeft vormgegeven”, zegt Piet Moerland, voorzitter van de Raad van Commissarissen. “Er is onder leiding van Peter veel bereikt. We begrijpen zijn afweging en waarderen het dat we ruim de tijd hebben om een nieuwe CEO te vinden.” Door een sterke focus op twee strategische pijlers, excellent netbeheer en het versnellen van de energietransitie, heeft Enexis de afgelopen jaren op veel onderdelen gerichte stappen gezet. Zo ligt het productieniveau in 2020 bijna 50% boven dat van 2014. Klantprocessen zijn verbeterd en transparanter geworden en er is een cultuur ontstaan gericht op resultaat en voortdurend verbeteren. Op het gebied van de energietransitie, waar de uitdaging groot is en blijft, heeft Enexis een zichtbare en inhoudelijke bijdrage aan het Klimaatakkoord geleverd. Het is nog niet bekend wat de volgende functie van Peter Vermaat zal zijn: “Voor de komende tijd richt ik me vooral op het verder vergroten van de realisatiekracht van Enexis. Ik vind het prettig om voldoende tijd te kunnen nemen voor het inwerken van mijn opvolger en zal me daarnaast geleidelijk gaan oriënteren op een nieuwe fase in mijn loopbaan.”    

Op maandag 13 januari heeft Peter Vermaat namens Enexis Netbeheer het ISO 27001 certificaat voor de Enexis OT omgeving (Operationele Techniek) in ontvangst genomen. ISO 27001 is een wereldwijd erkende norm op het gebied van informatiebeveiliging. De norm schrijft voor hoe bedrijven procesmatig met het beveiligen van informatie moeten omgaan, met als doel om de vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit van informatie binnen de organisatie zeker te stellen. Denk hierbij aan het beschermen van persoons- en/of bedrijfsgegevens, bescherming tegen hackers en inbraak. Waarom is deze certificering belangrijk voor Enexis Netbeheer?  Informatiebeveiliging wordt steeds belangrijker in de maatschappij, de energiesector en daarmee ook bij Enexis Netbeheer. Ook vanuit de overheid worden er strengere eisen gesteld aan netbeheerder Enexis op dit gebied. Sinds november 2018 is de nieuwe Wet Beveiliging Netwerk- en Informatiesystemen (Wbni) van kracht, die bedrijven zoals Enexis Netbeheer verplicht om informatiebeveiliging structureel te borgen. Enexis Netbeheer is al in 2016 begonnen met het structureel verbeteren van informatiebeveiliging in het OT domein. Het gaat hierbij om de systemen die worden gebruikt voor het beheer van het elektriciteitsnetwerk in het verzorgingsgebied van netbeheerder Enexis. De certificering toont aan dat de OT security op de juiste manier is ingericht. Professionalisering OT security Enexis Netbeheer is de eerste Nederlandse netbeheerder die een ISO 27001 certificaat krijgt met deze omvangrijke scope: het beheersysteem voor het elektriciteitsnetwerk, de bedrijfsvoeringscentra in Weert en Zwolle, de 130 hoogspannings- en middenspanningsstations waarmee gekoppeld wordt met het Tennet hoogspanningsnet en de bijbehorende afdelingen. Start continue verbetercyclus Han Slootweg, directeur Assetmanagement bij Enexis Netbeheer: “Het belangrijkste is dat wij ons blijven realiseren dat deze certificering de start vormt van een continue verbetercyclus voor informatiebeveiliging. Ook zullen ze dan verder inzoomen op specifieke onderwerpen. Ik heb er alle vertrouwen in dat we de professionalisering waar we in 2016 mee zijn begonnen, zullen voortzetten om ons ISO 27001 certificaat te behouden.” Rutger van der Leeuw, directeur Infra bij Enexis Netbeheer: “Ik ben erg trots op het team dat de certificering voorbereid en begeleid heeft. Vooral omdat we laten zien dat Enexis vakkundige mensen in haar gelederen heeft, ook op dit soort onontgonnen gebieden. Het is een mooie erkenning van het gedane werk de afgelopen jaren. Ik besef me ook dat op het gebied van cybersecurity in de OT omgeving het werk nooit af is. Ook is het van vitaal belang dat we hier goed in zijn en blijven. Dit ISO 27001 certificaat bevestigt mij in mijn overtuiging dat we op de goede weg zijn.”    

Onderzoek naar groene waterstof en hergebruik gasinfrastructuur in Drenthe Enexis Netbeheer, Gasunie en NAM doen een haalbaarheidsonderzoek naar het gebruik van waterstof op twee voormalige NAM-locaties in Emmen en Roswinkel (Drenthe). Dit zou in combinatie met het ter plekke verzwaren van het elektriciteitsnet ruimte kunnen bieden voor lokale opwek van duurzame energie. Op dit moment is er op sommige plekken een tekort aan transportcapaciteit op het net. In het onderzoek wordt bekeken onder welke voorwaarden het haalbaar is om lokaal opgewekte duurzame energie direct om te zetten in waterstof. En of die energie via bestaande gasleidingen kan worden getransporteerd naar afnemers, zodat deze groene stroom tóch een bijdrage levert aan de energietransitie. De studie maakt onderdeel uit van het lopende initiatief “Energiehub GZI-Next”, waarmee NAM samen met diverse partners zoals provincie Drenthe, gemeente Emmen, New Energy Coalition, EBN, Gasunie, Shell en Emmtec onderzoekt of de locatie en leidingen van deze voormalige NAM-locatie een rol kunnen spelen in het versnellen van de energietransitie. Energiehub In (bepaalde delen van) het noordoosten van Nederland hebben Enexis Netbeheer en TenneT een tekort aan capaciteit op het elektriciteitsnet. Hierdoor kan de stroomopbrengst van eventuele nieuwe zonneparken niet via het elektriciteitsnet worden afgevoerd. In dezelfde regio bestuderen diverse grootverbruikers van (Gronings) aardgas met Gasunie en NAM opties voor de verduurzaming van hun energievoorziening, door op de voormalige  gaszuiveringsinstallatie een duurzame energiehub te bouwen. Beide ontwikkelingen komen samen in een nieuw initiatief dat onderzoekt onder welke voorwaarden lokale groene elektriciteit in groene waterstof kan worden omgezet om de industrie en zware mobiliteit (bijvoorbeeld bussen of vrachtwagens op waterstof) te verduurzamen. Opties voor het transport van waterstof via bestaande of nieuwe gasleidingen naar verbruikers in Emmen zijn ook onderdeel van deze studie. Opties die onderzocht worden Met het onderzoek wordt geïnventariseerd voor welke zonne- en windprojecten straks geen plaats is op het elektriciteitsnet. In Drenthe betreft dit diverse projecten, waarvan er enkele nabij bestaande NAM-locaties. Rondom NAM-locatie Roswinkel worden aan de Nederlandse en Duitse kant van de grens duurzame energieprojecten geconfronteerd met een overvol elektriciteitsnet. In deze studie onderzoeken Enexis Netbeheer, Gasunie en NAM drie opties voor het reduceren van congestie en het vergroten van de hoeveelheid duurzame energie, door: Verzwaring van het elektriciteitsnetwerk. Lokale groene waterstofproductie op NAM-locatie Roswinkel, daar waar de duurzame energie wordt opgewekt. Centrale groene waterstofproductie op de NAM-locatie GZI in Emmen, vlakbij de waterstofverbruikers. De haalbaarheidsstudie wordt uitgevoerd door DNV-GL. Verschillende scenario’s worden uitgewerkt, bijvoorbeeld of de elektrolyser, die de duurzame elektriciteit omzet in waterstof, het beste aangesloten kan worden op een elektriciteitsnet of op de plek waar de duurzame opwek plaatsvindt -bij een slimme combinatie van wind- en zonneparken. De haalbaarheidsstudie zal ook moeten uitwijzen wat het optimale vermogen van de eventuele elektrolyser is met het oog op de nu geplande duurzame energieprojecten. Hierbij wordt gedacht aan een elektrolyser met een vermogen van 20 MW tot 50 MW. Verwacht wordt dat medio januari 2020 de eerste resultaten gedeeld kunnen worden.  

Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, draagt het succesvolle project VvE Zonnecoach over aan belangenorganisatie VvE Belang. De VvE Zonnecoach begeleidt en ondersteunt VvE’s en appartementseigenaren die graag zonnepanelen willen. Deze opzet blijkt succesvol. Al 139 VvE’s hebben in de algemene ledenvergadering besloten om in zonnepanelen te investeren, waarvan 104 VvE’s ook al daadwerkelijk zonnepanelen in gebruik genomen hebben. Deze gerealiseerde projecten zorgen in totaal voor zo’n 2000 ton CO2-besparing per jaar. Onafhankelijke expert VvE’s die gebruik maken van de VvE Zonnecoach krijgen een onafhankelijke en deskundige expert - een zogeheten zonnecoach. Die stelt een adviesrapport op en beantwoordt alle technische, juridische en economische vragen zodat de ledenvergadering volledig geïnformeerd een besluit kan nemen. Tot slot helpt de zonnecoach bij het opvragen en beoordelen van offertes. De VvE Zonnecoach is ontwikkeld door Enpuls, onderdeel van Enexis Groep. Enpuls is opgericht door Enexis Groep om de energietransitie te versnellen. Deze organisatie van visionairs, businessdenkers en conceptontwikkelaars ontwikkelt concepten, die het later kan overdragen aan marktpartijen en overheden. VvE Belang stond aan de wieg van de VvE Zonnecoach en is na de oprichting begin 2018 nauw betrokken gebleven bij de ontwikkeling. VvE Zonnecoach is opgericht omdat uit onderzoek van Enpuls bleek dat VvE’s een aantal veelvoorkomende barrières tegenkomen in het proces van besluitvorming. Het gevolg is dat veel projecten al in een vroeg stadium vastlopen. De VvE Zonnecoach voorkomt dat. De dagelijkse leiding van het initiatief lag in handen van de conceptontwikkelaars van Enpuls, die het project wisten uit te bouwen tot een succesvolle, landelijk opererende organisatie met zes zonnecoaches.

Nieuwe compressor neemt belangrijke bottleneck voor producenten weg De eerste groen gas booster is vandaag officieel geopend met een feestelijke bijeenkomst bij afvalverwerkingsbedrijf Attero in Wijster (Drenthe). Deze nieuwe compressor kan lokaal opgewekt groen gas landelijk beschikbaar maken. Hierdoor is het mogelijk om op grote schaal duurzaam groen gas in te voeden, ook als er regionaal weinig vraag naar is. De groen gas booster is een project van Enexis Netbeheer, Gasunie Transport Services (GTS) en Attero. In het Klimaatakkoord staat dat er in 2030 twee miljard kubieke meter groen gas nodig is voor de duurzame verwarming van woningen en gebouwen. Dat staat gelijk aan de huidige jaarlijkse gasvraag van 1,3 miljoen huishoudens. Voor het zover is, moet er nog veel gebeuren; in 2018 werd er zo’n 109 miljoen kubieke meter aan groen gas ingevoed in de netten. Om tot de gewenste volumes te komen, wordt ingezet op het verbeteren van conversietechnieken (zoals vergisting en vergassing) en het faciliteren van de groen gasinvoeding. Begin 2020 presenteert het ministerie van Economische Zaken en Klimaat de routekaart die uitlegt hoe de groen gasambitie bereikt moet worden. Landelijke gasnet Groen gas wordt geproduceerd door biogas geschikt te maken voor huishoudelijk gebruik. Daarna wordt het bij voorkeur lokaal onder relatief lage druk het regionale gasnet in gepompt, waardoor alleen omliggende huishoudens en industrie het kunnen afnemen. Eén van de huidige groeibelemmeringen is de beperkte capaciteit van het regionale gasnetwerk op het moment dat de vraag naar (groen) gas laag is – bijvoorbeeld in de zomer, als huizen niet verwarmd hoeven worden. In deze periode is de lokale vraag vaak lager dan de productie. Het overschot aan groen gas wordt dan afgefakkeld – en dat is zonde. Met de groen gas booster is het nu mogelijk om dit overschot aan groen gas onder hoge druk het landelijke gasnet in te pompen, waardoor affakkelen niet meer nodig is. Ook krijgen producenten van groen gas de zekerheid dat zij het hele jaar door groen gas kunnen invoeden. De groen gas booster staat nabij de productielocatie van Attero, op de grens van het regionale netwerk van Enexis Netbeheer en het landelijke netwerk van GTS. Noodzaak groen gas Groen gas wordt gezien als een waardevol onderdeel van het energiesysteem van de toekomst. Ten eerste omdat het voor bepaalde huizen en gebouwen prijstechnisch een aanzienlijk aantrekkelijkere optie is dan de keuze voor all-electric of warmtenetten. Ten tweede omdat groen gas goed bruikbaar is in de industrie. Het kan dienen als brandstof voor industriële processen die lastig te elektrificeren zijn. Ten derde zijn de investeringen in de energie-infrastructuur aanzienlijk lager dan bij de keuze voor gasloze oplossingen, omdat groen gas gedistribueerd kan worden via het bestaande gasnet.

De regionale netbeheerders van het elektriciteitsnet bieden de ligging van hun netten aan als open data. Door deze gegevens openbaar te maken, helpen netbeheerders partijen om keuzes te maken voor de realisatie van bijvoorbeeld zonneparken of nieuwbouwwijken. Op deze manier kunnen partijen in de oriëntatiefase van projecten sneller stappen zetten. In de open data zijn naast de ligging van de elektriciteitskabels, ook het spanningsniveau en de transformatorstations terug te vinden. De netbeheerders bieden de data allemaal op een uniforme wijze aan. Gebruikers kunnen deze data daardoor gebruiken zonder daarbij afhankelijk te zijn van onderliggende verzorgingsgebieden. Enexis Netbeheer stelt open data op verschillende manieren beschikbaar Enexis Netbeheer stelt de open data verschillende manieren beschikbaar. Via CSV of door een SHP-bestand dat in een kaartprogramma te importeren is. Andere open data die Enexis Netbeheer aanbiedt zijn o.a. het standaard energiejaarverbruik in het Enexis Netbeheer gebied, de grootschalige aanbieding van slimme meters en gasvervangingsdata. Alle open data van Enexis Netbeheer is te vinden op www.enexis.nl/opendata

De Nederlandse netbeheerders hebben een informatiepakket uitgebracht dat gemeenten helpt plannen te maken voor aardgasvrije wijken. Eind 2021 moeten alle gemeenten een Transitievisie Warmte hebben vastgesteld. Hierin worden voor de wijken in de gemeente alternatieven voor aardgasvrij verwarmen en koken beschreven. Het opstellen van de Transitievisie Warmte vormt een complexe en ingewikkelde opgave waar veel stakeholders bij betrokken zijn, waaronder de netbeheerder. De netbeheerder is verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van de elektriciteits- en gasnetten. De kans is groot dat daarin aanpassingen nodig zijn, wanneer gemeenten keuzes maken voor aardgasalternatieven. Het is belangrijk dat daarbij onder meer gekeken wordt naar doorlooptijd en naar de ruimtelijke impact van die aanpassing. Samenwerking is daarom onontbeerlijk. Ook omdat de netbeheerder beschikt over data en kennis van energie, die kan helpen bij de te maken keuzes. In het informatiepakket dat nu is verschenen, wordt de rol van de netbeheerder toegelicht. Ook staat beschreven hoe de netbeheerder de gemeente kan ondersteunen bij het maken van een visie. Het document is in eerste instantie bedoeld voor iedereen die zich bij de gemeente bezighoudt met het opstellen van de Transitievisie Warmte. Ook voor wie meer wil weten over de rol van de netbeheerder in de warmtetransitie, bevat het pakket waardevolle informatie. Het informatiepakket is geen statisch document, maar wordt voortdurend doorontwikkeld. Het informatiepakket ​is hier te vinden.

In het verzorgingsgebied van netbeheerder Enexis komen steeds meer aanvragen binnen voor een nieuwbouwwoning zonder aardgas. In eerste drie kwartalen van 2019 is 65% van de nieuwbouwwoningen zonder aardgas-aansluiting aangevraagd. Over heel 2018 was dat 50%. CIJFERS PER PROVINCIE IN 2019 (Q1+Q2+Q3) Provincie Aardgas-aansluiting Zonder aardgas-aansluiting Totaal Percentage Drenthe 267 740 1.007 73% Groningen 435 2.206 2.641 84% Limburg 1.441 2.344 3.785 62% Noord-Brabant 4.954 7.887 12.841 61% Overijssel 1.139 1.913 3.052 63% Eindtotaal 8.236 15.090 23.326 65% CIJFERS PER PROVINCIE OVER HEEL 2018 Provincie Aardgas-aansluiting Zonder aardgas-aansluiting Totaal Percentage Drenthe 868 719 1.587 45% Groningen 694 2.377 3.071 77% Limburg 1.924 1.692 3.616 47% Noord-Brabant 8.015 6.677 14.692 45% Overijssel 2.017 2.230 4.247 53% Eindtotaal 13.518 13.695 27.213 50% Stimuleren aardgasvrij bouwen De Nederlandse overheid wil afstappen van het gebruik van aardgas. Daarom is per 1 juli 2018 de plicht voor netbeheerders om nieuwe huizen en kleine bedrijfspanden aan te sluiten op het aardgasnet, vervallen. Enexis Netbeheer verwelkomt deze ontwikkeling en ziet het als haar maatschappelijke taak om te helpen bij de uitfasering van aardgas en de omschakeling naar nieuwe energiebronnen. Projectontwikkelaars en woningcorporaties die al aardgasaansluitingen voor nieuwbouwprojecten bij Enexis Netbeheer hebben aangevraagd of in opdracht hebben gegeven, bieden wij de mogelijkheid om zonder kosten van de aardgasaansluiting af te zien. Wijziging van de energievoorziening kan een verzwaring van het elektriciteitsnet betekenen en extra werkzaamheden voor ons betekenen d¡e van invloed zijn op de planning van een project. Ook bij toekomstige nieuwbouw- of renovatieprojecten bespreken wij graag in een zo vroeg mogelijk stadium de plannen. Dit kan helpen vertragingen in de planning zoveel mogelijk te beperken.  > Bekijk de actuele cijfers  

“Ik Neem Autovrij” van start tijdens Festival Duurzame Mobiliteit En jij? Wanneer neem jij autovrij? Die vraag staat centraal in de nieuwe campagne ‘Ik neem autovrij’ die bedrijven en hun werknemers ertoe aanzet om met fiets, trein, tram, bus of lopend naar het werk te gaan. Doel is dat steeds meer mensen het zichzelf gunnen om de auto een dagje te laten staan. Autovrij nemen is immers een cadeautje aan jezelf; geen file, geen stress, wel ontspanning, werken, lezen of lekker buiten zijn. De campagne wordt vandaag tijdens het Festival Duurzame Mobiliteit onder de vlag van de coalitie Anders Reizen gelanceerd door Enexis Groep. Anders Reizen is een netwerk van bedrijven die werken aan de versnelling van duurzame mobiliteit. Eén van de bedrijven die zich aansluit bij de campagne is advies- en ingenieursbureau Tauw. CEO Henrike Brandenhorst : “De campagne geeft een positieve impuls en kan bijdragen aan het verlagen van onze CO2 uitstoot door woon-werkverkeer. Het zou geweldig zijn als een deel van ons bedrijf af en toe autovrij neemt, net als ik zelf al doe. Het is gezond en ontspannen en we leveren zo ook nog structureel een bijdrage aan het klimaatakkoord en aan een duurzaam Nederland.” Structurele verandering reisgedrag binnen bedrijven De opgave van het Nederlandse klimaatakkoord voor mobiliteit is een CO2-reductie van 7,3 megaton in 2030. Dit begrip is zo abstract dat veel mensen er zich niet mee kunnen verbinden. Terwijl zowel bedrijven als mensen individueel nu al iets kunnen doen, namelijk autovrij nemen. Bij netwerkbedrijf Enexis Groep leverde een aantal autovrije dinsdagen een structurele gedagsverandering op; 12 procent van het personeel geeft zichzelf nu iedere week een dag autovrij. Deze campagne is een vervolg op de autovrije dinsdag. Cor Brockhoven, directeur Communicatie en Public Affairs bij Enexis Groep: “We hebben binnen onze organisatie gezien dat je echt een verschil kan maken. Als mensen eenmaal ervaren hebben hoe prettig het is om zonder auto naar het werk te komen, dan krijgen ze de smaak te pakken en is de kans groter dat ze dit blijven doen. Als we dat met veel meer bedrijven en organisaties gaan doen, dan kunnen we echt structureel impact hebben op ons reisgedrag en de CO2 uitstoot. Organisaties en bedrijven kunnen zich via de site ikneemautovrij.nl aansluiten bij de campagne en zo werknemers en anderen stimuleren autovrij te nemen. Medewerkers worden opgeroepen hun verhaal te delen op social media. Zo moet er een positieve beweging op gang komen van mensen die zichzelf trakteren op een dag zonder auto. De beweging moet een structureel effect krijgen op het reisgedrag van mensen en bijdragen aan minder CO2 uitstoot en minder files.

Update 28 juli 2020:Hoe Enexis Netbeheer en andere netbeheerders om moeten gaan met transportschaarste is een stuk duidelijker geworden door de uitspraak van het gerechtshof s’ Hertogenbosch in de zaak Pottendijk op 28 juli 2020. Het gerechtshof heeft Enexis Netbeheer in het gelijk gesteld. Zie hier meer informatie.  Enexis Netbeheer ging in beroep tegen de uitspraak van de rechter in het kort geding dat Energiepark Pottendijk had aangespannen. Enexis Netbeheer ziet dat transportschaarste een belangrijk maatschappelijk vraagstuk is geworden in de zich ontwikkelende energietransitie. Van belang is dat er dan voor alle partijen duidelijkheid is over de (on)mogelijkheden en regelgeving voor transportschaarste. Het vonnis van de rechter liet daarover nog veel vragen onbeantwoord, vandaar de keuze om in beroep te gaan. Enexis Netbeheer meent dat hiermee een maatschappelijk belang is gediend.  Energiepark Pottendijk wenste een aansluiting zonder transportbeperkingen op station Emmen-Weerdinge, terwijl er op dat station momenteel geen transportcapaciteit beschikbaar is. Uit het vonnis van de rechter blijkt dat Enexis Netbeheer Energiepark Pottendijk wel moet aansluiten op het elektriciteitsnetwerk, maar dat Energiepark Pottendijk niet op voorhand aanspraak kan maken op de volledig gevraagde transportcapaciteit. De verplichting om een aansluiting te realiseren heeft overigens bij beide partijen nooit ter discussie gestaan. Verheldering is maatschappelijk belang Enexis Netbeheer wil in hoger beroep over een aantal onderwerpen helderheid krijgen. Zo vindt de netbeheerder het belangrijk dat haar reeds bestaande klanten – en nieuwe klanten - er op kunnen vertrouwen dat gemaakte afspraken gehonoreerd worden. Uit het vonnis van de rechter zou opgemaakt kunnen worden dat alleen fysieke benutting van het net maatgevend is voor het vaststellen of er nog transportcapaciteit beschikbaar is in het net. Omdat het gecontracteerd verbruik van nieuwe, nog aan te sluiten klanten hierin dan niet meegenomen mag worden, levert dat veel onzekerheden op die voor geen enkele partij wenselijk zijn. Daarnaast ziet de rechter congestiemanagement* als oplossing om overbelasting van het netwerk te voorkomen. De mate waarin transportcapaciteit voor Pottendijk verder beschikbaar komt hangt daardoor af van de mogelijkheid om congestiemanagement toe te passen of het realiseren van toekomstige netverzwaringen. Enexis Netbeheer investeert in de elektriciteitsnetten Het aantal zonneparken stijgt sinds 2016 met meer dan 200% per jaar. Deze zonneparken worden voornamelijk gerealiseerd in gebieden waar de grond relatief goedkoop is en er voldoende ruimte is. Dit zijn vaak ook de locaties waar dunne kabels liggen, waardoor grote hoeveelheden energie over dunnere kabels geleid moeten worden. In bepaalde regio’s heeft de groei van zonne-energie ertoe geleid dat de capaciteit van het net binnen 2 jaar tijd een toename zou moeten hebben gekend, die in het verleden op een termijn van 30 jaar zou zijn gerealiseerd. Op sommige locaties kan de netbeheerder helaas niet snel genoeg het netwerk aanpassen, waardoor er op die plekken onvoldoende transportcapaciteit ontstaat. De komende twee jaar groeit het aanbod zonne-energie verder. Door de netwerken aan te passen en te verzwaren realiseert Enexis Netbeheer de komende twee jaar transportcapaciteit op haar netwerk voor nog eens zo’n 1350 MW zonne-energie. 280 MW in de zuidelijke provincies en 1070 MW in de noordelijke provincies, waar de vraag naar transportcapaciteit voor zonne-energie groter is. *Congestiemanagement is een systeem waarbij de vraag en het aanbod van elektriciteit tegen een financiële vergoeding op elkaar worden afgestemd. Klanten kunnen in zo'n systeem zelf aangeven tegen welke prijs ze bereid zijn om geplande productie niet uit te voeren. Klanten buiten het congestiegebied kunnen vervolgens bieden om die productie over te nemen. Op deze manier zorgen producenten en netbeheerders samen, tegen de laagste kosten, voor meer ruimte op het netwerk.   

Enexis Netbeheer lanceert vandaag de nieuwe campagne ‘EnergieRealisten’. Het doel is om consumenten te informeren over actuele issues rond de energietransitie – en om de rol van Enexis Netbeheer bij de energietransitie toe te lichten. Door de energietransitie hebben steeds meer mensen vragen over bijvoorbeeld aardgasvrij, warmtepompen en zonne-energie. Een doel van de campagne is daarom om te laten zien wat wij doen en waarvoor klanten bij ons terecht kunnen. Een soort hernieuwde kennismaking. Veel mensen weten niet precies wat de taak van de netbeheerders is. Tegelijkertijd wordt de rol van de netbeheerder steeds prominenter – ook in de media. Bijvoorbeeld als het gaat over zonneparken en de capaciteit op het energienet, of de gevolgen van het aardgasvrij maken van woningen. Hierbij kunnen misverstanden ontstaan. Zo denken klanten soms ten onrechte dat ze de stroom van hun zonnepanelen niet terug kunnen leveren. De nieuwe campagne wil dit soort misverstanden wegnemen en wil klanten handelingsperspectief bieden rondom actuele issues die de energietransitie met zich meebrengt. Enexis Netbeheer geeft daarom realistische antwoorden op vragen over urgente onderwerpen, zoals zonnepanelen, gasloos wonen en de slimme meter. Deze campagne legt duidelijk uit wat er wel en niet mogelijk is. En dat consumenten bijvoorbeeld altijd* stroom kunnen terug leveren als zij zonnepanelen hebben. Vandaar de naam ‘EnergieRealisten’. De campagne loopt van september tot december en is te horen op regionale radiozenders en te zien op internet. *Sommige klanten kunnen wel eens problemen ervaren met het terugleveren van energie. Lees hier alles over spanningsproblemen

Op 9 september hebben de Gemeente Bergen, Enexis Netbeheer en TenneT TSO B.V. een intentieovereenkomst getekend waarin de partijen vastleggen de benodigde energie-infrastructuur voor het Energielandgoed Wells Meer tijdig aan te leggen en in werking te stellen. Dit betekent dat de partijen zich inspannen om, zodra het eerste initiatief in Energielandgoed Wells Meer elektriciteit gaat opwekken, dit zo snel mogelijk op het elektriciteitsnet kan worden aangesloten. Met het tekenen van deze overeenkomst laten Enexis Netbeheer en TenneT zien dat zij deze transitie naar een duurzame energievoorziening willen faciliteren. Uitzonderlijke gebeurtenis Deze gebeurtenis is uitzonderlijk: nog niet eerder hebben Enexis Netbeheer en TenneT in zo’n vroeg stadium een intentieovereenkomst ondertekend met een gemeente voor het aanleggen van energie-infrastructuur voor een duurzaamheidsproject. Wethouder Splinter van Gemeente Bergen ziet het tekenen van deze overeenkomst dan ook als een mijlpaal in de ontwikkeling van Energielandgoed Wells Meer: “Ik ben verheugd over deze belangrijke stap richting het bereiken van onze energieambitie. Hiermee brengen we als eerste gemeente in Nederland onze inwoners dichter bij energieonafhankelijkheid.” Robert Kuijk, manager grid development and strategy Van TenneT: “Gemeente Bergen laat met het Energielandgoed Wells Meer zien hoe de gemeente zelf verantwoordelijkheid neemt in de energietransitie. TenneT heeft en voelt samen met Enexis Netbeheer de verantwoordelijkheid om dit plan goed te faciliteren. We kijken uit naar een vruchtbare samenwerking.” Stroomversnelling Zowel Gemeente Bergen, Enexis Netbeheer als TenneT vinden het belangrijk om tijdig de benodigde stappen te zetten voor het realiseren van een duurzame energie-infrastructuur. De plannen voor Energielandgoed Wells Meer kunnen in een stroomversnelling komen door de intentieovereenkomst. Han Slootweg, directeur Asset Management van Enexis Netbeheer: “Door nu al aan de slag te gaan met voorbereidende werkzaamheden, kunnen de plannen straks sneller worden gerealiseerd. En daar is iedereen uiteindelijk bij gebaat.” Energielandgoed Wells Meer Met de ontwikkeling van het grootschalige Energielandgoed doet zich een unieke kans voor om in één keer 50% van de gemeentelijke ambitie, om in 2030 energieonafhankelijk te zijn, te verwezenlijken. Het Energielandgoed beslaat een grootschalig en robuust gebied van 444 hectare waar duurzame energie wordt opgewekt met bijvoorbeeld zonnepanelen, biomassateelt en windturbines. Gezien de omvang van het Energielandgoed is een aansluiting op het hoogspanningsnet noodzakelijk. Energieonafhankelijk in 2030 Om de gemeentelijke ambitie te bereiken, is het overkoepelende programma VerduurSAMEN2030 opgezet. VerduurSAMEN2030 is er voor alle inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties in Bergen met als doel om Bergen nog mooier en duurzamer te maken. Om in 2030 als eerste gemeente in provincie Limburg energieonafhankelijk te zijn, is het niet alleen nodig om energie op te wekken maar moeten we ook energie besparen. Onze doelstelling wordt naast de 50% die door het Energielandgoed wordt gerealiseerd voor 20% bereikt door energie te gaan besparen en voor 30% behaald door kleinschalige energieopwekking, zoals zonnepanelen op bedrijfsdaken en energie coöperaties.

Enexis Groep gaat Buurkracht, het platform voor energiebesparing en burgerparticipatie, verzelfstandigen. Als zelfstandige stichting kan de organisatie doorgroeien en grotere en bredere samenwerking opzoeken met bewoners, gemeenten en andere maatschappelijke organisaties. Daarmee gaat Buurkracht een nieuwe fase in. De verzelfstandiging wordt per december 2019 een feit. Buurkracht is in 2013 opgericht door Enexis Groep en in 2016 ondergebracht bij Enpuls, het onderdeel van Enexis Groep dat zich richt op het versnellen van de energietransitie. Buurkracht is oorspronkelijk opgericht om buren samen energie te laten besparen. Inmiddels is verbinden en samen de buurt verbeteren ook een belangrijke doelstelling van Buurkracht en is de organisatie uitgegroeid tot intermediair tussen buurtbewoners onderling en overheden en buurtbewoners. Meer dan 400 buurten geholpen met energie besparen. Sinds de start van Buurkracht zijn vele buurten actief aan de slag gegaan en zijn de volgende resultaten behaald: Meer dan 400 buurten actief met energiebesparing; Een jaarlijkse besparing van 9,5 miljoen kg Co2; Ondersteuning aan 14 wijken/dorpen bij aardgasvrij maken van woningen; Bijna 7000 actieve deelnemers in de Buurkracht app. Henk Visser, directeur van Enpuls is trots op de resultaten van Buurkracht: “Het werk van Buurkracht is een succes en gaat inmiddels veel verder dan energiebesparing alleen. Buurkracht is hét burgerparticipatieplatform van Nederland waar mensen samenwerken om hun omgeving duurzamer en mooier te maken. Door als zelfstandige stichting verder te gaan krijgt de organisatie meer ruimte zich verder te ontplooien en krijgt het meer vrijheid in het opzoeken van samenwerkingsvormen. We voorzien daarom een mooie toekomst voor Buurkracht.” Buurkracht wil verder groeien en krijgt breder aanbod De verzelfstandiging betekent dat Buurkracht meer diensten gaat ontwikkelen en aanbieden. Op gebied van duurzaamheid, maar ook op andere thema’s. Roel Woudstra, manager van Buurkracht: “We blijven buren ondersteunen om samen de buurt energiezuiniger, mooier, groener, veiliger en gezelliger te maken. Dankzij de verzelfstandiging kunnen we ons nog beter inzetten op breed maatschappelijke thema’s en deze een impuls geven. Met de opgebouwde expertise in het vinden, verbinden en activeren van buurtbewoners is Buurkracht uitgegroeid tot een interessante partij voor bijvoorbeeld gemeenten. Speciaal voor gemeenten en provincies hebben we diensten ontwikkeld die hen ontzorgen bij vraagstukken waarbij actieve burgers een belangrijke rol spelen bij het slagen ervan, zoals van het gas gaan.” We zien dat er grote vraag is naar de diensten van Buurkracht en verwachten dat dit de komende jaren verder zal stijgen. Idee is om aan gemeenten meer betaalde diensten aan te bieden, waarmee Buurkracht kan helpen op het gebied van burgerparticipatie en duurzaamheid. Meer informatie Voor meer informatie over Buurkracht zie: www.stichtingbuurkracht.nl

De extra hogedruknetten in Zuidwest-Nederland, waaronder de ZEBRA gasleiding, worden vanaf 2021 onderdeel van het landelijk gastransportnetwerk van GTS. De netten zijn momenteel in eigendom van regionale netbeheerders Enexis Netbeheer en Enduris, en ZEBRA Gasnetwerk. De netbeheerders hebben samen bekeken of GTS deze netten kan overnemen. Uit dat onderzoek is gebleken dat een overgang van deze extra hogedruknetten haalbaar is. Extra hogedruknetten zijn door regionale netbeheerders beheerde gastransportnetten met een extra hoog drukniveau van meer dan 16 bar. Via de netten wordt hoogcalorisch gas getransporteerd. Een overdracht van deze netten naar het landelijk gastransportnet kan positief bijdragen aan de Nederlandse gasmarkt en de benutting van het landelijk net. In verband met deze overname is het adviestraject met de betrokken ondernemingsraden opgestart. Het personeel van ZEBRA Gasnetwerk is gedetacheerd vanuit Enexis Netbeheer en Enduris en kan weer terugkeren naar hun werkgever.

Enexis Netbeheer verwacht de komende jaren flinke hoeveelheden duurzame energie uit zon en wind aan te sluiten op haar netwerk. Tot 2021 gaat het om bijna 2200 MW, dat is voldoende om een kleine miljoen huishoudens te voorzien van duurzame energie, dat is ruim twee keer het aantal huishoudens van de provincie Overijssel. In de jaren daarna verwachten we nog eens ruim 3300 MW aan te kunnen sluiten. Dit blijkt uit een actuele doorrekening van Enexis Netbeheer. Door gericht te investeren in het netwerk lukt het om veel wind- en zonne-energie aan te sluiten en te transporteren. Explosieve groei van zonneparken In een aantal regio’s heeft de toename van zonne-energie er toe geleid dat de capaciteit van het net binnen 2 jaar tijd net zo snel moet groeien als in de 30 jaar daarvoor. Dit geeft aan hoe groot de uitdaging is en waarom het soms niet lukt om snel nieuwe parken aan te sluiten. De doorlooptijd van netverzwaringen is immers enkele jaren. Het aantal aansluitingen van zowel particulieren als bedrijven (bv zonneparken) die energie willen terugleveren is in een paar jaar tijd enorm toegenomen. Van een kleine 1.800 naar ruim 4.600 zakelijke aansluitingen en van ruim 122-duizend naar 342-duizend particuliere aansluitingen. Daarmee is nu al 2649 MW energie uit zon en wind aangesloten op de netten van Enexis, voldoende om meer dan 1 miljoen huishoudens te voorzien van energie. Daar komt nog ruim het dubbele bij in de komende jaren. Investeren in verdere groei De komende twee jaar groeit het aanbod wind- en zonne-energie verder. Door de netwerken aan te passen en te verzwaren realiseert Enexis Netbeheer de komende twee jaar transportcapaciteit op haar netwerk voor nog eens ruim 1300 MW zonne-energie en ruim 800 MW windenergie. Overzicht Zon en Wind op land in Enexis gebied: MW zon en wind 1990-2018 * In opdracht tot 2021** Nog verwacht *** Groningen 709 596 416 Drenthe 262 704 522 Overijssel 412 434 535 Noord-Brabant 890 233 1310 Limburg 376 227 595 Totaal 2649 2194 3378 *op basis van CBS cijfers** in opdracht en goedgekeurd bij Enexis*** verwachting op basis van SDE regeling en aanvragen De reeds uitgevoerde en nog geplande investeringen hiervoor zijn dan ook fors. Enexis Netbeheer investeert in 2018–2020 naar verwachting 250 miljoen euro extra in Duurzaam op Land. Dit komt bovenop de reguliere uitgaven aan het netwerk. Omdat we niet oneindig kunnen verzwaren en niet onbeperkt kabels kunnen blijven leggen zijn nieuwe, innovatieve oplossingen nodig en is regie vanuit overheden in de Regionale Energie Strategieën van groot belang. Uit de cijfers van Enexis blijkt dat er regionaal verschillen zijn die vragen om een regionale aanpak.

Klimaatdoelstelling duurzaam op land ambitieus en haalbaar In 2030 wordt ten minste 35 TWh (terawattuur) aan grootschalige duurzame elektriciteit op land geproduceerd. Dat is de afspraak in het Klimaatakkoord. Deze ambitieuze doelstelling is haalbaar en betaalbaar, mits een aantal regelingen wordt aangepast en er meer sturing en focus komt. Zo steunt Enexis Groep de komst van een transportindicatie. Daarnaast pleit het netwerkbedrijf bij de publicatie van de halfjaarcijfers ervoor om de geldigheidsduur van de Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE)-beschikking beter te laten aansluiten bij de daadwerkelijke realisatietermijn van duurzame energieprojecten. Enexis Netbeheer zal de netten waar nodig zoveel mogelijk verzwaren; tegelijkertijd is er meer tijd nodig om alle zonneparken te kunnen aansluiten. Geldigheidsduur SDE-beschikking beter afstemmen op realisatietermijnen De doelstelling van 35 TWh uit het Klimaatakkoord komt overeen met ongeveer 40.000 voetbalvelden met zonnepanelen. Een enorme hoeveelheid, maar met de zonne- en windparken die momenteel in beeld zijn is het volgens Enexis Groep mogelijk om de klimaatdoelstelling voor grootschalige duurzame elektriciteit te realiseren. Om snelheid te maken en de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk te houden, moet het bestaande energienetwerk zo goed mogelijk benut worden. Ook is het belangrijk dat nieuwe investeringen in de netten beter voorspelbaar worden. Daarom steunt Enexis Groep de ’transportindicatie’ bij de SDE-beschikking, waarbij subsidie afhankelijk wordt gemaakt van de bestaande netcapaciteit. Deze zou bij voorkeur bij de komende najaar-ronde van de SDE moeten ingaan. Ook zou de geldigheidsduur van de SDE-beschikking volgens het netwerkbedrijf beter moeten aansluiten bij de doorlooptijd van de complete realisatie van project en aansluiting. Zo blijft de subsidiebeschikking ook geldig voor projecten die op korte termijn niet aangesloten kunnen worden door beperkte netcapaciteit. Dit voorkomt dat projecten tussentijds van wachtlijsten worden afgehaald omdat de beschikking is verlopen en komt de voorspelbaarheid van netinvesteringen ten goede. Sturing vanuit de Regionale Energie Strategieën (RES) Bij het plannen van investeringen in het net spelen de Regionale Energie Strategieën – die op dit moment ontwikkeld worden – een rol van betekenis. In de RES komt data van marktpartijen, netbeheerders en overheden samen in één kaart. Zo ontstaat een goed beeld van mogelijke locaties voor de opwek van zonne- en windenergie. Wanneer tijdig bekend is waar uiteindelijk opweklocaties gerealiseerd gaan worden, kan de netbeheerder de infrastructuur dusdanig aanpassen dat het uiteindelijke eindbeeld gerealiseerd kan worden. Focus op klimaatdoelstellingen Om de energievoorziening betaalbaar te houden, ziet Enexis Groep toekomst in een mix van duurzame elektronen én groene moleculen. Een doeltreffende inrichting van subsidieregelingen is hierbij noodzakelijk. Niet vanuit de gedachte ‘hoe meer hoe beter’, maar met het doel om de afgesproken 35 TWh uit het Klimaatakkoord te behalen en de daarvoor benodigde innovaties te stimuleren. Bijvoorbeeld voor energieopslag en het omzetten van elektriciteit in waterstof. Op die manier wordt maatschappelijk geld benut voor de ontwikkeling van een slimme energiemix met zonne- en windparken, warmte én duurzame gassen. En omdat de huidige gasinfrastructuur geschikt is voor het transport van duurzame gassen, blijft de energievoorziening ook op lange termijn betaalbaar. Investeringen in de elektriciteitsnetten nemen met ruim 20% toe De transitie naar de energievoorziening van de toekomst vraagt om hoge investeringen in de netten. In het eerste halfjaar van 2019 investeerde Enexis Netbeheer € 261 miljoen in de netten, een stijging van € 44 miljoen ten opzichte van vorig jaar. Hiervan was het grootste deel, € 171 miljoen, ten behoeve van de elektriciteitsnetten. Een stijging van € 35 miljoen ten opzichte van vorig jaar. De omzet steeg met € 20 miljoen naar € 738 miljoen; het resultaat na belastingen komt uit op € 119 miljoen. De financieel solide positie (Standard & Poor’s A+/A-1/Stable en Moody’s Aa3/P-1/Stable) is een belangrijk fundament voor de toekomst.

In het verzorgingsgebied van netbeheerder Enexis komen steeds meer aanvragen binnen voor een nieuwbouwwoning zonder aardgas. In het eerste halfjaar van 2019 is 63% van de nieuwbouwwoningen zonder aardgas-aansluiting aangevraagd. Over heel 2018 was dat 50%. Koploper is de provincie Groningen. Daar was 88% van alle aanvragen zonder aardgas-aansluiting. Ook als we kijken naar de steden staat Groningen (90%) bovenaan, gevolgd door Eindhoven (85%) en Breda (82%). CIJFERS PER PROVINCIE in 2019 (q1+q2) Provincie Aardgas-aansluiting Zonder aardgas-aansluiting Totaal Percentage Drenthe 209 396 605 65% Groningen 229 1.680 1.909 88% Limburg 1.033 1.618 2.651 61% Noord-Brabant 3.831 5.679 9.510 60% Overijssel 914 1.412 2.326 61% Eindtotaal 6.216 10.785 17.001 63% Cijfers per provincie over heel 2018 Provincie Aardgas-aansluiting Zonder aardgas-aansluiting Totaal Percentage Drenthe 868 719 1.587 45% Groningen 694 2.377 3.071 77% Limburg 1.924 1.692 3.616 47% Noord-Brabant 8.015 6.677 14.692 45% Overijssel 2.017 2.230 4.247 53% Eindtotaal 13.518 13.695 27.213 50% Stimuleren aardgasvrij bouwen De Nederlandse overheid wil afstappen van het gebruik van aardgas. Daarom is per 1 juli 2018 de plicht voor netbeheerders om nieuwe huizen en kleine bedrijfspanden aan te sluiten op het aardgasnet, vervallen. Enexis Netbeheer verwelkomt deze ontwikkeling en ziet het als haar maatschappelijke taak om te helpen bij de uitfasering van aardgas en de omschakeling naar nieuwe energiebronnen. Projectontwikkelaars en woningcorporaties die al aardgasaansluitingen voor nieuwbouwprojecten bij Enexis Netbeheer hebben aangevraagd of in opdracht hebben gegeven, bieden wij de mogelijkheid om zonder kosten van de aardgasaansluiting af te zien. Wijziging van de energievoorziening kan een verzwaring van het elektriciteitsnet betekenen en extra werkzaamheden voor ons betekenen d¡e van invloed zijn op de planning van een project. Ook bij toekomstige nieuwbouw- of renovatieprojecten bespreken wij graag in een zo vroeg mogelijk stadium de plannen. Dit kan helpen vertragingen in de planning zoveel mogelijk te beperken.  > Bekijk de actuele cijfers  

Vorig jaar ontvingen 27 gemeenten een rijksbijdrage voor het aardgasvrij maken van een wijk. Dertien daarvan bevinden zich in Enexis-verzorgingsgebied. In deze ‘proeftuinen’ leren we samen hoe we stap voor stap de overstap maken van aardgas naar een duurzaam alternatief. Aan de hand van de eerste ervaringen in Purmerend (Liander), Utrecht, Sliedrecht (Stedin), Appingedam (Enexis) en Middelburg (Enduris), zijn door de regionale netbeheerders de eerste leerpunten en dilemma’s vastgesteld. Om de kosten van de energietransitie voor iedereen betaalbaar te houden, worden goede stappen gezet. Maar er is voor zowel de netbeheerders als de andere partijen nog genoeg te leren en te verbeteren. Bovendien helpt de huidige wet- en regelgeving op een aantal punten nog niet mee. Regie vanuit gemeente De eerste uitdagingen worden gevonden in het plannen van het werk. Gemeenten kiezen er vaak voor om de aardgasvrije werkzaamheden gelijktijdig uit te voeren met de vervanging van riolering of stadsvernieuwing. Door werkzaamheden te combineren houden we de overlast voor bewoners, als ook de kosten, met elkaar zo laag mogelijk. De ervaringen in de proeftuinen van Utrecht en Purmerend leren dat het combineren van werkzaamheden erg lastig blijkt. Zeker als ook een nieuwe warmteoplossing moet worden gerealiseerd. Om begrip te creëren, is het belangrijk de bewoners goed te informeren over de planning. Regie vanuit de gemeente is hierbij essentieel. Einddatum In de proeftuin van Purmerend stappen niet alle bewoners over op stadswarmte. Om in de grond ruimte te kunnen maken voor het warmtenet, is de aanleg van een nieuw aardgasnet noodzakelijk. Deze investering wordt waarschijnlijk niet terugverdiend. In de toekomst is het wenselijk dat gemeenten een einddatum mogen vaststellen voor de levering van aardgas voor hun bewoners. Hiervoor zal de huidige wet- en regelgeving moeten worden aangepast. Nieuwe warmtesystemen De installatie van nieuwe verwarmingssystemen leidt tot complexe vraagstukken. In veel wijken zijn collectieve warmtenetten het meest geschikte alternatief voor aardgas. Dit brengt de gemeente voor een ingewikkelde keuze over hun eigen rol en die van de markt. Netwerkbedrijven kunnen bijdragen door de aanleg van het warmtenet op zich te nemen. Dit moet wel passen bij de visie van de gemeente en in lijn zijn met de rolverdeling in de warmtemarkt. Omdat nog geen goede wet- en regelgeving voorhanden is, wordt in elke gemeente het wiel opnieuw uitgevonden en ontstaat vertraging in het proces. Maatwerk en creativiteit Ook binnenshuis is voldoende te leren. Een warmteleiding aansluiten in de woning, kan vaak niet moeiteloos. Te kleine meterkast, te dikke vloer, toegepaste bouwmaterialen en beschikbare ruimte in de woning, maken dat maatwerk en creativiteit nodig is. Dat leidt soms tot bijzondere oplossingen. Zoals in Purmerend waar een warmteleiding langs de gevel het huis in wordt gebracht. Installateurs en bouwers moeten dan ook vroegtijdig betrokken worden. Om deze samenwerking te versterken, tekenden onlangs meer dan twintig partijen, waaronder netbeheerders, installateurs en onderwijsinstellingen, een intentieverklaring om de samenwerking en technologische vernieuwing te versterken. Actieve samenwerking De regionale netbeheerders zoeken actief de samenwerking met gemeenten, woningcorporaties, bewoners, marktpartijen en andere belanghebbenden. We helpen beslissingen te nemen over een nieuwe duurzame energievoorziening om zo samen een vlotte uitvoering te realiseren. Bijvoorbeeld door onze kennis over bestaande netten, over mogelijke warmtealternatieven en de technische en financiële consequenties van die alternatieven in te brengen. Met elkaar moeten we zorgen dat de meest kosteneffectieve aanpak gekozen en uitgevoerd wordt, zodat de energievoorziening voor iedereen betrouwbaar, betaalbaar en bereikbaar blijft.  

Vandaag presenteerde het kabinet het langverwachte Klimaatakkoord. Geen moment te vroeg, want de energietransitie is in volle gang en 2030 is feitelijk al morgen. De toename van onder meer duurzame energieopwekking op land heeft nu al gevolgen voor het energienet. Daarom moet snel meer duidelijk worden over de concrete invulling van maatregelen, zodat de netbeheerders het energienet op tijd kunnen verslimmen en verzwaren. Zo blijft de betrouwbaarheid van het net tijdens de energietransitie gewaarborgd en blijven de maatschappelijke kosten zo laag mogelijk. Netbeheer Nederland nam namens de netbeheerders deel aan de klimaattafels Elektriciteit en Gebouwde Omgeving. Doel is dat deze sectoren in 2030 samen ongeveer 24 megaton minder CO2 uitstoten. Voornamelijk de maatregelen aan de Elektriciteitstafel hebben een grote impact op het net. Daarom zijn de netbeheerders hard aan het werk om onze netten tegen zo laag mogelijke kosten futureproof te maken. Lagere kosten door voorspellen en verslimmen De komende jaren worden er veel zonnepanelen en windmolens aangesloten op het net. Soms moet hierdoor het elektriciteitsnet worden uitgebreid, wat veel geld kan kosten. In het Klimaatakkoord zijn daarom op voorstel van de netbeheerders afspraken opgenomen over anticiperende netuitbreidingen, de hervorming van het aansluitkader en het tijdig betrekken van de netbeheerders in de vergunningverlening van duurzame opwek. Ook het voorkomen van overbelasting en het stellen van eisen aan de sturingsmogelijkheden van apparaten blijven aandachtspunten voor de netbeheerders. Het is van belang dat deze voorstellen worden overgenomen in wet- en regelgeving om de kosten voor de energietransitie minimaal te houden. Het beter voorspellen van ontwikkelingen en het slimmer gebruiken van het bestaande energienet kan onnodige netinvesteringen voorkomen. Daarbij moet niet alleen gekeken worden naar het verzwaren van het elektriciteitsnet, maar ook naar de manier waarop we in de toekomst elektriciteit willen combineren met duurzame gassen, zoals biogas en waterstof. Van de wijkgerichte aanpak in de gebouwde omgeving verwachten de netbeheerders eveneens veel, onder meer omdat dit de beheersbaarheid en voorspelbaarheid van de werkzaamheden verhoogt. Het is belangrijk dat de netbeheerders voldoende technische mensen hebben om de beoogde netrealisatie te kunnen doen. Dit voorkomt dat het aansluiten van duurzame energie langer duurt dan nodig is. De netbeheerders zetten de komende jaren daarom extra in op het werven van nieuwe technici. No regret maatregelen Het Klimaatakkoord zet in op de laagste maatschappelijke kosten voor verduurzaming van woningen. Isolatie wordt daarbij gezien als een belangrijke stap naar aardgasvrij. Enexis Netbeheer waardeert de stapsgewijze aanpak om uiteindelijk te komen tot een CO2 arme energievoorziening, want betaalbare no regret maatregelen die voor iedereen bereikbaar zijn, zijn randvoorwaardelijk voor een gedragen transitie. Verduurzaming door hernieuwbaar gas heeft een belangrijke plek Enexis Netbeheer is een groot pleitbezorger voor meer duurzame moleculen, zoals groen gas, in het toekomstige energiesysteem. Want wij kunnen in de toekomst niet alles met elektriciteit oplossen. Met de ambitie voor 70PJ aan groen gas in 2030 zien wij dat in het Klimaatakkoord het belang van hernieuwbare gassen, ook voor de gebouwde omgeving, wordt onderkend. Voor veel wijken geldt dat het aardgasnet tot na 2030 gewoon nog blijft liggen en mogelijk benut kan worden voor groen gas of waterstof. Verduurzaming kan ook met isolatie en een hybride ketel, want hernieuwbaar gas én elektriciteit (hybride) is een haalbare en betaalbare optie naast all electric en warmte. De voorspelbaarheid van investeringen neemt toe Voor Enexis Netbeheer is het van belang om tijdig te kunnen anticiperen op toekomstige behoefte aan infrastructuur. De regionale energie strategieën (RES) omvatten afspraken over elektriciteit, (groen) gas en warmte in een regio. De RES’en geven Enexis Netbeheer de nodige inzichten en houvast om tijdig de energienetten aan te leggen. Het klimaatakkoord onderkent het belang van systeemintegratie In een CO2-arme energiesysteem neemt het belang van elektriciteitsopslag en energieomzetting toe. Hernieuwbaar gas, warmte en elektriciteit zullen meer interacteren. Enexis Netbeheer juicht het toe dat het Klimaatakkoord aandacht vraagt voor het belang van systeemintegratie en er ruimte voor onderzoek ontstaat.

De gemeente Groningen, Gasunie Transport Services en Enexis Netbeheer hebben laten onderzoeken wat het beste alternatief is voor aardgas in de stad. Een warmtenet voor de binnenstad lijkt een logische optie. Opmerkelijk is dat de onderzoekers twee rekenmodellen gebruikten, met zodoende verschillende conclusies per wijk. Transitievisie Warmte Het onderzoek, uitgevoerd door adviesbureaus CE Delft en Quintel, moet voor de gemeente Groningen een basis bieden om een Transitievisie Warmte op te stellen. Elke gemeente in Nederland heeft van het Rijk de opdracht gekregen voor elke wijk een alternatief voor verwarming op aardgas te vinden. Deze visie moet eind 2021 af zijn. Alternatieven aardgas Als alternatief is er een aantal warmtebronnen en -technieken aan te wijzen, waarvan CE Delft en Quintel er drie hebben onderzocht: een warmtenet, all-electric (een elektrische warmtepomp plus zonnepanelen) en een hybride warmtepomp, waarbij de piek wordt opgevangen door groen gas. Voor elke wijk in Groningen is gekeken wat technisch en economisch het gunstigste alternatief zou zijn. Daarnaast is gekeken wat het aanbod van de benodigde energiebronnen is in de regio, en de capaciteit op het elektriciteitsnet. Resultaten onderzoek In het onderzoek zijn twee soorten rekenmodellen gebruikt, wat soms tot verschillende uitkomsten leidt over het beste alternatief voor aardgas. Een warmtenet lijkt in ieder geval in de binnenstad het meest logische alternatief. Voor het noordoosten van de stad lijkt een hybride optie onvermijdelijk. Daarnaast concluderen de onderzoekers dat zon-PV op daken sowieso zal toenemen en dat het elektriciteitsnet hier niet voldoende capaciteit voor heeft. Een oplossing kan volgens de onderzoekers gevonden worden in de opslag van elektriciteit in de vorm van groene waterstof. 300 GWh groene waterstof zou hiervoor nodig zijn. Voorkeursalternatief Het project heeft geresulteerd in een voorkeursalternatief voor een deel van de wijken in Groningen. Het Groningse college van B&W zal deze zomer, mede op basis van dit onderzoek, een ‘openingsbod’ voor alle wijken van de gemeente aan de gemeenteraad presenteren. Met het openingsbod gaat de gemeente vervolgens de wijken in, te beginnen in de wijken die als eerste van het aardgas af kunnen. Samen met bewoners, woningcorporaties, bedrijven, netbeheerders en andere belanghebbenden worden in deze wijken de mogelijkheden verder uitgewerkt tot concrete wijkenergieplannen. Gevolgen voor de energienetten Voor Enexis Netbeheer en Gasunie zijn de keuzes die in de wijken gemaakt worden voor een duurzame warmte- en energievoorziening belangrijk, want de netbeheerders moeten weten wat de gevolgen zijn voor de bestaande gasleidingen en elektriciteitsnetten. Moeten gasleidingen wel of niet vervangen worden? Of moeten het elektriciteitsnet verzwaard worden? Het overschot aan duurzaam opgewekte elektriciteit moet ingepast worden in het duurzame energiesysteem. Naast het uitbreiden van het elektriciteitsnetwerk valt te denken aan het inzetten van flexibiliteit, het opslaan van elektriciteit in accu’s en het omzetten van elektriciteit in waterstof. Link naar het rapport Openingsbod Groningen

Het voorjaar is in volle gang. Voor veel mensen hét moment om in hun tuin aan de slag te gaan en bijvoorbeeld een boom te planten, schutting te plaatsen, of trampoline in te graven. Daarbij is het goed om te bedenken dat er onder de grond elektriciteitskabels en water-, gas- en rioolleidingen kunnen liggen. Om stroomstoringen en onveilige situaties tijdens het tuinieren te voorkomen, lanceren de netbeheerders vandaag de online campagne Veilig graven. Enexis Netbeheer doet hier ook aan mee. Campagne Veilig graven In 2018 werd bij graafwerkzaamheden in Enexis-gebied ruim 6500 keer schade aan gasleidingen en elektriciteitskabels veroorzaakt. Het gevolg kan zijn dat een hele wijk een tijd zonder licht, televisie, internet of warm water zit. En soms raakt iemand gewond tijdens het graven. In de campagne geven we tips hoe particulieren en hoveniers schade aan kabels en leidingen kunnen voorkomen. Bijvoorbeeld als zij in een tuin een paaltje de grond in willen slaan of een grondboor of schep gebruiken. Ook wijzen we op de zogenoemde Klic-melding bij het Kadaster. De melder ontvangt dan informatie over de ligging van ondergrondse kabels en leidingen op de graafplek. Het doen van zo’n melding is verplicht als er bij tuinwerkzaamheden een graafmachine aan te pas komt. Een Klic-melding kost € 16,50. Graafschade belangrijkste oorzaak stroomstoringen Het Nederlandse energienet werkt 99,995% van de tijd. Omdat het net zo betrouwbaar is, merken we pas hoe afhankelijk we zijn van energie als er een storing is. Graafschade is de belangrijkste oorzaak van storingen: het afgelopen jaar was 27% van de stroomstoringen in het laagspanningsnet het directe gevolg van graafschade. Alleen al de kosten om schades aan gasleidingen en elektriciteitskabels te repareren bedragen jaarlijks circa 4,3 miljoen euro voor Enexis. Ook zijn er elk jaar ongevallen met gasleidingen als gevolg van graafschade. Met deze campagne willen we stroomstoringen, gaslekkages en onveilige situaties zo veel mogelijk voorkomen. Meer informatie over de campagne is te vinden op: enexis.nl/voorkomgraafschade

Informatie over transportschaarste wordt sinds 3 april 2019 uitgebreid gecommuniceerd op enexis.nl/transportschaarste.

De netbeheerders hebben een document gemaakt met praktische informatie over de elektriciteits- en gasnetten. Handig bij het opstellen van de verschillende Regionale Energie Strategieën. Gemeenten en provincies werken samen met lokale stakeholders aan een Regionale Energie Strategie (RES). In deze RES worden keuzes gemaakt voor de opwekking van hernieuwbare elektriciteit, de warmtetransitie in de gebouwde omgeving en de daarvoor benodigde opslag- en energie-infrastructuur.  Klik hier voor het document met basisinformatie over de energie-infrastructuur.

UPDATE MAART 2019 Status vervangen Itron gasmetersMedio maart was ruim 99% van de bijna 50.000 Itron-gasmeters vervangen. Er moeten nog zo’n 450 meters bij klanten vervangen worden. Deze klanten worden de komende weken nogmaals actief benaderd om een afspraak te maken voor het laten vervangen van de gasmeter. Mocht het niet lukken om tot een afspraak te komen, worden vervolgstappen bepaald om te voorkomen dat er onveilige situaties kunnen ontstaan. Dat kan bijvoorbeeld door het afsluiten van de gasvoorziening of – in het uiterste geval – de toetreding tot de woning proberen af te dwingen via de rechter. Maar voordat het zover is, blijven we proberen om klanten op meerdere manieren te bereiken om een afspraak te kunnen maken Update februari 2019 Status vervangen Itron gasmeters In december 2018 kondigde Enexis Netbeheer aan bijna 50.000 slimme gasmeters van fabrikant Itron preventief te vervangen. Deze meters waren afkomstig van een nieuwe productielijn. Na verder kwaliteitsonderzoek bleek dat de fabrikant onvoldoende kon aantonen dat andere meters uit dezelfde productielijn veilig blijven. Ondanks dat er geen acuut veiligheidsrisico is, was dit voor Enexis Netbeheer toch reden om deze meters uit voorzorg te vervangen. Inmiddels is bijna 90 procent van de Itron-meters vervangen. Daarmee liggen we op schema en de verwachting is dat vrijwel alle meters uiterlijk 1 maart 2019 vervangen zijn. Waar het voor die datum niet gaat lukken om tot een afspraak te komen met de klant voor de meterwissel, wordt per situatie bekeken hoe de wissel zo spoedig mogelijk alsnog gepland kan worden. Er hebben zich geen incidenten met deze meters voorgedaan.    Grootschalige aanbieding slimme meters Door de vervangingsoperatie van de Itron-meter was de grootschalige aanbieding voor de slimme gasmeters tijdelijk stopgezet. Als eerste worden nu de openstaande klantvragen voor het plaatsen van een slimme gasmeter verwerkt. Daarna wordt ook de grootschalige aanbieding weer hervat. Vanaf dat moment wordt bij consumenten, bij het plaatsen van de slimme meter, weer zowel een elektriciteitsmeter als een gasmeter geplaatst. Met consumenten bij wie de afgelopen periode alleen een elektriciteitsmeter is geplaatst, wordt contact opgenomen voor het maken van een nieuwe afspraak voor het vervangen van de gasmeter. Origineel bericht december 2018 Enexis Netbeheer gaat preventief gasmeters van fabrikant Itron vervangen. Deze meters zijn afkomstig van een nieuwe productielijn. Het gaat om bijna 50.000 slimme gasmeters. Vorige week werd al een kleine partij van deze meters vervangen, aangezien er bij enkele een klein gaslek was geconstateerd. Na verder kwaliteitsonderzoek blijkt dat de fabrikant onvoldoende kan aantonen dat andere meters uit dezelfde productielijn veilig blijven. Ondanks dat er geen acuut veiligheidsrisico is, is dit voor Enexis Netbeheer toch reden om deze meters uit voorzorg te vervangen. Alle klanten die het betreft ontvangen binnen enkele werkdagen een brief van Enexis Netbeheer waarin de meterwissel wordt toegelicht. Enexis Netbeheer neemt met deze klanten contact op voor het maken van een afspraak. Via de website www.enexis.nl/gasmeter kunnen klanten nazien of zij een van deze gasmeters in huis hebben; klanten kunnen namelijk ook een Itron gasmeter van een andere productielijn hebben, waarmee niets aan de hand is. De tot nu toe gevonden lekken zijn zo klein dat ze niet of nauwelijks waarneembaar zijn. Mochten klanten een gaslucht waarnemen, dan kunnen ze dat meteen melden bij het Nationaal Storingsnummer 0800-9009. Klanten die meer informatie wensen kunnen contact opnemen met de klantenservice van Enexis Netbeheer: 088-857 70 00.

In 2018 hebben de netbeheerders energiediefstal gestopt bij bijna 2600 hennepkwekerijen. Samen stalen deze henneptelers voor ongeveer 95 miljoen kWh aan elektriciteit. In Enexis-verzorgingsgebied gaat het over ruim 950 hennepkwekerijen waar meer dan 30 miljoen kWh aan elektriciteit gestolen werd. Energiediefstal jaagt de maatschappij op kosten en zorgt bovendien voor onveilige, brandgevaarlijke situaties in woonwijken. Netbeheerders blijven daarom inzetten op meer prioriteit bij politie, Openbaar Ministerie en overheden voor de aanpak van illegale hennepteelt. Brandgevaar in woonwijken Het aantal hennepkwekerijen dat wordt opgerold daalt al een aantal jaar, terwijl er geen aanwijzingen zijn dat er minder kwekerijen zijn. Dit kan betekenen dat kwekers handiger worden in het verstoppen van de hennepteelt, bijvoorbeeld in woonwijken. Een hennepkwekerij heeft meestal een illegale en onveilige aansluiting op het energienet. Ook zit de elektrische aansluiting in het pand zelf vaak amateuristisch in elkaar. Dat zorgt voor ronduit gevaarlijke situaties, vanwege het constante risico op oververhitting, smeltende kabelisolatie, kortsluiting en brand. De Onderzoeksraad voor Veiligheid onderstreepte begin 2018 dat illegale hennepkwekerijen in woonwijken gevaarlijk zijn. Maatschappelijke kosten Naast brandgevaar leidt de energiediefstal tot maatschappelijke kosten. In totaal zijn er naar schatting zo’n 30.000 hennepkwekerijen in Nederland, die elk jaar bijna 1 miljard kWh aan elektriciteit stelen. Dat is meer dan alle huishoudens in Rotterdam in een jaar verbruiken. Netbeheerders (en dus alle aangeslotenen) draaien op voor ongeveer € 60 miljoen aan kosten voor de gestolen stroom en bovendien loopt de overheid rond de € 135 miljoen aan belastinginkomsten mis. Gezamenlijke aanpak illegale hennepteelt De netbeheerders vragen om prioriteit bij onder meer gemeenten en politie voor het aanpakken van illegale hennepteelt. Een gezamenlijke aanpak is nodig om de hierdoor ontstane onveilige situaties zo snel mogelijk te beëindigen. En om woningen proactief te kunnen controleren (‘opsporing achter de voordeur’). Netbeheerders zijn hierover in gesprek met samenwerkingspartners, zoals politie, Openbaar Ministerie en overheden. "Door een integrale aanpak proberen we te laten zien dat we deze vorm van criminaliteit en de daarmee gepaard gaande onveilige situaties niet accepteren", aldus waarnemend burgemeester Gerd Leers van de gemeente Brunssum. Melding doen van (mogelijke) hennepkwekerijen Hennepkwekerijen komen overal voor: in huur- en koophuizen, villa’s en appartementen, midden in woonwijken en in afgelegen loodsen. Het energienet wordt steeds digitaler waardoor energiediefstal, zoals door hennepteelt, sneller en gerichter kan worden achterhaald. Ook omwonenden kunnen helpen bij het signaleren en opsporen van hennepkwekerijen. Iedereen die iets verdachts ziet of ruikt, kan dat anoniem melden bij Meld Misdaad Anoniem, telefoonnummer 0800-7000, of contact opnemen met de politie, telefoonnummer 0900-8844. Op stophennepteelt.nl leest u hoe u een hennepkwekerij kunt herkennen. Cijfers per regio Regio Aantal dossiers kWh hennepgerelateerd gefactureerd Breda 101 4.033.278 Eindhoven 82 2.102.727 Emmen 35 955.272 Groningen 104 3.967.120 Hengelo 111 4.003.472 Maastricht 231 6.172.176 's-Hertogenbosch 60 1.806.147 Tilburg 117 3.258.996 Venlo 79 3.087.267 Zwolle 36 1.046.109 Totaal 956 30.432.564 Cijfers per provincie Provincie Aantal dossiers kWh hennepgerelateerd gefactureerd Brabant 360 11.201.148 Limburg 310 9.259.443 Groningen 104 3.979.588 Drenthe 35 991.932 Overijssel 147 5.000.453 Totaal 956 30.432.564

Melkveehouderijen, tuinbouw- en (pluim)veehouderijen kunnen met onafhankelijk energieadvies veel kosten besparen. Een integrale benadering bij de besluitvorming over nieuwe maatregelen is daarbij een vereiste. Agrariërs staan positief tegenover zogenaamde ‘smart grids’ die ervoor zorgen de vraag en aanbod van energie beter op elkaar worden afgestemd en dat efficiënter gebruik wordt gemaakt van het energieneten. Boeren zijn bereid hun energiegedrag waar mogelijk aan te passen als dat milieuvoordelen oplevert. Dat blijkt uit het vervolg van de pilot Smart Farmer Grid, dat netbeheerder Enexis samen met boerenorganisatie LTO, adviesbureau L’orèl Consultancy en de Rijksuniversiteit Groningen hebben uitgevoerd. Pilot Smart Farmer Grid Boeren hebben een aanzienlijke hoeveelheid energie nodig voor hun bedrijfsvoering. De energie die boeren zelf opwekken door zonnepanelen of een windmolen groeit gestaag. Alleen gebruiken ze de energie op een ander moment dan de zonnepanelen of windmolen de energie opwekt. Hierdoor gebruiken ze het grootste gedeelte van de opgewekte energie niet zelf. Deze wordt teruggeleverd aan het energienet, waardoor dit net fors onder druk komt te staan. Een voor de hand liggende oplossing is een netverzwaring, maar de kosten daarvan zijn in landelijk gebied extreem hoog omdat grote afstanden moeten worden overbrugd. Dat is onwenselijk omdat daardoor de kosten voor de energievoorziening hard zullen stijgen. Smart Farmer Grid is een van de eerste projecten waarbij diepgaand onderzoek is gedaan naar de mogelijkheden om de bestaande energienetten in landelijk-agrarisch gebied slim te gebruiken (zogenaamde ‘smart grids’). Het onderzoek wees uit dat niet alle onderzochte energienetten geschikt zijn voor de inpassing van een ‘smart farmer grid’. Dat kwam vooral doordat de pieken in het energieverbruik van de ene boer niet op te vangen zijn door dalen in het verbruik bij een naburige boer. De pilot is uitgevoerd in Noordhorn, Beerta en Sellingen. Onafhankelijke en integrale benadering Uit de pilot Smart Farmer Grid komt naar voren dat er vooral gewerkt moet worden aan een integrale benadering bij de besluitvorming over nieuwe maatregelen, zodat de individuele belangen van boeren, netbeheerders, rijk, provincies en gemeenten altijd kunnen worden afgezet tegen het collectieve belang van een duurzamer energiesysteem. Combineren verduurzamingsmaatregelen Het meeste voordeel is te behalen door verschillende verduurzamingsmaatregelen te combineren. Door enerzijds energie te besparen, waardoor er minder energie nodig is, hoeft er minder geïnvesteerd te worden in de opwek van duurzame energie. En door maatregelen te nemen om de pieken van energievraag en aanbod te voorkomen, is een verzwaring van hun aansluiting en het energienet mogelijk niet meer nodig. Hierbij valt te denken aan warmte-/koudeopslag, mestvergisting en de opslag van energie. Omdat de ideale totaaloplossing per situatie verschillend is, is onafhankelijk advies hierin noodzakelijk. Aanpassen tariefstructuur Om de verbruikspieken op het energienet gericht te kunnen verlagen opperen de onderzoekers onder andere het aanpassen van de tariefstructuur voor energie. Door energiegebruik bijvoorbeeld af te rekenen op basis van de actuele energieprijs op dat verbruiksmoment kunnen boeren immers direct ervaren hoeveel verschil slim energiegedrag hun oplevert. Binnen de huidige tariefstructuur levert dit nauwelijks financieel gewin op. Download hier het hele rapport van het Smart Farmer Grid

Na de succesvolle Flex Challenge in 2018, daagt Enpuls ook dit jaar professionals, startups, scale-ups, gevestigde bedrijven, studenten en kennisinstituten uit om dé oplossing voor nieuwe energie in te dienen. De Enpuls Challenge richt zich op vier thema’s die een bijdrage moeten leveren aan het nagenoeg halveren van de CO2-uitstoot in 2030. Geïnteresseerden kunnen vanaf 15 maart hun concept indienen op één van de vier uitdagingen. De winnaars kunnen rekenen op uitgebreide ondersteuning van Enpuls bij het realiseren van hun concept. Vier uitdagingen De afgelopen weken heeft Enpuls vier challenges bekend gemaakt waarop deelnemers zich in kunnen schrijven. De vier challenges refereren aan het klimaatakkoord, dat als doel heeft om de uitstoot van broeikasgassen in 2030 te reduceren met 49% t.ov. 1990. De vier uitdagingen zijn: Duurzame energieproductie: hoe kan 50 gigawatt aan weersafhankelijke energieproductie worden geïntegreerd in het energiesysteem Duurzame mobiliteit: hoe kunnen we de mobiliteitsbehoefte van de consument en het bijbehorende energiesysteem, verduurzamen en verbeteren tegen een eerlijke prijs? Duurzame warmtevoorziening: hoe kunnen we Nederland er warm bij laten zitten, nu en in een aardgasvrije toekomst? Rol van gemeenten in de energietransitie: hoe kunnen we gemeenten helpen om hun centrale rol in de energietransitie te pakken? Zie de website voor een uitgebreide beschrijving van de challenges: www.enpuls.nl/enpulschallenge. Inschrijving start op 15 maart Op vrijdag 15 maart start de inschrijving van de Enpuls Challenge. Vanaf die dag kunnen deelnemers het inschrijfformulier op de website downloaden en hebben ze tot 30 april de tijd om het concept in te dienen. De jury beoordeelt alle inzendingen op basis van een aantal selectiecriteria en stelt een shortlist op. De shortlist wordt uitgenodigd om het ingediende concept te pitchen tijdens de pitchdag eind mei. Medio juni worden de winnaars bekend gemaakt. What’s in it voor de winnaars De winnaars gaan met Enpuls met een samenwerkingsovereenkomst van 9 maanden aan om het concept te ontwikkelen. Enpuls heeft voor elk winnend concept een budget tot € 50.000 beschikbaar voor de ontwikkeling van het concept. Daarnaast biedt Enpuls tijdens het traject haar expertise, data, een breed netwerk van partners en toegang tot proeftuinen aan.  

Slim opladen van elektrische auto’s heeft grote voordelen: er ontstaan minder pieken op het elektriciteitsnet, minder CO2-uitstoot en lagere laadkosten. Dat blijkt uit het rapport ‘Slim laden must have bij groei elektrisch vervoer” dat vandaag door Peter Vermaat, CEO van Enexis Groep, is overhandigd aan Stientje van Veldhoven, Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat. In dit onderzoek is gekeken naar de mogelijkheid om auto’s op een ‘gewenst moment’ op te laden; zo duurzaam mogelijk (sturen op zo min mogelijk CO2-uitstoot) en zo gespreid mogelijk (sturen op beschikbare netcapaciteit). Wanneer automobilisten gebruik maken van slim laden, kunnen zij tientallen euro’s besparen. Het onderzoek is in opdracht van Enpuls uitgevoerd door CE Delft en APPM met bijdragen van ElaadNL en de Hogeschool van Amsterdam. Slim laden een must have Het uitgangspunt van de studie is de situatie in 2030 voor elektrisch rijden en duurzame energie, zoals geschetst in het Klimaatakkoord op hoofdlijnen van juli 2018. Het voorspelde aantal elektrische auto’s in 2030 zorgt voor een significante CO2-reductie ten opzichte van auto’s op fossiele brandstoffen. Door deze auto’s op het ‘gewenste moment’ op te laden, kan die besparing verder oplopen. In het model dat gebruikt is bij de doorrekening is ervan uitgegaan dat de auto’s niet extra lang aan de laadpaal staan. Alleen met het tijdstip van laden is geschoven. Als alle elektrische auto’s normaal opgeladen worden, is de verwachting dat de piekvraag op het elektriciteitsnet met bijna 50% groeit (van 6,5 GW naar 9 GW). Op jaarbasis vertegenwoordigt het opladen van deze auto’s dan nog een CO2-uitstoot van 1,6 Megaton, vanwege elektriciteitsproductie met een deels fossiele energiemix. In het scenario, waarbij alleen gekeken wordt naar het zo duurzaam mogelijk laden van auto’s, wordt de uitstoot met 19 procent verlaagd. Hierbij ontstaan er echter extra pieken in het elektriciteitsnet (2,9 GW ten opzichte van normaal laden). De noodzakelijke investeringen in de elektriciteitsnetten om deze pieken aan te kunnen zijn dusdanig hoog, dat de maatschappelijke kosten hoger zijn dan de baten. Wanneer het opladen zo veel mogelijk wordt gespreid op basis van de beschikbare capaciteit op het elektriciteitsnetwerk, wordt de CO2-uitstoot met 11 procent verlaagd en wordt de piek op het elektriciteitsnet gereduceerd (met 2 GW ten opzichte van normaal laden). Het directe kostenvoordeel van deze scenario’s is respectievelijk €42 tot €50 per elektrische auto per jaar op de bruto energieprijs. Grootschalig toepassen In de praktijk worden de positieve effecten van de onderzochte scenario’s voor slim opladen nog niet grootschalig toegepast, vanwege beperkingen in de wetgeving. Hoe eerder slim laden grootschalig toegepast mag worden, hoe groter de winst voor maatschappij, klimaat en de elektrische rijder. Daarnaast bevelen de onderzoekers onder andere aan om de markteffecten te onderzoeken door te sturen op energieprijs, andere laadstrategieën en effecten op additionele investeringen in duurzame energieproductie. Peter Vermaat, CEO Enexis Groep: ”Elektrificeren van vervoer levert een significante bijdrage in het verminderen van de CO2-uitstoot. Een betrouwbare infrastructuur is noodzakelijk om deze vorm van mobiliteit te faciliteren. Investeren in de netten blijft altijd noodzakelijk, maar door innovaties als slim laden kunnen onnodige investeringen vermeden worden. Daardoor kunnen we ervoor zorgen dat de energievoorziening naast betrouwbaar en duurzaam ook betaalbaar blijft.” Harm-Jan Idema, managing consultant elektrisch vervoer bij APPM: “Slim laden blijkt een ‘no regret’ bij de introductie van elektrisch rijden. Het maakt elektrisch rijden nog schoner en voordeliger. We verwachten dat een dynamische vorm van slim laden nog meer voordelen heeft, door vraag en aanbod van energie optimaal op elkaar af te stemmen. Ongewenste effecten zoals pieken op het net worden dan ook vermeden. Voor implementatie is juiste samenwerking tussen alle betrokken partijen belangrijk, zodat een elektrische rijder ook weet wat hij of zij kan verwachten.” Download hier het rapport: ”Slim laden must have bij groei elektrisch vervoer”

Enexis Netbeheer investeert in 2019 ruim € 845 miljoen euro in de versterking van de energienetten om de energievoorziening van miljoenen consumenten en bedrijven betrouwbaar, betaalbaar en voor iedereen bereikbaar te houden. We zien een sterke groei van particulieren die investeren in zonnepanelen op hun woning. Al dan niet gedreven door subsidie wordt ook het komende jaar een groot aantal zonneprojecten gerealiseerd. Soms door een energiecoöperatie, maar veelal door projectontwikkelaars. Enexis Netbeheer investeert niet alleen in onderhoud, vervanging en uitbreiding, maar ook in innovaties. Zodat onze netten betrouwbaar, duurzaam en betaalbaar blijven en onze klanten op ons kunnen blijven rekenen. Door schaarste aan technisch personeel is een aantal geplande investeringen in 2018 niet doorgevoerd. Dit uit zich vooral in een minder dan beoogd aantal plaatsingen van Distributie Automatisering Light (DALI)- boxen. Graag geven wij u per provincie een totaaloverzicht van de investeringen en een korte toelichting op een aantal belangrijke projecten in 2019 én een aantal sprekende voorbeelden van wat we vorig jaar hebben gedaan. Bekijk hier de interactieve PDF met alle plannen voor 2019

Enexis Groep vindt het belangrijk dat er een Klimaatakkoord komt en heeft daarom ook een bijdrage geleverd aan het opstellen van het concept-Klimaatakkoord. Het hebben van een ambitieus Klimaatakkoord betekent namelijk dat we snel met een hoge ambitie kunnen starten vanuit een gezamenlijk vertrekpunt. Ook al hebben we nog ruim 30 jaar de tijd om de uiteindelijke doelstelling te behalen, het is belangrijk om nu te starten. De ultieme eindoplossing kennen we nog niet, dus laten we vooral doen wat nu al kan -desnoods met tussenstappen- én ruimte houden voor aanpassingen onderweg. Daarbij vinden wij het wel belangrijk dat het Klimaatakkoord haalbaar en betaalbaar moet zijn en blijven. Haalbaarheid Gemeenten zijn aan zet zijn om het draagvlak voor de lokale energievoorziening uit te bouwen. Laten we beginnen met mensen te verleiden nu stappen te zetten zoals het isoleren van de woning en bijvoorbeeld het vervangen van de cv-ketel door een hybride warmtepomp. Bied consumenten een concreet handelingsperspectief wat ze nu al kunnen doen en grijp natuurlijke momenten als een verhuizing of verbouwing aan om duurzame maatregelen te treffen. Belangrijk is dat er binnen een paar jaar in de gebouwde omgeving serieuze stappen gezet zijn naar een duurzamere omgeving en substantieel minder CO2-uitstoot. Tegelijkertijd blijven we werken aan de plannen die meer tijd vragen, zoals samen met gemeenten kijken naar efficiënte oplossingen voor de energievoorziening voor de lange termijn, zoals warmtenetten. Regionale overheden ondersteunen wij bij het opstellen van de Regionale Energie Strategieën. Betaalbaarheid Voor Enexis Groep betekent een betaalbaar Klimaatakkoord dat de kosten op een rechtvaardige en effectieve manier verdeeld worden over consumenten en bedrijven. Hierbij valt te denken aan het verhogen van de belasting op aardgas of een bepaalde vorm van CO2-beprijzing, maar bijvoorbeeld ook subsidies om particulieren te verleiden over te gaan tot duurzame maatregelen. Om de energievoorziening betaalbaar te houden moeten onnodige investeringen en afschrijvingen in de energienetten voorkomen worden. De bestaande infrastructuur speelt een sleutelrol in de transitie en is relatief eenvoudig geschikt te maken voor warmte en ‘groene elektronen en moleculen’, zoals duurzame elektriciteit en groen (waterstof)gas.

In februari heeft Enexis Netbeheer het 300.000e zonnepanelensysteem geregistreerd! Het plaatsen van zonnepanelen blijft onverminderd aan populariteit winnen bij consumenten en bedrijven. In 2012 is de opmars van zonnepanelen begonnen. Na een aantal redelijk stabiele jaren, werd er in 2017 een record bereikt met ruim 54.000 nieuwe zonnepanelensystemen. In 2018 werd dat record verpulverd met meer dan 78.000 nieuwe zonnepanelensystemen in Enexis-verzorgingsgebied. (tekst gaat verder on de afbeelding) Om zeker te weten dat de opgewekte energie ook daadwerkelijk teruggeleverd kan worden aan het elektriciteitsnet, wordt aangeraden om het zonnepanelensysteem aan te melden bij de netbeheerder. Dit kan via de website energieleveren.nl. Op deze manier kan de netbeheerder tijdig anticiperen wanneer overbelasting dreigt en eventueel netverbeteringen uitvoeren. Alle gegevens in dit artikel hebben betrekking op kleinverbruikersaansluitingen (t/m 3*80) in het netwerkgebied van Enexis Netbeheer.

Op het bestaande elektriciteitsnet kunnen 20 tot 30 procent meer wind- en zonneparken aangesloten worden, mits het elektriciteitsnetwerk efficiënter gebruikt mag worden. Zo wordt het elektriciteitsnet momenteel dusdanig aangelegd dat het altijd berekend is op de hoogste pieken in vraag en aanbod, terwijl die pieken slechts enkele dagen per jaar gehaald worden. Hierdoor blijft er op de rest van de dagen veel netcapaciteit ongebruikt. Technische mogelijkheden om het net efficiënter te gebruiken zijn voorhanden, echter laat bestaande regelgeving het gebruik hiervan niet altijd toe. Het is daarom nodig deze regelgeving aan te passen. Verder is het belangrijk dat de overheid regie voert op de locatie en de omvang van zonne- en windparken. Om ook in de toekomst een stabiele financiële positie te kunnen behouden, moeten investeringen vooraf verwerkt kunnen worden in de tarieven. Daarvoor pleit Enexis Groep bij de publicatie van het jaarverslag 2018. Peter Vermaat, CEO Enexis Groep: “Naast een veilige en betrouwbare energiedistributie is in 2018 veel aandacht besteed aan een toekomstbestendige energiehuishouding. Op diverse plekken versterkten we onze infrastructuur om een snelle toename van duurzaam opgewekte energie en een grotere vraag naar elektriciteit aan te kunnen. Toch lukt dat niet op alle plaatsen even snel. De netcapaciteit in Nederland is bijvoorbeeld niet berekend op de forse groei van zonneparken. Dat knelt, omdat we klanten nu moeten teleurstellen. Daarom pleiten wij voor nieuwe wettelijke kaders om de energietransitie te versnellen en bekijken we welke technische oplossingen er mogelijk zijn. Wij zetten onze expertise ook in 2019 in om regionale overheden te ondersteunen bij het opstellen van de Regionale Energie Strategieën. Om onze netwerken voor te bereiden op lokale wensen, is het van groot belang om vroegtijdig de plannen te kennen en mee te denken. De overgang naar een duurzame energievoorziening in combinatie met de groeiende economie en schaarste aan technisch personeel is een enorme uitdaging. We besteden daarom extra aandacht aan het werven, opleiden en behouden van technisch personeel, want in de realisatie van onze doelen bouwen wij op de energie en expertise van onze medewerkers.“ Excellent netbeheer De verwachting is dat de vraag naar elektriciteit, net als voorgaande jaren, blijft stijgen door toenemende elektrificatie van mobiliteit en verwarming. Een andere ontwikkeling is dat steeds meer particuliere klanten zelf energie opwekken. In 2018 zijn ruim 78.000 particuliere klanten gestart met het terugleveren van energie aan ons netwerk; een toename van circa 45% ten opzichte van 2017.Op diverse plekken breidde Enexis Netbeheer in 2018 het elektriciteitsnet uit om alle toekomstige zon- en windenergie te kunnen transporteren. Tegelijkertijd stimuleert Enexis Netbeheer efficiënt netgebruik en slimme oplossingen om te voorkomen dat er onnodig veel geïnvesteerd moet worden in netverzwaring. Bovendien vormt de beperkte beschikbaarheid van technici ook de komende jaren een maatschappelijk dilemma. Daarbij doen wij geen concessies als het gaat om veilig werken. De LTIF, de veiligheidsindex, is verbeterd tot 1,48 (2017: 1,65) maar daarmee zijn we nog niet tevreden. Veiligheid is en blijft altijd onze eerste prioriteit. Om het net in optimale conditie te houden, een veilige en betrouwbare levering van gas en elektriciteit te waarborgen en een verdere uitrol van slimme meters te realiseren, heeft Enexis Netbeheer in 2018 €789 miljoen uitgegeven aan investeringen en exploitatiekosten. Aan deze uitgaven gaat een zorgvuldige afweging vooraf op aspecten als betrouwbaarheid, veiligheid, wettelijke bepalingen, kosten, klanttevredenheid en duurzaamheid. Het lukte Enexis Netbeheer om de uitvalduur van elektriciteit in 2018 te beperken tot gemiddeld 16 minuten (2017: 13,8 minuten). Dit is ruimschoots onder het langjarig landelijk gemiddelde. Voor gas is dit 90 seconden (2017: 50 seconden). De oorzaak van deze stijging ligt in een beperkt aantal bijzondere storingen. Versnellen van de energietransitie De verduurzaming van de gebouwde omgeving is één van de grootste uitdagingen in de energietransitie. Met gemeenten, woningcorporaties en huiseigenaren zoekt Enexis Groep naar geschikte en betaalbare oplossingen, met als uiteindelijke doel een CO2-neutrale gebouwde omgeving in 2050. Op wijkniveau adviseert het netwerkbedrijf over de beste en meest kostenefficiënte oplossing, waarbij rekening wordt gehouden met de lokale situatie. Een radicale omslag naar all-electric vindt Enexis Groep niet in alle gevallen de beste keuze. Om recht te doen aan de lokale situatie adviseert het bedrijf een pragmatische aanpak die flexibel is voor nieuwe technologische ontwikkelingen. Zo worden verduurzamingsplannen gerealiseerd en blijven de kosten beheersbaar. Financiële positie Het resultaat na belastingen is €319 miljoen (2017: €207 miljoen). Deze toename wordt voornamelijk verklaard door een herwaardering van de latente belastingvoorziening. Het genormaliseerde resultaat na belastingen, gecorrigeerd voor incidentele posten, bedraagt €243 miljoen (2017: €222 miljoen). De stijging is hoofdzakelijk het resultaat van een gunstige omzetontwikkeling; de totale omzet nam in het afgelopen jaar toe met €47 miljoen tot €1.445 miljoen (2017: €1.398 miljoen). Daarentegen was er een stijging in de operationele kosten van met name strategische projecten voor het verbeteren van klantprocessen en ICT. De aantrekkende economie en de ter beschikking gestelde subsidies ter stimulering van duurzame energieproductie leiden tot extra klantvragen in de vorm van meer netuitbreidingen en duurzame projecten. De bruto investeringen in elektriciteits- en gasnetten zijn hierdoor met €44 miljoen toegenomen. In 2018 bleef de kredietwaardigheid van Enexis Holding ongewijzigd gehandhaafd met een creditrating van Standard & Poor’s A+ (Stable Outlook) en van Moody’s Aa3 (Stable Outlook).

Een flexibiliteitsservice, waarbij overbelasting van het elektriciteitsnetwerk voorkomen wordt door de energievraag te verschuiven in de tijd, kan dienen als alternatief voor netverzwaring. Dat blijkt uit de pilot ‘Flex as a service’, waarin Enexis Netbeheer, iwell en Woonbedrijf Eindhoven samenwerkten. In deze pilot is onderzocht hoe een flexibiliteitsservice er uit zou kunnen zien. Uit deze pilot is gebleken dat het plaatsen van een reservering voor het daadwerkelijk uitvragen van flexibiliteit grote invloed heeft op de leveringszekerheid. Daarnaast bleek dat marktprijzen vaak niet tegenstrijdig zijn aan belangen van de netbeheerder. De pilot: ‘Flex as a Service’ in appartementencomplex in Eindhoven Centraal in de pilot stond de vraag of overbelasting van het elektriciteitsnetwerk te voorkomen is door de energievraag te verschuiven in de tijd. In de pilot is onderzocht hoe een flexibiliteitsservice er uit zou kunnen zien. Daarvoor heeft iwell in een appartementencomplex van Woonbedrijf Eindhoven een batterij geplaatst. Deze batterij kon de pieken van de lift ter plaatse op vangen waardoor Woonbedrijf Eindhoven toe kon met een kleine elektriciteitsaansluiting. Daarnaast is de batterij ingezet om te handelen op elektriciteitsmarkten én de netbeheerder te helpen pieken op het net te verlagen. Jan Willem de Jong van iwell: “Daarvoor legden we samen met ICT Automatisering een digitale verbinding aan tussen het opslagsysteem en Enexis Netbeheer, zodat we met de batterij kunnen inspringen als de netbeheerder dit vraagt.” Het gebruik van de batterij voor handel op elektriciteitsmarkten is moeilijk voorspelbaar. In de pilot is gebleken dat de elektriciteitsprijzen zelden strijdig zijn met de behoefte van de netbeheerder. Tijdens de pilot stuurde Enexis Netbeheer, op basis van voorspellingen over de netbelasting, geautomatiseerde signalen naar de batterij om te laden of ontladen en zo het elektriciteitsnet te ontzien. Bijvoorbeeld door de batterij overdag op te laden als de zonnepanelen volop energie opwekken. Of de batterij te ontladen als in de avond alle elektrische auto’s om stroom vragen. De belasting van het elektriciteitsnet is afhankelijk van vele factoren. Bijvoorbeeld of de zon schijnt. En de zon is soms lastig te voorspellen. Daarom is een variëteit aan scenario’s getest. In sommige scenario’s werd vóór de daadwerkelijke uitvraag eerst de benodigde flexibiliteit gereserveerd. Op deze manier kon iwell anticiperen op deze behoefte, bijvoorbeeld door de batterij vooraf al volledig op te laden. Een belangrijke bevinding van de pilot is dat het plaatsen van een reservering voor de flexibiliteit resulteerde in grotere kans dat deze ook geleverd werd. De zekerheid van de levering van flexibiliteit Enexis Netbeheer experimenteert al door de markt met een ‘flexibiliteitsmarkt’ uit te dagen om flexibiliteit te bieden tegen zo laag mogelijke kosten. Hier kunnen meerdere aggregators flexibiliteit in de markt aanbieden. Zij kunnen echter ook besluiten geen flexibiliteit aan te bieden bij een uitvraag van de netbeheerder. Daardoor kan de netbeheerder dus ook misgrijpen. In de pilot ‘Flex as a Service’ experimenteerden we met een alternatief model. Daarbij sluit de netbeheerder een contract af voor langere tijd met 1 marktpartij. Op deze manier kan de zekerheid op de levering worden verhoogd. In de toekomst zouden dit soort contracten bijvoorbeeld via een aanbestedingsprocedure tot stand kunnen komen. Een alternatief voor het aanleggen van dikkere kabels De opkomst van elektrische auto’s, zonnepanelen en windmolens zorgen met toenemende mate voor capaciteitsproblemen op het elektriciteitsnet. De klassieke oplossing voor capaciteitsproblemen is het leggen van dikkere kabels, deze oplossing is arbeidsintensief en vraagt hoge investeringen. We kunnen die piek namelijk ook verlagen. Bijvoorbeeld door een gedeelte van de auto’s in de nacht op te laden of door batterijen in te zetten om het netwerk te ontlasten. Dat heet in vaktermen ‘Flexibiliteit’. Ton van Cuijk, DSO architect bij Enexis Netbeheer: ”De netbeheerder hoeft dan niet zelf grote en dure batterijen te plaatsen, maar koopt flexibiliteit in de markt geleverd door bestaande (batterij)systemen. Hiermee experimenteert Enexis Netbeheer met een slim alternatief om het stroomnet voor te bereiden op een duurzame toekomst. Een toekomst met meer elektrisch vervoer, meer zonnepanelen, meer windenergie en all-electric woningen." contact Meer weten over de pilot 'flex as a service'? Neemt dan contact op met DSO architect Ton van Cuijk.

Laatste voorbereidende fase Slim Energienet Roermond van start Met de vandaag ondertekende Ontwikkelovereenkomst is het Slim Energienet Roermond (SER) weer een stap dichterbij gekomen. Dit net moet gaan voorzien in de warmte- en koudebehoefte voor woningen, bedrijven en instellingen in de gemeente Roermond. Tijdens deze ontwikkelfase wordt gewerkt aan een investeringsvoorstel voor een warmtenet met een omvang van 1200 tot 2200 Roermondse huishoudens. Deze fase duurt tot begin 2020. Mocht het warmtenet gerealiseerd worden, wordt 12,5% van de duurzaamheidsopgave van de gemeente Roermond ingevuld. De ontwikkelovereenkomst is ondertekend door Enpuls (onderdeel van Enexis Groep), de Provincie Limburg en de gemeente Roermond. Haalbaarheid Slim Energienet Roermond De gemeente Roermond wil in 2050 klimaatneutraal zijn. SER heeft als doel om zich op transparante wijze te ontwikkelen naar een efficiënt en duurzaam energiesysteem, dat zich richt op de warmtebronnen van de toekomst. In 2018 is onderzoek gedaan naar de technische haalbaarheid van het Slim Energienet Roermond waaruit is gebleken dat het energienet haalbaar is. Daarbij gaat het om de ontwikkeling van een laagtemperatuur warmtenet voor nieuwe en bestaande kantoren, bedrijfsruimten en woningen. Het energienet moet uiteindelijk een open en flexibele structuur krijgen waardoor in de toekomst meerdere aanbieders en afnemers kunnen worden gekoppeld. Op dit moment wordt met een aantal partijen gesproken over de vervolgstappen. Hierbij gaat het om: Smurfit Kappa Roermond Papier, Wonen Zuid, Jazz City, Varo Energy, Strabag, SIF en RVO. Smurfit Kappa Roermond Papier is beoogd de warmte te leveren aan de overige partijen. RVO heeft een adviserende rol binnen het project. Henk Visser, directeur Enpuls:“Slim Energienet Roermond is een open samenwerking tussen het lokale bedrijfsleven, woningcorporatie, overheden en netbeheerder. Gezamenlijk laten deze partijen aantoonbaar zien een bijdrage te willen leveren aan het verduurzamen van de samenleving. Een project als SER biedt perspectief om de energietransitie echt te versnellen.” Wethouder Rens Evers van de gemeente Roermond:"We zullen in de toekomst steeds meer alternatieve manieren van energie moeten gaan gebruiken. Door deze inspanning van alle deelnemende partijen, kunnen we 12,5% van de duurzaamheidsopgave van de gemeente Roermond invullen. Dit is een samenwerking die energie geeft." Eric Geurts is gedeputeerde Energie en Duurzaamheid:"Limburg is al volop aan de slag met de energie- en klimaattransitie. Dat geldt in belangrijke mate ook voor de industrie. We zien in onze provincie dat de industrie, samen met haar partners, écht naar de toekomst kijkt en stappen wil zetten op het gebied van verduurzaming. We investeren graag in technische innovaties die daaraan een bijdrage leveren, zoals bijvoorbeeld dit warmtenet. Wat mij betreft gaan we in de toekomst industriële restwarmte volop inzetten om Limburgse huishoudens te verwarmen én onze CO2-uitstoot drastisch omlaag te brengen.“  

Hoogspanningsnetbeheerder TenneT en Enexis Netbeheer zijn begonnen met het versterken van het elektriciteitsnet in Eemshaven voor transport van duurzame energie. Op vrijdag 8 februari geeft de Groningse gedeputeerde Nienke Homan het startsein voor de bouw van een compleet nieuw 110 kV/20kV hoogspanningsstation Eemshaven Midden. Dit hoogspanningsstation wordt met een 7 kilometer lange ondergrondse kabelverbinding verbonden met het (bestaande) hoogspanningsstation Eemshaven-Robbenplaat voor aansluiting op het regionale en landelijke elektriciteitsnet. Het nieuwe hoogspanningsstation is noodzakelijk voor het transport van duurzame stroom op en rond de Eemshaven. De komende jaren komen er steeds meer windmolens in het gebied, waarmee de behoefte aan transportcapaciteit sterk toeneemt. Energiehaven In Groningen Seaports (de havens van Eemshaven en Delfzijl) staat al 8.000 Megawatt aan productievermogen voor elektriciteit of wordt er aan land gebracht via het Gemini-windpark, de NorNed-kabel (tussen Nederland en Noorwegen) en vanaf 2019 de COBRA-kabel tussen Nederland en Denemarken. De Eemshaven heeft de grootste concentratie van hoogspanningsstations in Nederland. Met het in 2019 in gebruik te nemen converterstation voor de onderzeese COBRA-kabel- is Eemshaven Midden er het tiende hoogspanningsstation van TenneT. TenneT en Enexis Netbeheer bouwen aan de toekomst van een betrouwbare elektriciteitsinfrastructuur in Groningen. De plannen voor een nieuwe stroomsnelweg (380 kV-verbinding) die Eemshaven verbindt met hoogspanningsstation Vierverlaten nabij Groningen zijn vergevorderd. Deze verbinding komt in de plaats van de huidige 220 kV-verbinding. Het is de bedoeling dat de 380 kV verbinding in 2022 in bedrijf is. Hoogspanningsstation Eemshaven-Midden De eerste grondwerkzaamheden voor het 110 kV hoogspanningsstation zijn eind 2018 al begonnen. Vanaf 8 februari wordt de vloer van het station gestort waarna het terrein verder ingericht kan worden en installaties kunnen worden geplaatst. Een ondergrondse 110 kV-kabelverbinding van 2 circuits over 7 km lengte in de berm van de Kwelderweg verbindt het station met het bestaande 110/220 kV-hoogspanningsstation Robbenplaat. De capaciteit van dit hoogspanningsstation wordt uitgebreid voor de plaatsing van twee nieuwe 110/220 kV-transformatoren en het realiseren van twee nieuwe transformatorvelden. Omexom is als onderaannemer van TenneT actief om het nieuwe 110 kV-hoogspanningsstation te bouwen. Starthandeling Op 8 februari zal Nienke Homan, de gedeputeerde Energie en energietransitie van de provincie Groningen, het eerste stuk vloer van het nieuwe hoogspanningsstation storten. Zij doet dit samen met TenneT-manager Mark de Zwaan, Omexom-directeur Michael Hoogendoorn en Han Slootweg van Enexis Netbeheer.

Netwerkbedrijf Enexis Groep heeft het afgelopen jaar ruim 150 extra laadpalen gerealiseerd voor haar medewerkers en bezoekers van het bedrijf. Daarmee komt het totaal aantal laadpunten voor elektrische auto’s op 243. Onderdeel daarvan is het ‘slimme’ laadplein van 98 laadpunten, dat zich bevindt in de parkeergarage onder het hoofdkantoor in ’s-Hertogenbosch. Deze ontwikkeling is onderdeel van het ambitieuze mobiliteitsbeleid van Enexis Groep om de CO2-voetafdruk op het gebied van mobiliteit op een kostenneutrale wijze met 50%, ruim 5 miljoen kilo, te verminderen in 2020. Duurzame mobiliteit Enexis Groep doet er alles aan om het wagenpark de komende jaren te verduurzamen. Zo is de nieuwe leaseregeling ‘van tankpas naar laadpaal’ sinds 2017 van kracht. Deze regeling is erop gericht om elektrisch rijden actief te stimuleren. Nieuwe auto’s mogen maximaal 100 gram CO2/km uitstoten en zodra er meer zuinige auto’s op de markt beschikbaar komen zal deze norm naar beneden bijgesteld worden. Dat het mobiliteitsbeleid zijn vruchten afwerpt blijkt uit het feit dat ruim 70% van alle nieuw bestelde leaseauto’s (deels) elektrisch is. Deze toename van het aantal (semi) elektrische auto’s leidt tot een grotere behoefte aan laadfaciliteiten. ‘Slim’ laadplein Met 98 laadpunten is het ‘slimme’ laadplein onder het hoofdkantoor van Enexis Groep in ’s-Hertogenbosch het grootste van Nederland. ‘Slim’ omdat de toegepaste techniek ervoor zorgt dat het netwerk een groot aantal oplaadsessies tegelijkertijd aan kan, zonder dat er overbelasting optreedt. Dat is ook belangrijk omdat het laadplein gebruik maakt van dezelfde stroomvoorziening als het bedrijfspand van het netwerkbedrijf. Hierdoor wordt voorkomen dat liften niet meer werken of verlichting uitvalt op het moment dat er veel auto’s opgeladen worden. Dat kan ook, omdat veel auto’s de hele dag stilstaan in de garage. Mocht een medewerker weinig tijd hebben om de auto op te laden, kan deze gebruik maken van één van de 16 laadpunten die voorzien zijn van een dubbele laadcapaciteit van 22kWh. De totstandkoming van het laadplein is in goed overleg met de Vereniging van Eigenaren waar het netwerkbedrijf lid van is gerealiseerd. Bewoners van het aangrenzende flatgebouw kunnen ook gebruik maken van het laadplein.

Netbeheerders TenneT, Stedin, Liander, Enexis Netbeheer en Westland Infra werken samen aan GOPACS. Dit nieuwe platform gaat nu van start. Het is een belangrijke stap om tekorten aan capaciteit in het elektriciteitsnet (congestie) te verminderen en zo bij te dragen aan het betrouwbaar en betaalbaar houden van het Nederlandse elektriciteitsnet. GOPACS is een uniek initiatief in Europa en is ontstaan uit een actieve samenwerking tussen de Nederlandse landelijke netbeheerder TenneT en regionale netbeheerders. De energietransitie en de economische groei vragen steeds meer capaciteit van het elektriciteitsnet. De netbeheerders werken hard aan het verzwaren van het elektriciteitsnetwerk om aan die groeiende vraag te kunnen voldoen. Maar dat is niet van vandaag op morgen gerealiseerd. Het benutten van flexibiliteit uit de markt kan bijdragen aan het oplossen van (verwachte) congestie in het elektriciteitsnet. Het nieuwe GOPACS platform kan daarbij helpen. Hoe werkt GOPACS? Stel dat er ergens in het elektriciteitsnet congestie dreigt. Om deze congestie op te lossen, willen de netbeheerders dan bijvoorbeeld graag minder elektriciteitsproductie of juist een hoger verbruik van elektriciteit in dit deel van het net. Vanuit GOPACS wordt een verzoek om biedingen aan marktpartijen gestuurd. Marktpartijen met een aansluiting in dit gebied kunnen vervolgens een buy order plaatsen op een aangesloten energiemarktplatform. De balans van het elektriciteitsnet op nationaal niveau mag echter niet worden verstoord door deze actie om congestie op te lossen. Daarom wordt de verlaging van de elektriciteitsproductie binnen het congestiegebied gecombineerd met een tegengestelde order van een marktpartij buiten het congestiegebied. Via GOPACS wordt razendsnel gecontroleerd of er door deze order geen problemen ontstaan op een andere plaats in het elektriciteitsnet van de deelnemende netbeheerders. Staan alle seinen op groen dan betalen de netbeheerders het prijsverschil tussen de twee orders, zodat deze gematcht kunnen worden op de marktplatforms en de congestie wordt opgelost. GOPACS past goed bij de Europese richtlijnen voor het door de markt oplossen van congestiesituaties en biedt grote en kleine marktpartijen op een laagdrempelige manier de mogelijkheid om op eenvoudige wijze hun beschikbare flexibiliteit te gelde te maken en mee te helpen congestiesituaties op te lossen. Ook zorgt de samenwerking van de netbeheerders ervoor dat het oplossen van congestie in een deel van het elektriciteitsnet geen probleem veroorzaakt in een ander deel van het net bij een van de andere netbeheerders. Voor GOPACS zijn de netbeheerders een samenwerking aangegaan met het intraday marktplatform van ETPA. Ze zijn momenteel in gesprek met andere marktplatforms om deze ook op GOPACS aan te sluiten. Ook de regionale netbeheerders Enduris, Coteq en Rendo steunen dit initiatief en onderzoeken hoe zij mee kunnen doen aan GOPACS. Marktpartijen die hun flexibele energie aanbod en/of vraag (voorzien van locatiegegevens) willen aanbieden voor gebruik op GOPACS kunnen contact opnemen met de accountmanager van hun netbeheerder. Of kijk voor meer informatie op https://gopacs.eu.

De extrahogedruknetten in Zuidwest-Nederland, waaronder de ZEBRA gasleiding, blijven onderdeel van het regionale gastransportnetwerk. Dat is de uitkomst van een onderzoek van de regionale netbeheerders Enexis Netbeheer en Enduris, dat zij samen met landelijk netbeheerder Gasunie Transport Services (GTS) hebben uitgevoerd. Uit dat onderzoek is gebleken dat een overgang van deze extra hogedruknetten naar het landelijke gastransportnetwerk van GTS, momenteel niet haalbaar is. De netten zijn in eigendom van Enexis Netbeheer, Enduris en ZEBRA Gasnetwerk. Extra hogedruknetten zijn door regionale netbeheerders beheerde gastransportnetten met een extra hoog drukniveau van meer dan 16 bar. Via de netten wordt hoogcalorisch gas getransporteerd.

In november heeft Enexis Netbeheer 3 gasluchtmeldingen van klanten gehad. Hun meters bleken door een productiefout inderdaad minimaal gas te lekken. Wij zijn daarom per direct gestopt met de installatie van soortgelijke gasmeters. Ook wisselen we al geplaatste gasmeters om die horen bij dezelfde partij (batch) als de lekkende meters. Het televisieprogramma Kassa besteedt hier op zaterdag 8 december aandacht aan. Wat is er precies aan de hand? Een lekkende gasmeter, hoe klein het lek ook is, wordt altijd onderzocht in ons testlaboratorium. Half november constateerden wij dat 3 lekkende gasmeters van hetzelfde merk en type waren. Ze bleken afkomstig uit 2 partijen. Daarop hebben wij meteen maatregelen genomen en op 19 november hebben we melding gedaan bij de toezichthouder. Meterleverancier Itron heeft de oorzaak van de lekkage onderzocht. Itron heeft inmiddels maatregelen genomen om de productie van meters en de kwaliteitscontrole aan te passen. Pas als door een onafhankelijk keuringsinstituut (KIWA) is aangetoond dat de productie- en kwaliteitscontrole aan de eisen voldoet, starten wij weer met het plaatsen van Itron-gasmeters (type G4 en G6). Maatregelen Enexis Netbeheer Uit voorzorg en om onveilige situaties te voorkomen heeft Enexis Netbeheer de volgende maatregelen genomen: Per 27 november zijn we gestopt met de installatie van Itron G4 en G6 gasmeters. Itron-meters die al zijn geïnstalleerd en die bij dezelfde 2 partijen horen als de lekkende meters, wisselen we om voor gasmeters van een ander merk. 159 klanten zijn hiervoor al benaderd en het grootste deel van de meters bij deze klanten is al gewisseld. De weggenomen meters onderzoeken we allemaal in ons testlaboratorium. Als extra maatregel nemen we een steekproef van meters die al zijn geplaatst. Het gaat om 451 meters van dezelfde fabrikant maar uit andere partijen. Deze meters gaan we in ons testlaboratorium onderzoeken. Klanten krijgen hierover een brief. Zij krijgen een andere meter in hun meterkast. Als uit onderzoek blijkt dat vervanging van meer geïnstalleerde gasmeters nodig is, dan ontvangen onze klanten daarover bericht. Omdat we op dit moment geen Itron G4 en G6 gasmeters plaatsen, is onze voorraad gasmeters plotseling fors kleiner geworden. Daarom installeren we voorlopig geen slimme gasmeters bij klanten die we volgens onze planning slimme meters aanbieden. Zij krijgen wel een slimme elektriciteitsmeter. De huidige gasmeter blijft bij deze klanten nog even hangen en wordt alsnog omgewisseld voor een slimme gasmeter als wij weer voldoende meters op voorraad hebben. Kassa-aandacht voor veiligheid gasmeters Het televisieprogramma Kassa besteedt in de uitzending van 8 december aandacht aan de productiefout en aan de veiligheid van gasmeters. Eerder besteedde het programma ook al aandacht aan gasmeters. Meer informatie Kijk voor meer informatie over gasmeters op enexis.nl/gasmeter

Op 5 december 2018 sloten wethouder Gerard Bruijniks van de gemeente Loon op Zand, algemeen directeur van Brabant Water Guïljo van Nuland en de CEO van Enexis Netbeheer, Peter Vermaat een samenwerkingsovereenkomst over hoe om te gaan met (de verlegging van) drinkwater- gas- en elektraleidingen wanneer de gemeente in de ondergrond werkzaamheden wil gaan uitvoeren. Belangrijkste redenen voor de opzet van de nieuwe overeenkomst zijn het terugdringen van maatschappelijke kosten en het beperken van de overlast voor inwoners en klanten van de gemeente Loon op Zand, Brabant Water en Enexis Netbeheer. Planning en noodzaak In de overeenkomst is vastgelegd dat de gemeente tijdig afstemming zoekt met Brabant Water en Enexis Netbeheer als de gemeente plannen heeft voor bijvoorbeeld het verleggen van een rotonde of riolering. Daarbij is opgenomen dat altijd kritisch beoordeeld wordt of de leidingen verlegd moeten worden. Wethouder Bruijniks: “We blijven kritisch op het voorkomen van kosten en overlast voor de gemeente en onze inwoners.” Goed voorbeeld doet volgen Enexis Netbeheer en Brabant Water zien de samenwerking als een goed voorbeeld van hoe deze er tussen een gemeente, drinkwaterbedrijf en netwerkbedrijf uit kan zien. “Door goede samenwerking worden de maatschappelijke kosten niet alleen lager maar ook eerlijk gedragen door gemeente en ons. Deze afspraken maak ik graag met alle gemeenten in onze provincie”, aldus Guïljo van Nuland. Peter Vermaat sluit zich daarbij aan. “We stemmen onze werkzaamheden op elkaar af, waardoor de straat maar één keer open hoeft. Zo beperken we de overlast voor iedereen. Overeenkomsten zoals deze treffen we dan ook graag in ons gehele verzorgingsgebied”, zegt Peter Vermaat. Eigentijdse afspraken De overeenkomst komt in de plaats van de oude afspraken die al enige decennia oud zijn. Met de nieuwe overeenkomst zijn eigentijdse afspraken gemaakt over de ordening van de boven- en ondergrondse infrastructuur.

Het produceren van groene waterstof en tevens overbelasting van het elektriciteitsnet voorkomen is mogelijk, maar is op dit moment alleen in uitzonderlijke situaties een economisch rendabele optie. Zo moeten er lokaal voldoende afnemers van waterstof voorhanden zijn en dienen zij bereid te zijn er (extra) voor te betalen. Daarnaast moeten de elektriciteitsprijzen voldoende laag zijn en kan de netbeheerder met elektrolyse alleen in specifieke gevallen netverzwaring voorkomen. In de toekomst zal het aantal situaties waarin de businesscase rendabel wordt groter zijn. Dat blijkt uit het onderzoek dat TNO en DNVGL in opdracht van Enpuls hebben uitgevoerd. Het voorkomen van onnodige netverzwaringen is voor netbeheerders interessant omdat daarmee de energievoorziening betaalbaar blijft. Het onderzoek is één van de meest uitgebreide studies naar de economische haalbaarheid van elektrolyse in Nederland. Het rapport is vanaf vandaag beschikbaar. Door de energietransitie wordt er meer elektriciteit gebruikt en opgewekt. Dit betekent een zwaardere belasting van de bestaande elektriciteitsnetten wat kan leiden tot overbelasting. Door dikkere kabels in de grond te leggen – netverzwaring – kan dit probleem ondervangen worden, echter is dit zeer kostbaar en kost vaak veel tijd. Enpuls heeft onderzoek laten uitvoeren om inzicht te krijgen in mogelijke businessmodellen waarin waterstofproductie uit elektrolyse rendabel zou kunnen zijn en tevens een bijdrage kan leveren aan het voorkomen van onnodige maatschappelijke investeringen in dikkere elektriciteitskabels. Daarnaast is gekeken naar de mogelijkheden die netbeheerders hebben om dit te stimuleren. Daarvoor zijn vier case studies opgezet, die samen een representatief beeld geven van de haalbaarheid van het inzetten van waterstof uit elektrolyse voor maatschappelijk verantwoord netbeheer. Business case in de toekomst mogelijk wel rendabel De netbeheerder kan verschillende maatregelen treffen om een waterstofproducent tegemoet te komen. Hierbij valt te denken aan het verlenen van korting op de aansluiting en/of transportkosten van elektriciteit of door afspraken te maken over een afnamegarantie voor de geproduceerde waterstof. Echter passen dergelijke maatregelen op dit moment slechts deels binnen de wet- en regelgeving. Wanneer in de toekomst deze wet- en regelgeving aangepast wordt, er meer netverzwaringsvraagstukken aandienen door meer duurzame opwek, de vraag naar waterstof toeneemt of elektrolysers goedkoper worden neemt het aantal situaties waarin de businesscase rendabel wordt toe. Praktijk cases zijn nodig om van te leren Om meer inzicht te krijgen in de haalbaarheid en de benodigde randvoorwaarden van de productie van groene waterstof om netverzwaringen te kunnen voorkomen, moet er meer ervaring opgedaan worden met praktijkcases. De overheid zou bepaalde demonstratie- en pilotprojecten moeten stimuleren zoals pilots bij industriële locaties waar vraag naar waterstof is en waterstoftankstations in de buurt zijn. Door dergelijke pilots uit te voeren bij nieuwe grootschalige wind- en zonneparken, kan wind, zon, waterstof, netbeheer en flexibiliteit slim gecombineerd worden. Het complete onderzoek is hier in te zien: enpuls.nl/groenewaterstof

Met 26 laadpunten voor elektrische auto’s, een buurtbatterij van 250kW én een lokale veiling om overbelasting op het elektriciteitsnetwerk te voorkomen is het project Interflex een feit. Op het ‘living lab’ op Strijp-S, het voormalige bedrijventerrein in Eindhoven, is vandaag door Jan van der Meer, wethouder duurzaamheid en openbare orde Eindhoven, het startsein gegeven van dit Europese project dat het energiesysteem van de toekomst test. Consumenten krijgen een financiële vergoeding wanneer zij flexibel zijn in het opladen van hun elektrische auto. Enexis Netbeheer kan hierdoor de piekmomenten in een klap fors terugbrengen waardoor het netwerk niet verzwaard hoeft te worden. Energiesysteem van de toekomst Door de komst van zonnepanelen en windmolens en de toename van het elektrisch vervoer wordt de druk op het Nederlandse elektriciteitsnet de komende jaren steeds groter. Om overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen kan er gekozen worden voor het aanleggen van kabels met meer capaciteit. Dat is echter zeer kostbaar. Het doel van Interflex is om te onderzoeken wat er in de toekomst mogelijk is binnen het bestaande elektriciteitsnet om zo de volgende generatie slimme netwerken te ontwikkelen. 26 laadpunten Op Strijp-S zijn voor dit project 13 laadpalen geïnstalleerd. 7 daarvan bevinden zich op de eerste verdieping van parkeergarage ”om de hoek”, de overige staan op de Philitelaan. Iedere laadpaal heeft 2 aansluitingen, waardoor er in totaal 26 laadpunten zijn om elektrische auto’s op te laden. De laadpalen worden beheerd door ElaadNL en zijn voorzien van Smart Charging mogelijkheid, waardoor automatisch geregeld kan worden wanneer en hoe snel auto’s opgeladen worden. Lokale veiling Om toekomstige overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen wordt in het project Interflex voor het eerst een lokale veiling getest. Door deze veiling kan netbeheerder Enexis onderhandelen met aanbieders van diensten die het verbruik van energie kunnen sturen (zoals de aanbieder van een app voor het voordelig laden van elektrische auto’s). Enexis Netbeheer gaat de aanbieder via deze veiling betalen voor het verplaatsen van het energieverbruik van hun klanten. Bijvoorbeeld als deze bedrijven ervoor zorgen dat hun klanten nachts de auto laden in plaats van gedurende de piekuren overdag. Jedlix is één van de aanbieders van de flexibiliteit op de veiling en ‘wint’ in dit project de veiling. De ‘over-the-air’-oplossing van Jedlix zorgt ervoor dat de elektrische auto’s slim geladen worden en zo flexibel ingezet kunnen worden. In deze Slim Laden-app geeft de berijder van de elektrische auto aan wanneer deze opgeladen dient te zijn en in welke mate. De app regelt dit dan slim op een voor Enexis Netbeheer gunstig moment waardoor een overbelasting van het netwerk kan worden voorkomen. Hierdoor hoeft het netwerk niet verzwaard te worden. De berijder ontvangt hiervoor een financiële vergoeding van Jedlix. De buurtbatterij met variabele aansluitcapaciteit Naast de parkeergarage is een 250 kW buurtbatterij geplaatst. Deze accu wordt gebruikt om energie op te slaan als er veel aanbod is van elektriciteit – bijvoorbeeld door de opbrengst van zonnepanelen uit de buurt en deze weer vrij te geven als de vraag naar elektriciteit juist groot is. De opgeslagen stroom in deze buurtbatterij kan ook gebruikt worden om elektrische auto’s op te laden. Sympower heeft voor het project de software ontwikkeld die het slim laden en ontladen van de batterij optimaliseert om maximaal gebruik te maken van duurzame energie. Uniek aan deze buurtbatterij is de variabele aansluitcapaciteit. Op momenten dat het elektriciteitsnet zwaar wordt belast is de aansluitcapaciteit van de centrale batterij tijdelijk lager waardoor het opladen en ontladen van stroom langzamer gaat. Hierdoor wordt overbelasting voorkomen. Buiten de piekmomenten is de capaciteit juist extra hoog, waardoor de batterij dus juist sneller werkt. De buurtbatterij wordt beheerd door Croonwolter&dros uit Eindhoven. Quotes Ton van Cuijk, innovatiemanager Interflex bij Enexis Netbeheer: “Met de toenemende groei van elektrisch vervoer wordt de belasting van het elektriciteitsnetwerk steeds groter. Door alle partijen hier samen te laten werken ontstaat een unieke situatie waar we veel profijt van gaan hebben. Interflex zet echt een stap in de richting van het energiesysteem van de toekomst!” Jan van der Meer, wethouder duurzaamheid en openbare orde Eindhoven: “Eindhoven heeft veel duurzame ambities en wil gaan excelleren op elektrische mobiliteit. Het stimuleren van elektrisch vervoer is belangrijk, want het zorgt voor schonere lucht en minder CO2. Een randvoorwaarde is dat we in Eindhoven een dekkend netwerk krijgen van laadpalen en snellaadstations. De palen moeten een vanzelfsprekendheid worden. Strijp-S wordt hiermee helemaal top of the bill.” Meer informatie Interflex is een innovatieproject van de EU waarin Enexis Netbeheer en projectpartners TNO en ElaadNL participeren. De systemen en de lokale veiling worden gebouwd in samenwerking met Croonwolter&dros en de aggregators Jedlix en Sympower Voor meer informatie over het project en de partners: www.interflexstrijp.nl --- Update 10 december 2019 Nederland wil verduurzamen. Liefst snel én tegen zo laag mogelijke kosten, maar ondertussen bereikt het Nederlandse energienet zijn taks op steeds meer locaties. Het net verzwaren is alleen kostbaar en arbeidsintensief. Daarom zoeken netbeheerders naarstig naar efficiëntere oplossingen die lokaal uitkomst kunnen bieden. Tijdens de Interflex-pilot is het in dat kader gelukt een ingenieus systeem werkend te krijgen dat zorgt voor meer flexibiliteit aan de vraagkant bij een piekbelasting van het energienet. Interflex is een oplossing met potentie. Het enthousiasme was dan ook groot tijdens de afsluiting van de pilot op dinsdag 10 december op het Eindhovense Strijp S - bekijk hier een videoverslag van de dag. De Interflex-pilot maakte deel uit van een innovatieproject van de Europese Unie waarin Enexis Netbeheer, kennisinstituut TNO en innovatiecemtrum ElaadNL participeerden. Daarnaast werken Jedlix, Sympower en Croonwolter&Dros aan de pilot mee. Open marktstructuur De partijen ontwikkelden samen een open marktstructuur die het voor netbeheerder Enexis mogelijk maakt om het energienet op piekmomenten lokaal te ontlasten door zogenaamde aggregators de energievraag te laten verleggen. De aggregators konden hiervoor tijdelijk energie van een buurtbatterij of zonnepanelen inzetten, of elektrische auto’s slim laden. Dat wil zeggen dat de auto’s vóór een bepaalde eindtijd zoveel mogelijk geladen werden op momenten dat er voldoende ruimte was op het energienet. Per situatie bepaalde de netbeheerder welke van deze drie opties het gunstigst was. Voor de zorg voor flexibiliteit kreeg de aggregator van de netbeheerder een vergoeding, waarvan ook de autobezitters meeprofiteerden.

Minder milieuschade, minder auto’s en vaak 15 tot 20% meer gebruik van fiets en openbaar vervoer door de gebruikers; elektrische deelauto’s kunnen de energietransitie aanzienlijk versnellen. Het aantal deelauto’s in Nederland blijft de afgelopen jaren toenemen blijkt uit recente cijfers van kennisplatform CROW-KpVV. Het hebben van een groot aantal deelauto’s is een begin, belangrijker is dat deze ook veel gebruikt worden. Dat wordt ook benadrukt door de partijen die gisteren de nieuwe Green Deal Autodelen hebben getekend. Maar het starten van een nieuw initiatief blijft volgens ervaringsdeskundigen lastig. Om nieuwe initiatieven voor elektrische deelauto’s op weg te helpen en te laten profiteren van eerder geleerde lessen, heeft Enpuls een Kennisgids & Actieplanner opgesteld. Deze tools bevatten de belangrijkste succesfactoren, praktische tips en nieuwe kansen. Zo wordt de kans vergroot dat nieuwe initiatieven beter renderen en dat de grote doorbraak van elektrische deelauto’s versneld wordt. Succesfactor 1: De kracht van lokale netwerken Een mix van mensen met ervaring en partners die kunnen zorgen voor veel mond-tot-mond reclame is essentieel om je project van de grond te krijgen. In de dorpen en wijken waar projecten voor elektrische deelauto’s goed op gang komen, ontstaat meer sociale binding. Een randvoorwaarde blijkt wel dat er lokale trekkers moeten zijn die samen een solide netwerk vormen. Die netwerken worden steeds sterker door ‘het delen zelf’, door de ritjes met chauffeurs en door bewoners, lokale bedrijven en de gemeente samen te laten werken. Succesfactor 2: Samenwerken met lokale bedrijven en gemeente Een van de belangrijkste succesfactoren voor starters is het vinden van een goede combinatie tussen voldoende vaste klanten en losse gebruikers. Een goede richtlijn is dat de kosten voor 60 tot 70% gedekt moeten zijn met vaste klanten. Zakelijke gebruikers als bedrijven en de gemeente kunnen de auto’s bijvoorbeeld tijdens kantooruren gebruiken en daarbuiten beschikbaar stellen aan omwonenden. Maar ook klanten voor (zorg)ritjes met een chauffeur kunnen een vaste groep gebruikers zijn. Succesfactor 3: Deelauto’s laten rijden op lokaal opgewekte energie Pioniers geven aan dat het krijgen van laadpalen nu geen bottleneck is. De doorlooptijden van de aanvragen zijn echter wel een issue: het duurt in sommige gemeenten tot een half jaar voor de aanvraag rond is. Er is daarnaast een groeiende vraag naar snelladers; als auto’s sneller geladen kunnen worden, kan de auto meer gebruikt worden. Steeds meer deelnemers van projecten hebben de wens om lokaal opgewekte energie van energiecoöperaties te koppelen aan de laadpalen. Zodat ze hun ‘eigen’ groene energie uit hun eigen laadpalen kunnen halen. Kennisgids en Actieplanner: een vliegende start van je elektrische deelauto-initiatief Enpuls heeft een Kennisgids en Actieplanner opgesteld om huidige én toekomstige projecten voor elektrische deelauto’s een impuls te geven. De Kennisgids geeft startende initiatieven en andere betrokkenen meer inzicht in de ontwikkelingen, kansen en valkuilen. De Actieplanner is een praktische toolkit bedoeld om te helpen bij het starten of versnellen van een project. Alle inzichten worden gedeeld met iedereen die direct of indirect bij deze projecten betrokken is. Deze hulpmiddelen zijn vanaf vandaag voor iedereen beschikbaar via www.enpuls.nl/autodelen.

'De bestaande gasdistributienetten zijn geschikt om biomethaan of 100% waterstof te transporteren. Ook de moderne materialen als slagvast PVC, PE en kathodisch beschermd staal zijn geschikt voor het gebruik van deze duurzame gassen'. Aldus het rapport Toekomstbestendige gasdistributienetten, dat Kiwa in opdracht van Netbeheer Nederland uitvoerde. Deze conclusies op papier worden binnenkort getest op een heus “normaal” gasnet op The Green Village in Delft, met medewerking van netwerkbedrijven Alliander, Enexis Groep en Stedin. Vandaag werd daarvoor de eerste schop in de grond gestoken en binnenkort vloeit het eerste waterstofgas erdoor. Het onderzoek van de pilot spitst zich toe op drie zaken: (1) het ontwikkelen van passende veiligheidsmaatregelen, (2) het ontwikkelen van standaarden, normen en keurmerken en (3) validatie in de praktijk (kennis en ervaring). Experiment In 2050 willen we niet meer afhankelijk zijn van aardgas voor de verwarming van onze woningen. Alternatieven voor het aardgasnet in onze woningen en wijken - de bestaande bebouwde omgeving - zijn er: een volledig elektrisch net of een warmtenet. Een ander soort gas in het bestaande aardgasnetwerk behoort ook tot de opties en waterstofgas biedt perspectief. Volgens het onderzoek van Kiwa lijkt deze oplossing minimale gevolgen te hebben voor de bestaande aardgasinfrastructuur en gebouwinstallaties en kan daarom een relatief goedkope verduurzamingsoptie zijn. Aardgasapparatuur moet wel worden aangepast. Om dit te demonstreren en de samenhang met het totale energiesysteem inzichtelijk te maken, wordt het experiment in de waterstofstraat opgezet. Potentie Met dit initiatief willen de netwerkbedrijven Alliander, Enexis Groep en Stedin onderzoek en innovatie aanjagen. Het experiment vormt een voorfase voor de uitrol in pilotwijken in Nederland. Het sluit bovendien aan bij het op 1 juni jl. aan minister Wiebes aangeboden Manifest Waterstof Coalitie, dat, naast door de netwerkbedrijven, ook door meerdere kennisinstellingen is ondertekend waaronder TU Delft. De netwerkbedrijven zien de potentievolle rol van waterstofgas in de energietransitie. Mede daarom is het van belang verder onderzoek te doen naar de inzet van waterstofgas in de gebouwde omgeving. Lees hier het volledige rapport Toekomstbestendige gasdistributienetten

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft 27 wijken aangewezen als proeftuinen Aardgasvrije Wijken. 13 daarvan vallen in Enexis-verzorgingsgebied. Er is nog niet bekend hoeveel subsidie elke gemeente krijgt. Het doel is om per gemeente ongeveer 500 bestaande woningen op termijn aardgasvrij te maken. De proeftuinen zijn bedoeld om te leren hoe samen met bewoners, bedrijven, vastgoedeigenaren, woningcorporaties, netbeheerders, energieleveranciers en andere betrokken partijen een bestaande woonwijk succesvol aardgasvrij gemaakt kan worden. Het gaat om de volgende 13 gemeenten en wijken in ons verzorgingsgebied: Groningen AppingedamDe gemeente Appingedam gaat in Opwierde-Zuid aan de slag met warmtepompen.Lees hier het persbericht. DelfzijlDe gemeente Delfzijl wil een gemeente dekkend warmtenet creëren vanuit restwarmte van de industrie.Lees hier het persbericht. LoppersumDe gemeente Loppersum zet in op een warmtenet en de combinatie van isolatie, warmtepompen, groen gas en collectieve warmte-koude-opslag-systemen.Lees hier het persbericht. GroningenDe gemeenten Groningen wil de wijken Paddepoel en Selwerd verduurzamen door restwarmte van een datacenter in combinatie met een warmtepomp en isolatie. En door koopwoningen all electric te maken.Lees hier het persbericht OldambtHet aardgasnet in Nieuwolda en Wagenborgen wordt geschikt gemaakt voor het gebruik van biogas. Daarnaast is er geld voor isolatiemaatregelen.Lees hier het persbericht. PekelaHet plan om Boven Pekela en de Doorsneebuurt aardgasvrij te maken is gebaseerd op energiebesparing, hybride warmtepompen, zonnepanelen en de productie van groen gas.Lees hier het persbericht. Limburg Sittard-GeleenDe gemeente wil het warmtenet in Limbrichterveld uitbreiden naar de rest van de wijk. Het warmtenet maakt gebruik van restwarmte van de Biomassa Energiecentrale Sittard.Lees hier het persbericht. BrunssumDe woningen in Brunssum-Noord moeten in de toekomst verwarmd worden met mijnwater en warmtepompen.Lees hier het persbericht. Noord-Brabant TilburgDe gemeente wil woningen in Quirijnstok aardgasvrij maken door een combinatie van all electric en warmtenet en inductie koken. Hier is veel isolatie onderdeel van het plan.Lees hier het persbericht. EindhovenDe gemeente wil het warmtenet van Meerhoven naar ‘t Ven uitbreiden. De gemeente levert de duurzame warmte aan het net vanuit haar biomassa-centrale in Meerhoven die gebruik maakt van snoeihout uit de regio. Voor andere woningen is isolatie en all electric de oplossing.Lees hier het persbericht. DrimmelenDe gemeente wil met de aanleg van een aardwarmteleiding en isolatie de wijk Terheijden verduurzamen.Lees hier het persbericht. Overijssel HengeloDe gemeente wil in de wijk Nijverheid het warmtenet uitbreiden. De restwarmte is afkomstig van AkzoNobel en Twence. Daarnaast speelt ook de hybride warmtepomp op groen gas en renovatie een rol.Lees hier het persbericht. Drenthe AssenDe gemeente wil twee flats aan de Epe en Eem aardgasvrij maken door het aanbrengen van een isolatieschil.Lees hier het persbericht.

Het Enexis Huis Limburg heeft vandaag de 1000e bezoeker verwelkomd. Johan en Else Peters hebben uit handen van Bob Ruers, gedeputeerde voor Energie en Duurzaamheid van de Provincie Limburg een subsidie ter waarde van 2000 euro ontvangen. Het Enexis Huis Limburg is een volledig duurzaam verbouwd inspiratiehuis dat consumenten wil informeren en interesseren om actief aan de slag te gaan met de verduurzaming van de (eigen) woning. Het Enexis Huis Limburg is tot stand gekomen door Enexis Groep met steun van de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht. Het Enexis Huis Limburg is gratis toegankelijk voor bezoekers. Toen het Enexis Huis Limburg op 20 juni 2017 haar deuren opende, zegde de Provincie Limburg een bedrag van 2000 euro toe aan de 1000ste bezoeker. Dit bedrag is bedoeld om de eigen woning te verduurzamen. Bob Ruers, gedeputeerde voor Energie en Duurzaamheid Provincie Limburg: ”Onze Stimuleringsregeling Duurzaam Thuis, waarmee eigenaars of huurders hun woning in alle opzichten toekomstbestendig kunnen maken, is een regelrecht succes. Er zijn inmiddels bijna 10.000 leningen verstrekt, wat betekent dat woningverduurzaming en toekomstgericht verbouwen bij de Limburgers écht tussen de oren zit. Dat geldt gelukkig ook voor de overheid en de spelers op de energiemarkt. Kijk maar naar het Enexis Huis, waar inmiddels al 1000 mensen zich hebben laten inspireren en informeren. Goed bezig!” Johan Peters: “Deze 2000 euro is meer dan welkom. Wij bezochten het huis omdat we ons aan het oriënteren waren hoe we onze recentelijk gekochte jaren ’30-woning kunnen verduurzamen. We hebben een aantal interessante mogelijkheden gezien, die dankzij deze subsidie weer een stapje dichterbij zijn gekomen!” Meer informatie: www.enexishuis.nl/limburg  

Vanaf het najaar 2018 neemt Enexis Netbeheer de elektriciteitsnetten in Castelré over van de Belgische netbeheerder Eandis. Daarmee gaat Enexis Netbeheer naast het gasnetwerk ook het elektriciteitsnetwerk in Castelré beheren. Het betreft ca 70 kleinverbruik aansluitingen, en een handvol gemeentelijke aansluitingen en grootverbruikers. De inwoners van Castelre ontvangen als eerste kennismaking een persoonlijk bericht van Enexis Netbeheer. Hierin staat wat zij in de komende periode kunnen verwachten. Voordelen voor inwoners De overgang naar Enexis Netbeheer heeft verschillende voordelen voor de inwoners. Zo zijn de kosten van Nederlandse netbeheerders gemiddeld lager dan in België, inwoners van Castelré kunnen voortaan zelf hun energieleverancier kiezen en Enexis Netbeheer plaatst slimme meters.

“Netbeheerders voorzien dat ze hun aandeel in de energietransitie na 2030 niet kunnen betalen. De tarieven van de drie grote eigenaren van de gasleidingen en stroomkabels in Nederland worden bepaald door toezichthouder ACM; de netbeheerders vrezen dat er daardoor te weinig geld binnenkomt om de investeringen te kunnen dragen die nodig zijn voor een klimaatneutrale energievoorziening.” Zo schrijft het FD op 6 augustus. FD: Netbeheerders kunnen transitie niet opbrengen FD: Wie gaat dat betalen

Wijkgerichte aanpak biedt ruimte voor gebalanceerde warmteoplossing Wijk voor wijk kijkt Enexis Groep met gemeenten naar oplossingen die CO2-reductie opleveren. Hierdoor is het mogelijk om per wijk te kiezen voor de meest efficiënte manier van duurzaam verwarmen; all-electric, warmtenetten of hybride warmtepompen (op duurzame gassen en groene elektriciteit). Uit de praktijk blijkt dat het potentieel van duurzame gassen als waterstof en groen gas soms nog onderbelicht blijft. Naast het excellent uitvoeren van haar kerntaak ziet Enexis Groep nog kansen om de energietransitie te versnellen. Dit blijkt uit het halfjaarbericht dat Enexis Holding N.V. vandaag publiceert. Peter Vermaat, CEO Enexis Groep: “Wij zijn positief over de uitkomsten van het Klimaatakkoord en de bijdrage die wij kunnen leveren in het behalen van de CO2-doelen. Als netbeheerder realiseren wij ons dat we flinke stappen moeten zetten om het excellent netbeheer voor vandaag en morgen mogelijk te maken met nieuwe, duurzame oplossingen. Daar ligt een enorme uitdaging: de overgang naar een duurzame energievoorziening en de groeiende economie, in combinatie met schaarste aan technisch personeel, heeft ervoor gezorgd dat er zoveel werk ligt, dat het soms niet lukt om aansluitingen op tijd te realiseren. Voor klanten is dit hinderlijk. Samen met andere netbeheerders werken we hieraan. Wij doen er ook zelf alles aan om vertraging voor klanten te voorkomen, onder meer door het opleiden van monteurs via onze vakscholen. Daarnaast bieden wij gemeenten, die de regierol hebben in het verduurzamen van wijken, een procesbegeleider aan die kan ondersteunen in de zoektocht naar een geschikt en betaalbaar alternatief voor aardgas. Vaak zien wij dat de mogelijkheden voor het verduurzamen met groen gas nog niet volledig worden meegenomen in deze zoektocht. Deze oplossing is betaalbaar, snel te realiseren en zeer kansrijk om CO2-doelen te behalen. Door onderzoek te blijven doen naar duurzame innovaties en te investeren in het opleiden van medewerkers zijn we voorbereid op de uitdagingen die de energietransitie met zich meebrengt. Voor burgers, bedrijven en gemeenten zijn we hierdoor een robuuste partner die helpt om kansen te benutten die de energietransitie versnellen.” Groen gas als betaalbaar alternatief In principe zijn er drie technologieën mogelijk om de warmtevraag in de gebouwde omgeving te verduurzamen: all-electric, warmtenetten en hybride warmtepompen (op duurzame gassen en groene elektriciteit). Een radicale omslag naar all-electric is niet in alle gevallen de beste keuze. Zo zijn voor bestaande wijken hybride warmtepompen (op duurzaam gas en duurzame elektriciteit) vaak voordeliger. Door hiervoor te kiezen, vindt er een forse CO2-besparing plaatst, wordt de energievoorziening duurzamer, toekomstbestendig en blijven de maatregelen betaalbaar. Groen gas is momenteel alleen nog regionaal beschikbaar. Met de groen gas booster maakt Enexis Netbeheer, samen met Gasunie Transport Services, het mogelijk om het regionaal geproduceerd groen gas onbeperkt te distribueren naar het landelijke gasnetwerk, waardoor er ruim baan is voor verdere groei. Tijdig investeren in de energienetwerken is cruciaal voor de energietransitie. Verdere elektrificatie in Nederland zorgt namelijk voor meer belasting op de energienetten. Waar nodig verzwaart Enexis Netbeheer het net, maar dit is kostbaar. Daarom streeft de netbeheerder naar het slim gebruik van het huidige netwerk, waardoor we de energievoorziening betaalbaar houden. Financieel robuust In de eerste helft van 2018 is de omzet, als gevolg van de stijging van de netwerktarieven (gemiddeld met 2,4%), gestegen met € 29 miljoen. Als gevolg van de gestegen omzet en een lichte stijging van de bedrijfskosten, komt het resultaat na belastingen uit op € 127 miljoen. De financieringsbehoefte is, met name als gevolg van de stijgende investeringen in onze netten, afgedekt via de uitgifte van kortlopend schuldpapier onder ons Euro Commercial Paper programma. De gerealiseerde financiële kengetallen voldoen ruimschoots aan de vereiste minimum waarden, hetgeen blijkt uit de ongewijzigde credit ratings (Standard & Poor’s A+/A-1 stable outlook - Moody’s Aa3/P-1 stable outlook).

Proefproject JEM 2.0 laat zien dat het niet eenvoudig is om business modellen die voor iedereen iets opleveren met flexibele tarieven voor huishoudens te realiseren. Het is een flinke puzzel om te komen tot afstemming tussen verschillende (markt)partijen, technische systemen goed in te richten en daarmee een interessant product voor consumenten te maken. Flexibele tarieven als stimulans voor voorkomen van hoge piekbelasting Doordat huishoudens steeds meer zelf energie gaan produceren, er meer elektrische auto’s en warmtepompen komen, kunnen er steeds hogere pieken op het elektriciteitsnet ontstaan. Om de piekbelasting van het elektriciteitsnetwerk te minimaliseren, moeten we manieren vinden om het verbruik van huishoudens zo te veranderen dat de netbelasting zo veel mogelijk wordt verdeeld over de dag. Met flexibele tarieven kunnen huishoudens worden aangespoord om zoveel mogelijk hun verbruik te verplaatsen naar goedkope momenten (met lage netbelasting). JEM 2.0 toetste flexibele tarieven in combinatie met opslag in de praktijk bij 93 huishoudens Tijdens de eerste fase van Jouw Energie Moment (JEM) bleek dat huishoudens best bereid zijn om hun energievraag aan te passen als ze daarbij geholpen worden met informatie en automatische aansturing van apparatuur. De uitdaging was nog om dat binnen een rendabel en opschaalbaar business model te doen. Dat is in vervolgproject JEM 2.0 onderzocht. Het aanbod voor de deelnemers werd aangepast: ze kregen een nieuwe app om inzicht te krijgen in hun verbruik en in de tarieven. Bij 39 van de 93 deelnemers werden een (speciaal geïnstalleerde) thuisbatterij en de warmtepomp automatisch aan- en uitgezet. Dat regelde het systeem (ontwikkeld door JEM) voor de huishoudens. Verder is er een nieuw factureringssysteem ontwikkeld en zijn de wettelijke kaders voor flexibiliseren van de tarieven verkend. Een focus op financieel voordeel werkt niet voor iedereen Tijdens de pilot bleek dat de focus op financieel voordeel niet voor iedereen interessant was om actief met de pilot betrokken te worden. Duurzaamheid is inmiddels ook een belangrijke drijfveer en het financiële voordeel lijkt beperkt. Veel mensen bleken voorkeur te hebben voor een display in de woonkamer in plaats van een app. Door de app moesten de deelnemers naar eigen zeggen te veel moeite doen om de stand van het energietarief te bekijken. Daarnaast was het door de app minder makkelijk voor huisgenoten om mee te doen. De puzzel is nog niet opgelost In deze proef was het lastig om op basis van de verzamelde data een duidelijke conclusie trekken of dit business model werkt. Wel vonden we dat de geautomatiseerde inzet van batterijen zowel hoge pieken kan helpen voorkomen, maar in een enkel geval ook verergeren. Als ze wat goedkoper zijn, is dus te verwachten dat batterijen een rol gaan spelen bij het voorkomen van piekbelasting. Voor de netbeheerder is het van belang om in de gaten te houden, en mogelijk invloed te hebben op, hoe batterijen in het laagspanningsnet aangestuurd gaan worden zodat er geen onbedoelde pieken in energieverbruik ontstaan. De rol van Enexis Groep Enexis was voor het JEM 2.0 project de projectleider, heeft onderzoek begeleid, heeft privacy issues uitgezocht, wet- en regelgeving bekeken, en nog meer. Om de systemen te kunnen bouwen en het onderzoek te kunnen uitvoeren werkten Enexis Netbeheer en Enpuls samen met een aantal bedrijven en universiteiten. Het project is gedeeltelijk gefinancierd uit een subsidieprogramma van de Nederlandse overheid. De leringen uit het project worden nu meegenomen in andere interne projecten en gedeeld met stakeholders uit de energiesector. Met pilots zoals JEM 2.0 doen we onderzoek naar de impact van de energietransitie op ons net en naar oplossingsrichtingen om ook in de toekomst ons net betaalbaar en betrouwbaar te houden. Voor Enexis Groep is het de uitdaging om uit te vinden welke veranderingen in verbruik er van consumenten nodig zijn om netwerkproblemen te voorkomen en welke producten en diensten hen daar het beste voor kunnen motiveren.

Vandaag heeft Enexis Netbeheer het 250.000ste zonnepanelensysteem in haar verzorgingsgebied aangesloten. Het kwart miljoenste systeem werd aangesloten in Assen. Met een groei van 16% t.o.v. 2017 blijft het plaatsen van zonnepanelen onverminderd aan populariteit winnen bij consumenten en bedrijven. Het totale zonvermogen dat tot nu toe in het verzorgingsgebied van Enexis Netbeheer door consumenten en bedrijven (klein verbruik) is geplaatst is aanzienlijk: 1 Gigawattpiek (GWp). Daarmee kunnen ongeveer 275.000 huishoudens een jaar lang van stroom voorzien worden. Enexis Groep heeft als doelstelling om de energietransitie te versnellen. Het netwerkbedrijf is dan ook trots dat er zoveel klanten zijn die een actieve bijdrage leveren aan deze doelstelling. (tekst gaat verder onder de afbeelding) Groei van zonnepanelen In 2012 is de opmars van zonnepanelen begonnen. Na een aantal redelijk stabiele jaren, werd er in 2017 een record bereikt met ruim 54.000 nieuwe zonnepanelensystemen. In de eerste 6 maanden van dit jaar zijn al ruim 32.000 zonnepanelensystemen aangesloten. Daarmee lijkt 2018 een nieuw record te vestigen. (tekst gaat verder onder de afbeelding) Aanmelden zonnepanelen via energieleveren.nl Om zeker te weten dat de opgewekte energie ook daadwerkelijk teruggeleverd kan worden aan het elektriciteitsnet, wordt aangeraden om het zonnepanelensysteem aan te melden bij de netbeheerder. Dit kan via de website energieleveren.nl, die door de samenwerking van alle netbeheerders tot stand is gekomen. Op deze manier kan de netbeheerder tijdig anticiperen wanneer overbelasting dreigt en eventueel netverbeteringen uitvoeren. Bovendien kan de netbeheerder u adviseren over de geschiktheid van uw elektriciteitsmeter in combinatie met de zonnepanelen. (tekst gaat verder onder de afbeelding) Alle gegevens uit dit artikel hebben betrekking op kleinverbruikersaansluitingen (t/m 3*80) in het netwerkgebied van Enexis Netbeheer. Bron: Productie Installatie Register (PIR)

Unieke installatie om grootschalige productie van duurzaam groen gas mogelijk te maken Groen gas booster biedt ruimte aan nieuwe groengasaanbieders Netbeheerders nemen gezamenlijk maatregelen om het gasnet geschikt te maken voor de toename van groen gas. Deze week zijn landelijk gasnetbeheerder Gasunie Transport Services (GTS) en netbeheerder Enexis Netbeheer in de gemeente Midden-Drenthe gestart met de werkzaamheden van een primeur in Nederland: de groen gas booster. Dat is een compressor op de grens van het landelijke en regionale gasnetwerk, die het grote regionale aanbod van groen gas met de landelijke vraag verbindt. De groen gas booster is een initiatief van GTS, Enexis Netbeheer en afvalverwerker Attero en wordt gebouwd nabij de groengasproductielocatie van Attero in Wijster (Drenthe). Naar verwachting kan de groen gas booster vanaf medio 2019 in gebruik worden genomen. Bekijk hier een uitleg video. Maatregelen Nederlandse netbeheerders voor toename groen gas Volgens het Klimaatakkoord is er in 2030 2 miljard kubieke meter groen gas nodig voor de duurzame verwarming van woningen en gebouwen. Dat is meer dan momenteel wordt geproduceerd. De Nederlandse gasnetbeheerders werken daarom samen om het invoeden van groen gas te stimuleren door het grootschalig transport van groen gas mogelijk te maken. De groen gas booster op de grens van het regionale netwerk van Enexis Netbeheer en het landelijke netwerk van GTS is een energiezuinige- en maatschappelijk voordelige manier om het gasnet geschikt te maken voor de toename van groen gas. Extra productie groen gas door groen gas booster Het potentieel van groengasproductie is aanzienlijk. Alleen al in het Enexis-verzorgingsgebied werd in 2017 50,3 miljoen kubieke meter groen gas geproduceerd. Groen gas wordt bij voorkeur zo lokaal mogelijk ingevoed, waar de druk lager is en het groen gas direct door omliggende huishoudens en industrieën wordt afgenomen. In de zomer is de lokale vraag naar gas echter beperkt, terwijl de productie van groen gas continu blijft. Met de inzet van de groen gas booster zouden jaarlijks 17.000 huishoudens extra kunnen worden voorzien van groen gas. Dat is een gebied ter grootte van bijvoorbeeld Hoogeveen of Landgraaf. Door in de zomermaanden met behulp van de groen gas booster groen gas te comprimeren naar hoge druk, kan het lokale overschot aan groen gas ingevoed worden in het landelijke gasnet. De landelijke vraag naar gas is namelijk wel het hele jaar door voldoende groot. Omdat de groen gas booster slechts het ‘overtollige’ groen gas hoeft te comprimeren, zorgt dit voor een compact en efficiënt systeem. Dit biedt bovendien ruimte aan nieuwe aanbieders om ook hun groen gas in het lokale net in te voeden. 100% groen gas Om de werkzaamheden deze week veilig uit te kunnen voeren was het transport van aardgas vanuit het landelijk netwerk stopgezet. Normaal gesproken moet er dan een noodvoorziening worden aangebracht zodat het aardgas via een andere route van Gasunie naar het Enexis netwerk getransporteerd kan worden. Maar dat was in dit geval niet nodig omdat de afvalverwerker Attero voldoende groen gas had geproduceerd om de 10.000 huishoudens in dit gebied van voldoende, volledig duurzaam groen gas te kunnen voorzien. Groen gas Groen gas wordt gemaakt door biogas geschikt te maken voor huishoudelijk gebruik. Groen gas wordt schoon geproduceerd, is hernieuwbaar en is daarmee de duurzame variant van aardgas. Het grootschalig kunnen produceren van groen gas is essentieel om de energietransitie een stap verder te brengen.

Netbeheerders kunnen het gasnet relatief eenvoudig geschikt maken voor de distributie van waterstof. Dit blijkt uit een onderzoek van Kiwa in opdracht van Netbeheer Nederland. Waterstof kan een alternatief zijn voor aardgas of groen gas in wijken waar elektrische warmtepompen (all-electric) of een warmtenet geen oplossing zijn. Of waterstof in Nederland werkelijk toekomst heeft, is nog onduidelijk. De netbeheerders staan ervoor open de mogelijkheden van waterstof samen met andere partijen, verder te onderzoeken. Omdat de rol van aardgas in Nederland de komende jaren wordt afgebouwd, ontstaat de vraag of er nog toekomst is voor het huidige gasnetwerk. Netbeheerders hebben daarom laten onderzoeken of het netwerk geschikt is, of kan worden gemaakt, voor het transport van waterstof. Dat is, mits de juiste maatregelen worden genomen, het geval. Aanpassingen die nodig zijn voor waterstof zijn onder meer het ontwikkelen van een nieuwe cv-ketel, of bij voorkeur een hybride warmtepomp die geschikt is voor waterstof, en nieuwe gasmeters. Ook veiligheidsmaatregelen zijn nodig, zoals het geven van een herkenbare geur aan waterstof en aangepaste werkmethoden en gereedschappen. Pleidooi voor pilots Duurzaam geproduceerde waterstof is CO2-neutraal. De toepassing van waterstof in de gebouwde omgeving lijkt veel potentieel te hebben, maar moet nog wel verder onderzocht worden. Met de productie, distributie en het gebruik van waterstof is nog geen grootschalige ervaring opgedaan. De netbeheerders pleiten er daarom voor om tot 2030 in te zetten op de ontwikkeling en het gebruik van waterstof in de industrie en op een aantal pilots in de gebouwde omgeving. Zo namen de netwerkbedrijven Alliander, Enexis Groep en Stedin onlangs het initiatief om een proefopstelling van een waterstofnet te gaan bouwen bij The Green Village van de TU Delft. In Hoogeveen werkt netbeheerder Rendo mee aan de aanleg van een waterstofnet voor 80 woningen. Waardevolle aanvulling Het afbouwen van het aardgasverbruik komt de komende jaren in een stroomversnelling. Daarbij wordt gestreefd naar het gasloos maken van 200.000 woningen per jaar, bijvoorbeeld door over te gaan op groen gas, een elektrische warmtepomp (all-electric) of een warmtenet. In de toekomst kan waterstof een waardevolle aanvulling zijn op dit palet aan mogelijkheden. Het gezamenlijk opdoen van ervaring is hierbij, benadrukken de netbeheerders, essentieel. Dit gaat verder dan alleen de gasnetbeheerders, maar raakt ook leveranciers van toestellen, veiligheidsinstanties, gemeentes en andere overheden. Ook bij de uitwerking van het Klimaatakkoord is de inzet van waterstof voor de netbeheerders een belangrijk aandachtspunt.

In 2030 moet de CO2-uitstoot in Nederland zijn teruggebracht met 49% ten opzichte van 1990. Dit streven staat in de Klimaatwet. En hoe Nederland dit doel wil behalen, staat in het Klimaatakkoord waarvan de hoofdlijnen op 10 juli 2018 zijn gepubliceerd. Het gebruik van fossiele energie zoals kolen en aardgas zal de komende jaren dus sterk dalen. Van groot belang is het besparen en vergroenen van energie. Denk aan het verduurzamen van woningen, opening van zonneparken en de toename van windparken op zee. Onze uitdaging De afspraken in het klimaatakkoord zorgen voor andere belasting van ons net. Daarom ligt er voor ons een belangrijke uitdaging om de elektriciteitsvoorziening te verslimmen, door vraag en aanbod beter op elkaar aan te sluiten. En waar nodig tijdig uit te breiden om alle toekomstige zon- en windenergie te kunnen transporteren. Dit brengt extra werk met zich mee, daarom zijn we op zoek naar nieuwe medewerkers, maar de beschikbaarheid van opgeleide technici en ICT’ers is een uitdaging voor de gehele markt. Onze visie Als we in 2030 willen komen tot een flinke CO2 besparing in de gebouwde omgeving moeten we niet focussen op het aantal woningen dat van het gas af gaat, maar op de daadwerkelijke CO2 reductie van alle woningen tezamen. Doen wat nu al kan; de hybride aanpak Wijk voor wijk kijken we met gemeenten naar oplossingen. Voor nieuwbouw of huizen gebouwd na 2010 is all-electric geschikt. En in stedelijk gebied met hoogbouw is een warmtenet vaak een serieus alternatief. Voor alle andere woningen waar op korte termijn geen andere warmteoplossing beschikbaar is, faseren we het gasnetwerk niet uit. In plaats daarvan maken we liever de slag naar hybride warmtepompen om de warmtevraag te verduurzamen, die gebruik maken van zowel elektriciteit als (duurzaam) gas. In het toekomstige energiesysteem is een belangrijke plek weggelegd voor duurzame gassen zoals groen gas en waterstofgas. Tot het moment dat voldoende duurzame gassen beschikbaar zijn, is aardgas nodig. Om de energievoorziening betaalbaar te houden moeten onnodige investeringen en afschrijvingen in de energienetten voorkomen worden. De bestaande infrastructuur speelt een sleutelrol in de transitie en is relatief eenvoudig geschikt te maken voor ‘groene moleculen’ zoals groen gas en groene waterstofgas. Om de energietransitie samen een stap verder te helpen en kansen te benutten vormen de gemeentelijke en regionale energieplannen belangrijke input voor onze investeringsagenda voor de komende jaren. De gemeenten voeren regie op de lokale energietransitie en wij ondersteunen hen in deze opgave. Aan de hand van een wijkgerichte aanpak zorgen de gemeenten voor draagvlak onder burgers en kunnen we samen de energietransitie een stap verder brengen.  

De Nederlandse netbeheerders zijn positief over de vandaag gepresenteerde hoofdlijnen van het Klimaatakkoord. Met name het commitment en de ambitie van alle partijen en de nieuwe samenwerkingsverbanden die ontstaan, stemmen enthousiast. Tegelijkertijd ligt er een forse uitdaging. De concrete omvang van de opgave die Nederland staat te wachten is voor het eerst helder geworden. Na de zomer willen de netbeheerders dan ook verder in gesprek over onder meer forse verzwaring van het elektriciteitsnet en afspraken om de werkzaamheden aan het net, maar ook het toekomstig gebruik voorspelbaar en beheersbaar te houden. Ook het tekort aan technisch personeel, terwijl veel werk verzet moet worden, vraagt om slimme oplossingen. In het klimaatakkoord wordt gekozen voor een structurele, wijkgerichte aanpak. Onder de regie van gemeenten werkt een groot aantal partijen, waaronder de netbeheerders, straks wijk voor wijk aan de transitie naar een duurzame energievoorziening. Netbeheerders verwachten veel van deze aanpak, onder meer omdat dit de beheersbaarheid en voorspelbaarheid van de werkzaamheden verhoogt. Aandachtspunten In het najaar worden de hoofdlijnen van het klimaatakkoord verder uitgewerkt. Aandachtspunten voor de netbeheerders zijn onder meer: Verzwaring van het elektriciteitsnet in verband met grote toename in zowel gebruik als teruglevering; Voorspelbaarheid van alle werkzaamheden en de financiering daarvan, met aandacht voor o.a. regionale planvorming en mogelijkheden voor voorfinanciering; Voorkoming van overbelasting, bijvoorbeeld door smart charging en het stellen van eisen aan de (cyber)veiligheid van apparaten; Verslimmen van de aanpak, bijvoorbeeld door oog te houden voor alternatieven (waterstof), locatiekeuze, slimme samenwerkingen en versnelde vergunningprocedures.

Nederland gaat de komende decennia van het aardgas af. Dat is nodig om CO2-uitstoot te verminderen en zo klimaatverandering tegen te gaan. Daarnaast willen we zo snel mogelijk de gaswinning in Groningen afbouwen. Gelukkig zijn er inmiddels duurzame alternatieven beschikbaar waarmee huishoudens net zo goed kunnen koken en stoken. Om ervoor te zorgen dat nieuwbouw al de komende periode zoveel mogelijk aardgasvrij wordt opgeleverd, is in het kader van het Klimaatakkoord een Akkoord Nieuwbouw Aardgasvrij gesloten. Voor nieuwbouwwoningen is de overgang naar aardgasvrij het gemakkelijkst, omdat ze al zonder aansluiting op aardgas gebouwd kunnen worden. Toch wordt op dit moment slechts 55% van alle nieuwbouw aardgasvrij of vrijwel aardgasvrij opgeleverd. Dat is niet zo gek: bouwprojecten hebben een doorlooptijd van jaren en tot voor kort was verwarming op aardgas nauwelijks punt van discussie. Alsnog aardgasvrij bouwen vraagt om allerlei aanpassingen. Toch hebben bouwers, netbeheerders, energiebedrijven, woningcorporaties, milieu- en consumentenorganisaties, makelaars en overheden in het Akkoord Nieuwbouw Aardgasvrij afgesproken om ook geplande en lopende bouwprojecten alsnog zoveel mogelijk aardgasvrij te maken. Hiervoor bestaat geen uniforme oplossing. Het vraagt om overleg met alle betrokken partijen om een maatwerkoplossing te zoeken. Onderstaande documenten geven meer inzicht in de inhoud van het akkoord en de stappen die ondernomen kunnen worden. Meer informatie Voor meer informatie over de inhoud van het Akkoord Nieuwbouw Aardgasvrij kunt u gebruik maken van: De akkoordtekst De publieksversie van het akkoord Voor meer informatie over de rol van de netbeheerder in het akkoord kunt u de handreiking netbeheerders raadplegen: Handreiking Nieuwbouw Aardgasvrij netbeheerders

Het elektrisch rijden krijgt in Gelderland en Overijssel een enorme impuls met de aanleg van 4500 nieuwe laadpunten. Daarmee komen er vier keer zoveel laadpunten in de openbare ruimte van 43 gemeenten in beide provincies. Gebruikers van deze nieuwe laadpalen betalen op dit moment de laagste prijs van Europa. Tegelijkertijd start de grootste praktijkproef naar slim laden. Hierin onderzoeken we hoe elektrische auto’s zoveel mogelijk kunnen laden op duurzame energie. De winnaar van deze grootste Europese aanbesteding voor laadpunten is Ecotap. Dat bedrijf gaat in samenwerking met Allego na de zomer van start met aanleg, beheer en onderhoud van de openbare laadpalen in de deelnemende gemeenten. Gedeputeerde Annemieke Traag (Energie, Milieu, Europa) van de provincie Overijssel: “De beschikbaarheid van voldoende laadpunten in de openbare ruimte is cruciaal voor autobezitters om over te stappen naar elektrische auto’s. Daarom hebben wij dit initiatief genomen, waarbij we gemeenten ontzorgen.” Peter Drenth, Gelders gedeputeerde voor energie en klimaat:” We lopen hiermee voorop in de omslag naar duurzame mobiliteit door minder CO2-uitstoot en een schonere leefomgeving. Met deze toename van het aantal laadpunten wordt elektrisch rijden het nieuwe normaal.” Grootste praktijkproef voor slim laden De provincies kiezen samen met de netwerkbedrijven Enexis Groep en Alliander voor slim laden. Met slim laden kunnen elektrische auto’s sneller laden als duurzame energie uit zon en wind volop beschikbaar is. Hiermee bereiden we ons voor op het laden van miljoenen elektrische auto’s met duurzame energie en maken we optimaal gebruik van het elektriciteitsnetwerk. Dat draagt bij aan de energietransitie, schonere lucht en minder CO2 uitstoot. We onderzoeken samen met autorijders hoe dit in de praktijk werkt. De drie jaar durende praktijkproef is wereldwijd het grootste (gedrags)onderzoek naar slim laden. Harm-Jan Idema, namens de slim laden partners: “Door meer gespreid over de dag te laden gebruiken we meer energie uit zon en wind en voorkomen we overbelasting tijdens de drukke uren. De praktijkproef naar slim laden is uniek in omvang en bijzonder met zoveel partijen die daaraan meewerken. Dit onderzoek draagt zo bij aan de energietransitie, schone lucht en minder CO2 uitstoot.” Laagste prijs De grote omvang van het aantal laadpunten heeft geleid tot de laagste prijs van Nederland van 15 cent per kWh. De e-rijder betaalt vergeleken met fossiele brandstoffen 1/3 van de prijs voor het laden. De beide provincies ondersteunen met deze aanbesteding gemeenten bij de aanleg van laadpalen voor e-rijders. In totaal gaat het om 2250 laadpalen met 4500 laadpunten. In overleg met de deelnemende gemeenten plaatst Allego in opdracht van Ecotap de laadpalen. E-rijders, die geen eigen oprit hebben en een openbare laadpaal willen aanvragen, kunnen zich nu al melden via de website openbaarladen.nl. Onderdeel van de aanbesteding is dat Ecotap in samenwerking met Allego in de deelnemende gemeenten 3 jaar lang het exclusieve recht krijgt om laadpalen in de openbare ruimte te plaatsen en deze te exploiteren. Onderdeel van de aanleg is ook de mogelijkheid om lokaal opgewekte duurzame energie te gebruiken voor het laden.

De Nederlandse netbeheerders willen dat elektrische auto’s slim opgeladen worden. Met slim laden, oftewel Smart Charging, wordt het moment van laden of de snelheid aangepast, bijvoorbeeld aan de beschikbaarheid van stroom uit zon en wind of de capaciteit die het stroomnet biedt. Uiteraard wordt daarbij rekening gehouden met wanneer de automobilist zijn auto nodig heeft. Door Smart Charging de norm te maken kunnen in 2023 1 miljoen elektrische auto’s probleemloos en duurzaam opgeladen worden. Samenwerkingsovereenkomst De netbeheerders deden de oproep vanochtend bij de ondertekening van een samenwerkingsovereenkomst om nog eens 5 jaar verder te gaan met hun samenwerking in kennis-en innovatiecentrum ElaadNL. ElaadNL krijgt als opdracht om door onderzoek, innovatie en praktijktesten het slim opladen van elektrische auto’s integraal onderdeel van een duurzaam energiesysteem te maken. Smart Charging Marc van der Linden, CEO Stedin namens de gezamenlijke netbeheerders: ‘Als we straks 1 miljoen elektrische auto’s probleemloos en duurzaam op willen laden, kan dat alleen als Smart Charging de norm is. Op de traditionele manier is te duur en niet duurzaam genoeg. Dat zou betekenen dat we miljarden moeten investeren om de netten te verzwaren maar ook dat er extra centrales gebouwd moeten worden om de vraag tijdens de piekuren aan te kunnen. Die weg kunnen en willen we niet op. En gelukkig hoeft dat ook niet. We lopen in Nederland voorop met Smart Charging mede dankzij de inzet van ElaadNL.’ Directeur Onoph Caron van ElaadNL voegt daaraan toe: ‘Ik ben blij dat we weer vijf jaar verder kunnen met het werk dat we bij ElaadNL doen. In deze nieuwe fase wordt het echt spannend. Het aantal elektrische auto’s gaat snel groeien en de netbeheerders moeten weten hoe ze daarmee om kunnen gaan. Daarop bereiden wij ze voor door samen met marktpartijen, overheden en onderzoeksinstellingen te kijken hoe Smart Charging in de praktijk het beste werkt voor de consument en wat ervoor nodig is om het een betrouwbaar onderdeel van het netbeheer te maken. De auto wordt zo onderdeel van een duurzaam energiesysteem.’ CO2besparing en Klimaatakkoord Elektrische auto’s besparen CO2 ten opzichte van rijden op fossiele brandstoffen. Maar als al die elektrische auto’s slim geladen worden, is er nog een bijkomend voordeel. Ook indirect wordt dan CO2 bespaard. Door de vraag naar stroom aan te passen aan het aanbod, kan er veel meer zonne- en windenergie op het net komen zonder dat deze af en toe (bij veel aanbod en weinig vraag) afgekoppeld hoeven te worden. Over ElaadNL ElaadNL begon in 2009 met het plaatsen van laadpalen in de publieke ruimte en heeft zich sindsdien ontwikkeld tot een internationaal gerenommeerd kennis en innovatiecentrum voor het slim laden van elektrische auto’s. In april opende staatssecretaris Stientje van Veldhoven de nieuwe testfaciliteiten bij het kantoor van ElaadNL in Arnhem. ElaadNL is een initiatief van de gezamenlijke Nederlandse netbeheerders: Stedin, Enexis Netbeheer, Liander, Coteq, Rendo, Westland Infra en Tennet.

Op verzoek van enkele aandeelhouders is in 2014 een onafhankelijke waardering van de aandelen van Enexis Holding N.V. (Enexis) uitgevoerd. Deze waardering maakt het mogelijk om binnen de bestaande kring van aandeelhouders van Enexis, onderling aandelen te kopen respectievelijk te verkopen. Ten behoeve van het waarborgen van een marktconforme waardering en vanwege de start van een nieuwe reguleringsperiode, is in 2017 opnieuw een onafhankelijk extern adviseur ingehuurd voor het afgeven van een waarderingsopinie inzake de waarde van de aandelen Enexis holding N.V., met peildatum 1/1/2017. Elk jaar tot aan de volgende reguleringsperiode zal de waardering worden geactualiseerd en telkens rond 1 juli beschikbaar komen. Actualisatie waardering De actualisatie van de waardering per 1-1-2018 is vandaag beschikbaar gesteld aan de aandeelhouders van Enexis. De geactualiseerde waardering kent een bandbreedte van de waardering voor 100% van de aandelen per 1 januari 2018 van € 4.049 - € 4.549 miljoen. Dit betreft de waarde in het economisch verkeer op basis van een stand-alone en going concern situatie. De puntschatting van de geactualiseerde waardering bedraagt € 4.242 miljoen en op basis van het aantal uitstaande aandelen bedraagt deze puntschatting € 28,34 per aandeel.

Enexis Groep heeft samen met Gemeente Deventer en Gemeente Breda twee wijken aangemeld als proeftuin aardgasvrije wijken. Het ministerie van BZK heeft alle gemeenten opgeroepen uiterlijk 1 juli 2018 voorstellen in te dienen voor proeftuinen met als doel om per gemeente ongeveer 500 bestaande woningen op termijn aardgasvrij te maken. Per proeftuin is 4 tot 5 miljoen euro beschikbaar.  De proeftuinen zijn bedoeld om te leren hoe same met bewoners, bedrijven, vastgoedeigenaren, woningcorporaties, netbeheerders, energieleveranciers en andere betrokken partijen een bestaande woonwijk succesvol aardgasvrij gemaakt kan worden. Hoe met aardgasvrije wijken de woon- en leefomgeving verbeterd kan worden, de energierekening betaalbaar kan blijven en hoe de aanpak op een kosteneffectieve wijze kan worden uitgevoerd op grotere schaal. Voor het eind van de kabinetsperiode moeten 30.000 tot 50.000 bestaande woningen per jaar aardgasvrij (of klaar voor het afkoppelen van het aardgas) worden gemaakt. Het rijk stelt 85 miljoen euro beschikbaar voor gemeenten die in 2018 al kunnen starten met een proeftuin. Het ministerie selecteert 20 aanvragen op basis van vijf criteria. De proeftuin moet starten in 2018, een onderscheidend alternatief bieden voor aardgas, opschaalbaar zijn, samen met partners worden uitgevoerd en er moet een uitvoeringsplan zijn vastgesteld door het college van B&W. Deventer Deventer heeft de wijk Zandweerd aangemeld bij de rijksoverheid als proeftuin voor aardgasloze wijken. Dit past in de duurzaamheids- en energiedoelstellingen van het college en de raad en is de volgende stap in de versnelling en opschaling van initiatieven voor het aardgasvrij maken van bestaande woningen/wijken in Deventer en de regio. Lees hier het volledige persbericht, Breda De Gemeente Breda vraagt 4,8 miljoen euro subsidie aan bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties om Hoge Vucht aardgasvrij te maken. Als het Ministerie het geld aan Breda toekent, dan wordt het bij ruim 3.000 huur- en particuliere woningen en een aantal utilitaire gebouwen in de Hoge Vucht mogelijk gemaakt om geen aardgas meer te gebruiken. Hiervoor in de plaats zal elektrisch koken worden toegepast en worden de woningen op een andere manier verwarmd. Uiterlijk 1 oktober wordt bekend of Breda de subsidie krijgt. Lees hier het volledige persbericht.    

Regionale netbeheerders Enexis Netbeheer en Enduris onderzoeken met landelijk netbeheerder Gasunie Transport Services (GTS) of de extra hogedruknetten in Zuidwest-Nederland, waaronder de ZEBRA gasleiding, onderdeel kunnen worden van het landelijk gastransportnetwerk van GTS. De netten zijn momenteel in eigendom van Enexis Netbeheer, Enduris en ZEBRA Gasnetwerk. De netbeheerders bekijken samen met betrokken klanten of GTS deze netten vanaf medio 2019 kan overnemen en zullen dit ook nog voorleggen aan toezichthouder Autoriteit Consument & Markt (ACM). Extra hogedruknetten zijn door regionale netbeheerders beheerde gastransportnetten met een extra hoog drukniveau van meer dan 16 bar. Via de netten wordt hoogcalorisch gas getransporteerd. Een overdracht van deze netten naar het landelijk gastransportnet kan positief bijdragen aan de Nederlandse gasmarkt en de benutting van het landelijk net. Het komende half jaar zal gekeken worden naar de haalbaarheid van een eventuele overname.

Op vrijdag 22 juni heeft Enpuls (onderdeel van Enexis Groep) in een feestelijke setting het 80.000e lespakket Evonturiers uitgereikt aan een aantal leerlingen van de basisschool De Vlieger in Zwolle. De uitreiking vond plaats in het duurzame Enexis Huis Zwolle en mede initiatiefnemer Missing Chapter Foundation en onlangs aangesloten partner Aldi waren hierbij aanwezig. Met behulp van het gratis lespakket Evonturiers kunnen kinderen op een laagdrempelige, interactieve en speelse manier kennismaken met de energie van nu en in de toekomst. Op jonge leeftijd leren ze manieren om de CO2-uitstoot te verminderen. Kinderen denken mee over een gezonde toekomst Rob van Buitenen, ontwikkelaar bij Enpuls ziet dat kinderen steeds bewuster bezig zijn met klimaatverandering en zich zorgen maken om onze planeet. "Door kinderen mee te laten denken over het energieverbruik en zodoende de bewustwording te vergroten, hopen we dat ze thuis en in hun omgeving ook hiernaar handelen en hierdoor CO2-uitstoot reduceren." Enpuls, Missing Chapter Foundation en Aldi bundelen krachten Evonturiers is sinds dit jaar beschikbaar en nu al een groot succes. Het lespakket is tot stand gekomen door een samenwerking tussen Enpuls, Missing Chapter Foundation en Young Crowds. Enpuls ondersteunt initiatieven die de energietransitie versnellen en de Missing Chapter Foundation streeft naar een duurzame wereld met kinderen als raadgevers. Sinds kort is ook Aldi partner van het educatieve lesprogramma omdat ze gezinnen in Nederland graag aansporen om op een positieve manier aan de slag te gaan met energieverbruik.

Het parlement heeft ermee ingestemd dat per 1 juli 2018 de aansluitpl¡cht voor aardgas voor n¡euwbouwprojecten verdwijnt. Daarmee wordt weer een stap gezet naar de noodzakelijke verduurzaming van woningen in Nederland. Met de onderstaande brief informeren wij gemeenten over de gevolgen van het verdwijnen van de aanslu¡tplicht voor aardgas en hoe Enexis Netbeheer de gemeenten kan helpen bij de uitvoering van het besluit. De brief focust zich op de volgende punten: Per 1 juli aanstaande is het de netbeheerder niet meer toegestaan om nieuwbouwwoningen van een gasaansluiting te voorzien, tenzij de bouwvergunning voor 1 juli 2018 is aangevraagd of de gemeente een betreffend gebied heeft aangewezen als uitzonderingsgebied. Uw gemeente moet die uitzondering onderbouwen. ln een ministeriële regeling (brief met concept-regeling van 29 meijl. aan de Kamer)worden enkele situaties benoemd die tot een uitzondering kunnen leiden; bijvoorbeeld als aardgasvrij technisch onmogelijk is of tot hoge kosten leidt, of indien de keuze voor aardgasvrije verwarmingsoplossingen voor nieuwe gebouwen ertoe zou kunnen leiden dat de (financiële) haalbaarheid van een gemeentelijk beleidsplan voor die wijk op termijn aardgasvrij te maken in gevaar komt. Nieuwbouwprojecten die nog niet zijn gebouwd, maar al wel een omgevingsvergunning hebben aangevraagd, vallen onder de "oude regeling" en komen daarmee in aanmerking voor aansluiting op het aardgasnet. U zou deze plannen, samen met de projectontwikkelaar, kunnen herovenvegen zodat ook deze projecten aardgasloos worden gebouwd. U heeft dus nog de kans deze nieuwe woningen duurzaam te laten bouwen. Projectontwikkelaars en woningcorporaties die al aardgasaansluitingen voor nieuwbouwprojecten bij Enexis Netbeheer hebben aangevraagd of in opdracht hebben gegeven, bieden wij de mogelijkheid om zonder kosten van de aardgasaansluiting af te zien. Neem contact met ons op Wij denken graag met gemeenten en de projectontwikkelaars mee over de mogelijkheden om een nieuwbouwproject alsnog zonder aardgas te realiseren. Wijziging van de energievoorziening kan een verzwaring van het elektriciteitsnet betekenen en extra werkzaamheden voor ons betekenen d¡e van invloed zijn op de planning van een project. Ook bij toekomstige nieuwbouw- of renovatieprojecten in uw gemeente bespreken wij graag in een zo vroeg mogelijk stadium uw plannen. Dit kan helpen vertragingen in de planning zoveel mogelijk te beperken. Heeft u vragen, wenst u een nadere toelichting of zoekt u concrete ondersteuning voor de verduurzaming van uw gemeente? Neemt u dan contact op met de stakeholdermanager in uw regio Groningen, Drenthe, Overijssel:Jur Hofsteenge: iur.hofsteenqe@enexis.nl+31-(0)6-21 267627 Limburg, Oost-Brabant:Thijs van Dael: thiis.van.dael@enexis.nl+31-(0)6-52845733 West- en Midden-Brabant:Christina Hoes christina.hoes@enexis.nl+31-(0)6-1 5276419

Geen aardgas meer binnen de bebouwde omgeving, maar groen waterstofgas. Of dat een praktisch bruikbare oplossing is, wordt met medewerking van netwerkbedrijven Alliander, Enexis Groep en Stedin onderzocht bij The Green Village. Vrijdag 15 juni lanceren zij in dit living lab bij de TU Delft hun plan voor de Waterstof-straat en kan een start worden gemaakt met de bouw ervan. Alternatieven voor het aardgasnet in onze woningen en wijken - de bestaande bebouwde omgeving - zijn er: een volledig elektrisch net of een warmtenet. Een ander soort gas in het bestaande aardgasnetwerk behoort ook tot de opties en waterstofgas biedt perspectief. Deze oplossing lijkt minimale gevolgen te hebben voor de bestaande aardgasinfrastructuur en gebouwinstallaties en kan daarom een relatief goedkope verduurzamingsoptie zijn. Aardgasapparatuur moet wel worden aangepast. Om dit te demonstreren en de samenhang met het totale energiesysteem inzichtelijk te maken wordt het experiment in de Waterstof-straat opgezet. Praktijkervaring opdoen Nu is er nog weinig praktijkervaring met de distributie van waterstofgas door aardgasleidingen. Hetzelfde geldt voor het gebruik van waterstofgas in cv-ketels en kooktoestellen in de woning. Daarom is het belangrijk dat er praktijkproeven worden uitgevoerd waarbij zo’n systeem wordt gebouwd, getest en gedemonstreerd. De netwerkbedrijven nemen nu het initiatief om zo’n net aan te leggen bij The Green Village. Naast de technische uitdagingen, is er nog veel onbekend en onzeker over de niet-technische aspecten: er zijn bedrijfseconomische vragen en vragen met betrekking tot de inpassing in wet- en regelgeving. Het toekomstige gebruik door de bewoner zal ook nieuwe inzichten opleveren. Innovatie aanjagen Met dit initiatief willen de netwerkbedrijven Alliander, Enexis Groep en Stedin onderzoek en innovatie aanjagen. Het experiment vormt een voorfase voor de uitrol in pilotwijken in Nederland. Het sluit bovendien aan bij het op 1 juni jl. aan minister Wiebes aangeboden Manifest Waterstof Coalitie, dat, naast door de netwerkbedrijven, ook door meerdere kennisinstellingen is ondertekend waaronder TU Delft. De netwerkbedrijven zien de potentievolle rol van waterstofgas in de energietransitie. Mede daarom is het van belang verder onderzoek te doen naar de inzet van waterstofgas in de woning. Hoogleraar Large Scale Sustainable Power Systems aan de TU Delft Mart van der Meijden: “Als de industrie kiest voor groene moleculen, snijdt het mes aan twee kanten. Het draagt bij aan het verduurzamen van het bedrijfsleven en genereert additionele inkomsten met flexibiliteitsdiensten aan de elektriciteitsvoorziening” Hoogleraar Future Energy Systems aan de TU Delft Ad van Wijk: “Groene waterstof kan een goede vervanger van aardgas worden en zorgen voor groene groei en banen. The Green Village The Green Village is de proeftuin voor duurzame innovaties op de campus van TU Delft. Hier bouwen, onderzoeken, testen en demonstreren onderzoekers en ondernemers in nauwe samenwerking met overheden en publiek integraal hun experimentele duurzame innovaties in de woon-, werk- en leefomgeving. Door in dit regelluwe ‘openlucht-lab’, waar echt gewoond en gewerkt wordt, aandacht te besteden aan de technische, bedrijfseconomische, maatschappelijke en regelgevings/beleidsmatige uitdagingen, kunnen innovatieve partijen versnellen van theorie naar praktijk om daar op grote schaal impact te hebben.  

Afgelopen dinsdag 12 juni vond de eerste landelijke Autoloze Dinsdag plaats. In totaal werden ruim 35.000 medewerkers van 24 verschillende organisaties gestimuleerd om op een duurzame manier te reizen. Hierdoor is ongeveer 350.000 kilo CO2 bespaard en zijn er via social media ruim 300.000 mensen bereikt. Door het enthousiasme van alle deelnemende bedrijven kijkt initiatiefnemer Enexis Groep terug op een zeer geslaagde eerste landelijke Autoloze Dinsdag. De volgende Autoloze Dinsdag vindt plaats op 2 oktober 2018. De deelnemende bedrijven en organisaties zijn zeer divers. Zo deden Capgemini Nederland, innogy, gemeente Groningen en Brabant Water mee, maar ook bedrijven als Canon, Asito, de Wagenparkbeheerders en het Hoornbeeck College besloten om hun medewerkers te stimuleren zo duurzaam mogelijk te reizen. Dat medewerkers deze dag ook daadwerkelijk duurzaam reisden bleek wel uit de 15 kilometer lange wandeling, de 78 kilometer lange fietstocht en de foto’s van de lege parkeergarages. Voor een compilatie van ervaringen bekijk deze film. Volgende Autoloze Dinsdag op 2 oktober Tijdens een autoloze dinsdag worden vaste reisgewoontes doorbroken en ontdekken medewerkers hoe het is om duurzaam te reizen. Zij komen deze dag met de fiets, te voet, het OV of via carpool naar het werk. Thuiswerken behoort ook tot de mogelijkheden. Hierdoor wordt gezamenlijk ontdekt hoe het is om duurzaam te reizen. De volgende Landelijke Autoloze Dinsdag vindt plaats op 2 oktober 2018. Ook meedoen? Inschrijven kan via www.autolozedinsdag.nl 50% minder CO2 in 2020 Netwerkbedrijf Enexis Groep is vorig jaar binnen het eigen bedrijf gestart met de Autoloze Dinsdag omdat het bedrijf in 2020 op het gebied van mobiliteit 50% minder CO2-uitstoot wil realiseren op een kostenneutrale wijze. Dat komt overeen met ruim 5 miljoen kilo CO2. Daarmee wil Enexis Groep hét voorbeeld zijn op het gebied van duurzaamheid. Om de impact van deze actie te vergroten, werden andere bedrijven en organisaties actief uitgedaagd om ook deel te nemen. Door de Autoloze Dinsdagen van 2017 is er bij 7% een blijvende verandering in het reisgedrag gerealiseerd. Met de landelijke Autoloze Dinsdag wil Enexis Groep deze positieve impuls doorgeven aan bedrijven in het hele land.

Enexis Groep is een van de ruim 50 publieke en private bedrijven en organisaties die circulair gaan inkopen. Op donderdag 7 juni ondertekenden zij met de Rijksoverheid de Green Deal Circulair Inkopen 2.0 van initiatiefnemers MVO Nederland, NEVI, PIANOo en Rijkswaterstaat. De deelnemers vertegenwoordigen samen ruim 100 miljoen aan inkoopkracht. In deze Green Deal Circulair Inkopen werken de deelnemers samen aan het versnellen van de circulaire economie door de inzet van het inkoopinstrument. Circulair inkopen betekent dat je afspraken maakt met ketenpartners over het faciliteren van hergebruik van producten, componenten en/of grondstoffen. Wat betekent dit voor Enexis Groep? Deze deal helpt ons onze inkoop nog meer te richten op inkoop van circulaire producten. Bovendien kunnen we kennis uitwisselen met de andere deelnemende partijen. Als deelnemer verplichten we ons om in ieder geval twee inkooptrajecten ‘circulair te doen’ voor eind 2020. Kantoormeubilair (start later dit jaar) en bedrijfsveilige kleding (2019) staan al in de planning. Nederland internationaal voorbeeld Roald Lapperre, directeur-generaal Milieu en Internationaal bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu, tekende namens de Rijksoverheid. “Het is niet voor niets dat landen als Frankrijk en Finland naar ons kijken wat betreft de Green Deal Circulair Inkopen. En Vlaanderen heeft nu zelfs ook zo’n deal. Dat is natuurlijk niet zo gek. Deze deal leidt tot minder gebruik van grondstoffen en tegelijkertijd werken we aan de doelen van Parijs, want de projecten zorgen voor minder CO2-uitstoot. Hoe groen wil je je deal hebben?”, aldus Lapperre.

Consultancybedrijf Capgemini Nederland, energieleverancier Essent en de gemeente Groningen zijn drie namen op de sterk groeiende lijst organisaties die meedoen aan de Autoloze Dinsdag op 12 juni. Het initiatief van Enexis Groep om een aantal autoloze dinsdagen per jaar te organiseren krijgt daarmee in 2018 een vervolg. Deze actie is bedoeld om medewerkers te stimuleren duurzaam te reizen. Bedrijven en organisaties worden uitgedaagd om aan te sluiten en zo een voorbeeldrol te pakken in duurzaamheid. Andere grote deelnemers aan het initiatief zijn Facility Companies ISS en HEYDAY, Brabant Water, Canon, Sogeti en Asito. Tijdens een autoloze dinsdag worden vaste reisgewoontes doorbroken en ontdekken medewerkers hoe het is om duurzaam te reizen. Zij komen deze dag met de fiets, te voet, het OV of via carpool naar het werk. Thuiswerken behoort ook tot de mogelijkheden. Hierdoor wordt gezamenlijk ontdekt hoe het is om duurzaam te reizen. Met de landelijke Autoloze Dinsdag wil Enexis Groep deze positieve impuls doorgeven aan bedrijven in het hele land. Peter Vermaat, CEO en voorzitter van de Raad van Bestuur van Enexis Groep: ‘Tijdens de in 2017 georganiseerde autoloze dinsdagen bij Enexis Groep was er een daling van 72% van het autogebruik, waardoor we zo’n 113.000 kilo CO2 bespaard hebben. Ik ben er trots op dat er nu al zoveel vooraanstaande bedrijven zich hebben aangesloten bij dit initiatief. Ik hoop uiteraard dat er nog veel bedrijven volgen, waardoor we nog veel meer CO2 besparen en de impact nog groter maken.” Meedoen? Hoe meer bedrijven meedoen, hoe meer medewerkers we inspireren om van duurzaam reizen een vaste reisgewoonte te maken. We leren van elkaars ervaringen en besparen samen natuurlijk nog meer CO2. Ook meedoen? Inschrijven kan via autolozedinsdag.nl!

Om de klimaatdoelen van Parijs te halen, CO​2​-reductie te realiseren en de Nederlandse economie te vergroenen, is het opnemen van groene waterstof in het voor de zomer te sluiten Klimaat & Energieakkoord noodzakelijk. Deze oproep komt van de Waterstof Coalitie, die stelt dat groene waterstof een wezenlijk onderdeel is van een betrouwbare én betaalbare energietransitie in Nederland. Morgen overhandigt deze coalitie hierover een manifest aan Minister Wiebes van Economische Zaken & Klimaat. De Waterstof Coalitie, een initiatief van Greenpeace Nederland, is een nog steeds groeiend initiatief van verschillende partijen die deelnemen aan de klimaattafels, waaronder netbeheerders, industrie, energiebedrijven, milieuorganisaties en wetenschappers: AkzoNobel Specialty Chemicals, Alliander, ENGIE Nederland, Eneco Groep, Enexis Groep, Gasunie, Greenpeace Nederland, Groningen Seaports, Havenbedrijf Rotterdam, Innogy, Natuur & Milieu, Natuur & Milieufederaties, New Energy Coalition, Nuon, OCI Nitrogen, Stedin Groep, Tata Steel Europe, TenneT, ThyssenKrupp, TU Delft, TU Eindhoven, VNO-NCW, Yara Sluiskil. Bekijk hier het manifest. Daling CO​2​-uitstoot De drieëntwintig organisaties die de Waterstof Coalitie vormen roepen de regering op juist nu groene waterstof te stimuleren voor verdere verduurzaming van de energievoorziening. Dit is volgens de coalitie een kosteneffectieve oplossing om richting 2030 een forse bijdrage te leveren aan de daling van CO​2​-uitstoot. “Om CO2-uitstoot drastisch te verminderen is groene waterstof een fantastische oplossing. We geven minister Wiebes met dit manifest een duidelijk signaal dat we snel werk moeten maken van groene waterstof. Het is bijzonder dat diverse sectoren via deze Waterstof Coalitie de handen in een slaan." ​ aldus Greenpeace Directeur Joris Thijssen. Vergroening industrie en transport Voor een snelle en kostenverlagende groei van groene waterstof pleit de Waterstof Coalitie in haar manifest voor een programmatische aanpak, zoals die ook zeer succesvol door de overheid wordt gebruikt bij de ontwikkeling van windparken op zee. In maart werd bekend dat één van de eerste grote windparken op zee nu zonder subsidie gebouwd gaat worden. Mel Kroon, CEO van TenneT: ​“Na de succesvolle ontwikkeling van ‘Wind op Zee’ is het nu essentieel groene waterstof productie te stimuleren om zo opslag voor langere periode te creëren en industrie en transport sterk te vergroenen”. Ad van Wijk, duurzame energieondernemer en hoogleraar TU Delft:​ ​“Groene waterstof kan een goede vervanger van aardgas worden en zorgen voor groene groei en banen, zeker ook voor de mensen in Groningen.” Kostenreductie Van groot belang is dat de productiekosten van groene waterstof door middel van zogenoemde elektrolyzers omlaag gaan. Op dit moment is groene waterstof een duurdere oplossing dan het grijze of blauwe alternatief. Een forse kostenreductie van elektrolyzers, samen met een daling van de kosten van hernieuwbare elektriciteit, moet haalbaar zijn; volgens de coalitie in 2030 met circa twee derde bij een elektrolyse capaciteit van 3 tot 4 GW.  Han Fennema, CEO van Gasunie, wijst op het belang van robuuste en kostenefficiënte verbindingen tussen aanbieders en afnemers van waterstof:​ “De kracht van waterstof is dat de netwerken voor stroom én moleculen met elkaar via nieuwe technologieën verbonden worden, ook internationaal. In 2030 kunnen we concrete resultaten laten zien. We willen richting 2030 een landelijk dekkend hoofdnet voor waterstof realiseren.” Opslag Efficiënt gebruik van zeer grote hoeveelheden duurzame elektriciteit kan met groene waterstof worden bereikt, vindt de Waterstof Coalitie. Zo kan energie betaalbaar en efficiënt in grote hoeveelheden worden opgeslagen. Ook kunnen tekorten of overschotten aan elektriciteit worden opgevangen waarmee het elektriciteitssysteem in balans blijft. Dit voorkomt het afschakelen van windmolens in situaties van een productieoverschot. Han Blokland, CEO ENGIE Nederland: ​“Waterstof is een ‘allround’ antwoord voor de verduurzaming van de energievoorziening. Het kan makkelijk grote volumes wind en zonne-energie energie opslaan voor seizoen overbrugging. Het kan flexibel het netwerk in balans houden, direct aardgas vervangen en is makkelijk te transporteren. Waterstof biedt hierdoor de unieke mogelijkheid om de elektriciteitssector en de industriesector te koppelen en beide te verduurzamen.” Routekaart Groene Waterstof In het manifest staat de specifieke oplossing hoe overheid samen met de industrie groene waterstof landelijk kunnen uitrollen: De overheid organiseert jaarlijks tenders met oplopende volumes tot en met 2030; De overheid stelt financiële middelen beschikbaar waarbij de onrendabele top – het verschil tussen groene waterstof en het grijze alternatief – door de overheid wordt gedekt; De tender-winnaar ontvangt van de overheid een vergunning, subsidie en een elektriciteitsnetaansluiting plus een aansluiting voor een waterstofpijpleiding; Elektrolyzers worden op land opgeschaald, nabij de kust vanaf een stopcontact op zee; TenneT levert als netbeheerder de aansluiting (AC en/of DC); Waterstof transportcapaciteit van productie naar de vraag -bij voorkeur via aangepaste aardgaspijpleidingen- zal door Gasunie worden geleverd, via een in fasen te realiseren waterstof backbone infrastructuur door Nederland; Na 2030 volgt verdere grootschalige ontwikkeling van elektrolyzers op de Noordzee (op eilanden of platformen) en waterstoftransport vanaf zee.

Afgelopen weekend tijdens de 48-urige Energy Hack NL, ontwikkelden meer dan 70 deelnemers en experts, met inzet van de aangeboden (realtime) data en technologieën, vernieuwende prototypes en apps. De resultaten zijn gericht op de uitdaging hoe we in Nederland een 100% duurzame, betrouwbare en betaalbare energievoorziening realiseren. Met trots presenteren organisatoren Enpuls, Enexis Netbeheer en startup incubator UtrechtInc de winnende teams en hun ideeën. Eerste prijs: SONNET - €4000 SONNET is de slimme voorspellende tool van team Granny Heckle (anagram Energy Hack NL!). Via realtime visualisaties en grafieken kan SONNET voorspellen waar er in een specifiek gebied een toename van zonnepanelen verwacht kan worden. Daarnaast toont de tool het effect van deze extra energie op het energienet. Netbeheerders kunnen met deze informatie slimmer investeren in de infrastructuur en aan de slag met diverse scenario’s. Team Granny Heckle wist ook op techniek uit te blinken door onder andere satellietdata, demografische data en vele andere technologieën te koppelen in één inventief model Tweede prijs: evHIVE - €2000 evHIVE is een open platform voor bestuurders van elektrische voertuigen. Met een mobiele app krijgen gebruikers toegang tot een route met de slimste, en snelste laadplekken. De slimme technologie achter dit platform gaat ervoor zorgen dat gebruikers op flexibele tijden laden. Dit betekent dat de pieken op het energienet verminderen en de dalen worden opgevuld. Hierdoor kunnen netbeheerders het energienet beter benutten. Derde prijs: Unicorn - €1000 De scenarioplanner van Unicorn focust zich met name op de vraag en het aanbod van warmte. Heatmaps laten zien op op welke lokale plekken (bijvoorbeeld in regio Den Bosch) er een groot overschot of tekort aan warmte-energie is. De tool kan helpen bij duurzame gebiedsontwikkeling door potentiële warmteleveranciers te plaatsen op plekken waar er vraag is. Een bonusprijs ging uit naar ‘Good Pelican’, die gamification inzet om bestuurders van elektrische auto’s te belonen voor flexibel laadgedrag. Zij winnen toegang tot een ‘Acceleration Building Block’ van World Startup Factory. Henk Visser, directeur van Enpuls en juryvoorzitter tijdens de hackathon, was enthousiast over alle teams: “Het was een zeer inspirerende hackathon. Ongelofelijk hoeveel energie er in de teams zit, zélfs na 48 uur denkwerk en uitvoering! Het idee van winnaar Sonnet heeft erg veel potentieel. Daaruit kan iets moois ontstaan dat ons echt gaat helpen bij de uitdagingen van de energietransitie.” Hackathon: van data naar toepassing Een hackathon is niet zomaar een tool om ideeën te genereren. Complementaire teams, met expertise in bijvoorbeeld software ontwikkelen, data science, innovatie, marketing en design, creëren een werkend prototype of zogeheten ‘proof of concept’. De organisatie van de Energy Hack NL koos daarom een unieke insteek: het aanbieden van de meest relevante (open) datasets, API’s en technologieën gekoppeld aan een geografisch gebied. De stad Eindhoven werd daarmee een digitale testomgeving met informatie over onder andere de exacte infrastructuur van het energienet, het actuele vermogen door de kabels en een prognose atlas van elektrisch vervoer. Teams konden zo aan de slag met visualisaties, transformaties en slimme koppelingen. Partners voor de Energietransitie Niet alleen voor teams is complementariteit belangrijk. Ook de samenwerking tussen organisatiepartners gaat om versterking en diversiteit. Eén ding hebben de partners van de Energy Hack NL in ieder geval met elkaar gemeen. Zij zien net als Enpuls en Enexis Netbeheer de noodzaak om in actie te komen voor de energietransitie! Zo waren, naast de initiatiefnemers, onder andere Microsoft, TNO, Flexibele Alliance Network, Github, BetterCodeHub, Esri, Stedin en Over Morgen sterk betrokken bij het aanleveren van expertise, data en technologie. Een aantal van hen verzorgden ook workshops tijdens de hackathon: van vele instructies over werken met tools en datasets, tot trainingen in Business Modeling en Pitching. Daarnaast kwam er ondersteuning bij het aantrekken van talenten. Hiervoor zorgden TU Eindhoven, Avans Hogeschool, Gemeente Eindhoven, Provincie Brabant, JADS, TKI Urban Energy, Climate-KIC en TU Delft. “Voor FAN en TNO is het erg waardevol om de toewijding van de Smart Energy ontwikkelaars te zien, en dat wij hen vooruit hebben kunnen helpen met kennis, inzichten, data en tools waarmee we het energiesysteem van morgen kunnen maken.” aldus Adriaan van Eck (Flexiblepower Alliance Network). De teams, organisatoren en partners kijken terug op een innovatief en fantastisch weekend. Stiekem denken zij ook al aan de volgende stap, namelijk het verkennen van kansen om de hackathon producten door te ontwikkelen!

Nu we steeds meer duurzame energie lokaal opwekken en gebruiken, kan het gebeuren dat er zoveel groene stroom wordt geproduceerd dat er op bepaalde momenten op de dag een overschot ontstaat. Als we naar 100% duurzame productie gaan, wordt dat tijdelijke overschot alleen maar groter. Om te voorkomen dat we windmolens en zonneparken moeten uitzetten om zo’n productiepiek op te vangen, zoeken we onder andere naar vormen van langdurige opslag. Inmiddels zijn we als consumenten goed bekend met batterijen die tijdelijk stroom kunnen opslaan en ontladen. Voorbeelden zijn de krachtige accu’s in je mobiel en laptop en de batterijen in elektrische voertuigen als de Tesla. Opslag in accu’s is echter nog vrij kostbaar en met name geschikt voor snel laden en ontladen. Grootschalige seizoensopslag onder de grond Een andere, relatief goedkope manier om energie op te slaan is thermische opslag in water. Als er te veel stroom is, kun je het veranderen in warmte en opslaan in water. Dit is mogelijk een goede oplossing voor nieuwe wijken en de overgang naar aardgasloze wijken.Het Veghelse bedrijf Ecovat ontwikkelde een opslagvat waarin een grote hoeveelheid warmte ondergronds wordt opgeslagen in water. De warmte kan met een rendement van 95% voor meer dan 6 maanden worden opgeslagen. Dit is een unieke eigenschap van deze Nederlandse technologie! Eén van die ‘Ecovaten’ is geïnstalleerd en operationeel in Uden. Dit thermische vat heeft een diameter van 13 meter en een diepte van 16 meter.

Expert op het gebied van energieflexibiliteit Recoy, bouwer van thermische opslagvaten EcoVat en het virtuele stroomnet van Groenewijkstroom zijn de winnaars van de eerste editie van de Flex Challenge. Deze drie partijen zijn uit meer dan 50 inzendingen geselecteerd door een panel van experts uit de energiesector en gaan nu de samenwerking aan met Enpuls om hun concepten te ontwikkelen tot marktrijpe toepassingen. Tijdens de Flex Challenge worden marktpartijen uitgedaagd om flexibiliteitsvraagstukken van de energietransitie aan te gaan. Dit jaar was er een drietal uitdagingen geformuleerd; de Solar Challenge, de E-driving Challenge en de Energy Gap Challenge. De Flex Challenge duurde van 1 februari tot 1 mei 2018. Winnaar E-driving Challenge: Recoy Recoy ontwikkelt een smart charging oplossing, waarmee de energieflexibiliteit van stekkerauto’s ingezet kan worden om eigen verbruik van elektriciteit uit zonnepanelen te vergroten en onbalans in het elektriciteitsnet te voorkomen. Recoy neemt het slim laden principe naar een volgend niveau door onder andere het accuraat voorspellen van zonne-energieproductie en marktprijzen voor elektriciteit. Door middel van dit concept dragen zij bij aan de uitdaging van de E-driving Challenge, waarbij centraal staat hoe elektrisch vervoer een bijdrage kan leveren aan het energiesysteem van de toekomst. Winnaar Energy Gap Challenge: Ecovat Het concept van Ecovat bestaat uit een thermisch opslagvat, met distributienetwerk en een softwarematig besturingssysteem. Dit Ecovat is het eerste product dat gedurende lange perioden warmte op hoge temperaturen kan opslaan, met een zeer beperkt energieverlies. Ecovat levert hiermee een bijdrage aan de Energy Gap Challenge. De Energy Gap Challenge richt zich op de uitdaging om met volledig duurzame energiebronnen te allen tijde aan de energievraag te kunnen voldoen. Ecovat gebruikt duurzame energiebronnen (zon en wind) op het moment dat deze overvloedig produceren en slaat de energie op om te voldoen aan de warmtevraag van woonwijken. Winnaar Solar Challenge: Groenewijkstroom Groenewijkstroom is een product waarmee huishoudens zonder zonnepanelen de stroom van de buren met zonnepanelen gebruiken. Bovendien wordt de lokaal opgewekte groene stroom verrekend met andere lokale producten, diensten en onderlinge hulp in de wijk. Met een app krijgen huishoudens (live) inzicht in hoeveel zonne-energie er in de straat aan het elektriciteitsnet wordt terug geleverd en ze verdienen Energie-Punten wanneer ze stroom gebruiken op deze momenten van overschotten in de straat. Groenewijkstroom biedt een oplossing voor de Solar Challenge, waarin de uitdaging van het inpassen van zonne-energie in de energievoorziening centraal staat. Het creëren van een flexibel energiesysteem vormt een uitdaging voor de gehele energiemarkt. Enpuls neemt hierin, samen met partners, graag het voortouw. Door ondersteuning te bieden aan de beste concepten hoopt het bedrijf de komende jaren grote stappen te kunnen zetten in de energietransitie. Bij ondersteuning valt te denken aan onder andere toegang tot expertise, data en testlocaties, financiële ondersteuning en het vinden van de juiste partners. De drie partijen verkennen met Enpuls in de komende periode ieder hun eigen pad richting marktrijpe toepassing van hun winnende concept. Op 28 juni organiseert Enpuls, in samenwerking met Flexiblepower Alliance Network en TKI Urban Energy, het evenement FlexForward. Hier presenteren de drie winnaars hun concepten en is er de gelegenheid om nader kennis te maken met de winnende flexibiliteitsconcepten.

Enpuls organiseert, in samenwerking met FlexiblePower Alliance Network (FAN) en TKI Urban Energy, op donderdag 28 juni FlexForward: een evenement waar richting gegeven wordt aan de volgende stap naar een duurzame energievoorziening. In het gedeelte van FAN staat de rol die een hybride warmtepomp kan spelen om vraag en aanbod van duurzame energie zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen centraal. Hierdoor blijft de duurzame energievoorziening ook betrouwbaar en betaalbaar. Uiteraard wordt hierin ook de klantbehoefte meegenomen. Enpuls laat in het in het middagprogramma zien welke stappen het zet in de richting van de energievoorziening van de toekomst en geeft een update van de FlexChallenge. Gevestigde partijen uit de consumenten- en woningbranche, de installatie- en fabricagesector, en innovatieve startups worden tijdens FlexForward met elkaar in verbinding gebracht en maken inzichtelijk wat de volgende stap is. Het evenement bestaat uit twee delen. In de ochtend staat het warmtevraagstuk centraal. Nederland wil van het aardgas af, en dat heeft radicale impact op de wijze waarop woningen en gebouwen verwarmd worden. Er zijn alternatieven beschikbaar voor de bekende CV-ketel, maar om deze op grote schaal te implementeren vraagt stappen van klanten, installateurs en apparatenbouwers. FlexForward neemt de deelnemers mee in het warmtevraagstuk in relatie tot een duurzame energievoorziening, met een nadruk op de inpassing van de (hybride) warmtepomp. Daarnaast is er aandacht voor de belangrijkste schakel voor een geslaagde energietransitie: de klant. Het creëren van een flexibel energiesysteem vormt een uitdaging voor de gehele energiemarkt. Enpuls laat in het middagprogramma zien welke stappen het zet in de richting van de energievoorziening van de toekomst. Enpuls neemt hierin het voortouw met de FlexChallenge. Tijdens de FlexChallenge worden marktpartijen uitgedaagd om flexibiliteitsvraagstukken van de energietransitie aan te gaan. De winnaars van de eerste FlexChallenge presenteren hun innovaties die bijdragen aan een flexibeler energiesysteem. Belangrijke informatie: Wanneer: Donderdag 28 juni 2018 Locatie: LAB.073, Orthen 63, 5231 XP, ‘s-Hertogenbosch Tijd: 09.00-16.00 Inschrijven via enpuls.nl/flexforward

Twee slimme laadpalen in de wijk Salderes in Best laden vanaf vandaag elektrische auto’s met lokaal opgewekte energie. De slimme laadpalen passen hun capaciteit aan op het lokale gebruik van het elektriciteitsnet. Ook ontvangen de laadpalen hun energie van zonnepanelen in de buurt, indien nodig aangevuld met andere duurzame energie uit Nederland. De laadpalen zijn tot stand gekomen door een samenwerking van Enexis Groep, Nuon, Powerpeers, de gemeente Best en de provincie Noord-Brabant. Elektrisch rijder Joop Baltussen, die in Salderes woont, heeft vandaag als eerste zijn auto geladen met een van de slimme laadpalen. Hij deed dit in aanwezigheid van gedeputeerde Anne-Marie Spierings, wethouder Peet van de Loo en Henk Visser, directeur Enpuls, onderdeel van Enexis Groep. Slimme laadpalen De provincie en Enexis Groep stimuleren het gebruik van elektrische auto’s omdat die zorgen voor minder uitstoot van broeikasgassen. Het laden van die elektrische auto’s levert echter een zwaardere belasting op voor het energienetwerk. De slimme laadpalen in Best laden sneller op momenten met minder energievraag en langzamer op piekmomenten. Hiermee ontlasten ze het elektriciteitsnetwerk en dragen bij aan een stabieler netwerk. Daarnaast leveren de laadpalen vooral lokaal opgewekte stroom via Powerpeers, een deelplatform voor duurzame energie. Deze energie is direct te gebruiken en het ontlast het elektriciteitsnet waardoor extra investeringen in het net worden vermeden. Ook is er geen sprake van energieverlies tijdens het transport, omdat de energie wordt gebruikt op de plaats waar deze is opgewekt. Ton van Cuijk, DSO architect bij Enexis Groep: "In deze pilot komen lokaal opgewekte duurzame energie en slim gebruik van ons netwerk op een natuurlijke wijze samen." De slimme laadpalen worden geëxploiteerd door Nuon en maken deel uit van een pilot van de provincie Noord-Brabant en Enpuls, onderdeel van de Enexis Groep. De resultaten geven inzicht voor het op grote schaal inzetten van slimme laadpalen. In deze pilot lopen ook projecten in Waalwijk, Oss en Breda om lokale opwek van energie af te stemmen met het laden van elektrische auto’s. In de volgende fase van deze pilot volgt de mogelijkheid voor gebruikers om via een website in contact te staan met de laadpaal en invloed te kunnen uitoefenen, zodat er toch normaal geladen kan worden in geval van een capaciteitsbeperking wanneer dit nodig is.

Er ligt een enorme opgave in de gebouwde omgeving: ongeveer 7 miljoen huizen moeten verduurzaamd worden. De gemeente heeft daarin een regierol, en als netwerkbedrijf ondersteunen we bij het maken van een visie, met planontwikkeling en implementatie. Nu de verkiezingen achter de rug zijn, zullen veel nieuwe wethouders aantreden en het college-akkoord gaan uitvoeren. Dat is voor ons het ideale moment om alle wethouders en beleidsambtenaren in ons verzorgingsgebied een brief te sturen met tips rondom de verduurzaming van het woningenbestand, want de komende vier jaar zijn cruciaal voor de energietransitie. De brief focust zich zes concrete suggesties: Ontwikkel en ontwerp nieuwbouwwijken zonder gasinfrastructuurDe aansluitplicht voor aardgas in nieuwbouwwoningen verdwijnt zoals u weet; voor nieuwbouwprojecten waarbij al aardgas was ingepland, zetten wij ons in om samen met uw gemeente het overleg te voeren met projectontwikkelaars om die plannen aan te passen. Voor het verduurzamen van bestaande wijken moet er een warmteplan komenLeg daarin vast welke buurten wanneer van het aardgas af gaan en wat het duurzame alternatief wordt. Zo is voor bewoners duidelijk waar zij aan toe zijn. Wij ondersteunen u via onze regionale, multidisciplinaire teams bij het maken van afwegingen voor de best passende energieinfrastructuur. Als alternatief voor aardgas kunt u kiezen voor een hybride warmtepomp (in combinatie met goede isolatie van de woning)Het voordeel van dit systeem is dat we de gasvraag met 80% reduceren hetgeen een forse reductie van CO2 betekent. Daarnaast besparen bewoners substantieel op hun energierekening. Door nu te kiezen voor een hybride oplossing kunnen we gefaseerd het woningenbestand verduurzamen.  De toekomstige energiemix zal veranderen Waar ziet u mogelijkheden voor windenergie, energie uit de bodem (geothermie) of zonneparken? Maak plannen over hoe deze bronnen in uw gemeentelijke omgeving passen, welke kansen er zijn en betrek buurgemeenten hierbij. Een heldere omgevingsvisie en een duidelijk omgevingsplan komen de betaalbaarheid ten goede. Wij ondersteunen u bij het opstellen van een plan en leveren u de gewenste data over de energievraag per wijk. De toekomst van het personenvervoer is elektrisch; vanaf 2030 mogen alleen emissie-loze auto’s worden verkocht Het kabinet gaat daarom uit van 1 miljoen elektrische voertuigen in 2025 en 3 miljoen in 2030. De elektriciteit voor al deze auto’s moet beschikbaar komen via (publieke) laadpalen. Bepaal de plekken waar leveranciers laadpalen kunnen aanleggen. Wij kunnen u adviseren over de benodigde netwerk infrastructuur. Om u daarbij te helpen heeft Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, de ‘EV Prognose-atlas’ beschikbaar gesteld voor alle gemeenten binnen het Enexis-verzorgingsgebied. Deze op data gebaseerde voorspelling maakt het voor gemeenten zichtbaar wat de verwachte groei van elektrisch vervoer in uw gemeente is in 2020, 2025 en 2030. Hiermee biedt Enpuls de gemeenten een tool om een toekomstbestendig openbaar laadnetwerk te plannen, waarbij rekening gehouden wordt met de juiste balans voor gebruik door bewoners, forenzen en bezoekers. Bent u geïnteresseerd in de EV-Prognose Atlas voor uw gemeente en wilt u meer informatie of beschikken over uw eigen web applicatie, stuur dan een email aan duurzamemobiliteit@enpuls.nl om een ‘log-in’ aan te vragen. Enpuls kan u tevens helpen met het opstellen van een duurzaam mobiliteitsplan voor uw gemeente, dat onderdeel gaat uitmaken van uw Omgevingsvisie. Samenwerking met de bewoners is van groot belang voor het draagvlakBenut initiatieven van bewoners of kom in contact met Buurkracht, een programma van Enpuls. Buurkracht brengt mensen bij elkaar om samen energie te besparen. Buurkracht is inmiddels in 260 wijken actief. NEEM CONTACT MET ONS OP Heeft u vragen, wenst u een nadere toelichting of zoekt u concrete ondersteuning? Neemt u dan contact op met de relatiemanager voor uw gebied: Groningen, Drenthe, Overijssel:Jur Hofsteenge: jur.hofsteenge@enexis.nl+31-(0)6-21267627 Limburg, Oost-Brabant:Thijs van Dael: thijs.van.dael@enexis.nl+31-(0)6-52845733 West- en Midden-Brabant:Ton Schuurmans: ton.schuurmans@enexis.nl+31-(0)6-21245864

Interflex, de Europese pilot die op Strijp-S in Eindhoven plaatsvindt, onderzoekt of er in de toekomst meer mogelijk is binnen het bestaande elektriciteitsnet. Dat wordt gedaan door een lokale markt te maken waarbij elektrische auto’s of een centrale batterij op de voor het elektriciteitsnet gunstigste tijden stroom vragen of aanbieden. De proef is de Nederlandse bijdrage aan het Europese project Interflex. Vandaag ondertekenen de projectpartners een overeenkomst om de volgende stap te zetten; het ontwikkelen van de benodigde software. De planning is dat na de zomer 2018 de pilot operationeel is. De druk op het Nederlandse elektriciteitsnet wordt de komende jaren steeds groter. Dat komt enerzijds doordat we meer elektriciteit gebruiken, door de toename van elektrisch vervoer en het met warmtepompen verwarmen van huizen en kantoren. Anderzijds wordt er ook steeds meer elektriciteit opgewekt met zonnepanelen en windmolens, die verspreid staan door heel Nederland. Bovendien is de hoeveelheid energie die deze bronnen opwekken sterk afhankelijk van de weersomstandigheden. Hierdoor ontstaan er op bepaalde momenten bij veel wind en/of zon pieken in het aanbod van elektriciteit, terwijl er op andere momenten juist pieken in de vraag naar elektriciteit zijn. Bijvoorbeeld als iedereen opstaat of thuiskomt. Een hele uitdaging dus om het elektriciteitsnet in balans te houden. Om dit met het huidige elektriciteitsnet op te kunnen vangen zijn er grofweg twee opties. Kostbare kabels met een hogere capaciteit in de grond leggen, een zogenaamde netverzwaring, of op zoek gaan naar slimme alternatieven om deze verbruiks- en aanbodpieken te beperken. Met de Europese pilot Interflex wordt dit laatste in de praktijk getoetst. Verbruikssturing via lokale marktplaats Door mensen te stimuleren om hun energieverbruik te verplaatsen, bijvoorbeeld door ‘s nachts een auto slim op te laten laden in plaats van overdag, kan de piekvraag naar elektriciteit beperkt worden. Bij de pilot gaat Enexis Netbeheer deze flexibiliteit niet op individueel niveau proberen te organiseren, maar gaat zij onderhandelen met aanbieders van diensten die het verbruik van energie kunnen sturen. Deze partijen maken grootschalige afspraken met bijvoorbeeld bezitters van elektrische auto’s op welk tijdstip deze opgeladen kunnen worden. Dat gebeurt via een app. In ruil voor die flexibiliteit krijgen ze geld. De bedrijven kunnen via een lokale marktplaats bieden op een bepaalde flexibiliteitsvraag van de netbeheerder en daar een bepaald bedrag voor vragen. Ook wordt er een boete afgesproken die het bedrijf moet betalen, wanneer deze toch niet de gevraagde flexibiliteit kan leveren. Hierdoor kan de netbeheerder een afgewogen keuze maken hoe essentieel de gevraagde flexibiliteit is en welk bedrag zij bereid is daarvoor te betalen. Hierdoor kan zij de belasting van het elektriciteitsnet op piekmomenten in een klap fors terugbrengen en kan het netwerk optimaal gebruikt worden. Variabele aansluitcapaciteit voor centrale batterij Tevens wordt er bij de pilot Interflex een centrale batterij met een variabele aansluitcapaciteit getoetst. Bij deze batterij is te sturen hoe snel deze laadt en ontlaad, waardoor overbelasting van het elektriciteitsnet te voorkomen is. Dit wordt gerealiseerd door een nieuw type aansluiting met een variabele capaciteit. Op momenten dat het elektriciteitsnet zwaar wordt belast, dus bij veel vraag of aanbod, is de aansluitcapaciteit van de centrale batterij lager waardoor het opladen en ontladen van elektriciteit langzamer gaat. Maar buiten de piekmomenten is de aansluitcapaciteit juist extra hoog. Dan laadt en ontlaadt de batterij dus juist sneller. Interflex is een innovatieproject van de EU waarin Enexis Netbeheer en projectpartners TNO en ElaadNL participeren. De systemen en de lokale marktplaats worden gebouwd in samenwerking met de aggregators, Jedlix, Sympower en Croonwolter&dros Voor meer informatie over het project en de partners: interflexstrijp.nl

Gerald de Haan (directeur Cogas), Henk Visser (directeur Enpuls) en Eddy Veenstra (directeur N-TRA) hebben vandaag hun handtekening gezet onder een samenwerkingsconvenant waarmee ze bekrachtigen gezamenlijk bij te dragen aan de ambities van hun aandeelhoudende gemeenten en andere stakeholders op het gebied van duurzaamheid en energietransitie. Integraal samenwerken Binnen de provincie Overijssel zijn er de nodige overlappingen in het werkgebied van Cogas, Enpuls en N-TRA. Dit zorgde ervoor dat ze, afzonderlijk van elkaar, bij dezelfde (aandeelhoudende) gemeenten en andere stakeholders aan tafel zaten om duurzaamheids- en energieplannen te maken. Daarnaast bleek dat Cogas, Enpuls en N-TRA met dezelfde leerontwikkeling bezig zijn, alleen los van elkaar en op verschillende locaties binnen het gezamenlijke werkgebied. Snelle energietransitie via lokale initiatieven Cogas, Enpuls en N-TRA hebben de overtuiging dat in de energietransitie een belangrijke rol is weggelegd voor netwerkbedrijven en een integrale benadering gericht op lokale initiatieven hierbij een versnelling geeft. Daarnaast hebben de samenwerkende partijen veel gedeelde belangen en doelen. De ondertekening van het convenant stelt Cogas, Enpuls en N-TRA in staat om richting hun stakeholders een eenduidige en gezamenlijke uitstraling te hanteren inzake hun rol bij de energietransitie. Daarnaast vereenvoudigt het de onderlinge kennisuitwisseling en draagt het bij aan het efficiënt(er) omgaan met maatschappelijke kosten.

Enpuls en Enexis Netbeheer organiseren samen met TU Eindhoven, Microsoft en UtrechtInc in het weekend van 25 mei de hackathon Energy Hack NL. Geïnteresseerden krijgen drie dagen lang toegang tot diverse data en een unieke testomgeving om tot nieuwe toepassingen of oplossingen te komen die bijdragen aan een 100% duurzame, betrouwbare en betaalbare energievoorziening in 2050. De hackathon gaat specifiek in op de Smart Energy thema’s Flexibele Energie, Duurzame Gebiedsontwikkeling en Duurzame Mobiliteit. Een van de challenges haakt in op de inefficiëntie van het transport van elektriciteit over lange afstanden. Veranderde energievraag De wijze waarop we energie gebruiken en opwekken in Nederland verandert de komende jaren radicaal. Duurzame bronnen zoals zonne-energie en windenergie vervullen volgens het CBS nu slechts 14% van de energiebehoefte. Bovendien zijn ze door weersomstandigheden minder voorspelbaar. Henk Visser, directeur van Enpuls: “Dat de energievoorziening gaat veranderen is inmiddels wel bekend. De vraag is echter in welke richting en met welke innovaties. Met Energy Hack NL dagen we innovators uit om mee te denken en tot slimme oplossingen te komen, zodat we de energietransitie verder kunnen versnellen.” Eindhoven als testomgeving Voor Energy Hack NL worden tools, datasets en API’s beschikbaar gemaakt die gekoppeld zijn aan het thema Smart Energy én de stad Eindhoven. Met dit geografische gebied creëren we een testomgeving gevuld met unieke data. Gegevens gaan onder meer over de exacte infrastructuur van het energienet, het actuele vermogen door kabels of oplaadpunten voor elektrisch vervoer. Hackathon De teams worden samengesteld vanuit diverse disciplines. Naast externe deelnemers kunnen ook medewerkers zich aanmelden voor de hackathon. De complementaire teams zullen diverse technieken gebruiken om tot vernieuwende digitale toepassingen te komen in duurzaam energiegebruik. Denk aan creative thinking, analyses en prototyping. Op zondag 27 mei presenteren zij hun IT oplossingen. Visser: “In slechts een paar dagen worden ideeën geboren en gerealiseerd. De prototypes die de teams maken geven een goede richting om te zien wat er met IT allemaal mogelijk is. Naast de vijf eerder genoemde partners zijn ook Provincie Noord-Brabant, Gemeente Eindhoven, Avans Hogeschool, Jeroen Bosch Academie voor Data Science, Flexible Alliance Network, Victron Energy, en Climate-Kic betrokken bij de hackathon. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden via www.energyhack.nl en maken kans op de hoofdprijs van €4000.  

Doordat energie in de toekomst steeds duurzamer wordt opgewekt, is het belangrijk dat energie opgeslagen kan worden. Bijvoorbeeld voor de momenten dat de zon niet schijnt. Dit kan deels worden gefaciliteerd door thuisbatterijen. Deze thuisbatterijen worden dan gebruikt om de energie van zonnepanelen op te slaan. En kunnen vervolgens ook ingezet worden om te handelen op elektriciteitsmarkten. Het handelen op elektriciteitsmarkten heeft natuurlijk gevolgen voor de betrouwbaarheid van het net. Daarom heeft Enexis Netbeheer onderzoek gedaan naar het verwachte toekomstbeeld in 2025. Hier is gekeken naar verschillende scenario’s en omstandigheden. Bijvoorbeeld een dag in de winter en een dag in de zomer. Dit soort dagen gaan naar verwachting tot de grootste problemen leiden. Onderzoeksresultaten Uit het onderzoek blijkt dat batterijen op nationaal niveau het elektriciteitsnet kunnen ontlasten tijdens piekmomenten. Maar op wijkniveau leidt het tot problemen wanneer een groot aantal batterijen tegelijkertijd gaat (ont)laden. Het hoge vermogen van de thuisbatterijen zou op laagspanning niveau kunnen leiden tot capaciteitsproblemen met storingen als gevolg. In het onderzochte net in landelijk gebied ontstaan alleen spanningskwaliteit problemen. Terwijl er in de onderzochte stedelijke netwerken ook sprake is van kabel- en transformatorbelasting. Oplossingen Een oplossing is om overal het net te verzwaren. Maar door de benodigde financiële middelen, arbeidscapaciteit en materialen is dit helaas geen reële optie. Enexis Netbeheer is al bezig met alternatieven oplossingen. Zo wordt onderzoek gedaan naar een flexibiliteitsmarkt in de pilot Interflex. En onderzoeken we, samen met collega netbeheerders, een nieuwe tariefstructuur die stimuleert om het netwerk efficiënt te gebruiken. Zo houden we onze energievoorziening betrouwbaar en betaalbaar. Neem contact op Wil je meer weten over dit onderzoek of over de rol van batterijen in de energietransitie? Neem dan contact op met Ton van Cuijk.

Nederland moet de komende jaren overschakelen van aardgas en andere fossiele brandstoffen naar duurzaam opgewekte energie. In Deventer slaan woningverhuurders, gemeente, provincie en Enexis Netbeheer de handen ineen om de sociale woningvoorraad te verduurzamen. In Deventer is één op de 3 woningen een sociale huurwoning (14.000 sociale huurwoningen). Corporaties kunnen woningen goed isoleren en zuinig maken. Voor schaalvergroting is samenwerking met een leverancier van duurzame energie nodig of een opweksysteem voor duurzame energie voor de hele buurt. Door de aanpak te combineren met sociale wijkprogramma’s en groot onderhoud van de openbare ruimte van de gemeente, kun je efficiënter werken en meer mogelijk maken. Aan de slag De partijen beginnen bij de buurten waar de meeste winst te halen is; waar woningen nog niet goed geïsoleerd zijn en er al plannen liggen. Er is al een lijst met 7 concrete projecten waarvan de onderzoeksfase is gestart. Hierbij zitten onder meer Rembrandtkade, Zandweerd Zuid en Ludgeruskwartier. Samenwerkingpartners Woningcorporaties Ieder1, Rentree en De Marken, Stichting Eigen Bouw, Enexis Netbeheer, de provincie Overijssel en de gemeente Deventer hebben op 14 maart een uitvoeringsagenda vastgesteld. Hierin staan de projecten waarmee wordt begonnen en de manier van samenwerken. Quotes Wethouder Frits Rorink van de gemeente Deventer: “Er is al veel ervaring met het duurzaam maken van nieuwe en bestaande woningen. De grote uitdaging voor de komende jaren is het opschalen naar hele wijken. Daar komt veel bij kijken. Een goede samenwerking is een voorwaarde en daarom is deze uitvoeringsagenda zo van belang.” Collega-wethouder Jan Jaap Kolkman vult aan: “De verduurzaming kan een verbetering zijn voor de hele wijk. Wat mij betreft gaat het ook om sociale duurzaamheid. Als mensen zich eigenaar voelen van de duurzaamheidsmaatregelen, kunnen we echt de stap maken naar een fossielvrije toekomst.” Gedeputeerde Annemieke Traag (Energie, Milieu, Europa) van de provincie Overijssel: “Om ook in de toekomst een schone en aantrekkelijke leefomgeving te bieden aan de inwoners van Overijssel, stappen we over op nieuwe energie. Eén van de belangrijkste uitdagingen uit ons programma Nieuwe Energie Overijssel is het verduurzamen van bestaande huizen. Hier wordt 30 procent van de totale energie verbruikt. We moeten samenwerken om de bestaande woningen kwalitatief beter te maken. Het gaat om een complexe operatie, omdat we het op wijkniveau gaan aanpakken. Met dit project leren we belangrijke lessen die we in andere wijken in Overijssel kunnen toepassen.” Jan Peters van Enexis Netbeheer: “De overstap naar duurzame energiebronnen heeft ook impact op ons energienet. Er zal meer integraal naar gas, elektriciteit en warmte worden gekeken. Door samen met andere partijen de regie te pakken garanderen we een betrouwbaar, veilig en betaalbaar energienet.” Liesbeth van Asten, namens corporaties: “Mooie uitdaging waar we als corporaties voor staan. Het lijkt onmogelijk… Tot het gedaan is!”

De provincie Noord-Brabant en Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, hebben deze week een overeenkomst getekend om in Brabant versneld over te gaan naar elektrisch vervoer. Het gaat hierbij zowel om personenauto’s als om bussen en vrachtwagens. Door middel van concrete projecten met diverse partners versnellen zij de exponentiële groei naar volledig elektrisch vervoer in Brabant. Zero emissie Brabant is een van de koplopers in elektrisch rijden. In 2017 zijn 1000 laadpalen in Noord-Brabant succesvol aanbesteed: marktpartijen zien steeds meer kansen voor elektrisch vervoer in Brabant en de bijbehorende diensten. Bijna een kwart van de Nederlandse publieke laadpalen staat in Brabant. In navolging van de elektrische busvloot in Zuidoost-Brabant die een van de grootste Europa is, werkt de provincie met diverse steden aan de overschakeling naar busvervoer zonder emissies. Communicatiecampagnes De belangrijkste doelgroepen voor elektrisch vervoer zijn particuliere autorijders, leaserijders, gebruikers van deelauto’s en wagenparkbeheerders. Uit onderzoek blijkt dat er nog veel onbekend is over elektrisch rijden en er onjuiste beelden zijn over het laden, de actieradius en de totale kosten van het gebruik. Door gerichte communicatiecampagnes trekken de provincie en Enpuls potentiele e-rijders over de streep. De provincie en Enpuls willen het goede voorbeeld geven door zoveel mogelijk het eigen wagenpark te elektrificeren en diverse gemeenten nemen hierin ook al grote stappen, zoals Uden en Breda. “Meer comfort” Gedeputeerde Anne-Marie Spierings (Energie) benadrukt de voordelen van elektrisch vervoer: “Door het invoeren van elektrisch rijden te versnellen, verbetert de luchtkwaliteit zeker ook in de binnensteden. Bovendien besparen we energie. En voor de passagiers betekent elektrisch rijden niet meer schakelen en minder geluid en dus meer comfort.” Henk Visser, directeur Enpuls vult aan: “Met dit plan zetten we in op actieve versnelling. Klantperspectief, netbeheer en ruimtelijke ordening komen hierin bij elkaar. Samen leren we wat nodig is om duurzame mobiliteit op grote schaal te faciliteren.” Enpuls en de provincie willen het laden van elektrische auto’s met duurzaam opgewekte energie stimuleren. Daarnaast wordt samen met gemeenten het proces van een aanvraag voor een publieke laadpaal tot installatie verkort. Met slimme constructies, zoals de postcoderoos-regeling, kunnen particulieren op financieel aantrekkelijke wijze gebruik maken van duurzaam opgewekte stroom in de buurt voor het laden van hun auto’s. Ook wordt samenwerking gezocht met energiecoöperaties om deelauto-concepten in te zetten en te leren van lopende projecten zoals in de gemeente Haaren. De provincie en Enpuls gaan met gemeenten de randvoorwaarden voor elektrische (deel)auto’s verbeteren. De EV-prognoseatlas van Enpuls maakt het voor gemeenten zichtbaar wat de verwachte groei van elektrisch vervoer in hun gemeente is in 2020, 2025 en 2030. Hiermee biedt Enpuls de gemeenten een tool om een toekomstbestendig openbaar laadnetwerk te plannen, waarbij rekening gehouden wordt met de juiste balans voor gebruik door bewoners, forenzen en bezoekers. Vracht- en busvervoer De provincie en Enpuls zetten ook in op emissieloos vracht- en busvervoer. Naast al bestaande projecten voor openbare bussen gaat samen met gemeenten gekeken worden naar elektrisch doelgroepenvervoer. Elektrisch vrachtverkeer staat nog in de kinderschoenen. De provincie wil met marktpartijen een pilot opzetten voor 50 vrachtwagens. Daarnaast onderzoekt de provincie met gemeenten de mogelijkheid voor een nieuw soort laad- en losplaatsen waar zwaar vrachtverkeer de distributie overdraagt aan licht elektrisch vrachtverkeer voor de laatste kilometers in de stad.

Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, heeft de ‘EV-Prognose Atlas’ beschikbaar gesteld voor alle 156 gemeenten binnen het Enexis-verzorgingsgebied. Deze op data gebaseerde voorspelling maakt het voor gemeenten zichtbaar wat de verwachte groei van elektrisch vervoer in hun gemeente is in 2020, 2025 en 2030. Hiermee biedt Enpuls de gemeenten een tool om een toekomstbestendig openbaar laadnetwerk te plannen, waarbij rekening gehouden wordt met de juiste balans voor gebruik door bewoners, forenzen en bezoekers. Door de unieke combinatie van openbare en niet-openbare data, is het voor het eerst dat gemeenten een dergelijk inzicht krijgen. Groeiende vraag oplaadpunten Inmiddels rijden er ruim 120.000 elektrische voertuigen (EV’s) in Nederland en de verwachting is dat dit aantal de komende jaren fors toeneemt. Omdat al deze elektrische auto’s ook moeten kunnen opladen, is er een groeiende vraag naar (publieke) oplaadpunten. Wanneer elke aanvraag voor bijvoorbeeld een laadpaal apart behandeld wordt, is de kans aanwezig dat laadpalen op uiteindelijk ongunstige plekken geplaatst worden, waardoor er bijvoorbeeld lokaal teveel laadpalen komen, terwijl elders een tekort is. Om dergelijke situaties te voorkomen is het belangrijk om inzicht te hebben in de toekomstige te verwachten groei, zodat gemeenten de laadinfrastructuur dusdanig kan laten aanleggen dat deze toekomstbestendig is. Hierbij helpt de EV-Prognose Atlas lokale overheden. Daarnaast helpt het hen om procedures en processen met betrekking tot planvorming en realisatie te versnellen. Zo kunnen gemeenten bijvoorbeeld op basis van de prognose een verkeersbesluit nemen voor een hele wijk in plaats van per afzonderlijke aanvraag voor een laadpaal. De EV-Prognose Atlas is opgebouwd op basis van openbare en niet-openbare data en is gebaseerd op het SparkCity model*. Hierdoor is het mogelijk om op wijkniveau per gemeente een gedetailleerde prognose te geven van de verwachte laadbehoefte voor 2020, 2025 en 2030 van bewoners, forenzen en bezoekers. Daarnaast biedt EV-Prognose Atlas inzicht in de locaties die geschikt zijn voor laadpunten op straat. Doordat deze prognoses op wijkniveau inzichtelijk gemaakt zijn, ontstaat er ook de mogelijkheid de laadbehoefte te vergelijken met de lokale netcapaciteit van de netbeheerder. Hierdoor kan er tijdig gekeken worden of de capaciteit voldoende is en of verzwaring van de capaciteit noodzakelijk is. Plannen en keuzes maken Henk Visser, directeur Enpuls: “Gemeenten worden steeds meer geconfronteerd met de behoefte van inwoners, bezoekers en forenzen om hun elektrische voertuig op te kunnen laden. Om hier een goed en proactief beleid op te kunnen ontwikkelen, hebben zij behoefte aan betrouwbare informatie. Met de EV-Prognose Atlas bieden wij gemeenten in het verzorgingsgebied van Enexis Groep deze informatie. Dit maakt het mogelijk vooruit te plannen en nu al keuzes te maken. Ik ben ervan overtuigd dat we hiermee de energietransitie verder kunnen versnellen.” Bent u geïnteresseerd in de EV-Prognose Atlas voor uw gemeente en wilt u meer informatie of beschikken over uw eigen web applicatie, stuur dan een email aan duurzame-mobiliteit@enpuls.nl. *SparkCity is ontwikkeld door de TU Eindhoven, EVConsult en Over Morgen en voorspelt de verkoop van elektrische voertuigen in Nederland.

Versnelling van de energietransitie merkbaar voor Enexis Het aandeel duurzame energie dat Enexis Netbeheer transporteert, blijft stijgen. In 2017 hebben ruim 53.000 klanten de stap gemaakt om zelf elektriciteit te produceren. De snelheid waarmee de energietransitie zich voltrekt, is een uitdaging voor de netbeheerder. Met name de beperkte beschikbaarheid van technici vormt de komende jaren een maatschappelijk dilemma. Dit blijkt uit het jaarverslag 2017 dat Enexis vandaag publiceert. Het beheer van het elektriciteits- en gasnet is en blijft de belangrijkste maatschappelijke taak van het netwerkbedrijf, dat zich daarnaast richt op het versnellen van de energietransitie. Peter Vermaat, CEO Enexis Groep: “In 2017 was dynamiek in de hele samenleving merkbaar. Bijvoorbeeld bij klanten die in toenemende mate zelf energie besparen of opwekken. En ook bij gemeenten, energiecoöperaties en leveranciers. Iedereen raakt steeds meer betrokken bij de energietransitie en maakt zijn eigen energiekeuzes. Dat merkten wij ook in het aantal aanvragen voor nieuwe (teruglever)aansluitingen. Hoe graag wij de energietransitie ook willen versnellen, deze verandering brengt ook nieuwe vraagstukken met zich mee. Een tekort aan technisch opgeleid personeel kan voor de netbeheerder een belemmering vormen bij het tijdig aansluiten van windparken of zonneparken. Via onze Enexis Vakschool leiden wij daarom extra monteurs op. En wij maken onze processen efficiënter, zodat wij meer werk aankunnen. Ook moeten wij intern beter leren omgaan met de onvoorspelbaarheid van duurzame projecten. Vaak is de voortgang afhankelijk van provinciale of gemeentelijke besluitvorming en van de instemming van omwonenden. Dat vraagt flexibiliteit in onze planning en investeringen. Onze ambitie in de komende jaren is groot en we nemen nu al reële stappen om de energietransitie te versnellen. Met bedrijven, overheden, consumenten, coöperaties en kennisinstellingen werken we aan innovatieve, schaalbare oplossingen. Want alleen door krachten te bundelen, ontstaan er oplossingen die voor alle partijen werken.“ Kerncijfers Bedragen in miljoenen euro’s 2017 2016 Geïnvesteerd vermogen 6.386 6.150 Netto-omzet 1.380 1.376 Nettowinst 207 207 Werkzaamheden aan het net* 756 747 Uitvalduur elektriciteit (minuten per aansluiting) 13,8 15,2 Uitvalduur gas (seconden per aansluiting) 50 45 Klantaansluitingen elektriciteit en gas (x 1.000) 5.101 5.037 Ongevallenindex eigen medewerkers (DART-rate) 0,33 0,17 Aantal medewerkers 4.332 4.390 * Werkzaamheden aan het net: investeringen en exploitatiekosten inclusief opslag algemene kosten (2016 is incl. investeringen voor Endinet) Excellent netbeheer In de digitale maatschappij wordt elektriciteit steeds belangrijker. Daarom stelt Enexis Netbeheer alles in het werk om een storing te voorkomen en deze zo snel mogelijk op te lossen. In 2017 hadden onze klanten gemiddeld 13,8 minuten geen elektriciteit (2016: 15,2 minuten) en 50 seconden geen gas (2016: 45 seconden). De gemiddelde storingsduur van elektriciteit in Nederland was 24,4 minuten. Naast het inzetten op slimme netoplossingen, zoals distributieautomatisering, zet netbeheerder Enexis ook onverminderd in op de preventie van graafschade, een belangrijke oorzaak van stroomstoringen. Veilig werken is voor ons onverminderd belangrijk en we blijven zorgen dat de veiligheidsvoorschriften te allen tijde nageleefd worden. Om het net in optimale conditie te houden en een veilige en betrouwbare levering van gas en elektriciteit te waarborgen, hebben we in 2017 € 756 miljoen uitgegeven aan investeringen en onderhoud. Aan deze langetermijninvesteringen gaat een zorgvuldige afweging vooraf op aspecten als betrouwbaarheid, veiligheid, wettelijke bepalingen, kosten, klanttevredenheid en duurzaamheid. Versnellen van de energietransitie Wij ondersteunen het nationaal klimaat- en energieakkoord dat bijdraagt aan een CO2-arm energiesysteem en anticiperen zoveel mogelijk op het terugdringen van (fossiel)aardgas. In de energietransitie heeft elk gebied zijn eigen kansen en uitdagingen als het gaat om energie. Wij helpen provincies, gemeenten en woningbouwcorporaties om een mix te maken van alle energievormen die lokaal beschikbaar zijn, zoals warmte, biogas en elektriciteit. Samen maken we een (wijkgerichte) aanpak voor de toekomstige infrastructuur voor de komende tien jaar. In 2017 stelden wij met diverse stakeholders energieplannen op. Omdat technologische ontwikkelingen elkaar in hoog tempo opvolgen, vinden wij een pragmatische energieoplossing meestal de verstandigste keuze. De verduurzaming van de warmtevraag is hiervan een goed voorbeeld. In bestaande wijken faseren we het gasnetwerk niet uit als er op korte termijn geen andere warmteoplossing beschikbaar is. In plaats daarvan adviseren wij klanten, gemeenten en projectontwikkelaars om de slag te maken naar hybride warmtepompen om de warmtevraag te verduurzamen. Zo kan de CO2-uitstoot worden gereduceerd tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. De nettowinst van Enexis bleef met € 207 miljoen in 2017 gelijk aan die in 2016. Mede dankzij een sterke focus op efficiency hebben we onze winstverwachting in ruime mate waargemaakt. Een robuuste financiële positie stelt ons in staat vanuit onze kerntaak te zorgen voor een betrouwbare en betaalbare energievoorziening en onze bijdrage aan de transitie naar een duurzame energievoorziening te vergroten. MediarelatiesJan Bakker0900 0310jan.bakker@enexis.nl Investor RelationsPaul Emans+31 (0) 6 528 464 73paul.emans@enexis.nl Jaarverslag 2017

Unieke samenwerking tussen Wildlands, Q-Park, ElaadNL, Fudura en Enexis Netbeheer maakt dit mogelijk op ‘Q-Park Wildlands’ in Emmen Bezoekers van Wildlands en het centrum van Emmen kunnen hun elektrische auto op de parkeerplaats ‘Q-Park Wildlands’ opladen op zonne-energie, zelfs als de zon niet schijnt. De combinatie van zonnepanelen, 5 laadpalen en een batterij die de stroom opslaat, maakt dit mogelijk. Daardoor kan voor het opladen van een elektrische auto optimaal gebruik worden gemaakt van zonne-energie die rechtstreeks opgewekt wordt en van de zonne-energie die in de batterij opgeslagen is. Het is voor het eerst in Nederland dat deze combinatie van technieken in de openbare ruimte wordt toegepast. Dit is mogelijk gemaakt doordat Wildlands, Q-Park, ElaadNL, Fudura en Enexis Netbeheer de handen ineen hebben geslagen om een duurzaam ecosysteem te ontwikkelen. Het doel van deze pilot is het ontwikkelen van een blauwdruk voor een dergelijk ecosysteem dat op grote schaal toegepast kan worden. Eigen ecosysteem van groene energie Op het parkeerterrein zijn vijf laadpalen geplaatst, waarop in totaal tien elektrische auto’s tegelijk kunnen laden. Deze worden in eerste instantie opgeladen via opgewekte zonne-energie van de zonnepanelen op het gebouw op de parkeerplaats. Als de opgewekte energie niet gebruikt wordt, wordt deze opgeslagen in een batterij van 50 kW. Doordat de energie lokaal opgewekt, opgeslagen en gebruikt wordt ontstaat er een duurzaam ecosysteem. Mocht er onverhoopt toch onvoldoende zonne-energie beschikbaar zijn, wordt de energie geleverd via het net. Hierdoor zijn automobilisten altijd verzekerd van een volle accu. Met dit ecosysteem wordt een belangrijke stap gezet in de ambitie om een substantiële bijdrage in CO2-reductie te realiseren. Consortium Voor deze pilot werken diverse partijen samen in een consortium: Ecotap, ElaadNL, Enexis Netbeheer, Fudura, Gemeente Emmen, General Electric/Jean Mueller, Hybrid Energy, Indutecc, Q-Park en Wildlands.

Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, en belangenorganisatie VvE Belang starten vandaag met de VvE Zonnecoach. De VvE Zonnecoach helpt om samen met VvE’s en appartementeigenenaren zonnepanelen op het VvE-dak te krijgen. Hierbij treedt de onafhankelijke zonnecoach op als begeleider gedurende het gehele traject, dus van intake tot eindcontrole. Daarmee onderscheidt de VvE Zonnecoach zich ten opzichte van andere initiatieven. De zonnecoach is gratis voor VvE’s binnen het verzorgingsgebied van Enexis Groep.  Binnen het verzorgingsgebied van Enexis Groep zijn ruim 21.000 VvE’s actief. Terwijl op particuliere daken steeds meer zonnepanelen verschijnen, blijft het aantal zonnepanelen op daken van VvE’s achter. Uit onderzoek van Enpuls blijkt dat VvE’s een aantal veelvoorkomende barrières tegenkomen in het proces van besluitvorming, zoals de verschillende belangen van de VvE-leden, te weinig technische of juridische kennis of foutieve informatie verzamelen. Het gevolg is dat de meeste projecten al in een vroeg stadium vastlopen.  Doordat de VvE zonnecoach actief optreedt tijdens alle fasen van het proces, kunnen deze barrières weggenomen worden. De Zonnecoach doet onderzoek naar de mogelijkheden, stelt een adviesrapport op, adviseert vervolgens het bestuur van een VvE over de besluitvorming, organiseert informatieavonden voor bewoners, geeft juridisch, technisch en economisch advies en tekent panelen in. Daarnaast is hij aanwezig op de ALV waar besluitvorming plaatsvindt, begeleidt hij het offertetraject van meerdere leveranciers en helpt hij bij het beoordelen van deze offertes. Na plaatsing van de panelen, beoordeelt de zonnecoach of deze plaatsing conform offerte heeft plaatsgevonden.  Kees Oomen, Directeur Organisatie en Public Affairs van VvE Belang: “Veel VvE’s hebben interesse om op hun dak zonnepanelen te plaatsen, maar helaas stranden veel initiatieven. VvE’s hebben behoefte aan betrouwbaar en onafhankelijk advies en ondersteuning,  maar er zijn nog geen marktpartijen die met name een dergelijke ondersteuning aanbieden. Wij zijn verheugd dat we met een sterke partij als Enpuls samenwerken om VvE’s te ondersteunen bij hun proces en besluitvorming voor het aanschaffen van zonnepanelen.” Henk Visser, directeur van Enpuls: “Zonnepanelen dragen uitstekend bij aan de verduurzaming van appartementencomplexen. Enpuls wil graag de energietransitie versnellen en ik ben ervan overtuigd dat dit initiatief VvE’s die interesse hebben in zonnepanelen echt gaat helpen om deze ook daadwerkelijk te plaatsen, waardoor ze hun duurzame ambities kunnen realiseren.” Meer informatie en inschrijven om gebruik te maken van de onafhankelijke VvE Zonnecoach kan via vvezonnecoach.nl Partners De VvE Zonnecoach is een initiatief van Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, en VvE Belang. In de gemeente Groningen werkt de VvE Zonnecoach samen met energiecoöperatie Grunneger Power. De VvE Zonnecoach zoekt actief samenwerking met andere partijen die VvE’s willen verduurzamen, zoals gemeenten, provincies, VvE beheerders, energieloketten, energiecoöperaties, financiële instellingen en netbeheerders.

Op 21 maart 2018 gaan we naar de stembus voor een nieuwe gemeenteraad. Waarbij – als het aan ons ligt – de energietransitie hoog op de agenda staat. Juist omdat lokale overheden een belangrijke rol en stem in dit vraagstuk hebben. Om die reden stuurden we naar alle politieke partijen in ons verzorgingsgebied een brief met tips rondom de lokale energietransitie voor de verkiezingen. De brief focust zich op een handig stappenplan voor gemeentes en vier concrete suggesties: Kies bij nieuwbouw voor energiezuinige huizenHierdoor is geen aardgasvoorziening meer nodig en kan met elektrische verwarming worden volstaan. Gemeenten kunnen nu al organiseren dat een wijk op deze manier ingericht wordt. Heeft u al een wijk in voorbereiding met een gasnet: Enexis kijkt graag met u naar alle mogelijkheden om deze alsnog zonder gasnet te realiseren. Kies voor (hybride) warmtepomp bij uitbreiding warmtenet of bij sloop/herbouwVoor de verduurzaming in de bestaande bouw is het verduurzamen complexer, omdat per definitie de oplossingen op dit moment duurder zijn dan aardgas en er een aansluitplicht geldt voor aardgas. Kies daarom voor de uitbreiding van een warmtenet indien mogelijk of bij sloop/herbouw voor een (hybride) warmtepomp. Voor alle andere woningen: hybride oplossingVoor alle andere woningen kunnen hybride oplossingen (combinatie van gas en elektriciteit voor verwarming van het huis) een aantrekkelijke en duurzame oplossing zijn. Enexis verwacht dat uiteindelijk het merendeel van de bestaande woningen via zo’n hybride tussenoplossing zal overgaan naar een 100% duurzame voorziening. De komende jaren kunnen miljoenen woningen op natuurlijke momenten beter geïsoleerd en voorzien worden van een hybride oplossing met een elektrische warmtepomp. Hierdoor zal het gasverbruik kunnen dalen met meer dan 80%. Het is nuttig om 100% gasgestookte ketels vanaf een bepaalde datum te gaan verbieden. De minister van Economische Zaken en Klimaat is voornemens hiervoor een maatregel te treffen. Ga voor een wijkgerichte aanpakHet is vrijwel onmogelijk om alle aardgasgebruikers in een wijk te verplichten om voor duurzame warmte te kiezen en op dat moment de gaskraan dicht te draaien. Er zal de komende jaren in pilots ervaring worden opgedaan om bewoners te verleiden of te dwingen tot overstappen op warmte. In de praktijk worden veelal wijken gekozen waar grootschalige renovatieprojecten (van wooncorporaties) gepland zijn. De kosten voor het in stand houden of vervangen van aardgasnetten zijn marginaal in de warmtetransitie en dus minder relevant voor een eigenaar. Tegelijkertijd kunnen niet alle huishoudens op warmte aangesloten worden en blijft de gasinfrastructuur van grote waarde voor het transport van duurzame gassen of waterstof. Neem contact met ons op Heeft u vragen, wenst u een nadere toelichting of zoekt u concrete ondersteuning? Neemt u dan contact op met de relatiemanager voor uw gebied: Groningen, Drenthe, Overijssel:Jur Hofsteenge: jur.hofsteenge@enexis.nl+31-(0)6-21267627 Limburg, Oost-Brabant:Thijs van Dael: thijs.van.dael@enexis.nl+31-(0)6-52845733 West- en Midden-Brabant:Ton Schuurmans: ton.schuurmans@enexis.nl+31-(0)6-21245864

Enpuls start vandaag met de Flex Challenge. Met dit nieuwe programma worden marktpartijen uitgedaagd om flexibiliteitsvraagstukken van de energietransitie aan te gaan. Er is een drietal uitdagingen geformuleerd; de Solar Challenge, de E-driving Challenge en de Energy Gap Challenge. Daarnaast is er voor een unieke oplossing die niet binnen deze drie challenges past een Wildcard categorie. Een panel van experts uit de energiemarkt selecteert de beste inzendingen. Enpuls gaat deze ondersteunen bij de ontwikkeling van concept tot marktrijpe toepassing. Het creëren van een flexibel energiesysteem vormt een uitdaging voor de gehele energiemarkt. Enpuls neemt hierin, samen met partners, graag het voortouw. Flexibiliteit in energievraag en -aanbod is van vitaal belang voor de energietransitie. Met behulp van flexibiliteit kunnen we ervoor zorgen dat onze energievoorziening volledig duurzaam wordt, terwijl er ten allen tijde aan de energievraag kan worden voldaan. Enpuls nodigt met deze Flex Challenge alle marktpartijen uit om mee te denken over deze vraagstukken. Door ondersteuning te bieden aan de beste concepten hoopt het bedrijf de komende jaren grote stappen te kunnen zetten in de energietransitie. Bij ondersteuning valt te denken aan onder andere toegang tot expertise, data en testlocaties, financiële ondersteuning en het vinden van de juiste partners. UITDAGINGEN De Solar Challenge betreft de uitdaging van het inpassen van zonne-energie in de energievoorziening. We zien steeds meer zonnepanelen verschijnen op daken van woningen en bedrijfspanden en grootschalige zonneweides. Dit is uiteraard een positieve ontwikkeling maar stelt ons ook voor uitdagingen. Teruglevering van zonne-energie leidt tot een zwaardere netbelasting waardoor investeringen in zwaardere aansluitingen en netverzwaringen noodzakelijk zijn. Enpuls daagt partijen uit om een concept te ontwikkelen dat de piekbelasting van de netten door teruglevering van zonne-energie beperkt en zo bijdraagt aan een optimale inpassing van zonne-energie in het energiesysteem. De E-driving Challenge richt zich op de vraag hoe elektrisch vervoer een bijdrage kan leveren aan het energiesysteem van de toekomst. Het laden van elektrische voertuigen (EV’s) leidt tot een zwaardere belasting van de elektriciteitsnetten. Aan de andere kant zijn EV’s in feite “rijdende batterijen” en kan er over het algemeen flexibel worden omgegaan met het tijdstip en de snelheid van het laadproces. Enpuls daagt partijen uit om een concept te ontwikkelen dat deze flexibiliteit optimaal gebruikt en zo EV’s laten bijdragen aan een meer duurzame energievoorziening. De Energy Gap Challenge richt zich op de uitdaging om met volledig duurzame energiebronnen te allen tijde aan de energievraag te kunnen voldoen. Fossiele energiebronnen worden vervangen door duurzame energiebronnen zoals wind en zon. Doordat zon en wind niet te sturen en beperkt beschikbaar zijn, kunnen periodes met een tekort aan energie ontstaan, met name in de winter. Enpuls daagt partijen uit een concept te ontwikkelen dat bijdraagt aan voldoende aanbod van duurzame energie gedurende het hele jaar. De Wildcard categorie staat open voor alle overige concepten die niet in de Solar, E-driving of Energy Gap challenge passen. Heeft u dus een flexibiliteitsconcept dat niet onder een van de eerder genoemde drie challenges  past, maar wel een belangrijke bijdrage kan leveren aan de energietransitie? Neem dan deel aan de Wildcard Challenge. INSCHRIJVEN Inschrijving voor de Enpuls Flex Challenge is mogelijk van 1 februari 2018 tot en met 31 maart 2018 via www.flexchallenge.nl. Een panel van experts selecteert in april 2018 een shortlist. Deze partijen worden uitgenodigd om hun concept te komen pitchen. Uit deze shortlist worden vervolgens de winnende concepten gekozen. In mei worden de winnaars bekend gemaakt en start de samenwerking.  OVER ENPULS Enpuls is onderdeel van Enexis Groep en richt zich op het versnellen van de energietransitie. Enpuls heeft geen winstoogmerk, maar opereert vanuit de ambitie om de energietransitie te versnellen. Dit doen wij door te werken aan vier thema’s: duurzame gebiedsontwikkeling, duurzame mobiliteit, energiebesparing en flexibiliteit. Binnen dit laatste thema start de Flex Challenge.

Op de A58 tussen de knooppunten Sint-Annabosch en Galder en tussen Eindhoven en Tilburg staan steeds vaker files. Het project InnovA58 richt zich op de verbreding van deze delen van de A58. Rijkswaterstaat wil met dit project ook ruimte geven aan het opwekken van duurzame energie en heeft de gemeenten langs de A58 uitgedaagd om met een voorstel te komen. Al snel ontstond het idee naar de realisatie van ‘de Brabantse Energiecorridor’. Een herkenbaar lint in het landschap waarlangs door wind, zon en warmte een deel van de enorme energieopgave van Brabant gerealiseerd wordt. De regio’s Hart van Brabant, Metropoolregio Eindhoven, de gemeente Breda, Enexis Groep en Rijkswaterstaat nemen op 1 februari samen het initiatief met een verkenning van de potenties en rendementen van grootschalige mogelijkheden voor duurzame energiewinning (hernieuwbare bron zoals zonne- of windenergie en warmte, die weinig milieuschade met zich meebrengen) en opslag van energie rond de A58 met uitbreiding met de A50 tot aan Son en Breugel en de A2 tot aan de aansluiting Leenderheide. Het enthousiasme voor het idee is dusdanig groot dat dit een unieke samenwerking op leverde met als eerste resultaat dat op 1 februari in het nieuwe multifunctionele gemeentehuis van Waalre een intentieverklaring ondertekend wordt.  De partijen doen dit, omdat het past binnen: Het programma SmartwayZ.NL, waarin de Staat zich samen met andere partijen ten doel gesteld heeft om van de A58 een slimme en duurzame weg te maken en de wegverbreding van de A58 zoveel mogelijk circulair te ontwerpen. Bij circulair ontwerpen wordt beoogd dat materialen zonder waardeverlies herbruikbaar blijven en dat energie duurzaam geproduceerd wordt (tijdens de productie, aanleg, beheer en onderhoud van de weg). In de praktijk betekent dit dat er duurzame energie op areaal van RWS langs de A58 gewonnen gaat worden. De Energieagenda van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Met deze agenda wordt een perspectief geschetst richting 2030 en 2050. Daarbij wordt onder andere opgeroepen om als overheid de regierol bij duurzame energieproductie voort te zetten en uit te breiden en om lokale energieproductie te ondersteunen.  De Energie Agenda van de provincie Noord-Brabant, de Regionale Energiestrategie Hart van Brabant, Kansenkaart Metropoolregio Eindhoven, Atelier Stad Breda, de Regionale Energiestrategie West-Brabant en het Strategisch plan Enexis Groep. Het doel van deze strategieën is dat de regio's zich gaan concentreren op die elementen in de energieopgave waar op regionale schaal het verschil gemaakt kan worden.  Om de weg ‘Fit for the Future’ en innovatief te maken, door rekening te houden met de potentie van de weg voor een regionale netwerk Duurzame Energie (transport, opslagcapaciteit). De A58 functioneert als drager van infrastructuur voor toekomstige duurzame energiewinning in de regio. Om adaptief te ontwerpen, hetgeen de mogelijkheid biedt om de weg in de toekomst verder te ontwikkelen als Energiecorridor (bijv. ruimte reservering in bermen voor transport- en opslag van duurzame energie en opslag). Hiermee blijft de  identiteit van de A58 als slimme en duurzame weg behouden.  Om via de energie transitie draagvlak voor de InnovA58 te vergroten (een mooie weg, sterk beeld, Brabantstad en imago). Samenwerking tussen partijen biedt daarbij een platform voor meerdere maatschappelijke doelen. Door samen te werken en kennis te delen, neemt de kansrijkheid toe om te investeren in verschillende onderdelen van de Energie Transitie (haalbaarheid initiatieven, bundeling vraag/aanbod, kosten effectiever, stapeling budgetten, delen van de risico's, gezamenlijke subsidiestromen aanboren, er kan meer).  In februari worden de eerste resultaten van het haalbaarheidsonderzoek verwacht en worden de betrokken gemeenten en regio’s nader geïnformeerd. Half april wordt het concept trace besluit samengesteld waarin de uitkomsten van het haalbaarheidsonderzoek opgenomen moeten worden.

De transitie naar een 100% duurzame energievoorziening is noodzakelijk. Dat betekent onder andere dat we groot producerende zonneparken en windmolens moeten bouwen. En dat brengt verschillende uitdagingen met zich mee. Een daarvan is het feit dat zonne- en windenergie niet op afroep beschikbaar zijn. Neem de zonneparken. Overdag is de energieproductie hoog en de energieconsumptie laag. En in de avond geldt precies het omgekeerde. Zo ontstaat er een discrepantie tussen vraag naar duurzaam opgewekte energie en het aanbod daarvan. Een mogelijke oplossing is om de overdag opgewekte energie op te slaan in batterijen, zodat er in de avond voldoende aanbod is. Maar hoe duurzaam is dat? Want batterijen bevatten vaak giftige stoffen en zijn moeilijk te recyclen. Blue Battery Een alternatieve oplossing kan de zogeheten Blue Battery zijn. Daarin wordt energie opgeslagen in zoet en zout water. Het idee komt van het energieproject Blue Energy Afsluitdijk. Daar wordt energie gewonnen uit het verschil in zoutconcentratie van zout en zoet water. Door het proces om te keren ontstaat er een batterij. Wat zijn de voordelen? Het grote voordeel van de batterij is dat water en zout volop beschikbaar zijn, weinig kosten en geen milieuschade veroorzaken. Daardoor is er in de basis een mooi concept om op grote schaal, goedkope energieopslag te ontwikkelen. Wat moet er nog gebeuren? Het duurt nog even voordat de Blue Battery commercieel inzetbaar is. Dat komt omdat de energiedichtheid per kubieke meter laag is. Voor een thuisbatterij, waarmee je stroompieken van bijvoorbeeld je zonnepanelen kunt opslaan, heb je een capaciteit van zo'n 10 kWh nodig. Daarvoor heb je ongeveer 5000 liter water nodig. Dat is flink wat, maar zou bijvoorbeeld in de kruipruimte van een huis kunnen worden opgeslagen. Eerste toepassing Vanwege de omvang zal het waarschijnlijk niet als eerste bij  consumenten en huishoudens te zien zijn. Er wordt nu bijvoorbeeld gekeken hoe de Blue Battery gebruikt kan worden bij waterschappen die hun eigen elektriciteitsproductie aan het verduurzamen zijn. Zij hebben continue veel stroom nodig voor het zuiveren van water. En omdat ze veel ruimte en water hebben zou dat een eerste mooie toepassing kunnen zijn. Wat is onze rol in het project? Het is nog even afwachten of dit de energieopslag van de toekomst wordt. Maar we onderschrijven het belang van goedkope, grootschalige en duurzame opslag om energie betaalbaar en toegankelijk te houden in de toekomst. Daarom zijn we als kennispartner betrokken in het project en sponsoren we de bouw van de eerste pilotlocatie op de Green Village (TU Delft campus). Natuurlijk geven we ook input over hoe de batterij een rol kan spelen in het beheer van lokale distributienetten.  Betrokken partijen Naast Enexis Groep zijn de volgende partijen ook betrokken bij de pilot: Alliander, Aquabattery B.V., Compass Infrastructuur Nederland (CIN) B.V., Redstack B.V., Technolution B.V., TU Delft.

Vandaag vierden onder andere de provincie Noord-Brabant, de gemeentes Breda, Tilburg, Drimmelen en Oosterhout, Ennatuurlijk en Enexis Groep een mooie stap voorwaarts in het verduurzamen van warmteregio Amer. Samen met tien andere partijen als woningbouwcorporaties en bewonersvertegenwoordigers tekenden zij de samenwerkingsovereenkomst: de warmte van het Amerwarmtenet wordt nóg duurzamer. Dat werd gevierd met een bijzonder programma voor genodigden, onder wie klanten van het warmtenet. Unieke grootschalige samenwerking Deze grootschalige samenwerking voor de verduurzaming van een regio is uniek in Nederland. Het afgelopen jaar werd door de partijen een werkplan opgesteld dat is gekoppeld aan de samenwerkingsovereenkomst. In dit werkplan zijn vier doelen bepaald: Een duurzamer alternatief voor de warmte van de Amerkolencentrale Ontwikkelen van duurzame, lokale warmtebronnen die ook warmte kunnen leveren aan het Amerwarmtenet Het bestaande warmtenet verbeteren  Ontwikkelen van modellen om gebruikers van warmte te betrekken Aan de doelen zijn op hun beurt weer concrete acties zijn gekoppeld. Op 18 januari werden de laatste ontwikkelingen gepresenteerd. Biomassa in plaats van steenkolen Het Amerwarmtenet werd al gevoed met warmte die vrijkomt bij de elektriciteitsproductie op de Amercentrale. De omgeving, onder andere de wijken Haagse Beemden, Hoge Vucht (Breda) en Reeshof (Tilburg), gebruikt deze restwarmte dus al nuttig. Vanaf nu wordt de restwarmte die Ennatuurlijk gebruikt voor de verwarming en warm kraanwater van 40.000 woningen en 550 bedrijven steeds duurzamer. Energiebedrijf RWE vervangt namelijk vanaf begin 2018 50% van de kolen door duurzame biomassa. In 2019 moet de Amer op 80% biomassa draaien. Dat bespaart ruim 50% CO2 ten opzichte van individuele cv-ketels op aardgas. Eerste groot, open warmtenet van Nederland Daarnaast biedt het contract tussen RWE en Ennatuurlijk ruimte om lokale, duurzame bronnen aan te sluiten op het warmtenet. Het  Amerwarmtenet is daarmee het eerste groot, open warmtenet van Nederland. Dit biedt ondernemers in de regio de mogelijkheid om hun restwarmte te benutten en onderdeel uit te maken van de energietransitie. Daarnaast biedt het kansen voor onderzoek naar andere duurzame bronnen, zoals geothermie. Er is een zogenoemd rulebook ontwikkeld met regels om warmte te mogen leveren aan het net. Verduurzaming staat daarbij centraal. Ook de betaalbaarheid van de warmte speelt een belangrijke rol.   Klanten in de hoofdrol Tijdens de bijeenkomst werden klanten en andere genodigden bijgepraat over de laatste ontwikkelingen van de verduurzaming van het Amerwarmtenet. Er was een duurzame-energiemarkt met stands van de verschillende betrokken gemeentes, Ennatuurlijk en Enexis Groep. Ook konden bezoekers er terecht voor onder meer een demonstratie van manieren om nog lekkerder te koken op inductie, de ins en outs van lagetemperatuurradiatoren en een duurzaamheidsspel. Ter plekke kon gekozen worden uit een van de vier dieptesessies die ingingen op een interessant onderwerp voor warmteregio Amer. Tot slot konden genodigden een rondleiding krijgen achter de schermen van het Rat Verlegh Stadion (NAC-stadion), waar de bijeenkomst georganiseerd werd. De officiële ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst vond ’s ochtends plaats, met aansluitend een paneldiscussie onder leiding van cabaretière Nina de la Croix. Over Warmteregio Amer Via het Amerwarmtenet levert Ennatuurlijk duurzamere warmte aan 40.000 particuliere en 550 zakelijke klanten. In september 2015 heeft Ennatuurlijk de samenwerking opgezocht met belanghebbenden in warmteregio Amer. Begin 2016 is er een onafhankelijke programmaregisseur aangesteld met als doel om de verschillende belangen in kaart te brengen en vervolgens samen met alle betrokken partijen de route uit te stippelen naar een duurzaam en toekomstvast Amerwarmtenet. In totaal zijn er 17 partijen betrokken bij deze samenwerking. Op 18 januari werd ook de nieuwe programmaregisseur bekend gemaakt. Marc van der Steen droeg het stokje over aan Job van den Berg.  

Voor het eerst gaan elektrische auto’s en warmtepompen slim aangestuurd worden om pieken in het elektriciteitsnet op te vangen. Tijdens deze pilot ‘Flexibel laden en verwarmen achter de meter’, willen de deelnemende partijen nader inzicht krijgen in de acceptatie van de consument voor het door een energiemanager laten regelen van energie in en om het huis. Ook wordt onderzocht hoe de techniek om het energieverbruik in en om het huis slim te regelen verder kan worden ontwikkeld. Dit is belangrijk omdat het elektriciteitsverbruik van Nederlandse huishoudens flink stijgt. In deze unieke proef wordt nu gekeken of met deze slimme sturing huishoudens ook een bijdrage kunnen leveren aan het opvangen van pieken van het elektriciteitsnet. Het project loopt tot december 2019. Door de omschakeling naar elektrisch rijden en naar elektrische verwarming door middel van warmtepompen gaat het elektriciteitsverbruik in Nederlandse huishoudens flink stijgen. Wanneer er gelijktijdig elektrisch gekookt wordt, het huis elektrisch verwarmd en de elektrische auto opgeladen wordt, kan dit in de toekomst leiden tot overbelasting van de netaansluiting of zelfs van het achterliggende elektriciteitsnet, met als mogelijk gevolg dat de elektriciteit thuis volledig uitvalt. Een oplossing is het verzwaren van die netaansluiting of het versterken van het net, maar dat is een dure oplossing terwijl dat wellicht niet altijd nodig is. Het is dan ook voor huishoudens interessant om met slimme technieken het elektriciteitsverbruik te sturen om dergelijke overbelasting te voorkomen. Energy Manager Maxem FLEX Rijders van elektrische auto’s kunnen slimmer hun energieverbruik sturen door gebruik te maken van de Energy Manager Maxem. De Maxem FLEX is een apparaat dat aan de elektriciteitsmeter in de meterkast wordt gekoppeld en een huishouden realtime inzicht geeft in het elektriciteitsverbruik en de opbrengst van eventuele zonnepanelen. Op basis hiervan wordt het laadpunt voor de elektrische auto, de warmtepomp en mogelijk de thuisbatterij aangestuurd zodat de stoppen in je meterkast niet doorslaan en er binnen de capaciteit van de netaansluiting optimaal gebruik wordt gemaakt van de eigen zonne-energie. Daarnaast kan je deze grote elektriciteitsverbruikers in en om het huis ook in zetten om te zorgen dat pieken op het lokale elektriciteitsnet opgevangen worden door te variëren met de capaciteit op de netaansluiting op het moment dat er schaarste is aan capaciteit in het net. Zo kan het elektriciteitsgebruik van huishoudens flink toenemen zonder dat dure investeringen gedaan moeten worden in zwaardere netaansluitingen, grotere elektriciteitskabels en zwaardere transformatoren in de wijk. Door het slim aansturen van grote elektriciteitsverbruikers  kunnen dure investeringen voor consumenten én netbeheerder voorkomen worden en blijft de overgang van fossiele naar duurzame energie betaalbaar. Het project ‘Flexibel laden en verwarmen achter de meter’ is een gezamenlijk initiatief van Cohere, Enpuls, Enexis Netbeheer, ElaadNL en Living lab smart Charging. De komende periode worden huishoudens geworven om deel te nemen aan het proefproject. Meer informatie en/of deelnemen aan de pilot? Kijk op flexladen.nl. Update 3 oktober 2018 De deelnemers zijn bekend en de eerste meting is gestart: de proef ‘Flexibel Laden Achter de Meter’ is officieel begonnen! Ruim 170 huishoudens maken gebruik van een slimme energieregelaar waarmee het huiselijke stroomverbruik, eventuele opwek en het laden van een eigen elektrische auto wordt geregeld en gemonitord. De auto zal dan slim geladen geworden zodat er optimaal gebruik gemaakt wordt van het aanbod van (duurzame) energie. Met deze proef wordt onder andere inzage gegeven in de manier waarop consumenten slim laden ervaren en of zij een slimme energieregelaar accepteren in hun huis.    

Vandaag start in Heeten (Overijssel) de eerste Nederlandse pilot om een lokale en duurzame energiemarkt op te zetten. Deze proef, ‘Gridflex’, is erop gericht om de energie zoveel mogelijk daar te gebruiken waar deze ook opgewekt is, dus in de woning zelf, bij de buurman of in de wijk. Het opzetten van een lokale energiemarkt is mogelijk doordat energiecoöperatie Endona vanuit de experimenteerregeling een ontheffing van de Elektriciteitswet heeft verkregen. Doordat de energie zoveel mogelijk lokaal opgeslagen, verhandeld en gebruikt wordt, hoeft deze niet ingekocht te worden. Daardoor worden de kosten voor energie in de wijk verrekend. Het doel is om tot een businesscase te komen, die schaalbaar en toepasbaar is voor de toekomst. De proef loopt tot eind 2019. Opslag in zoutbatterijen Om de met zonnepanelen opgewekte energie op te slaan, wordt gebruik gemaakt van 25 zoutbatterijen. Deze worden geplaatst bij de deelnemers, ongeacht of ze zelf zonnepanelen hebben. Hierdoor is het mogelijk dat de door de buurman teveel opgewekte energie bij jou in de batterij opgeslagen wordt en op een later moment weer gebruikt kan worden. Door het bij elkaar brengen van vraag en aanbod wordt lokaal energiegebruik optimaal gestimuleerd en wordt het elektriciteitsnet van de netbeheerder niet extra belast. Met het lokaal balanceren van opgewekte en verbruikte energie, variabele tarieven en opslag wordt met de inwoners van Heeten een nieuw verdienmodel ontwikkeld. Energie Management Systeem (EMS) Om inzicht te krijgen in de hoeveelheid opgewekte energie, het energieverbruik en de beschikbare energie in de batterij, worden bij de deelnemers een Energie Management Systeem (EMS) opgehangen. Daarnaast zorgt het EMS dat de batterij aangestuurd wordt. Via een app kan de bewoner zijn eigen woning volgen waardoor hij zich bewust wordt en inzicht krijgt in het energiegebruik. Uiteraard houdt de bewoner altijd de regie over het systeem Energie besparen Een belangrijk kenmerk van het Gridflexproject is de buurtinspanning. Waar energiebesparing normaliter een individuele inspanning is, gebeurt het hier met de straat, wijk of buurt. De pilot moet uitwijzen welke invloed deze gezamenlijke aanpak heeft op gedragsverandering bij de deelnemers. De verwachting is dat door gezamenlijk aan energiebesparing te werken, er creatiever en bewuster met energie om gegaan wordt. Partners Bij de pilot zijn diverse partijen betrokken: Enexis Netbeheer, Energiecoöperatie Endona, Enpuls, Universiteit Twente, Escozon, ICT Automatisering, DrTen en Buurkracht. Op de website gridflex.nl zijn de rollen van deze partijen nader toegelicht. UPDATE 1 FEBRUARI 2019 In de pilot ‘Gridflex Heeten’ heeft tussen het laatste bericht uit 2017 en begin 2019 een aantal belangrijke ontwikkelingen plaatsgevonden. Het afgelopen jaar is een zogenaamde ‘0’-meting gedaan, zodat er vastgesteld kan worden wat het huidige energieverbruik van de wijk is. Op basis van deze meting kan uiteindelijk de impact van de pilot bepaald worden. Voordat de eerste zoutbatterijen in huis geplaatst konden worden, is deze door DNVGL getest op veiligheid. Nadat ze goedgekeurd zijn, hebben in december 2017 de eerste 2 bewoners een batterij van DrTen in huis gekregen. Het doel hiervan was om de hele keten van de pilot te testen; de werking van de batterij, het aansturen van de EMS en de communicatie en opslag in de cloud via het internet, zodat de Universiteit Twente het juiste algoritme kan berekenen voor het aansturen van de batterij. De buurtinspanning is belangrijk onderdeel van de Gridflexpilot. Daarom is er ook veel aandacht geweest voor het sociale aspect in de pilot. Het buurtteam is 3 keer bij elkaar geweest, waarbij ze de uitleg hebben gekregen over energiebesparing en het gebruik van de EMS en de app. Sinds januari 2018 worden de batterijen geplaatst bij de 47 deelnemende huishoudens van deze pilot. Op dit moment zijn alle woningen voorzien van een EMS-systeem en zijn er 3 woningen voorzien van een batterij. Dat aantal neemt de komende maanden toe. Daarnaast zijn er 25 woningen voorzien van een EMS-systemen. Hier worden geen batterijen geplaatst. Deze woningen dienen als referentiegroep. De pilot loopt tot eind 2019.

Voor het eerst is er in Nederland een elektrische auto opgeladen en direct betaald met een app op blockchaintechnologie. Deze technologie maakt het mogelijk om contractloos en pasloos de elektrische auto te laden. Als onderdeel van een Europese estafette-tour ‘Oslo2Rome’ laadde het Nederlandse team met de ‘e-mobility wallet’ op een laadpaal op het testplein van ElaadNL in Arnhem. De volgende laadbeurt was in Essen (Duitsland). Met de demonstratietour door Europa verkennen deelnemers waaronder Enexis Netbeheer, ElaadNL en Innogy wat de mogelijkheden zijn van het gebruik van blockchaintechnologie bij het laden van elektrische auto’s. Deze laadoplossing is als product sinds mei 2017 op de Duitse markt beschikbaar. 7 Europese utillities verkennen in deze tour hoe deze technologie ook in hun land ingezet kan worden Pasloos laden Om een elektrische auto op te laden, hebben gebruikers op dit moment een pas nodig om zich aan te melden bij de publieke laadpaal. Op basis van het afgenomen aantal kilowatturen wordt er vervolgens een factuur gestuurd door de serviceprovider naar de gebruiker of leasemaatschappij. De blockchaintechnologie die in deze pilot gebruikt wordt, maakt het mogelijk om contractloos en pasloos te betalen aan de paal via een app met een digitale portemonnee. Zodra er geladen wordt, wordt dit direct aan de paal verrekend met het beschikbare tegoed in euro’s. De verwachting is zelfs dat in de toekomst de auto direct kan communiceren met de laadpaal, waardoor ook de app overbodig wordt. Omdat je rechtstreeks aan de paal betaalt en er geen tussenpartij nodig is, kan bij elke laadpaal die meedoet worden betaald onafhankelijk van waar deze staat. Dat betekent ook dat grenzen tussen landen niet relevant zijn. Juist dit gegeven maakt de verkenning van de technologie over 6 landsgrenzen mogelijk. Blockchain Bij de ontwikkeling van deze oplossing is gebruik gemaakt van de blockchaintechnologie. Blockchain maakt internationale samenwerking makkelijker en biedt vele voordelen, maar kent op dit moment ook de nodige uitdagingen. Zo gelden er afwijkende lokale, regionale en landelijke wetgeving en dient er goed gekeken te worden naar de fiscale aspecten, waaronder het betalingsmodel. Daarnaast is het belangrijk om te kijken welke technische uitdagingen er zijn als er meer laadpalen aangesloten worden. De technologie is nog jong; welke uitdagingen worden er ervaren als dit grootschalig wordt geïmplementeerd? Al deze aspecten worden onderzocht. Om goed voorbereid te zijn op de toekomst is het voor Enexis Netbeheer en stichting ElaadNL belangrijk om deel te nemen aan deze pilot. Zo is het voor Enexis Netbeheer belangrijk om te onderzoeken wat de impact van de oplossingen op het netwerk is. Daarnaast was het voor de netbeheerder erg belangrijk dat deze blockchain oplossing in een aparte stichting ontwikkeld wordt, zodat er een eerlijk speelveld ontstaat voor alle geïnteresseerde partijen. Duitsland Deze blockchainoplossing (de e-mobility wallet) is door de uit Innogy voortgekomen start-up Motionwerk ontwikkeld en is sinds mei 2017 in Duitsland als product beschikbaar. Doordat er gebruik is gemaakt van blockchain, was deze oplossing met slechts een paar kleine aanpassingen geschikt voor Nederland. Motionwerk ontwikkelt de app verder, waardoor er ook de mogelijkheid toegevoegd kan worden om onder andere beschikbare parkeerplaatsen aan te bieden of sleutelloos autodelen mogelijk te maken. Dankzij de aanpassingen die al gedaan zijn werken deze oplossingen ook meteen in Nederland en zou een Nederlandse onderneming deze diensten kunnen aanbieden. Volg de Oslo2Rome tour via @sharecharge of hou de site van share & charge in de gaten.

Enexis Groep en provincie Noord-Brabant hebben samen met Berenschot onderzoek gedaan naar afwegingen en keuzes voor de ontwikkeling van EnergiewebXL. EnergywebXL staat voor de infrastructuur van warmte- en stoomnetten op en rondom het haven- en industriegebied Moerdijk (HIM). Deze netten vervoeren restwarmte en CO2. Via EnergywebXL verwacht Enexis Groep en de provincie substantieel bij te dragen aan het besparen op het energieverbruik in Noord-Brabant. Bedrijven op haven- en industriegebied Moerdijk hebben veel restwarmte die zij nu nog afvoeren via de lucht of het oppervlaktewater. De provincie wil EnergywebXL fors uitbreiden en sloot eind 2016 een intentieovereenkomst met Enexis Groep om gezamenlijk onderzoek te doen naar de verschillende mogelijkheden. Berenschot is begin dit jaar gevraagd om Enexis Groep en de provincie te ondersteunen in de mogelijke doorgroeipaden van zo’n regionaal warmtenet. Voor een warmtenet in westelijk Noord-Brabant zijn meerdere groei mogelijkheden geïdentificeerd: Starten met een warmtenet voor glastuinbouwers op Nieuw Prinsenland Verbinding tussen Nieuw Prinsenland en haven- en industrieterrein Moerdijk (HIM) Verbinding vanaf HIM naar bestaande warmtenetten midden-Brabant Verbinding vanaf HIM naar Dordrecht en bestaande warmtenetten c.q. uitbreidingen Ook nieuwe verbindingen op HIM behoren tot de keuzemogelijkheden. De  belangrijkste redenen voor de provincie en Enexis Groep waarom een open warmtenet gewenst is, zijn: Toegankelijkheid: Iedere warmteproducent kan toetreden tot het netwerk. Dat verlaagt de drempel om meerdere bronnen aan te sluiten; dan hoeft niet één partij de hele levering te garanderen waardoor meedoen aantrekkelijker wordt voor industriële restwarmte. Transparantie: Voorwaarden en volumes voor alle partijen zijn inzichtelijk. Er is transparantie over de transportmogelijkheden en -prijs op elke locatie. Optimalisatie: Een open warmtemarkt zorgt voor (prijs)optimalisatie. Bij voldoende omvang en participatie kan handel plaatsvinden tussen de deelnemers of met een centrale partij. Duurzaamheid: Warmtegebruikers kunnen desgewenst duurzame warmte prefereren. Overheden kunnen eisen stellen aan traceerbaarheid van de warmte wat betreft CO2-gehalte en/of bron. Uit het onderzoek blijkt dat één van de belangrijkste voorwaarden voor een financierbaar maar toch open warmtenet een goed systeem van warmtetransportrechten is. Belangrijk is steeds wie betaalt voor de aanleg de transportleidingen. Risico voor financiering door afnemers en producenten kan met lange-termijn leveringscontracten worden afgedekt, maar als daarmee alle capaciteit gereserveerd wordt is er geen open warmtenet met toegang voor derden.  De oplossing is de publieke financieringscomponent die vaak gewenst of zelfs nodig is voor warmtenetten. Dit kan vanuit het Rijk, de provincie of andere financiers. Deze kunnen dan wensen dat een gedeelte van de transportcapaciteit vrij blijft voor toekomstige deelnemers. Dit kan praktisch omdat veel warmteleidingen een ingroeimodel kennen. Voor open warmtenetten moeten nog vele keuzes gemaakt worden: marktmodellen, de systeembeheerder, de market operator en technische aspecten zoals temperatuur niveaus. Daarbij is er niet één vast model, maar is de omvang van het net en het aantal warmtebronnen bepalend. De provincie en Enexis Groep werken momenteel samen met een aantal stakeholders verder aan de concrete invulling van een passend ingroeimodel. Dit onderzoek is onderdeel van de regionale energie pilot in West-Brabant.

Roermond wil in 2050 klimaatneutraal zijn. Lokale en regionale stakeholders onderzoeken daarvoor de haalbaarheid van het ontwikkelen van een slim energienet in de gebouwde omgeving. Dit net moet gaan voorzien in de warmte- en koudebehoefte voor woningen, bedrijven en instellingen in de gemeente Roermond. Doordat alle betrokken partijen* vandaag de intentieverklaring ondertekend hebben, is er in een vroegtijdig stadium draagvlak gecreëerd voor het realiseren van dit energienet tussen zowel de aanbieder van lage temperatuur restwarmte en de potentiële afnemers. Het haalbaarheidsonderzoek wordt op 1 maart 2018 afgerond. Slim Energienet Roermond (SER) maakt gebruik van de restwarmte van Smurfit Kappa Roermond Papier, producent van papier voor de golfkartonindustrie. Hiermee kan zo’n 4,5 miljoen kilogram CO2 per jaar worden bespaard. Dat staat gelijk aan de CO2-uitstoot die vrijkomt bij het gasverbruik van ongeveer 1500 huishouders per jaar. Door deze besparing wordt 12,5% van de duurzaamheidsopgave van de gemeente Roermond ingevuld en levert SER een bijdrage aan het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Uiteindelijk moet dit energienet een open en flexibele structuur krijgen waardoor in de toekomst meerdere aanbieders en afnemers kunnen worden gekoppeld.  Daan Prevoo, gedeputeerde Energie en Duurzaamheid provincie Limburg: “Ons klimaat verandert snel en het wordt tijd dat we met z’n allen dat tempo eens gaan bijbenen. Samen met de Limburgse samenleving wil ik daarom verantwoordelijkheid oppakken om voor een 100% duurzaam Limburg te gaan. De intentie om in Roermond dit energienet te gaan realiseren is een schoolvoorbeeld van nieuw en innovatief denken over energie en hergebruik van rest- of afvalstoffen. Ik hoop en verwacht dat dit voorbeeld tot veel meer van zulke creatieve initiatieven zal leiden.” Raja Fick, wethouder Roermond: ‘Dit slimme energienet is een mooi voorbeeld hoe overheid en de markt de handen ineenslaan om gezamenlijk concrete stappen te zetten voor een verdere verduurzaming van onze gemeente en het bereiken van de doelstellingen in onze duurzaamheidsvisie.’ Henk Visser, directeur Enpuls: “Dit initiatief laat zien dat veel partijen een bijdrage willen leveren aan het verduurzamen van de samenleving. Door nu samen met de provincie Limburg en de gemeente Roermond te investeren in dit onderzoek kan er zeer reëel getoetst worden of dit energienet haalbaar is. Daarmee kunnen we als publieke partijen een bijdrage leveren om de energietransitie te versnellen.” Jo Cox, directeur Smurfit Kappa Roermond Papier: ‘Smurfit Kappa wil met haar deelname een impuls geven aan de transitie naar een duurzame, schone en betaalbare energievoorziening en de realisatie van de Europese CO2 emissiereductiedoelstellingen van 2030 en 2050.’ *Betrokken partijen bij de intentieovereenkomst: gemeente Roermond, Provincie Limburg, Smurfit Kappa Roermond Papier, Enpuls, Jazz City, S.I.F. Netherlands, Stichting Wonen Zuid, Strabag, Varo Energy Tank Storage en Zuyd Hogeschool

Enexis Groep ontwikkelt stappenplan energietransitie voor gemeenten 3 samenwerkingsovereenkomsten, 2 intentieovereenkomsten en 3 presentaties Netwerkbedrijf Enexis Groep levert een grote bijdrage aan de Klimaattop Noord-Nederland, die vandaag plaatsvindt in Groningen. Naast het ondertekenen van een aantal intentie- en samenwerkingsovereenkomsten, presenteert Enexis Groep tijdens de Klimaattop Noord-Nederland het stappenplan voor de energietransitie. Dit door het netwerkbedrijf ontwikkelde overzichtelijke stappenplan, reikt gemeenten concrete handvatten aan om hun doelstellingen op het gebied van verduurzaming te realiseren. Om gemeenten verder te ondersteunen heeft Enexis Groep gebiedsteams samengesteld. Daarmee wordt een gezamenlijk beeld ontwikkeld van de kansen die er liggen voor verduurzaming. Door gemeenten op deze manier te ondersteunen in het ontwikkelen van hun energievisie, wil Enexis Groep een regierol nemen in het versnellen van de energietransitie. Verder levert Enexis Groep de volgende bijdrage aan de Klimaattop Noord-Nederland: (op volgorde van tijd) Start verkenning Drentse Zonneroute A37 Ondertekening intentieovereenkomstHoe kan er in nauwe samenwerking met de omgeving van de Drentse A37 een zonneroute gemaakt worden? Deze vraag staat centraal in de verkenning waarmee de gemeentes Coevorden, Emmen, Hoogeveen, netwerkbedrijf Enexis Groep en netbeheerder Rendo, de provincie Drenthe en Rijkswaterstaat van start gaan. Hiervoor tekenen de partijen op donderdag 9 november tijdens de Klimaattop Noord-Nederland een intentieverklaring. 11.15 – 12.00 uur: plenaire ruimte Dutch heat centre Ondertekening samenwerkingsovereenkomstHet Dutch heat centre ontwikkelt nieuwe kennis en oplossingen voor collectieve flexibele warmtesystemen. De opgedane kennis is relevant voor concrete warmteprojecten en voor het onderwijs, advies aan burgers, bedrijven en overheden. Ondertekeningpartners zijn TNO, TU/e, Enpuls*, Entrance, provincie Groningen en gemeente Groningen. 11:15 – 11:45 uur: Zaal 179 Bedrijfkracht PresentatieMet Bedrijfkracht van Enpuls* krijgen werkgevers de kans om concreet invulling te geven aan hun maatschappelijke positie. Bedrijfkracht spoort organisaties aan om serieus werk te maken van de energiebesparing bij de werknemers thuis. Werkgevers kunnen medewerkers twee actieprogramma’s bieden: Het opsporen van warmtelekken met een warmtecamera, gevolgd door een collectieve isolatie- en/of warmtepompactie Inzicht in het elektriciteitsverbruik met behulp van energiestekkers in combinatie met een zonnepanelen aanbod. De drie noordelijke provincies en initiatiefnemers zijn al van start. Leer van de ervaringen van de provincies, Gasunie, Enexis Groep en de Hanzehogeschool tijdens deze sessie.Presentatie door: Johan Boekholt (Enpuls) 12:45 -13:15 uur: Zaal 196 Paddepoel Energiek Presentatie en ondertekening samenwerkingsovereenkomst Paddepoel Energiek is een lokaal initiatief dat in 2016 is gestart met een verduurzamingscampagne voor huiseigenaren. Sleutelwoorden: een persoonlijke aanpak met een wekelijks energie-spreekuur, energiecoaching aan huis, een Duurzaamheidsmarkt, excursies en infoavonden - alles voor en door bewoners. Maar de ambitie reikt verder. Ze zijn dicht bij realisering van een postcoderoosproject met 3 kleine wijkwindmolens en zijn gestart met het verkennen van de mogelijkheden voor particulieren die willen aansluiten op het warmtenet. 2018 wordt het jaar van de concrete projecten rondom besparing, opwek en opslag - uiteraard in nauwe samenwerking van de partners die zich samen met hen sterk willen maken voor een energieneutrale wijk: Groningen Woont Slim, Grunneger Power, WarmteStad, Gasunie, Provincie Groningen, Enexis Netbeheer, Enpuls en de gemeente Groningen. Presentatie door o.a. Wethouder Matthias Gijsbertsen 13.00 - 13.45 uur: Zaal 179 Omgevingsplan Energie Gemeente Groningen Presentatie en ondertekening samenwerkingsovereenkomstDe gemeente Groningen heeft als doelstelling om in 2035 een energieneutraal en aardgasvrij Stad Groningen te hebben. Om dit te bereiken heeft de gemeente gekozen voor een wijkgerichte aanpak in samenwerking met de betreffende wijkbewoners, Enexis Netbeheer, Enpuls en GasUnie. Gezamenlijk worden diverse mogelijkheden besproken en de resultaten worden vastgelegd in een EnergieOmgevingsPlan op wijkniveau. Samen met een energievisie moet dit leiden tot daadwerkelijke uitvoeringsplannen voor een verregaande verduurzaming van de bestaande bebouwing en de daarmee samenhangende en noodzakelijke aanpassingen van de energie-infrastructuur en openbare ruimte. Enexis Netbeheer, Enpuls en Gasunie ondersteunen Gemeente Groningen ieder vanuit haar eigen rol hierin, om de verschillende scenario’s voor de wijken in beeld te brengen en door te rekenen.Presentatie door: Wouter van Bolhuis (gemeente Groningen), Cor Brockhoven (Enexis Groep), Marijke Kellner (Gasunie) 14.15 - 14.45: Zaal 179 1000 elektrische laadpalen Groningen Drenthe Ondertekening samenwerkingsovereenkomstEnpuls is met de Provincies Groningen en Drenthe bezig een samenwerking op te zetten op het gebied van duurzame mobiliteit. Hiermee wil Enpuls een strategisch partnerschap aangaan met beide provincies op dit vlak. Belangrijke onderdelen uit de samenwerkingsovereenkomsten zijn: Een aanbesteding voor 1000 publieke laadpalen (Groningen en Friesland samen) Een innovatie programma Financiële afspraken 15:30 – 15:35 uur: Atrium

Enexis Groep wil hét voorbeeld zijn in duurzaamheid. In 2020 wil het netwerkbedrijf op het gebied van mobiliteit 50% minder CO2-uitstoot, ruim 5 miljoen kilo, realiseren op een kostenneutrale wijze. Hierbij wordt gekeken naar het veranderen, verschonen en voorkomen van reisbewegingen. Om deze doelstelling te behalen wordt het mobiliteitsbeleid aangescherpt. Om te onderzoeken welke maatregelen er nodig zijn om deze mobiliteitsverandering te faciliteren, organiseert Enexis Groep dit jaar drie autoloze dinsdagen. De eerste was op 31 oktober, de andere volgen op 14 en 28 november. Met de eerste autoloze dinsdag is ongeveer 40.000 kg CO2 bespaard. Eerste resultaten autoloze dinsdag Een aantal medewerkers was niet verplicht deel te nemen omdat zij de bedrijfsbussen nodig hebben bij het uitoefenen van hun reguliere werkzaamheden, zoals bijvoorbeeld monteurs. Ondanks deze uitzondering was er een daling van 72% van het autogebruik. Een groot gedeelte (40%) heeft thuisgewerkt, ongeveer 20% heeft met het openbaar vervoer gereisd en 15% heeft besloten om de fiets te pakken. Om toch met elkaar in contact te blijven is er massaal gebruik gemaakt van Skype (ruim 19.000 minuten) en de telefoon (ruim 10.000 minuten). Het hogere percentage thuiswerkers leidde in de ochtend tot een trage verbinding met het bedrijfsnetwerk. Hierdoor moest een aantal medewerkers van de klantenservice alsnog naar kantoor komen. De oorzaak van de trage verbinding wordt onderzocht om deze problemen in de toekomst te voorkomen. Doordat veel mensen thuis werken, blijven veel werkplekken onbenut. Voor de volgende dagen wordt bekeken of delen van gebouwen op autoloze dagen afgesloten kunnen worden. Door delen niet te hoeven verwarmen of verlichten, kan nog extra energie worden bespaard. Aangescherpt mobiliteitsbeleid Om de CO2-reductie te realiseren worden de bedrijfsregelingen en de voorzieningen aangepast en er wordt een beroep gedaan op het gedrag van de medewerkers. Hierin staan drie punten centraal: het zoveel mogelijk voorkomen van reisbewegingen het veranderen van vervoerswijze het verschonen van de vervoerswijze Als onderdeel van dit aangescherpte mobiliteitsbeleid is per 1 januari 2017 de nieuwe leaseregeling 'van tankpas naar laadpaal' binnen Enexis Groep van kracht. Deze regeling is erop gericht om het wagenpark de komende jaren te verduurzamen. Nieuwe auto's mogen maximaal 100 gram CO2/km uitstoten en zodra er meer zuinige auto's op de markt beschikbaar komen zal deze norm naar beneden bijgesteld worden. Op deze manier wordt elektrisch rijden gestimuleerd. Vanaf 1 januari 2017 zijn er tot nu toe 226 nieuwe auto's besteld. Daarvan is 25% deels of volledig elektrisch. Het totale nieuw bestelde wagenpark heeft een gemiddelde CO2 uitstoot van 67 CO2 gram/km en is daarmee een halvering ten opzichte van het huidige wagenpark, Omdat de niet gemaakte reis de meest duurzame reis is, wordt de komende periode veel geïnvesteerd in voorzieningen die thuiswerken optimaal faciliteren. Om noodzakelijke reisbewegingen toch zo duurzaam mogelijk te maken, wordt daarnaast geïnvesteerd in OV-kaarten, vergaderlocaties op gunstige plekken, een uitgebreide (elektrische) fietsregeling, fietsreparatiemogelijkheden op locatie en de mogelijkheid om thuis de elektrische auto op te laden. Om gedragsverandering bij de medewerkers te realiseren worden diverse campagnes georganiseerd, worden medewerkers via hun managers gemotiveerd en wordt er via een persoonlijke CO2-footprint inzicht gegeven in gemaakte keuzes.

Op 20 september hebben 16 partijen een overeenkomst getekend om invulling te geven aan het Energietransitieplan Loppersum. De doelstelling? Loppersum moet in 2023 als eerste dorp in Nederland ‘van het gas’ en energieneutraal zijn. Een primeur volgens Ralph de Graaf die als verkenner duurzame gebiedsontwikkeling werkt bij Enpuls, onderdeel van Enexis Groep. Samen met Ralf nemen we een kijkje achter de schermen want er moet nog veel gebeuren. Een complexe taak “Dat er 16 partijen betrokken zijn bij dit plan zegt genoeg over de complexiteit. Er zijn namelijk verschillende energiesystemen nodig om Loppersum energieneutraal te maken. In de omgeving is warmte beschikbaar maar niet genoeg voor de huidige energievraag in het dorp. Hetzelfde geldt voor biogas. Dit betekent dat een deel van de woningen nul-op-de-meter gemaakt moeten worden. Het is de mix aan energiesystemen die Loppersum energieneutraal moet maken. "Door de aardbevingsschade is alles in een versnelling gekomen" De ondertekening van de overeenkomst is niet de start geweest van de uitwerking. Partijen zijn daarvoor al aan de slag gegaan met programmalijnen uit het energietransitieplan. Maar door de aardbevingsschade is alles in een versnelling gekomen. Veel huizen staan of gaan in de steigers om ze aardbevingsbestendig te maken. Dat is hét moment om ze meteen te verduurzamen. Dat gebeurt in samenwerking met Buurkracht. Bewoners zijn actief betrokken De bewoners hebben de afgelopen jaren veel voor hun kiezen gehad. Het is dan ook ontzettend belangrijk dat ze actief betrokken zijn bij het plan en dat er naar ze geluisterd wordt. Samen kijken we naar verschillende programmalijnen zoals biogas, warmtenetten, windenergie, energie besparen en een energie-omgevingsplan. Werkzaamheden Enpuls Vanuit Enpuls werken we op dit moment aan het energie-omgevingsplan. We kijken naar wat voor type woningen er in het dorp staan. Hebben we te maken met de woningcorporatie en haar huurders of bijvoorbeeld eigenhuisbezitters? Wat voor leidingen liggen er in de grond? En zijn die toe aan vervanging of juist niet? Zo voorkomen we dat er een warmtenet aangelegd wordt op plaatsen waar net een nieuwe gasleiding ligt. En kijken we naar de mogelijkheden om de leiding voor biogas te gebruiken. Dit soort werkzaamheden verrichten we op meerdere locaties in het land. Maar als we praten over van het gas af gaan heeft dat vaak betrekking op nieuwbouwwijken. Wat Loppersum uniek maakt is dat het gaat om een compleet dorp met alleen maar bestaande bouw. Wij zijn trots dat we met Enpuls een bijdrage leveren aan deze primeur.”

Met het klimaatverdrag van Parijs in 2015 zijn er duidelijke afspraken gemaakt om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan. Op nationaal niveau vraagt de energietransitie om een heldere visie en consistent beleid dat momenteel wordt uitgewerkt. Regionale aanpak Maar niet alles is op nationaal niveau te realiseren. Er is naast een landelijke aanpak ook een heldere visie en uitwerking op regionaal niveau nodig. Daarom heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten begin 2017 de pilot ‘Ons2050’ in West-Brabant geïnitieerd om tot een lokale energiestrategie te komen. In de pilot ligt de nadruk op de vraag: Welke mogelijkheden kunnen we in de regio aanpakken zonder tussenkomst van de landelijke politiek? Regiegroep Een regiegroep, bestaande uit bewoners, ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden, heeft samen een jaar lang intensief samengewerkt aan het ontwerp van de strategie. Vanuit Enexis Groep is Kees van Daalen actief binnen deze regiegroep. Hij is onder andere betrokken bij het thema hoge en lage temperatuur. Een van de adviezen in het ontwerp is bijvoorbeeld dat de grote hoeveelheid beschikbare restwarmte in Moerdijk verbonden zou kunnen worden met de gebouwde omgeving en de glastuinbouw. Dit advies en nog veel meer is verwerkt in het ontwerp voor de Regionale Energiestrategie West-Brabant. Het eerste concept is klaar en online beschikbaar. Het doel is om in oktober 2017 een definitieve strategie te maken en verder te verankeren in het gemeentelijk beleid van de betrokken gemeenten.

Overal om ons heen merken we het: er liggen steeds meer zonnepanelen op de daken. Zo hebben we in september de 200.000e aansluiting voorzien van teruglevering. Een flinke groei ten opzichte van begin 2017. Toen stond de teller nog op 162.000. Met de stijging van het aantal zonnepanelen stijgt ook de hoeveelheid opgewekte energie. Een stijgende lijn In 2008 werd er in ons gebied 2 Megawattuur zonne-energie opgewekt. In 2016 was dit 146 Megawattuur. Ook dit jaar zetten we deze stijgende lijn voort. In 2017 is in de maanden januari tot en met mei al 74 Megawattuur zonne-energie opgewekt. *Alle cijfers hebben betrekking op aansluitingen tot en met 3×80 ampère binnen het netwerkgebied van Enexis Netbeheer. Een mooi gegeven. Want alleen als de duurzame opwek van energie in deze mate blijft toenemen, kunnen we de energietransitie versnellen. Aanmelden van zonnepanelen Al die extra opgewekte zonne-energie heeft direct invloed op de stabiliteit van ons elektriciteitsnet. Als we allemaal op hetzelfde moment zonne-energie opwekken en terugleveren, dan ontstaat er overbelasting van het net en ligt er een storing op de loer. Om dit te voorkomen is het voor Enexis Netbeheer belangrijk om te weten wat het piekvermogen (Wp) van alle zonnepanelen in ons gebied is. Die informatie is alleen inzichtelijk als zonnepanelen aangemeld zijn bij de netbeheerder. Heb jij thuis of bij jouw organisatie zonnepanelen? Meld ze aan. Zo houden we samen ons net betrouwbaar en kunnen we altijd energie opwekken en gebruiken.

Als eerste sector in Nederland gaan de nationale infrabeheerders gezamenlijk aan de slag met het inzichtelijk maken van hun maatschappelijke impact. De infrabedrijven, verenigd in de coalitie Groene Netten van MVO Nederland, hebben afgesproken om de maatschappelijke impact van hun bedrijfsactiviteiten transparant te maken, waarbij elementen als CO2-uitstoot, gebruik van grondstoffen en biodiversiteit in beeld worden gebracht. Dit maakten de bestuurders van Alliander, Enexis Groep, Gasunie Transport Services, KPN, Rijkswaterstaat, ProRail, Stedin en TenneT vandaag bekend tijdens het duurzaamheidscongres Springtij Forum op Terschelling. Maatschappelijke impactmeting De infrabedrijven spelen een unieke rol in de transitie naar een meer duurzame wereld. Enerzijds faciliteren ze de transitie met aanpassingen aan onze infrastructuur. Anderzijds hebben de activiteiten ook negatieve impact door emissies en inkoop van niet-hernieuwbare grondstoffen. Spoor-, water- en verkeerswegen en energienetwerken hebben effect op de bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid van Nederland. Een maatschappelijke impactmeting geeft inzicht in de effecten voor de welvaart en het welzijn hiervan. Door impactmeting gezamenlijk op te pakken willen de deelnemende bedrijven hun maatschappelijke bijdrage verder vergroten, bijvoorbeeld door het creëren van slimme oplossingen voor het opwekken van hernieuwbare energie en circulair inkopen. Coalitie Directeur Maria van der Heijden van MVO Nederland is verheugd over de nieuwe plannen van de Groene Netten-coalitie: “Infrabeheerders hebben een belangrijke maatschappelijke rol in de transitie naar een duurzame economie. Door ervaringen te delen en krachten te bundelen, versterken deze bedrijven hun maatschappelijke prestaties. Daar profiteren de bedrijven zelf en uiteindelijk wij allemaal van. Dit soort coalities zijn daarbij hard nodig.” Impact-expert en directeur Adrian de Groot Ruiz van True Price: “Het meten van impact kan erg lastig en complex zijn. Tegelijkertijd draagt solide impactmeting bij aan goede sturing op de maatschappelijke prestaties van een bedrijf. Dat deze bedrijven hier nu de krachten bundelen, is echt uniek. Ik hoop dat andere sectoren dit goede voorbeeld volgen.” Eerste resultaten De gezamenlijke aanpak bouwt voort op de ervaring die infrabeheerders al hebben met het meten van de maatschappelijke impact van hun eigen projecten. Een aantal voorbeelden: Circulaire renovaties van de Alliander-gebouwen Duiven en Bellevue leveren over hun levensduur 119 miljoen euro op voor de maatschappij, vooral door een lager energieverbruik en de toepassing van gebruikte en recyclebare materialen. Stedin concludeerde uit onderzoek dat de grootste impact van hun elektriciteitsnetwerk ligt bij grondstoffengebruik en klimaatverandering. Dit is de basis geworden van hun One Planet Thinking-ambities voor 2020 en 2030. KPN zet fors in op het steeds energiezuiniger maken van ICT, waardoor het energieverbruik daalt ondanks de groei van het dataverkeer, met een resultaat van 3 miljoen euro energiebesparing in haar netwerken, datacentra en kantoren. Zakelijke KPN-klanten bespaarden daarnaast minimaal 60 miljoen euro op energiekosten door gebruik te maken van diensten als telewerken- en audioconferencing. Over Groene Netten Het platform Groene Netten verenigt sinds 2016 nationale infrabeheerders die werken aan een duurzame toekomst. De coalitie is ontstaan vanuit het transitieprogramma Ambitie 2020 van MVO Nederland. De gezamenlijke ambitie is een klimaatneutrale en circulaire infrastructuur, met een positieve impact op mens en milieu. Om die ambitie te realiseren hebben deelnemers het mission statement Fair Infra getekend, waarin ze nadrukkelijk streven naar maximale positieve maatschappelijke impact, transparantie over de voortgang en kennisdeling. 

Enexis Groep en Gasunie gaan gezamenlijk optrekken om de energietransitie te versnellen. Zo willen de beide infrastructuurbedrijven samenwerken om snelle en betaalbare CO2 reductie te realiseren in de gebouwde omgeving. Dat willen zij onder meer doen door het verder ontwikkelen van energiebesparingsprogramma’s, zoals Groningen Woont Slim en Buurkracht. Denk hierbij aan het ondersteunen van de hybride warmtepomptechniek die de CO2-uitstoot voor woningverwarming substantieel vermindert . Daarnaast gaan beide bedrijven gezamenlijk gemeenten en provincies ondersteunen bij de verduurzamingsopgave van gemeenten en regio’s. Verder gaan zij bekijken hoe het groeiend potentieel van hernieuwbare gassen, zoals groen gas en waterstof, ingepast kan worden in de infrastructuur. Om deze samenwerking te bekrachtigen hebben Ulco Vermeulen (lid Raad van Bestuur Gasunie) en Peter Vermaat (voorzitter Raad van Bestuur Enexis Groep) vandaag een samenwerkingsovereenkomst ondertekend in het Mauritshuis te Den Haag tijdens de terugkom-middag van de expeditieleden, die eerder dit jaar op klimaatexpeditie naar Spitsbergen zijn geweest.

Alliander, Enexis Groep, Ziut en SPIE Nederland hebben een definitieve koop – en verkoopovereenkomst getekend. Dit betekent dat Ziut per 8 september 2017 wordt overgedragen aan SPIE Nederland. In juli kwamen alle partijen tot een overeenkomst op hoofdlijnen. Afstemming met ACM en medezeggenschap heeft geleid tot een definitieve overeenkomst. Ziut heeft meerdere locaties verspreid door heel Nederland, met een hoofdkantoor in Arnhem en heeft 440 vaste medewerkers in dienst. Ziut blijft in de huidige vorm bestaan. Dat betekent dat alle medewerkers van Ziut in dienst blijven en de huidige arbeidsvoorwaarden en CAO’s van kracht blijven. Strategische kernactiviteiten Ziut is in 2009 gevormd uit een fusie tussen Liandyn (Alliander) en IP Lighting (Enexis). Na deze fusie is Ziut op afstand gezet van de aandeelhouders, Alliander Participaties B.V. (53%) en Fudura B.V. , onderdeel Enexis Holding N.V. (47%), met als doel de onderneming te verzelfstandigen. Alliander en Enexis Groep richten zich voornamelijk op het beheer van elektriciteits- en gasnetten en focussen zich op een duurzame energievoorziening voor nu en in de toekomst. De diensten van Ziut passen niet bij de strategische kernactiviteiten van zowel Alliander als Enexis Groep. Daarom is besloten de deelneming te verkopen. Het innovatieve karakter en de ervaring van SPIE Nederland bieden een goede en stabiele basis. Ziut kan daardoor flexibel bewegen in een markt die sterk in beweging is en kansen nog beter realiseren en benutten Over Ziut Ziut is specialist in de slimme openbare ruimte en expert in openbare verlichting, verkeersregeling en camerabewaking. Ziut adviseert, legt aan, beheert en verzorgt onderhoud, met name in opdracht van gemeenten, maar ook voor civiele aannemers, Rijkswaterstaat, bedrijventerreinen en woningcorporaties. Over SPIE Nederland SPIE Nederland is een dochteronderneming van de SPIE Groep, dé onafhankelijke Europese leider in multitechnische dienstverlening op de gebieden van energie en communicatie. SPIE Nederland begeleidt haar klanten in het ontwerp, de uitvoering, de exploitatie en het onderhoud van netwerksystemen en energie-, infrastructurele-, industriële- en gebouwinstallaties. SPIE Nederland behoort tot de top 3 van technische dienstverleners in Nederland.

Zonnepanelen, warmtepompen, isolatie en allerlei andere duurzame maatregelen. Het is belangrijk dat we onze huizen verduurzamen om de energietransitie te versnellen. Toch is het voor veel mensen nog te duur. Voor een volledig duurzaam huis moet je tienduizenden euro’s beschikbaar hebben. Dit geld hebben veel mensen niet zomaar op de plank liggen. Het bedrag meefinancieren in de hypotheek kan vaak maar voor een deel. En als je het geld wel hebt maak je toch de afweging of je de investering terugverdient in de tijd dat je in het huis woont. Een mooie oplossing om duurzame maatregelen in huis toch te stimuleren lijkt gebouwgebonden financiering. Een hypotheek niet gekoppeld aan jou, maar aan het huis waarin je woont. Als je verhuist, wordt deze hypotheek overgedragen aan de nieuwe bewoners, die vervolgens ook kunnen profiteren van alle genomen duurzame maatregelen. Het klinkt logisch. Toch is het op dit moment nog niet mogelijk. We vroegen Roel Woudstra, manager energiebesparing Enpuls (onderdeel van Enexis Groep): wat maakt het ingewikkeld? “Aan de ene kant willen we graag dat bewoners hun huis verduurzamen, waar veel geld voor nodig is. Aan de andere kant zijn de wettelijke kaders erop ingericht om consumenten nu juist te beschermen tegen het aangaan van te veel schulden. Gebouwgebonden financiering lijkt het antwoord. Maar voordat we dit echt kunnen invoeren, moeten we een manier vinden om binnen de huidige wettelijke kaders een lening aan een huis koppelen in plaats van aan een persoon? Wie staat er in dit geval garant?  Om hier een oplossing voor te vinden is op verzoek van de Tweede Kamer een speciale werkgroep opgericht binnen het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Samen met mogelijke financierders (zoals gemeenten), energieleveranciers, aannemers en makelaars wordt gezocht naar de beste manier om gebouwgebonden financiering effectief en snel in te kunnen voeren. In die oplossing spelen ook netbeheerders een rol. Netbeheer Nederland is namens alle netbeheerders aangesloten bij de werkgroep. Voor financierders - wie dat ook worden - kunnen netbeheerders namelijk mogelijk een administratief loket zijn. Netbeheerders hebben een langdurige ‘relatie’ met het huis. Hoewel de oplossing er nu nog niet is, maar ik denk dat deze er wel gaat komen in de komende kabinetsperiode. Het moet ook. Willen we echt afscheid nemen van fossiele brandstoffen en klimaatverandering een halt toe roepen, dan zullen we én én moeten doen. Én veel nieuwe duurzame energie opwekken én onze huizen beter isoleren. Hierbij gaat gebouwgebonden financiering helpen.”

De gemeente Hardenberg heeft met Enexis Netbeheer en Enpuls, beiden onderdelen van Enexis Groep, afspraken gemaakt over hun inzet voor duurzame initiatieven in de gemeente. De afspraken zijn vastgelegd in een convenant dat vandaag werd ondertekend in het gemeentehuis. In het duurzaamheidsprogramma ‘De kracht van gewoon duurzaam doen 2015 – 2018’ heeft de gemeente Hardenberg ambities rond energie en duurzaamheid vastgelegd. Het meerjaren-programma volgt het landelijke Energieakkoord en heeft als doel om 1,5% energiebesparing per jaar en 14% duurzame energieopwekking in 2020 te halen. Enexis Netbeheer en Enpuls, die zich specifiek op duurzaamheid richt, zetten zich in om samen met de gemeente deze duurzame doelstellingen te bereiken. Samenwerking netwerkbedrijven “Vorig jaar hebben we al afspraken gemaakt met de andere energienetwerkbedrijven in onze gemeente. We zijn dan ook verheugd om nu te kunnen melden, dat ook met beide bedrijfsonderdelen van Enexis Groep afspraken zijn gemaakt om de duurzaamheidsambities concreet vorm te geven”, vertelt wethouder René de Vent. En het blijft niet bij afspraken maken alleen. Zo is Enpuls nu al betrokken bij verschillende initiatieven in de gemeente Hardenberg, zoals het initiatief voor een lokaal warmtenetwerk in Hardenberg. Hierbij werken alle netwerkbedrijven samen met het lokale bedrijfsleven. Henk Visser van Enpuls: “De samenwerking helpt Enexis Netbeheer zicht te krijgen op de lange termijn plannen en gericht te investeren in de infrastructuur zodat deze de energietransitie optimaal faciliteren.” Ondersteuning lokale initiatieven Enexis Netbeheer en Enpuls beschikken over veel kennis die gebruikt kan worden bij het terugdringen van het gebruik van traditionele energiebronnen zoals aardgas en aardolie. Er worden projecten op het gebied van energiebesparing en energieopwekking opgezet. Daarbij valt te denken aan de ‘Buurkracht’ projecten, waarbij ondersteuning wordt gegeven aan lokale initiatieven van inwoners om actief aan de slag te gaan met energiebesparing of het zelf opwekken van energie. Een ander voorbeeld is de ondersteuning van gemeenten bij de aanleg van nieuwe wijken zonder gasaansluitingen. Maar ook worden scenario’s ontwikkeld voor de toekomstige energievoorziening zonder aardgas. Convenant De afspraken in het convenant met Enexis Netbeheer en Enpuls lopen tot 2024. Periodiek vindt overleg met de gemeente plaats om de afspraken en acties te bewaken.  

In maart 2018 gaan we naar de stembus voor een nieuwe gemeenteraad. Waarbij – als het aan ons ligt – de energietransitie hoog op de agenda staat. Juist omdat lokale overheden een belangrijke rol en stem in dit vraagstuk hebben. Om die reden stuurden we naar alle politieke partijen in ons verzorgingsgebied een brief met tips rondom de energietransitie voor het verkiezingsprogramma. De brief focust op drie concrete suggesties: Het formuleren van een visie op de energievoorziening samen met de netbeheerderDe ontwikkeling van duurzame energie, energiebesparing en ondersteunende energie-infrastructuren vragen om lokale keuzes. En hierbij is een heldere visie belangrijk. Enexis Groep heeft dezelfde maatschappelijke doelstellingen én de kennis in huis om gemeenten te ondersteunen in het maken van deze keuzes. Win-win. Nieuwbouw zonder aardgasInvesteren in een nieuwe gasinfrastructuur voor nieuwbouwwoningen, met een afschrijvingstermijn van zo’n 45 jaar, kan naar verwachting niet meer worden terugverdiend. Een betere optie is daarom: inzetten op een alternatieve warmtevoorziening. Bestaande bouw verduurzamenOok investeren in bestaande aardgasnetten in niet langer vanzelfsprekend. Beter is om momenten van collectieve investeringen in bijvoorbeeld infrastructuur (denk aan riolering) aan te grijpen om van fossiele energie af te stappen. Zodat ook bestaande bouw steeds duurzamer wordt. In afwachting van nieuwe technische oplossingen voor warmte in de toekomst kunnen burgers nu al CO2 verminderen door bijvoorbeeld een hybride warmtepomp aan te schaffen. Cor Brockhoven, Directeur Communicatie bij Enexis Groep: “Met de brief wil Enexis Groep de politieke partijen en daarmee de gemeenteraad helpen om goede keuzes te kunnen maken voor de energievoorziening van de toekomst. Meer duurzame energie betekent dat de opwek, de opslag en het gebruik van energie steeds meer in de wijk komt te liggen. Een mooie kans voor burgers dus om mee te praten en denken over de ideale duurzame energiemix.”

Vandaag om 9.00 uur, heeft Enexis Holding N.V. haar halfjaarcijfers 2017 gepubliceerd. Het halfjaarbericht is zowel in het Nederlands als in het Engels beschikbaar op: www.enexisgroep.nl/halfjaarbericht www.enexisgroep.com/interim-report MediarelatiesBob Winckels0900 0310Bob.winckels@enexis.nl Investor Relations Paul Emans +31 (0) 6 528 464 73 paul.emans@enexis.n  

Op 14 juli tekende Enpuls - onderdeel van Enexis Groep - samen met lokale netwerkbedrijven Cogas en Rendo een intentieovereenkomst met Wavin Diensten, Dion Locatiediensten en de gemeente Hardenberg. Samen gaan we de mogelijkheden voor een warmtenetwerk in Hardenberg onderzoeken. Restwarmte optimaal inzetten Bij de productieprocessen van de Wavin-bedrijven komt veel warmte vrij. De bedrijven op het Wavin-terrein zelf en het naastgelegen zwembad en de sporthal, maken al gebruik van de restwarmte. Toch is er nog voldoende capaciteit om de levering van de restwarmte uit te breiden. En daar dragen we aan bij: samen met de genoemde partners onderzoeken we de mogelijkheden om het open warmtenetwerk uit te breiden. Dit is een warmtenet waarop meerdere producenten en leveranciers actief kunnen zijn. Met het goed inzetten van restwarmte wordt veel energie bespaard. Dit levert naast het toepassen van duurzame energie in de vorm van zonne-energie, windenergie en aardwarmte een belangrijke bijdrage aan de duurzaamheidsdoelstellingen in de gemeente Hardenberg. Samenwerken Voor alle betrokken partijen is er een gezamenlijk belang: een nog duurzamere gemeente en optimaal gebruik van warmte als energiebron. Daarom hebben we de krachten gebundeld. Cogas, Rendo en Enpuls zetten hun specifieke kennis en expertise van het net in en de gemeente Hardenberg speelt een verbindende rol. Daarnaast heeft Enpuls een actieve rol bij het ontwikkelen van het projectidee om de restwarmte te benutten. Enpuls heeft ervaring met het ontwikkelen van open marktmodellen en zal deze expertise inbrengen. Cogas zal de kartrekker zijn binnen dit project. Dave de Lang, manager Duurzame Gebiedsontwikkeling bij Enpuls: “Dit is een eerste samenwerking tussen de publieke lokale netbeheerders waarbij we inzetten op concrete resultaten. Door samen te werken bundelen we een rijke kennis aan lokale ontwikkeling en jarenlange ervaring met netbeheer.” Meer dan onderzoek alleen Wat Enpuls en de andere samenwerkingspartners betreft blijft het niet bij een onderzoek alleen. In het derde kwartaal van 2018 willen we starten met de realisatie van een lokaal warmtenetwerk in de Overijsselse gemeente.

Netwerkbedrijven Alliander en Enexis Groep zijn voornemens om deelneming Ziut te verkopen aan SPIE Nederland. Deze week is daarvoor een overeenkomst op hoofdlijnen getekend. Ziut is in 2009 gevormd uit een fusie tussen Liandyn (Alliander) en IP Lightning (Enexis). Na deze fusie is Ziut op afstand gezet van de aandeelhouders, Alliander Participaties B.V. (53%) en Fudura B.V. (47%), met als doel de onderneming te verzelfstandigen en concurrerend te laten worden in de markt. Alliander en Enexis Groep richten zich voornamelijk op het beheer van elektriciteits- en gasnetten en focussen zich op een duurzame energievoorziening voor nu en in de toekomst. De diensten van Ziut passen niet bij de strategische kernactiviteiten van zowel Alliander als Enexis Groep. Daarom is besloten de deelneming te verkopen. Het innovatieve karakter en de ervaring van SPIE Nederland bieden een goede en stabiele basis. Ziut kan daardoor flexibel bewegen in een markt die sterk in beweging is en kansen nog beter realiseren en benutten. Op grond van de overeenkomst op hoofdlijnen gaan partijen verder in gesprek. Afstemming met medezeggenschap, vakbonden en de toezichthouder moet leiden tot een definitieve overeenkomst. Over Ziut Ziut is specialist in de slimme openbare ruimte en expert in openbare verlichting, verkeersregeling en camerabewaking. Ziut adviseert, legt aan, beheert en verzorgt onderhoud, met name in opdracht van gemeenten, maar ook voor civiele aannemers, Rijkswaterstaat, bedrijventerreinen en woningcorporaties. Over SPIE Nederland SPIE Nederland is een dochteronderneming van de SPIE Groep, dé onafhankelijke Europese leider in multitechnische dienstverlening op de gebieden van energie en communicatie. SPIE Nederland begeleidt haar klanten in het ontwerp, de uitvoering, de exploitatie en het onderhoud van netwerksystemen en energie-, infrastructurele-, industriële- en gebouwinstallaties. SPIE Nederland behoort tot de top 3 van technische dienstverleners in Nederland.

Eerste resultaten pilot ‘Jouw Energie Moment 2.0’ aanleiding voor energieprofessionals om te discussiëren over een nieuw Nederlands energielandschap Whitepapers over stand van zaken nu te downloaden Donderdagmiddag 29 juni heeft het minicongres ‘Dynamische energieflexibiliteit’ plaatsgevonden. Dit congres had tot doel om met energieprofessionals van gedachten te wisselen over de transitie naar flexibele energietarieven en de nieuwe verrekenings- en factureringsmethodes en businessmodellen die daarbij komen kijken. Aanleiding hiervoor was de presentatie van de belangrijkste conclusies tot nu toe uit de energiepilot ‘Jouw Energie Moment 2.0’ (JEM 2.0), die momenteel plaatsvindt in woonwijken in Breda en Etten-Leur. Nederland vervult met dit project een voortrekkersrol binnen Europa. De pilot ‘JEM 2.0’ is in januari 2017 gestart en duurt tot januari 2018. Dit is het vervolg van de pilot ‘Jouw Energie Moment’ (2012-2015) waarin aangetoond werd dat dynamische energietarieven voor consumenten een reden zijn om hun energieverbruik aan te passen. Tegenwoordig is het als consument al mogelijk om gebruik te maken van deze dynamische energietarieven. Gevolg hiervan is dat de verschillende energiepartijen zoeken naar nieuwe businessmodellen. Met deze vervolgpilot wordt onderzocht wat een goed werkend businessmodel kan zijn voor het aanbieden van dynamische energietarieven met diverse energiepartijen. Hierbij wordt ook gekeken hoe de samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen te organiseren is zodat facturering en verrekening transparant en eerlijk geregeld kunnen worden. Eerste resultaten Een van de eerste conclusies is dat, om het voor consumenten interessanter te maken om het energiegedrag aan te passen, het energietarief voldoende varieert over de tijd. Met alleen een variabel capaciteits- en leveringstarief is deze fluctuatie te klein. Door ook het belastingdeel variabel te maken, is er veel meer prijsvariatie mogelijk. De energiebelasting bepaalt immers de energieprijs voor 70%. Daardoor wordt het voor consumenten veel lucratiever om verstandig met energie om te gaan, terwijl de inkomsten voor de overheid gelijk blijven. Daarnaast blijkt uit de pilot dat, wanneer er gekozen wordt om door een softwaresysteem automatisch het meest efficiënte moment voor energieverbruik te laten bepalen, het de voorkeur verdient om gebruik te maken van één overkoepelend softwaresysteem die alle apparaten aanstuurt. Dit softwaresysteem, ook wel een aggregator geheten, voorspelt het energieverbruik en de prijzen op de energiemarkt. Bovendien blijkt dat hoe nauwkeuriger de prijsprikkels van de aggregator aansluiten bij het aanbod van een energieleverancier, hoe meer de consument kan profiteren van dynamische energieprijzen. De nauwkeurigheid van de informatie die de consument te zien krijgt van de technologieprovider bepaalt hoezeer deze zich betrokken voelt bij de dynamische tarieven. Het is echter vooral van belang dat de klant zijn flexibiliteit laat automatiseren. Hiermee maakt hij de moeite om te reageren lager en daarmee wordt ook de betrouwbaarheid, en dus de waarde van de flexibiliteit, hoger. Daaruit blijkt dat dé energieleverancier van de toekomst niet bestaat, maar dat deze rol vervuld zal worden door een combinatie van partijen en diensten, telkens in een andere samenstelling. Whitepapers Naar aanleiding van deze eerste evaluatie zijn een tweetal whitepapers geschreven; ‘Nieuwe business-modellen bij dynamische flexibiliteit’ en ‘Verrekenen van dynamische flexibiliteit’. Deze zijn hier te downloaden op de site van Jouw Energie Moment. Slim energienet De uitkomsten van de pilot ‘Jouw Energie Moment 2.0’ zijn van belang voor een slimme ontwikkeling van het elektriciteitsnet. Slim betekent dat het net de verwachte toekomstige groei en verandering in energievraag en -aanbod op kan vangen met slimme innovaties, zonder het net te hoeven verzwaren. Partners Pilotpartners van Jouw Energie Moment 2.0 zijn: Enexis Netbeheer, aggregator Senfal, kennisinstituut TNO, technologieprovider Technolution, energiesoftwareontwikkelaar Shifft en versneller van duurzame gebiedsontwikkeling Enpuls.  

Op verzoek van enkele aandeelhouders is in 2014 een onafhankelijke waardering van de aandelen van Enexis Holding N.V. (Enexis) uitgevoerd. Deze waardering maakt het mogelijk om binnen de bestaande kring van aandeelhouders van Enexis, onderling aandelen te kopen respectievelijk te verkopen. Ten behoeve van het waarborgen van een marktconforme waardering en vanwege de start van een nieuwe reguleringsperiode, is in 2017 opnieuw een onafhankelijk extern adviseur ingehuurd voor het afgeven van een  waarderingsopinie inzake de waarde van de aandelen Enexis holding N.V., met peildatum 1/1/2017. Waarderingsopinie De waarderingsopinie is  vandaag beschikbaar gesteld aan de aandeelhouders van Enexis. De geactualiseerde opinie kent een bandbreedte van de waardering voor 100% van de aandelen per 1 januari 2017 van EUR 4.157- 4.757 miljoen. Dit betreft de waarde in het economisch verkeer op basis van een stand-alone en going concern situatie. De waarde per aandeel op basis van het aantal uitstaande aandelen bedraagt EUR  27,77 - 31,78 per aandeel, met een door de adviseur afgegeven puntschatting van EUR 30,14 per aandeel. Elk jaar zal de waardering worden geactualiseerd en rond 1 juli beschikbaar komen.  

André Kuipers gastspreker tijdens opening van het inspiratiehuis Het Enexis Huis Limburg is vandaag officieel geopend. Dit volledig duurzaam verbouwde inspiratiehuis wil consumenten informeren en interesseren om actief aan de slag te gaan met de verduurzaming van de (eigen) woning. Het Enexis Huis Limburg is tot stand gekomen door Enexis Groep met steun van de provincie Limburg en de gemeente Maastricht. Peter Vermaat (CEO Enexis Groep) en Daan Prevoo (Gedeputeerde Energie, Duurzaamheid en Wonen provincie Limburg) verzorgden de officiële opening. Speciaal voor deze opening gaf André Kuipers zijn visie op mondiale uitdagingen zoals klimaatverandering, ontbossing, erosie en de gevolgen van verstedelijking. Het Enexis Huis Limburg is vanaf 28 juni gratis toegankelijk voor bezoekers. Het verduurzamen van je huis is voor steeds meer mensen een wens, maar vaak is het onduidelijk hoe of waar te beginnen. Bovendien heeft iedereen zijn eigen redenen waarom hij of zij wil verduurzamen; of je je huis nu wilt verduurzamen om kosten te besparen, je wooncomfort te verhogen en/of wilt bijdragen aan een beter klimaat. Het Enexis Huis Limburg is de schakel tussen deze duurzame ‘droom’ en daad. Bezoekers worden in het huis door een persoonlijke gids letterlijk meegenomen langs het verleden naar de toekomst van onze energie. Het Enexis Huis geeft objectieve informatie: bezoekers aan het Enexis Huis Limburg krijgen een persoonlijk bespaarplan voor hun eigen woning, afgestemd op wat zij willen bereiken, zodat de bezoeker thuis gericht aan de slag kan. Meer informatie: www.enexishuis.nl/limburg

Het is vandaag Wereld Milieudag. Een dag waarop we – nog meer dan anders - stilstaan bij ons milieu, waar we zuinig op moeten zijn. Hoe we dat doen bij Enexis Groep? Door allerlei duurzame maatregelen in onze panden, groot en klein. Ons kantoor in Zwolle is volledig energieneutraal. Alle energie die we opwekken, gebruiken we zelf. En als we het zelf niet nodig hebben, leveren we het terug aan het net. Zes van onze kantoorgebouwen hebben het duurzaamheidskeurmerk: de zogeheten BREEAM-certificatie. BREEAM is het belangrijkste en meest gebruikte duurzaamheidskeurmerk ter wereld.In totaal hebben we 5.500 zonnepanelen op onze daken, waarmee we voor een deel voorzien in onze eigen energiebehoefte. We hebben de ambitie om in 2020 50% minder CO2-uitstoot op vervoer te realiseren. Onder andere door onze vernieuwde leaseregeling, waarin elektrisch rijden wordt gestimuleerd. Afval wordt op al onze kantoren uiteraard gescheiden. Op de toiletten hebben we duurzame spoelmechanismen door middel van spaarknoppen. Zo verspillen we geen water en stimuleren we medewerkers om bewust met water om te gaan. Na een toiletbezoek droog je bij ons je handen aan biologisch katoen. Dit betekent dat het gemaakt is van 'schone' katoenplantjes. Er worden geen chemische middelen gebruikt, de kleuring gebeurt zo milieuvriendelijk mogelijk en ook de werknemers worden goed behandeld. Verlichting wordt automatisch uitgeschakeld als er niemand in de ruimte is. Onze koffie drinken we uit cup-to-paper koffiebekers. Geen servies dat afgewassen moet worden en geen plastic. Wel zo duurzaam! En de bekertjes staan ook nog tekstjes die ons stimuleren ze opnieuw te gebruiken. Onze catering doet volop aan restverwerking. Zo gebruiken we oud brood om croutons te maken voor in de soep. Hoe klein of hoe groot ook, iedere maatregel draagt bij aan het behoud van onze aarde. Verbeter de wereld, begin bij jezelf.

Er wordt steeds meer duurzame elektriciteit opgewekt, door een toenemend aantal zonnepanelen en windmolens. Om vraag en aanbod slim op elkaar af te stemmen zijn smart grid-oplossingen nodig. Dat is precies waar het Solar Miles Project op inspeelt. In dit project wordt onderzoek gedaan naar elektrische auto’s die worden opgeladen met zonne-energie. Solar Miles Project In het Solar Miles Project wordt elektrisch rijden gekoppeld aan lokaal opgewekte, duurzame energie. Elektrische auto’s worden opgeladen door middel van zonnestroom tijdens piekuren: de momenten waarop de zonnepanelen meer energie produceren dan nodig is. Tijdens daluren – als het aanbod van stroom kleiner is dan de vraag – kan de auto worden gebruikt. De groene stroom is afkomstig van zonne- of windstroom van lokale energieprojecten. Het doel van het project is mobiliteitspatronen in kaart brengen. Een belangrijk onderdeel van de proef is dan ook een app, die bijhoudt wanneer deelnemers gebruik maken van de elektrische auto. Het resultaat: inzicht in mobiliteitspatronen waardoor we diensten kunnen ontwikkelen voor duurzaam vervoer die passen bij de persoonlijke wensen en behoeften van de e-rijder zelf. De rol van Enexis Netbeheer Enexis Netbeheer zal een concrete bijdrage leveren aan het onderzoek naar impact van de duurzame opwekking en de mobiliteitsvraag op het netwerk. Bijvoorbeeld door het plaatsen van apparatuur voor metingen in het betreffende lokale elektriciteitsnetwerk. Voor onderzoek of als basis voor laadsturing. Het Solar Miles Project is een initiatief van Coöperatieve Vereniging Grunneger Power.

Samen met een team van wetenschappers, young professionals en andere topbestuurders van onder andere Schiphol Group, NS en Gasunie ging Peter Vermaat – CEO van Enexis Groep – mee op Werkexpeditie naar Spitsbergen. Een reis die in het teken stond van het bundelen van krachten en samen nadenken hoe de effecten van klimaatverandering verder kunnen worden tegengegaan. Op 3 mei keerde de groep terug van hun reis. We vroegen Peter naar zijn ervaring: hoe kijkt hij erop terug? En zijn er nieuwe ideeën ontstaan en concrete afspraken gemaakt?

Met steun van de provincie Limburg en gemeente Maastricht openen we op 20 juni de deuren van het Enexis Huis Limburg. Dit pand is volledig duurzaam verbouwd en heeft de ambitie uit te groeien tot dé ontmoetingsplaats voor iedereen die zijn huis wil verduurzamen. Het Enexis Huis Limburg staat midden in het ‘groene-loper-gebied’ langs de A2. In deze bestaande jaren-dertigwoning krijgen bezoekers tips over laagdrempelige energiebesparende maatregelen, zoals gevel-, vloer- en dakisolatie, zonnepanelen, tripple glas, tochtstrips en ledlampen. Een voorbeeld in duurzaamheid Het Enexis Huis Limburg is voor iedereen die actief aan de slag wil gaan met de verduurzaming van zijn of haar woning, maar het lastig vindt om te beginnen. Je wordt in het huis straks letterlijk meegenomen langs het verleden naar de toekomst van onze energie. Waarom is onze energiemaatschappij zoals hij is? Wat is er goed en wat kan er beter? Hoe is onze energiemaatschappij aan het veranderen en verduurzamen? En welke bijdrage kan jij zelf leveren? Of je je huis nu wilt verduurzamen om kosten te besparen, je wooncomfort te verhogen en/of wilt bijdragen aan een beter klimaat: iedereen heeft zijn eigen redenen waarom hij of zij zou willen verduurzamen. Bezoekers aan het Enexis huis Limburg krijgen straks een persoonlijk bespaarplan voor hun eigen woning, afgestemd op wat zij willen bereiken. Enexis Huis Zwolle Naast het Enexis Huis Limburg is er ook een volledig duurzaam huis in Zwolle. Hier ervaar je hoe een slim energienetwerk (of ‘smart grid’) in een gewoon huishouden werkt. Het huis voorziet volledig in zijn eigen energie dankzij tal van duurzame technieken.

De Raad van Bestuur van Enexis Holding heeft vandaag het nieuwe strategische plan aan haar aandeelhouders aangeboden. De in dit plan beschreven nieuwe strategische koers richt zich op excellent netbeheer en het versnellen van de energietransitie. Hiermee komt het bedrijf tegemoet aan de veranderende vraag in de samenleving én maakt het explicieter wat zij bijdraagt aan de energietransitie op het gebied van flexibiliteit, energiebesparing, duurzame gebiedsontwikkeling en elektrisch vervoer. De nieuwe strategische koers luidt: ‘We realiseren een duurzame energievoorziening door state of the art dienstverlening en netwerken en door regie te nemen in innovatieve oplossingen. We richten ons daarbij op excellent netbeheer én het versnellen van de energietransitie.’ Het strategisch plan wordt besproken in de Algemene Vergadering Aandeelhouders op 20 april 2017. Het strategisch plan is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met een grote groep stakeholders en diverse aandeelhouders. Uit deze sessies kwam de behoefte aan meer aandacht voor innovatie en verduurzaming van de energievoorziening naar voren. Daarbij wordt de samenwerking met de lokale stakeholders verder geïntensiveerd. Om de continuïteit van het beheren van de energie-infrastructuur te borgen, zorgt Enexis dat ze haar solide financiële positie behoudt. Dat geeft tevens de ruimte om tijdig te investeren in een duurzame energievoorziening. Zo zorgt Enexis dat het energienet ook in de toekomst betaalbaar en betrouwbaar blijft. Versnellen energietransitie Enexis realiseert samen met lokale partners, zoals consumenten, overheden en andere stakeholders, de Nederlandse doelen ten aanzien van duurzame opwek en energiebesparing en -vergroening. Dit doet het bedrijf door haar kennis en expertise te delen en samen te werken aan de ontwikkeling van nieuwe diensten. Enexis Holding realiseert innovatieve, schaalbare oplossingen die de transitie naar een duurzame energievoorziening versnellen. Excellent netbeheer Klanten rekenen op een snelle service, gemak en lage kosten. Daarom worden processen vereenvoudigd, gedigitaliseerd en wordt er slim gebruik gemaakt van data. Daarnaast zorgt Enexis ervoor dat de energienetten en dienstverlening tijdig gereed zijn voor de veranderingen in de energiewereld. Daarbij blijft de betrouwbaarheid van de energievoorziening minimaal gelijk of wordt deze verhoogd. Bij alles wat het bedrijf doet staan publieke veiligheid en veiligheid van medewerkers voorop. Peter Vermaat, voorzitter Raad van Bestuur: “De energietransitie doet een beroep op hetverandervermogen van Enexis . We willen inspelen op veranderende wensen van onze klanten,nieuwe ontwikkelingen begrijpen en goed kunnen toepassen. Het is onze uitdaging te leren omgaan met de onzekerheden die de energietransitie met zich meebrengt. Dat zal niet altijd makkelijk zijn, maar we hebben de energie, de expertise en de ervaring om in te spelen op veranderingen. Vol overtuiging zetten wij onze strategische koers in voor het uitvoeren van excellent netbeheer en het versnellen van de energietransitie.” Het volledige strategische plan is hier te lezen: enexisgroep.nl/strategischplan Het strategische plan is ter goedkeuring aangeboden aan de aandeelhouders en wordt besproken in de Algemene Vergadering Aandeelhouders op 20 april 2017. Over Enexis Groep Enexis is een netwerkbedrijf in de energiebranche. Met bijna 4500 medewerkers zorgen we voor een betrouwbare energievoorziening en bieden we diensten aan waarmee we het leven van mensen prettiger en makkelijker maken. Door onze kennis, expertise en energie op alle mogelijke manieren in te zetten worden wij gezien als de regisseur van de energietransitie. Een maatschappelijke rol die we ook in tijden van snelle verandering blijven waarmaken. Nu en in de toekomst.www.enexisgroep.nlwww.enexisnetbeheer.nlwww.enpuls.nlwww.fudura.nlwww.werkenbijenexis.nl

Minister Kamp van Economische Zaken heeft vandaag de actieagenda van de Nationale Blockchain Coalitie in ontvangst genomen. De agenda is een gezamenlijk initiatief van ruim twintig organisaties. Met deze agenda wil Nederland internationaal voorloper worden in de toepassing van Blockchain technologie. Enexis Netbeheeer is één van de partners. We vroegen Jan-Peter Doomernik, Business Developer bij Enexis Netbeheeer, naar een uitleg over Blockchain. Wat is Blockchain? Blockchain is een nieuwe technologie en werkwijze voor veilige uitwisseling van digitale gegevens en betalingen. Misbruik is moeilijk, omdat iedere transactie door meerdere computers wordt gecontroleerd en volledig transparant is, zonder tussenkomst van een derde partij. Waarom verdiept een netbeheerder zich in Blockchain? “Iedereen wil altijd en overal energie kunnen gebruiken. Daarom werken we 24 uur per dag aan een infrastructuur, die betrouwbaar, betaalbaar, veilig en duurzaam is. Nieuwe technologie maakt nieuwe oplossingen mogelijk die zelfs zouden kunnen resulteren in nieuwe infrastructuren. Om klaar te zijn voor de toekomst is Blockchain één van die technologieën. In de financiële sector heeft Blockchain met bitcoins al laten zien dat de manier waarop we betalen radicaal anders en eenvoudiger kan. Blockchain als technologie is nog niet uitgerijpt. Met onderzoek en pilots leren we de technologie steeds beter kennen. Dat doen we niet alleen, maar met partners binnen en buiten de energiesector, met universiteiten en de overheid, vanaf vandaag officieel verbonden in de Blockchain coalitie. Ook werken we samen met ElaadNL aan de eerste uitrol van een echte Blockchain-oplossing. Een Duitse partner werkt aan een manier waarmee elektrische rijders wereldwijd contractloos en heel gebruikersvriendelijk hun auto op kunnen laden. Dat betekent dat er binnenkort een stukje Blockchain is waarvan we allemaal gebruik kunnen maken.” De vorming van de Nationale Blockchain Coalitie is een initiatief van het door het Ministerie van Economische Zaken ingestelde Team ICT en is één van de acties in de Digitale Agenda van het kabinet om de digitalisering van de Nederlandse economie te versnellen. Meer informatie over de coalitie de partners

Provincie Limburg en Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, slaan de handen ineen om elektrisch vervoer in deze provincie te stimuleren. Hiervoor wordt gezamenlijk geïnvesteerd in projecten op het gebied van slim laden van elektrische auto’s, zo mogelijk met lokaal geproduceerde hernieuwbare energie. Hiertoe hebben Henk Visser, directeur Enpuls en Gedeputeerde Daan Prevoo, Energie, Duurzaamheid en Wonen van de Provincie Limburg, vandaag een overeenkomst getekend. De provincie Limburg heeft de mogelijkheid gecreëerd om aan te sluiten bij de aanbesteding die de Provincie Noord-Brabant organiseert. De uitrol van de 240 nieuwe openbare laadpalen vindt plaats in de periode 2017 tot en met 2019 en de laadpalen worden in concessie geëxploiteerd tot en met 2026. Met deze overeenkomst helpen Provincie Limburg en Enpuls elkaar met het realiseren van de doelstellingen op het gebied van verduurzaming van energie en mobiliteit. De samenwerking bevestigt het maatschappelijk belang van beide partijen om de energie- en mobiliteitstransitie te borgen. In totaal heeft de provincie namens 19 gemeenten de overeenkomst getekend. Inwoners van deze gemeenten kunnen een openbare laadpaal aanvragen wanneer zij in het bezit zijn van een elektrische auto. De nieuwe laadpalen zijn geschikt voor Smart Charging. Hierdoor is het mogelijk dat het opladen van elektrische auto’s op het beste moment gebeurt. Bijvoorbeeld als het ’s nachts hard waait en er weinig vraag naar stroom is of in de middag als de kracht van de zon het grootst is. Door gebruik te maken van deze innovatieve techniek wordt de beschikbare laadcapaciteit van het elektriciteitsnet optimaal verdeeld. Zonder dat auto-eigenaren daar last van hebben. Hierdoor is er geen investering nodig voor het verzwaren van het elektriciteitsnet en blijft het laden van elektrische auto’s betaalbaar. Bovendien zijn er ook strenge eisen gesteld aan de beveiliging van de laadpalen. Henk Visser, directeur Enpuls: “De duurzaamheidsdoelstellingen van veel gemeenten zijn ambitieus. Vooral de uitstoot van CO2 moet drastisch omlaag in de komende jaren. Duurzame mobiliteit draagt hieraan bij. Wij zijn dan ook bijzonder trots dat wij een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van de ambities van de provincie Limburg en de Limburgse gemeenten.” Daan Prevoo, gedeputeerde energie, duurzaamheid en wonen Provincie Limburg: “Het milieuvoordeel is evident: elektrische auto’s zijn een stuk beter voor de Limburgse luchtkwaliteit dan ‘traditionele’ voertuigen. Dit is een mooi voorbeeld van duurzaamheid en de energietransitie!” Over Enpuls Enpuls is onderdeel van Enexis Groep. Enpuls maakt de versnelling van energiebesparing en -vergroening mogelijk door samen te werken aan nieuwe en schaalbare oplossingen. Enpuls verbindt partijen en zorgt dat de innovaties waarin zij gelooft gerealiseerd worden. Enpuls stelt energieplannen op met provincies, gemeenten en woningbouwcorporaties om te komen tot een (wijkgerichte) aanpak voor de toekomstige energie infrastructuur. De focus ligt op duurzame gebiedsontwikkeling, flexibiliteit, energiebesparing en duurzame mobiliteit.www.enpuls.nl www.enexisgroep.nl __________________________________________________________________________________ Noot voor de redactie/niet voor publicatie Voor meer informatie:Enexis Groep, Bob Winckels, 06-11 92 0457 (of via bob.winckels@enexis.nl)

Een belangrijke stap in de energietransitie is het verder uitbreiden van het elektrisch vervoer in Nederland. In dat kader wordt er vandaag een mooie stap gezet: de provincie Limburg en Enpuls, onderdeel van Enexis Groep, tekenen vandaag een overeenkomst voor het plaatsen van 240 openbare laadpalen. Door de overeenkomst kunnen e-rijders van 19 gemeenten in Limburg straks een openbare laadpaal aanvragen. Ook kan de gemeente besluiten laadpalen te plaatsen op strategische locaties, zodat zoveel mogelijk e-rijders er gebruik van kunnen maken. De nieuwe laadpalen zijn geschikt voor Smart Charging. Met deze techniek gebeurt het opladen van elektrische auto’s zo effectief mogelijk. Bijvoorbeeld ’s nachts als er weinig vraag naar stroom is. Of juist in de middag als de kracht van de zon het grootst is. De beschikbare laadcapaciteit van het elektriciteitsnet wordt zo optimaal verdeeld, zonder dat e-rijders daar last van hebben. Win-win. Met de vandaag getekende overeenkomst helpen de provincie Limburg en Enpuls elkaar met het realiseren van de doelstellingen op het gebied van verduurzaming. Henk Visser, directeur Enpuls: “De duurzaamheidsdoelstellingen van veel gemeenten zijn ambitieus. Vooral de uitstoot van CO2 moet drastisch omlaag in de komende jaren. Duurzame mobiliteit draagt hieraan bij. Wij zijn dan ook bijzonder trots dat wij een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van de ambities van de provincie Limburg en de Limburgse gemeenten.”

Rijkswaterstaat en ProRail stellen delen van hun beheergebied (water en land) beschikbaar om duurzame energie op te wekken. Daarmee kunnen zij op den duur ruim in hun eigen energieverbruik voorzien en worden daarmee energieneutraal. Samen met de netbeheerders Liander, Stedin en Enexis Netbeheer verkennen zij de verdere kansen voor het opwekken van duurzame energie op hun eigen beheergebied. Rijkswaterstaat gaat samen met ProRail en diverse netbeheerders (Liander, Stedin en Enexis Netbeheer) onder de naam PetaPlan verkennen wat de verdere mogelijkheden zijn om gronden, onderstations en wateroppervlaktes beschikbaar te stellen voor het opwekken van duurzame energie. Daarbij gaat het in toenemende mate over het plaatsen van zonnepanelen in onder andere stations, stallingen, bermen, knooppunten, geluidschermen, baggerdepots en het IJsselmeergebied. Hiermee versnellen we de transitie van fossiele naar duurzame energiebronnen. Bovendien wordt er zo een bijdrage geleverd aan de klimaatdoelstelling van het klimaatakkoord van Parijs en de eigen duurzaamheidsdoelstellingen. Door op te trekken met deze netbeheerders kunnen besparingen gerealiseerd worden in netwerkkosten door netwerkoptimalisaties. Ook worden onnodige netwerkinvesteringen vermeden omdat slimmer gebruik wordt gemaakt van de huidige netwerken. In de komende periode zal een nadere analyse worden gemaakt van de mogelijkheden op het (beheer)gebied van Rijkswaterstaat en ProRail. Eind 2017 wordt deze analyse afgerond. Ook wordt aan de hand van zes voorbeeldprojecten gezamenlijk ervaring opgedaan met opwekken en aansluiten van grootschalige energie projecten. Een voorbeeld van zo’n project zijn de drijvende zonnepanelen in het baggerdepot de Slufter. Rijkswaterstaat wil uiterlijk 2030 energie neutraal te zijn. De verwachting is dat de energiebehoefte van Rijkswaterstaat (ca 1 PJ) en ProRail (ca 0,5 PJ), als onderdeel van de rijksoverheid (ca 6 PJ), ruim gedekt kan worden. In potentie kan daarmee zelfs worden voorzien in de energiebehoefte van het rijk. De totale opwekpotentie op het beheergebied van Rijkswaterstaat en ProRail ligt in dezelfde ordergrootte als het totale energieverbruik van de Rijksoverheid en vijf netbeheerders tezamen (ca 21 PJ). Er zal de komende tijd nader onderzoek worden gedaan naar verdere kansen voor duurzame energie, zoals bijvoorbeeld de mogelijkheden voor het beschikbaar stellen van het areaal voor initiatieven van andere partijen. Deze samenwerking is onderdeel van de coalitie Groene Netten van nationale infrabeheerders waaronder Rijkswaterstaat, ProRail, Liander, Enexis Netbeheer en Stedin. Groene Netten is 2014 ontstaan om als infrabeheerders gezamenlijk een versnelling te brengen in de verduurzaming van de eigen operatie en maatschappij. Bekijk hier de infographic

In 2016 investeerde Enexis ruim EUR 705 miljoen in de betrouwbaarheid van energienetten. In het jaarverslag 2016 dat Enexis vandaag publiceert, blijkt dat de inzet van ICT in de energienetten leidt tot een sterk verlaagde storingsduur. De introductie van ‘distributie automatisering’ is daarmee succesvol. In 2016 zijn circa 400 middenspanningstations voorzien van deze technologie en Enexis investeert de komende jaren verder in het op afstand kunnen uitlezen en schakelen van het netwerk. Door investeringen in ICT veranderen de traditionele energienetten geleidelijk in smart grids die op afstand worden bediend. Het bedrijf speelt daarmee in op een toename van duurzame energie waarin het energienetwerk meer en meer wordt gebruikt voor tweewegverkeer voor energie en data. Peter Vermaat, CEO Enexis Groep: “De betrouwbaarheid en veiligheid van onze netwerken vormt een belangrijke basis voor een succesvolle energietransitie. Wij staan ervoor dat klanten altijd energie krijgen én dat het net klaar is om lokaal opgewekte energie te ontvangen en te distribueren. Daarbij zorgen wij ervoor dat de energienetten een toename van vraag naar en aanbod van duurzame energie accommoderen. Daarom hebben we ook in 2016 toekomstgericht geïnvesteerd in onze infrastructuur. Deze fase van de energietransitie vraagt dus veel van onze wendbaarheid. We moeten ons netwerk én onze dienstverlening aanpassen om de energievoorziening ook op lange termijn betrouwbaar en betaalbaar te houden. In 2016 is dat wederom goed gelukt met een lager dan gemiddelde uitvalduur van elektriciteit en gas. Innovaties, zoals distributie automatisering, werpen hun vruchten af. Hiermee creëren wij aantoonbare winst voor onze klanten en de maatschappij. Zowel in termen van een verlaagde storingsduur, maar ook in de vorm van een verminderde CO2-uitstoot en veiligere werkomgeving. Op het terrein van veiligheid hebben we in 2016 een goede prestatie geleverd door het aantal ongevallen met verzuim te halveren. In 2017 werken we onverminderd aan het realiseren van onze maatschappelijke opgave waarbij veiligheid voorop staat. Want excellent werken aan de energievoorziening kan alléén als dit veilig gebeurt.” kerncijfers Bedragen in miljoenen euro’s 2016 2015   %  Geïnvesteerd vermogen 6.150 5.477 12% Netto-omzet 1.376 1.353 2% Nettowinst 207 223 -7% Werkzaamheden aan het net* 705 675 4% Uitvalduur elektriciteit (minuten per aansluiting) 15,2 14,2 7% Uitvalduur gas (seconden per aansluiting) 45 78 -42% Klantaansluitingen elektriciteit en gas (x 1.000) 5.037 4.789 5% Ongevallenindex eigen medewerkers (DART-rate) 0,17 0,33 -48% Aantal medewerkers 4.390 4.299 2% * Werkpakket: investeringen en exploitatiekosten Lage storingsduur en sterk toegenomen veiligheid De tijd dat klanten gemiddeld geen energie tot hun beschikking hebben, heeft zich in de afgelopen jaren bij Enexis positief ontwikkeld. De gemiddelde storingsduur ligt al diverse jaren ruim onder het landelijk gemiddelde. In 2016 hadden onze klanten 15,2 minuten geen elektriciteit (2015: 14,2 minuten) en 45 seconden geen gas (2015: 78 seconden), het landelijk gemiddelde bedroeg 21 minuten. Naast het inzetten op slimme netoplossingen zoals distributie automatisering zet netbeheerder Enexis ook in op de preventie van graafschade, een belangrijke oorzaak van stroomstoringen. Omdat werken met gas of elektriciteit niet zonder risico is, heeft veilig werken altijd prioriteit. We willen dat elke medewerker iedere dag weer veilig thuiskomt, dat aannemers in onze opdracht veilig werken en we letten daarbij op de veiligheid van omstanders. In 2016 is het veiligheidsbewustzijn van onze medewerkers opnieuw toegenomen en is het aantal ongevallen met verzuim nagenoeg gehalveerd tot een DART-score van 0,17 (2015: 0,33). In 2017 wordt het succesvolle veiligheidsprogramma gecontinueerd, want het streven is en blijft geen ongevallen met verzuim. Versnellen van de energietransitie Enexis helpt klanten bij verduurzaming en energiebesparing. In 2016 hebben wij gewerkt aan onze CO2-voetafdruk en via ons programma Buurkracht hebben 165 buurkrachtbuurten 1,3 miljoen kWh stroom en 450 duizend m3 gas bespaard. Ook op deze wijze dragen we bij aan de realisatie van het Energieakkoord en de internationale klimaatafspraken die in Parijs werden gemaakt. In 2016 won het slimme meter programma verder aan snelheid. In 2016 werden op ruim 360.000 adressen slimme meters geïnstalleerd. In het verzorgingsgebied van Enexis zijn inmiddels in totaal ruim 2 miljoen slimme meters operationeel. Onze ambitie om de energietransitie te versnellen, is in 2016 kracht bijgezet met de oprichting van Enpuls. Dit nieuwe bedrijf richt zich op duurzame gebiedsontwikkeling, flexibiliteit, energiebesparing en duurzame mobiliteit. Enpuls werkt nauw samen met diverse overheids- en marktpartijen om samen schaalbare oplossingen te ontwikkelen. Vanaf 2017 stelt Enpuls energieplannen op met provincies, gemeenten en woningbouwcorporaties om te komen tot een (wijkgerichte) aanpak voor de toekomstige energie-infrastructuur. Laagst mogelijke tarieven Voor haar publieke taken wil Enexis zo laag mogelijke tarieven rekenen. Zo blijft de energievoorziening voor iedereen toegankelijk. In 2016 heeft Enexis de klanttarieven met gemiddeld 0,7% verlaagd. Desondanks is de omzet toegenomen tot EUR 1.376 miljoen (2015: 1.353 miljoen), met name door het toegenomen aantal aansluitingen en meetdiensten. De winst is gedaald naar EUR 207 miljoen (2015: EUR 223 miljoen) met name als gevolg van gestegen kosten in verband met de uitruil van verzorgingsgebieden met Alliander. Per 1 januari 2017 is de integratie van de netbeheerders Endinet Groep B.V. en Enexis B.V. tot Enexis Netbeheer B.V. succesvol afgerond. > Bekijk het jaarverslag online

Het opladen van elektrische auto’s op het werk wordt makkelijker en goedkoper. Dit is mogelijk gemaakt door de samenwerking tussen Social Charging en Enpuls, onderdeel van Enexis Groep. Vandaag starten de partijen een pilot binnen Enexis Groep, waarbij de app van Social Charging elektrisch rijders helpt om laadpalen zo efficiënt mogelijk te delen. Hierdoor kunnen investeringen in extra laadpalen voorkomen worden. Bovendien levert Enpuls door te investeren in oplossingen die de markt in beweging brengen een bijdrage aan de versnelling van de energietransitie. Sinds vandaag is de app beschikbaar voor alle medewerkers van Enexis Groep met een elektrische of plugin hybride auto. Het vernieuwde leasebeleid van Enexis Groep stimuleert elektrisch vervoer. Het aantal elektrisch rijders groeit daarom gestaag. Hierdoor raken laadpalen snel bezet en ontstaat er meer behoefte om gedurende de dag te wisselen van laadplek. Met name voor 100% elektrisch rijders is het van groot belang om altijd te kunnen laden op het werk, want ze willen graag ook weer thuis kunnen komen. Enpuls wil elektrisch rijden in Nederland stimuleren en doet dat door te investeren in oplossingen die de markt in beweging brengen. Enpuls en Social Charging zijn daarom samen opgetrokken om te werken aan een open oplossing waarin alle laadpaalexploitanten kunnen communiceren met de app. Social Charging brengt elektrisch rijders met elkaar in contact, zodat zij eenvoudig oplaadpalen met elkaar kunnen delen. De gebruiker kan via de app contact opnemen met de persoon wiens auto aan de laadpaal verbonden is en kan middels chat-berichten afstemmen wanneer er gewisseld kan worden. Social Charging is sinds mei 2016 gratis beschikbaar voor publieke laadpunten. De app is van ondernemers Gertjan Geurts en Gerwin Hop. Geurts: ”Enpuls helpt ons met innoveren. Deze pilot helpt de medewerkers van Enexis Groep om zoveel mogelijk elektrische kilometers te maken. Zakelijke klanten vormen een mooie doelgroep, omdat veel collega’s elkaar al kennen en het bedrijf ervoor kan zorgen dat een grote groep elektrisch rijders mee doet. Daarnaast hebben bedrijven er belang bij hun laadpalen zo veel, en dus betaalbaar, mogelijk te benutten. We verwachten dus zeker dat deze pilot slaagt en gaan de dienst, samen met een derde partij, in de zeer nabije toekomst verder uitrollen bij veel andere bedrijven. “Wij willen graag dat iedereen die elektrisch wil gaan rijden hierin gefaciliteerd wordt. Samen met Social Charging helpen wij ook onze eigen collega’s”, zegt Willem Alting Siberg, thema-eigenaar Duurzame Mobiliteit bij Enpuls. “We zien dat collega’s elkaar graag helpen door de laadplek beschikbaar te stellen als hun auto opgeladen is. Ze vinden het wel belangrijk zelf te kunnen bepalen op welk moment er gewisseld wordt. De kennis die we opdoen in dit project delen we met de markt en benutten we om onze rol als versneller van de energietransitie verder vorm te geven.”

Stedin Groep, moederbedrijf van netbeheerder Stedin en Enexis Holding, moederbedrijf van Enexis Netbeheer, hebben een onderhandelingsresultaat bereikt over de verkoop van de gas- en elektriciteitsnetten in Weert. Het voornemen is dat Enexis Holding 22.000 elektriciteits- en 20.000 gasaansluitingen uiterlijk 1 januari 2018 overneemt van netbeheerder Stedin. De 33 medewerkers die nu bij Stedin werken in Weert, zullen per de overnamedatum werkzaam zijn voor Enexis Netbeheer. Sinds het begin van deze eeuw beheert en onderhoudt Stedin de energienetten in de Limburgse gemeente Weert, terwijl de rest van de provincie Limburg inmiddels wordt beheerd door Enexis Netbeheer. Het voornemen om de energienetten over te nemen past binnen het beleid van het Ministerie van Economische Zaken om het werkterrein van de netbeheerders langs provinciale grenzen te organiseren (zoals beschreven in het rapport van de commissie Kist in 2008). Door elektriciteits- en gasnetten in de provincie Limburg in één hand te brengen ontstaat een situatie die duidelijk is voor alle belanghebbenden zoals klanten, gemeenten en provincies. Verder maakt dit een efficiëntere werkwijze mogelijk. Dit jaar wordt naast een migratie van de klanten ook de overgang van de medewerkers van Stedin naar Enexis Netbeheer ingericht.

In de wijk Meulenspie in Breda heeft Fudura de eerste van in totaal 35 thuisbatterijen geplaatst ten behoeve van de pilot Jouw Energie Moment 2.0 (JEM 2.0). Voor het project wordt gebruik gemaakt van Tesla’s thuisbatterij, de Powerwall. Tijdens deze pilot wordt getest of en hoe flexibele tarieven kunnen bijdragen aan de energietransitie. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een innovatieve energiecomputer. Bewoners kiezen, op basis van de tarieven, zelf het beste moment voor het aanzetten van wasmachine en vaatwasser. De energiecomputer stuurt de warmtepomp en thuisbatterij aan. Hierdoor gebruiken deze elektriciteit op de meest gunstige manier. Dat kan zijn wanneer de stroom goedkoper is door het hoge aanbod, of juist met eigen opgewekte elektriciteit. Enexis krijgt met de proef inzicht hoe de belasting van het net, met een wisselend aanbod van zon- en windenergie, in evenwicht kan blijven. De pilot start in januari 2017 en duurt het gehele jaar. JEM 2.0 realiseert en test de slimme aansturing van thuisbatterijen die noodzakelijk is om zoveel mogelijk opbrengsten te krijgen uit een thuisbatterij. De thuisbatterijen hebben een capaciteit van 6,4 kWh. Dit is voldoende om de zelfopgewekte zonne-energie op te slaan. De opgeslagen energie kan dan op een ander moment gebruikt worden om de energievraag van het huishouden te leveren. Bij een hoge vraag naar elektriciteit in de wijk, kan de thuisbatterij ontladen worden om aan deze vraag te voldoen. De uitkomsten van de pilot zijn van belang voor een slimme ontwikkeling van het elektriciteitsnet. Slim betekent dat het net de verwachte toekomstige groei en verandering in energievraag en -aanbod op kan vangen met innovaties, zonder het net te hoeven verzwaren. THUISBATTERIJ Thuisbatterijen komen steeds meer beschikbaar voor huishoudens; met een thuisbatterij kan een consument zijn afhankelijkheid van stroom uit het elektriciteitsnet verkleinen. Vanuit een puur financieel oogpunt kan geen enkele investering in thuisopslag de concurrentie aan met de salderingsregeling. Binnen deze regeling kan zelfopgewekte zonne-energie tegen een vaste prijs teruggeleverd worden aan het net. Echter, de energiesector denkt al na over andere, flexibele tarieven voor huishoudens en de overheid overweegt om de salderingsregeling aan te passen. Daarmee kan de consument, naast dat deze meer controle krijgt over waar zijn elektriciteit vandaan komt, de thuisbatterij ook sneller terugverdienen. PARTNERS In Jouw Energie Moment 2.0 werken de projectpartners aan concrete oplossingen voor de uitdagingen van de energietransitie. De projectpartners zijn netbeheerder Enexis, energiedienstverlener Fudura, aggregator Senfal, technologieontwikkelaar Technolution, gebruikersinteractie expert Shifft en kennisinstituut TNO. De thuisbatterij wordt geleverd met een omvormer van SolarEdge. De installatie van de Tesla Powerwall wordt verzorgd door OpdeZon. JEM 2.0 wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een RVO subsidie uit TKI Switch2Smartgrids. Het toepassen van thuisbatterijen wordt ondersteund met een subsidie uit het RVO iDEEGO programma uit TKI EnerGO.

De energietransitie zorgt nu al voor ingrijpende veranderingen in de markt. Ook als netbeheerder staan we voor een belangrijke uitdaging. Namelijk het huidige energienet klaarstomen voor de toekomst: een slim elektriciteitsnet dat rekening houdt met de verwachte groei en verandering in energievraag en -aanbod. Met deze flexibiliteit kunnen grote pieken en dalen in vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd. Enexis doet hier onderzoek naar (zoals in Breda met Jouw Energie Moment) samen met andere marktpartijen. Tijdens de conferentie Energieopslag- en distributie in Utrecht deelde onze CEO Peter Vermaat zijn visie op dit thema. Om onze energievoorziening betrouwbaar en betaalbaar te houden, moeten we in onze ogen als netbeheerder zowel flexibiliteit kunnen kopen als zelf realiseren. Als het aanbod van flexibiliteit niet aanwezig is, moet bijvoorbeeld opslag van energie middels een technische oplossing zoals een distributiebatterij mogelijk zijn. Uitsluitend voor eigen bedrijfsvoering, in het kader van de maatschappelijke verantwoordelijkheid. De ingekochte of zelf gerealiseerde flexibiliteit wordt niet doorverkocht. Deze rol past binnen de verantwoordelijkheid van de netbeheerder en de scope van de recent gepubliceerde Energieagenda (EZ). De opgeslagen energie uit de distributiebatterij kan vervolgens weer ingezet worden op momenten dat het aanbod kleiner is dan de vraag. Alleen zo stomen we onze netten klaar voor de energievoorziening van de toekomst. Op dit moment is het door verschillende wet- en regelgeving voor ons als netbeheerder echter niet mogelijk om distributiebatterijen te plaatsen en zo problemen op het net op te lossen. Wij blijven ons inzetten om verschillende oplossingen zoals flexibiliteit in het netwerk te onderzoeken.

Op het Enexis Netbeheer-netwerk zijn negen groen gas-producenten aangesloten. In 2016 hebben zij samen meer duurzaam gas geproduceerd dan in het jaar ervoor. In totaal is er 42 miljoen kuub groen gas geproduceerd. 3% meer dan in 2015. Wat je je bij 42 miljoen kuub gas moet voorstellen? Energietransitie De overgang naar duurzaam gas is een belangrijke stap in de energietransitie. Met innovatieve projecten zoals bijvoorbeeld de Groen Gas Booster zorgen we ervoor dat we ook in de toekomst ruim baan hebben voor de verdere groei van groen gas en de verduurzaming van ons energiesysteem.

“Mooi om zoveel enthousiasme te zien.” Dat Oosterhout goed bezig is met energie besparen, is in politiek Den Haag niet onopgemerkt gebleven. Op maandag 30 januari bracht VVD-Kamerlid André Bosman een werkbezoek aan de stad om zijn licht op te steken over het bijzondere samenspel tussen energiecoöperatie ONE, Buurkracht en scholen. “In Oosterhout komen veel aspecten van mijn portefeuille energie bij elkaar.” André Bosman onderkent het belang van lokale energie-initiatieven. “Om ideeën op te doen en me een oordeel te vormen over hoe wetgeving ze kan helpen, bezoek ik initiatieven in het land”, vertelt hij. In Oosterhout kon hij zijn hart ophalen. Zijn werkbezoek ging van start aan de keukentafel van Charles Pfeifle, buurtteamlid van Buurkracht in Slotjes-West. Hier sprak hij met afgevaardigden van ONE, buurtteams van Buurkracht in Oosterhout en Enexis Groep. “Jack Naalden uit de Kastelenbuurt vertelde een bijzonder verhaal. Na succesvolle besparingsacties heeft het buurtteam daar de koppeling gelegd met bedrijven in de stad die nu korting geven, vooral op energiebesparende producten.” Scholen vol zonnepanelen Ook basisschool De Westhoek mocht André Bosman verwelkomen. Deze school heeft sinds 2015 zonnepanelen, dankzij een zonnepanelenactie van ONE waaraan al 180 huishoudens meededen. Na basisschool De Torenschouw en De Westhoek profiteert ook het vmbo-Hanzecollege hier binnenkort van. In het kielzog hiervan hebben nog 15 scholen van stichting Delta Onderwijs zonnepanelen genomen. Wat de zonnepanelen opleveren, kunnen de leerlingen volgen via een groot scherm in de aula, onderdeel van het lespakket Van Zon Krijg Je Energie van Enexis Groep. Mysterieuze aantrekkingskasten met inspirerende energieles Op het schoolplein van De Westhoek en een paar straten verderop hingen de afgelopen weken bovendien mysterieuze aantrekkingskasten van Buurkracht om kinderen én volwassenen nieuwsgierig te maken naar de werking van energie. Tijdens het werkbezoek van André Bosman kreeg groep 8 van Robbert van der Hof hier les over. Van der Hof: “De leerlingen onderzochten met multimeters wat stroom geleidt en wat niet en ze bekeken hoe ze zelf energie kunnen besparen.” André Bosman deed enthousiast mee. “Geweldig hoe de les aansloot bij de belevingswereld van de kinderen. Ze begrepen precies waar het om ging. Dat kinderen al vroeg leren energiebewust te zijn, is belangrijk: kinderen zijn de toekomst.” Energiebesparing is van burgers en gemeenten samen Charles Pfeifle: “Iedereen kreeg de gelegenheid om met André Bosman van gedachten te wisselen. Dat was hartstikke leuk en net zo nuttig. Ik hoop dat door de aandacht voor dit bezoek nog meer enthousiaste bewoners willen bijdragen.” Ook Bosman kijkt terug op een geslaagd bezoek. “Ik ben bevestigd in mijn beeld dat lokale initiatieven de energietransitie kunnen versnellen, zeker als ze gedragen worden door bewoners. Daarbij mogen gemeenten van mij wel wat actiever worden; ook zij zijn een belangrijke speler in de energietransitie. Die rol zouden ze sterker kunnen pakken.”  

Enexis Netbeheer plaatst vanaf dit jaar, als eerste netbeheerder, standaard de Gas-Stop™ van fabrikant Pipelife in het gasnetwerk. Deze gasstopper sluit de gastoevoer van de 100mbar- huisaansluiting automatisch af als een grote lekkage optreedt, bijvoorbeeld door graafwerkzaamheden of onderhoudswerkzaamheden in een woning. Het Nederlandse gasnetwerk is al veilig, deze gasstopper vergroot die veiligheid bij plotselinge gasuitstroom. De gasstopper wordt in andere landen al op grote schaal gebruikt. In enkele landen is een gasstopper zelfs een verplicht onderdeel van het gasnet. Dit component wordt geleidelijk ingevoerd bij het vervangen van aansluitleidingen en bij het aanleggen van gasleidingen bij nieuwbouwprojecten. In 2017 worden er ongeveer 18.000 gasstoppers geplaatst; in de jaren daarna neemt dit aantal toe tot circa 35.000 gasstoppers per jaar. De meterkasten van de bewoners waarvan de aansluitleiding is uitgerust met een gasstopper worden voorzien van een speciaal label. Hierdoor weet een monteur direct dat er een gasstopper geïnstalleerd is, waardoor deze gericht een storing kan verhelpen. Per jaar wordt Enexis Netbeheer ruim 2600 keer ingeschakeld vanwege een gasluchtmelding aan de huisaansluiting. Han Slootweg, directeur Asset Management Enexis Netbeheer: “De gasstopper is het afgelopen jaar uitvoerig getest. Daaruit is gebleken dat deze een waardevolle en betrouwbare toevoeging is aan het bestaande gasnet. We zijn dan ook trots dat we als eerste Nederlandse netbeheerder dit component kunnen toevoegen aan ons netwerk.” Marcel Scucces, Business Manager bij Pipelife: “Speciaal voor het Nederlandse gasnetwerk hebben wij de Pipelife ‘Gas-Stop’ ontwikkeld die perfect past in het opzetstuk. Wij zijn uiteraard blij dat de resultaten van de pilot zeer positief zijn en dat wij een rol hebben kunnen spelen in dit traject. Hiermee dragen we ons steentje bij om het gasnet ook bij incidenten veilig te houden.” Over Pipelife Pipelife is een van de grootse producenten van Kunststof leidingsystemen in Europa. Sinds 1947 ontwikkelt, produceert en levert de vestiging in Enkhuizen een compleet en trendsettend programma voor onder andere electro, gas en drinkwatertoepassingen. Pipelife Nederland heeft ongeveer 225 medewerkers.

​Tilburg kent al vanaf begin jaren 80 een stadsverwarmingsnet. Naast Tilburg zijn ook de gemeenten Breda, Oosterhout, Dongen, Drimmelen en Geertruidenberg en diverse bedrijven aangesloten op dit warmtenet. De warmte voor dit net is afkomstig van de Amercentrale. De komende jaren zijn er gasleidingen in Tilburg toe aan vervanging en ook landelijk wordt gesproken over het uitfaseren van alle aardgas in de gebouwde omgeving. Dit is voor Ennatuurlijk, de exploitant van het warmtenet, netwerkbeheerder Enexis en de gemeente Tilburg aanleiding voor het maken van afspraken over een toekomstige duurzamere warmtevoorziening voor Tilburg. Deze afspraken hebben de partijen op 29 september vastgelegd in de 'Green Deal Warmtevoorziening Tilburg’. De ambitie is om 16.000 extra huishoudens aan te sluiten op alternatieve warmtevoorzieningen. Daarvoor starten binnenkort proefprojecten. Tilburg streeft ernaar om in 2045 klimaatneutraal te zijn. Uiterlijk dat jaar moet de warmtevoorziening in de stad dus volledig draaien op duurzame bronnen. Dit heeft consequenties voor zowel de bestaande als nieuw aan te leggen energie-infrastructuur. Om samen te zoeken naar nieuwe of uitbreiding van bestaande warmte-projecten, zijn samenwerkingen nodig die de ontwikkeling en exploitatie van warmteprojecten stimuleren en belemmeringen voor consumenten wegnemen. Uitgangspunt daarbij is de reductie van CO2-uitstoot tegen de laagst mogelijke maatschappelijke kosten. "Deze Green Deal draagt nadrukkelijk bij aan onze doelstelling voor een klimaatneutraal Tilburg. Samen met Enexis en Ennatuurlijk zoeken we naar duurzame en stabiele alternatieve warmtebronnen voor het warmtenet en mogelijkheden om de overgang van aardgas naar alternatieve warmtevoorzieningen mogelijk te maken", aldus de Tilburgse klimaatwethouder Berend de Vries: "Onze ambitie is om in 2030 minimaal 16.000 huishoudens extra en vooral ook naar tevredenheid aangesloten te hebben op alternatieve warmtevoorzieningen." ENEXIS: VERVANGINGSOPGAVE BENUTTEN VOOR VERDUURZAMEN Een groot deel van de gasleidingen in Tilburg van Enexis is aan vervanging toe. Deze vervangingen worden de komende decennia geleidelijk uitgevoerd, waarbij gasleidingen met de laagste kwaliteit in de planning prioriteit krijgen. Het gaat om een investering voor een periode van 30 tot 40 jaar. Daarom is het zinvol om te kijken of de vervangingsopgave van Enexis benut kan worden om de warmtevoorziening te verduurzamen. Jan Peters, directeur Assetmanagement van Enexis: "Enexis wil de energietransitie bevorderen, op weg naar CO2 neutrale energievoorziening. Als we toch moeten vervangen, dan willen we graag kijken of er duurzamere alternatieven zijn. We kijken naar all electric oplossingen, maar er zullen vaak ook hybride varianten nodig zijn. In Tilburg ligt een warmtenet dat voor delen van de stad een duurzamer alternatief kan zijn. Met deze Green Deal geven we het startsein om samen met de gemeente Tilburg en Ennatuurlijk te starten om hier invulling aan te gaan geven. Enexis wil samen met Ennatuurlijk en de gemeente Tilburg met proefprojecten gaan leren wat er mogelijk en onmogelijk is op grotere schaal en voor langere termijn. We moeten aan de slag gaan." ENNATUURLIJK: 16.000 EXTRA WONINGEN MOGELIJK OP WARMTENET Het Amernetwerk kan een grote bijdrage leveren aan de klimaatdoelstellingen van de gemeente Tilburg. Ennatuurlijk werkt aan mogelijkheden om de exploitatie van een verduurzaamd (Amer)netwerk ook in de toekomst te garanderen. Zij streeft daarbij naar een reductie van de CO2 uitstoot van het warmtenet, waarbij het de ambitie is om op termijn een uitstoot van nul te realiseren. Erik Stronk, algemeen directeur van Ennatuurlijk: "Warmte neemt een steeds belangrijkere plaats in als duurzamer alternatief voor aardgas in woningen. We zien hier in Tilburg veel mogelijkheden om het warmtenet verder uit te breiden en daarmee CO2 uitstoot te reduceren. Samen met belanghebbenden, zoals bewoners, bedrijven en de gemeente Tilburg hebben we in kaart gebracht dat zo’n 16.000 zogenaamde 'woningequivalenten' in aanmerking komen voor de overgang van aardgas naar warmte. Deze grootschalige overgang van aardgas naar warmte is nog niet eerder zo gedaan, maar technisch is het mogelijk. We hopen dat andere partijen zoals woningcorporaties zich ook gaan aansluiten bij deze Green Deal en mee gaan helpen aan de overgang van aardgas naar warmte in Tilburg." GREEN DEAL Green Deals zijn afspraken die gericht zijn op energiebesparing of het opwekken van (lokale) duurzame energie en dragen bij aan de doelstelling van een klimaatneutraal en -bestending Tilburg in 2045. De diverse deals zijn gericht op het bereiken van structurele besparingen, duurzaam economisch herstel en regionale werkgelegenheid en zetten aan tot samenwerking en meer maatschappelijke betrokkenheid. Op de foto: De Tilburgse klimaatwethouder Berend de Vries (midden), Erik Stronk van Ennatuurlijk (links) en Jan Peters van Enexis (rechts) met de ondertekende 'Green Deal warmtevoorziening Tilburg'.​

Het smart grid project Interflex, dat geleid wordt door het Franse Enedis (voorheen ERDF) is samen met 6 andere projecten geselecteerd voor het Horizon 2020 (H2020) programma van de Europese Commissie. Enexis leidt het programma in Nederland met verschillende pilots op bedrijventerrein Strijp in Eindhoven. Met het Interflex programma krijgen de DSO’s (netbeheerders) de mogelijkheid hun rol als leiders van de digitale revolutie in de elektriciteitsnetten te versterken. Vandaag is in Eindhoven de officiële start van Interflex in aanwezigheid van Christian Buchel, Deputy-CEO van Enedis, CEO Peter Vermaat en directeur Asset Management Jan Peters van Enexis en wethouder Mary-Ann Schreurs van Eindhoven (Innovatie en Design, Duurzaamheid en Cultuur).​ De oproep van de Europese Commissie voor H2020 heeft geleid tot de inzending van 28 voorstellen waaruit een keuze gemaakt moest worden. Enedis heeft vier Europese DSO’s weten samen te brengen voor het Interflex project: Enexis in Nederland, CEZ Distribuce in Czech Republic, Eon in Sweden en Avacon in Duitsland. Voor dit demonstratieproject zullen 15 gespecialiseerde technologische partners (zoals TNO in Nederland) samenwerken. Dat maakt het mogelijk te testen vanuit verschillende innovatieve invalshoeken. De scope van Interflex Inmiddels zijn 95 % van alle hernieuwbare energiebronnen met het elektriciteitsnet verbonden. Overheden in Europa geven de komende decennia grote prioriteit aan miljoenen oplaadpunten en –stations voor het groeiende elektrisch vervoer. Gedrag van consumenten en technologie veranderen snel. In deze context moet het elektriciteitsnet kunnen rekenen op een systeem dat lokale behoeften en ontwikkelingen centraal stelt. Interflex heeft tot doel om in Eindhoven en elders in Europa de volgende generatie slimme netwerken te ontwikkelen om daarmee de energietransitie te versnellen. In het project Interflex komen verschillende onderzoekdomeinen bij elkaar: Flexibiliteit (decentrale aansturing van vermogens, electrische auto’s, opslag, smart charging) in de lokale omgeving Multiservice aanpak van opslagsystemen (o.a. ontwikkeling diensten) en de vereiste regulering (wie doet wat) Elektrische mobiliteit als flexibele opslag voor het netwerk Substitutie en interoperabiliteit van opslagsystemen en de rol van IT systemen in een flexibel netwerk. Interflex heeft een looptijd van 36 maanden. De partners zullen de lokale innovaties zo snel als mogelijk implementeren, zo is men overeengekomen. Interflex in Eindhoven De pilots in Eindhoven, die door Enexis worden geleid, vinden plaats op bedrijventerrein Strijp. Hier zullen alle elementen van het smart grid worden getest, het is de combinatie van lokale opslag, EV, slim laden, slimme meters en distributie automatisering. Samen met ElaadNL is Enexis de leidende partner voor de ontwikkeling van smart charging in Europa (Enexis ontwikkelde een laadprotocol dat de norm in Europa is geworden). Voor het project werkt Enexis nauw samen met ElaadNL, TNO en de Gemeente Eindhoven. Enexis heeft bij de start de aanpak voor het project gedemonstreerd, samen met partners ElaadNL, TNO en de Gemeente Eindhoven. ElaadNL en TNO zullen in Interflex een technologisch smart grid platform uitbouwen met open interfaces waardoor er een flexibel elektriciteitsnet kan ontstaan gebaseerd op nieuwe bedrijfsmodellen. TNO kan daarbij bogen op eerder verworven kennis en technologie uit internationale projecten. ElaadNL brengt kennis in over laadinfrastructuur, interfaces en algoritmen in zulke netwerken. About Enedis Enedis is a public service company that operates the electricity distribution network and employs 38,000 people. On behalf of 35 million customers, it develops, operates and modernises 1.4 million km of low and medium voltage power line (220 and 20,000 volts) and manages related data. Enedis connects customers to the grid, provides a breakdown repair service (24/7), reads meters and carries out all technical operations. It is independent from energy suppliers, which are responsible for selling electricity and managing the electricity supply contract.   About E-LaadNL ElaadNL is the knowledge and innovation center in the field of (smart) charging infrastructure in the Netherlands. ElaadNL has been working from the beginning in the e-mobility field and gained great practical knowledge about charge infrastructure and now focusses on ‘connecting’ the charge infrastructure to (different stakeholders in) the electricity-system. ElaadNL is founded by the DSO’s in the Netherlands. ElaadNL is active in a lot of open ‘practical’ developments such as e-clearing.net and developed the Open Charge Point Protocol (OCPP). About TNO More than 3000 professionals at TNO apply their knowledge to realise smart solutions for complex challenges. These innovations contribute to a sustainable enforcement of the competiveness of industry and welfare of society. We partner with more than 3000 companies and organisations home and abroad, including SMEs. For example from the Theme Energy we contribute to a sustainable, efficient and secure energy supply. For more information on TNO and the other social themes we focus on, refer to www.tno.nl/en/

Enexis installeert de komende jaren Distributie Automatisering Light. Dit is een innovatieve oplossing in de vorm van een kleine computer en biedt: Enexis 24/7 inzicht in de beschikbare en gevraagde hoeveelheid elektriciteit op het elektriciteitsnet optimale flexibiliteit in de schakeltijden van openbare verlichting voor gemeenten in de toekomst inzicht in de locatie van een stroomstoring dankzij op afstand uitleesbare kortsluitverklikkers Netbeheerder Enexis is, na een succesvolle pilot, overgegaan tot het uitschrijven van de aanbesteding van 4000 ‘kleine computers’, zogenaamde Distributie Automatisering Light-kastjes. Hiermee kan de netbeheerder het elektriciteitsnet beter monitoren en zich daarmee voorbereiden op de toekomstige groeiende vraag van stroom door o.a. de toename van elektrisch vervoer. Daarnaast stelt Distributie Automatisering Light (DALI) gemeenten uiteindelijk in staat flexibel om te gaan met het in- en uitschakelen van de openbare verlichting. Met DALI kunnen storingen gemiddeld ruim 20% sneller worden opgelost. Enexis investeert voor de eerste 4000 DALI-kastjes ongeveer 8 miljoen euro en start eind 2017 met het installeren. Door deze innovatieve oplossing levert Enexis een belangrijke bijdrage aan de energietransitie. Elektriciteitsnet monitoren om voorbereid te zijn op groeiend stroomverbruik Elektrisch vervoer is al niet meer weg te denken uit het straatbeeld en de verwachting is dat het aantal elektrische voertuigen alleen maar zal toenemen. Daarnaast groeit ook het aantal klanten dat zijn huis of kantoor verwarmt met een warmtepomp. Dit leidt tot een verhoogd stroomverbruik, terwijl de capaciteit beperkt is. Bovendien stijgt ook het aantal klanten met zonnepanelen dat zelfopgewekte energie teruglevert aan het net. Om een betrouwbare energievoorziening te houden, is het dan ook belangrijk om continu te beschikken over actuele informatie over de vraag en aanbod van energie in het gehele elektriciteitsnet. DALI levert deze informatie continu , waardoor inzichtelijk wordt als er ergens een piek is in stroomverbruik doordat er bijvoorbeeld veel elektrische auto’s tegelijk willen opladen. Door dat inzicht kan Enexis tijdig maatregelen nemen, zodat het de energietransitie optimaal kan blijven faciliteren. Openbare verlichting De openbare verlichting wordt van oudsher in- en uitgeschakeld door middel van de Toon Frequent-techniek. Deze techniek is inmiddels verouderd, weinig flexibel en is kostbaar om te onderhouden. Distributie Automatisering Light vervangt deze techniek. Hiermee biedt Enexis een verhoogde betrouwbaarheid voor de openbare verlichting. Daarnaast biedt DALI in de toekomst gemeenten optimale flexibiliteit in het in- en uitschakelen van de openbare verlichting. Hierdoor hebben gemeenten meer regie over de tijden waarop de openbare verlichting in- en uitgeschakeld moet worden. Deze mogelijkheid kan bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeenten. Storingen gemiddeld 20% sneller opgelost Bij de installatie van de DALI-kastjes worden op afstand uitleesbare kortsluitverklikkers geplaatst. Deze ‘verklikken’ aan de centrale controlekamer in welke middenspanningskabel een kortsluiting heeft plaatsgevonden. De monteur die vervolgens naar de storingslocatie gestuurd wordt weet exact welke kabel gerepareerd moet worden. Dit scheelt zoveel tijd, dat storingen gemiddeld ruim 20% sneller opgelost kunnen worden. Pilot In 2015 heeft Enexis met 300 DALI-kastjes een pilot gedaan in Enschede, Waalwijk, Sittard en Geleen om ervaring op te doen op het gebied van uitrolsnelheid, efficiëntie en het vaststellen van de uiteindelijke specificaties. Deze pilot is inmiddels met succes afgerond en heeft geresulteerd in het uitschrijven van een aanbesteding. Jan Peters, directeur Assetmanagement bij Enexis: “Distributie Automatisering Light is één van de belangrijkste stappen om actueel inzicht te krijgen in het elektriciteitsnet. Dit is belangrijk om goed voorbereid te zijn op de toekomst waardoor we de energievoorziening zeer betrouwbaar en betaalbaar kunnen en willen houden voor onze klanten. We zien steeds meer klanten met elektrische voertuigen. Wij willen er dan ook voor zorgen dat die voertuigen nu en in de toekomst opgeladen kunnen worden. ” Een DALI-kastje wordt in een zogenaamd transformatorstation geplaatst. Dat zijn stations waar onder andere stroom verdeeld wordt over de woonwijken. In totaal gaat het om ruim 35.000 transformatorstations die met deze ‘slimme computers’ uitgerust gaan worden. De eerste locaties die voorzien worden van DALI zijn Hengelo en Venlo. Als alle transformatorstations voorzien zijn, is Enexis de enige netbeheerder in Europa die zijn elektriciteitsnet op deze schaal monitort. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door een subsidie van RVO.   > Bekijk de infographic  

Eerste pilot met thuisaccu om decentraal opgewekte en opgeslagen energie te verdelen en te verrekenen over verschillende huishoudens​ In het laatste kwartaal van 2016 gaat het vervolg van de pilot ‘Jouw Energie Moment’ van start. Hiervoor hebben de partners Enexis, Fudura, Senfal, Shifft, Technolution en TNO gisteren een samenwerkingsovereenkomst ondertekend. De belangrijkste doelstelling van de pilot is het - in een realistische omgeving - ontwikkelen van een nieuw transparant verrekeningssysteem op basis van dynamische tarieven. Hierbij wordt onderzoek gedaan naar een voor alle betrokkenen rendabel businessmodel voor flexibiliteitsdiensten, zoals slimme apparatuur en een elektrische auto. Onderdeel van de pilot is het opslaan van energie met behulp van een ‘thuisaccu’ achter de meter. Het is de eerste keer dat partijen gezamenlijk gaan onderzoeken hoe in een bepaald gebied decentraal opgewekte en opgeslagen energie kan worden gebruikt, verdeeld en verrekend over de verschillende huishoudens. Een duurzaam, betrouwbaar en betaalbare energievoorziening wordt steeds belangrijker. Door de opkomst van decentrale (duurzame) energieopwekking, warmtepompen en elektrisch vervoer, ontstaat er een verandering in vraag en aanbod van energie. Dit heeft invloed op de capaciteit van het elektriciteitsnet. Enexis ziet het inzetten van flexibiliteit in de woningen als een oplossing om deze veranderingen op te kunnen vangen. Dat consumenten bereid - en in staat zijn - om hun energiegedrag te veranderen en hun stroomverbruik te verschuiven naar gunstige momenten op de dag, bleek uit de eerste pilot van ‘Jouw Energie Moment​’. De eerste pilot beperkte zich tot een variabel elektriciteitstarief in combinatie met slimme apparaten om energiegedrag te stimuleren. Dit vervolg, ‘Jouw Energie Moment 2.0’ (JEM 2.0), onderzoekt de commerciële haalbaarheid van dynamische tarieven. Daarnaast wordt gekeken naar de mogelijkheden om de wisselende vraag naar en aanbod van energie op elkaar af te stemmen, zodat de beschikbare netcapaciteit optimaal benut wordt. JEM 2.0 vindt in ieder geval plaats in de wijken Meulenspie en EasyStreet in Breda. Deze wijken deden ook in de eerste pilot mee. Een aantal van deze, inmiddels ervaren consumenten, krijgen voor JEM 2.0 een eigen ‘thuisaccu’ geïnstalleerd. Hierdoor kan ongebruikte zelfopgewekte energie worden opgeslagen of gebruikt worden door de omgeving. Naast deze groep wordt de pilot verder uitgebreid met huishoudens die nog niet eerder aan deze pilot hebben meegedaan. SLIM ENERGIENET De pilot ‘Jouw Energie Moment’ vormt een onderdeel van het pilotprogramma van Enexis om, met het oog op de energietransitie, de weg te helpen effenen voor een succesvolle verduurzaming. De uitkomsten zijn van belang voor een slimme ontwikkeling van het elektriciteitsnet. Slim betekent dat het net de verwachte toekomstige groei en verandering in energievraag en -aanbod op kan vangen met slimme innovaties, zonder het net te hoeven verzwaren.

De Raad van Commissarissen (RvC) van Enexis Holding NV heeft wegens het voorziene aftreden van Doeko Bosscher en Rinse de Jong besloten om twee nieuwe commissarissen voor benoeming voor te dragen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA). Het gaat om Drs. Carmen Velthuis RA (1974), sinds 2015 werkzaam als CFO bij Vodafone Netherlands en Dr.Ir. Joost van Dijk (1961), voormalig bestuurder bij EON Benelux en EON Generation. Doeko Bosscher, voorzitter van de Raad van Commissarissen: ‘Wij zijn enorm verheugd om mevrouw Velthuis en de heer Van Dijk te kunnen voordragen. Beiden brengen een grote expertise mee die van pas komt bij de ontwikkeling die Enexis doormaakt; zowel op het gebied van operational excellence als voor de versnelling van de energietransitie is hun kennis van groot belang.’ De formele benoeming van nieuwe leden vindt plaats tijdens de AvA van maandag 18 april 2016 in ‘s-Hertogenbosch.   Op de foto (v.l.n.r.): de heer P.W. Moerland, de heer J.F.M. van Dijk, mevrouw M.E.J. Caubo, de heer M.A.E. Calon, mevrouw C.M. Velthuis​

De energietransitie wint aan snelheid, zo merkt netbeheerder Enexis, onder andere door de wederom forse groei van het aantal zonne-installaties. Daarnaast plaatsten de monteurs van Enexis eind 2015 maar liefst ruim 330 slimme meters per uur. Met deze meters krijgen klanten beter inzicht in hun energieverbruik, wat leidt tot meer vraag naar energiebesparingsdiensten. Ook draagt de slimme meter bij aan beter netbeheer. Per eind 2015 heeft Enexis in totaal 1,1 miljoen meters geïnstalleerd bij 662.000 adressen. Het plaatsingspercentage is 90%. Uit het jaarverslag 2015 van Enexis, dat vandaag is gepubliceerd, blijkt verder dat huishoudens in het verzorgingsgebied van Enexis in 2015 gemiddeld slechts 14,2 minuten geen stroom hadden. Een historisch lage uitvalduur. PETER VERMAAT, CEO ENEXIS: “Ook in 2015 hebben we veel inspanningen geleverd om de energietransitie vorm te geven én te versnellen. Zo is er in 2015 een intensieve samenwerking met partijen voor wind-op-landprojecten ontstaan en komt de aanbieding van slimme meters op stoom. De toename van bijvoorbeeld het aantal windparken, zonnepanelen en elektrische auto’s en het toenemende belang van warmte in de energiemix illustreert de huidige transitie van de energievoorziening. De stuwende kracht van consumenten, energiecoöperaties en bedrijven blijft toenemen. Met deze ontwikkelingen houden wij rekening bij investeringsbeslissingen en programma’s. De energietransitie vraagt veel van onze wendbaarheid, om proactief in te kunnen spelen op de ontwikkelingen en tegelijkertijd betrouwbaar en veilig energie te kunnen blijven leveren. En dat is in 2015 uitstekend gelukt met een historisch lage uitvalduur elektriciteit. Daarnaast is een belangrijk resultaat de toegenomen bewustwording rond veilig werken bij onze medewerkers, hetgeen onder meer tot uiting komt in een forse daling van het aantal ongevallen in vergelijking met 2014. Ons doel is om geen ongevallen met verzuim te hebben. Daarom blijft ook in 2016 veilig werken onze prioriteit nummer één.”  kerncijfers ​Bedragen in miljoenen euro's​​ 2015​ 2014​ %​ ​Geinvesteerd vermogen ​5.475,5 5.339,9​ 3%​ ​Netto-omzet ​1.353,4 ​1.399,5 ​-3% ​Nettowinst ​223,1 ​265,5 ​-16% ​Werkzaamheden aan het net* ​675,0 ​603,0 ​12% ​Uitvalduur elektriciteit (minuten per aansluiting) ​14,2 ​17,7 -20%​ ​Uitvalduur gas (seconden per aansluiting) ​78 ​90 ​-13% ​Klantaansluitingen elektriciteit en gas (x 1.000) ​4.789 ​4.766 ​0% ​Ongevallenindex eigen medewerkers (DART-rate) ​0,33 ​0,60 ​-45% ​Aantal medewerkers ​4.299 ​4.316 ​0% ​* Werkpakket: investeringen en exploitatiekosten   HISTORISCH LAGE UITVALDUUR De uitvalduur van 14,2 minuten (2014: 17,7 minuten) per aansluiting voor elektriciteit ligt op een fors lager niveau dan het meerjarig gemiddelde van 22 minuten, en het landelijke gemiddelde over 2015 (32,9 minuten). Investeringen in netinnovaties dragen bij aan deze hogere betrouwbaarheid. Zo zorgt Distributie Automatisering ervoor dat storingen sneller worden opgelost. In 2015 hebben we zo’n 300 middenspanningstations van deze techniek voorzien en daarmee is het totaal aantal stations gestegen tot circa 1.000. Daarnaast wordt ingezet op storingspreventie, bijvoorbeeld het beperken van graafschades. Om ervoor te zorgen dat de netten ook in de toekomst betrouwbaar en veilig blijven, investeert Enexis in onderhoud en vervanging. De werkzaamheden aan het net bedragen in 2015 EUR 675 miljoen (2014: EUR 603 miljoen), en nemen toe tot EUR 705 miljoen in 2016. Het werken met gas en elektriciteit vergt continue alertheid van medewerkers. We willen dat elke medewerker elke dag weer veilig thuiskomt. In 2015 is het veiligheidsbewustzijn van medewerkers verder toegenomen en is het aantal ongevallen met verzuim fors lager dan in 2014. In 2016 wordt het succesvolle veiligheidsprogramma gecontinueerd. Bijdragen aan Energieakkoord Enexis wil een actieve rol nemen in het realiseren van het Energieakkoord en daarbij samenwerken met ketenpartners, overheden en energiecoöperaties. Zo draagt Enexis met maatschappelijke programma’s bij aan energiebesparing en educatie over duurzaamheid. In 2015 is het aantal Buurkracht-buurten toegenomen tot 102 (2014: 47), en is het aantal Van Zon Krijg je Energie scholen toegenomen tot 219 (2014: 118). Ook stelt Enexis - binnen de wettelijke kaders - haar data zoveel mogelijk beschikbaar voor algemeen gebruik. Met open data ondersteunen we organisaties, zoals gemeenten en marktpartijen, om toepassingen voor energiebesparing te ontwikkelen. Zo stellen we vanaf juli 2015 onze kleinverbruikersdata gas en elektriciteit geanonimiseerd beschikbaar voor algemeen gebruik. Daarnaast is er in 2015 ingezet op het verlagen van de CO2-voetafdruk van de organisatie, onder meer door een verbeterd afvalmanagement, duurzamer mobiliteitsbeleid, maatschappelijk verantwoord inkopen en medewerkers bewuster te maken van hun eigen gedrag. Lagere tarieven In 2015 heeft Enexis haar klanttarieven met gemiddeld 3,8% verlaagd. Ook in 2016 zullen de tarieven dalen, gemiddeld met 0,7%, conform het door de toezichthouder toegestane maximum. De tariefverlaging in 2015 heeft geleid tot een ruim 3% lagere omzet van EUR 1.353,4 miljoen (2014: 1.399,5 miljoen). Samen met een stijging van de kosten als gevolg van de groei van duurzaamheids- en verbeterprojecten, die deels is gecompenseerd door een toegenomen efficiency, zorgt deze omzetdaling voor een winstdaling naar EUR 223,1 miljoen (2014: EUR 265,5 miljoen). Dit leidt tot een netto rendement van 4,1% op het geïnvesteerd vermogen van EUR 5,5 miljard (2014: EUR 5,3 miljard). In 2015 is een belangrijke stap gezet in het organiseren van het verzorgingsgebied langs provinciale grenzen. De uitruil van verzorgingsgebieden met Alliander leidt onder andere tot efficiency voordelen die op termijn ten goede komen aan de klant.   > Direct naar het jaarverslag 2015  

Enexis, Gasunie, Alliander, Stedin, TenneT (energie), KPN (telecommunicatie & data) en ProRail (spoor) zijn van start gegaan met ’Fair Infra’. Via het platform groene netten gaan deze zeven grote infrastructuurbeheerders samenwerken op het gebied van energie- en emissiebesparing, het inkopen van duurzame energie en circulair- en eerlijk materiaalgebruik voor aanleg, beheer en onderhoud van netten. De ambitie werd vandaag tijdens het Dutch Power Symposium in Bunnik ondertekend. De infrastructuurbeheerders hebben zes thema’s aangemerkt waarop ze gaan samenwerken: energiebesparing in het bedrijf, circulaire kabels en leidingen, circulair spoor, vergroenen van het energiegebruik, Fair IT en waar mogelijk het gezamenlijk gebruiken van infrastructuur. "Vanuit MVO Nederland zijn wij razend enthousiast over deze stap. Gezien de omvang van alle maatschappelijke infrabeheerders samen, draagt dit direct bij aan een lagere CO2-uitstoot in Nederland’’, aldus Michel Schuurman, programmamanager Circulaire Economie bij MVO Nederland. "En met jaarlijks meer dan twee miljard aan investeringen heb je het over de grote stappen op weg naar een innovatieve, circulaire economie. Hiermee maken we meters.’’Verlaging van eigen energieverbruik en vergroenen materiaalgebruik De zeven beheerders werken toe naar een significante verlaging van hun period​ieke energieverbruik. Dat gaan ze doen door meer gebruik te maken van duurzame, opgewekte energie en efficiënter energietransport over de netten. Zo wekt ProRail al steeds meer elektriciteit op uit zonnepanelen vanaf de daken van haar treinstations en kopen KPN en TenneT voor hun bedrijfsvoering groene stroom vanuit windparken in. Gasunie is er in geslaagd om efficiënter te transporteren door de gasstromen in de netten minder te verwarmen. Alliander en Stedin namen het initiatief voor de Fair Meter, waarbij materialen uit oude energiemeters hergebruikt worden. Materialen die gedeeltelijk weer door de andere infrabeheerders kunnen worden gebruikt zoals bij het aanleggen van spoor. Enexis zet in op verduurzaming van de circulariteitspositie bij de aanbesteding van kabels en het reduceren van technische netverliezen. Alle partijen kijken naar zoveel mogelijk hergebruik van materialen voor infrastructuur zoals kabels, leidingen en stations. RIJKSOVERHEID ALS PARTNER De Rijksoverheid, als aanspreekpunt voor klimaatbeleid en circulaire economie, is een belangrijke partner om de doelen in dit Mission Statement te behalen. De deelnemende infrabeheerders en de Rijksoverheid zullen in 2016 de samenwerking op Fair Infra in Nederland verder vormgeven en formaliseren. Meer over de samenwerking is te vinden op groenenetten.org​. Het platform groene netten wordt als onderdeel van Ambitie 2020 gesteund door MVO Nederland.

Enexis kiest als eerste netbeheerder voor slimme meters met LTE-technologie (4G)Netbeheerder Enexis heeft Sagemcom en Elster in een Europese aanbesteding geselecteerd als leveranciers voor de ontwikkeling, productie en levering van een nieuwe generatie slimme elektriciteitsmeters. Voor de nieuwe slimme gasmeters zijn in een eerder stadium Itron en Elster als leverancier geselecteerd. Enexis gaat de komende tien jaar in totaal twee miljoen slimme elektriciteitsmeters en 1,7 miljoen slimme gasmeters van deze leveranciers afnemen. De netbeheerder bespaart met de nieuwe generatie slimme meters in totaal 118 miljoen euro ten opzichte van de huidige generatie meters. Daarmee speelt deze aanbesteding een belangrijke rol in het betaalbaar houden van de energievoorziening. De nieuwe slimme energiemeters worden voor het eerst uitgerust met Long Term Evolution (LTE) communicatietechnologie – beter bekend als 4G - voor het op afstand uitlezen van de meterstanden. Met de overstap naar LTE kiest Enexis bewust voor een toekomstbestendige technologie die goed past bij de overgang naar een duurzaam en decentraal energiesysteem. Doordat deze technologie ook voordeliger is dan de huidige technologie, speelt deze aanbesteding een belangrijke rol voor Enexis om haar tarieven ook in de toekomst zo laag mogelijk te houden. Omdat dit jaar de contracten van Enexis met de huidige leveranciers van de slimme elektriciteits- en gasmeters aflopen, zijn in twee Europese aanbestedingen nieuwe contracten voor de ontwikkeling, productie en levering van slimme energiemeters gegund. Het komende jaar zal Enexis de nieuwe slimme energiemeters samen met de geselecteerde partijen verder ontwikkelen, zodat de netbeheerder deze eind 2016 kan aanbieden aan haar eerste klanten in haar verzorgingsgebied. GROOTSCHALIGE AANBIEDING In 2015 is door alle regionale netbeheerders gestart met het grootschalig aanbieden van slimme elektriciteits- en gasmeters aan alle huishoudens in Nederland. De grootschalige aanbieding is onderdeel van de overgang naar een duurzaam en decentraal energiesysteem. De slimme energiemeters helpen hierbij door consumenten inzicht te geven in hun energieverbruik en netbeheerders meer mogelijkheden te geven om regionale energiestromen af te stemmen. Inmiddels heeft Enexis 662.000 huishoudens voorzien van een slimme meter.

Twee beheerders van elektriciteitsnetten, Liander en Enexis, gaan ‘Smart Cable Guard’ installeren. Smart Cable Guard is een revolutionair systeem dat stroomstoringen kan voorspellen. Beide bedrijven maken dat vandaag bekend. Zij kunnen hiermee storingen voorkomen door een sluimerend defect in een ondergrondse kabel te lokaliseren en vroegtijdig te repareren. Het systeem is bedacht en ontwikkeld door DNV GL (voorheen KEMA), Locamation, Liander en Enexis. Smart Cable Guard maakt mogelijk om het aantal stroomstoringen met 25 procent terug te dringen. UITVOERIG GETEST Het afgelopen jaar is het systeem uitvoerig getest op ondergrondse kabels. Daar waar het systeem werd beproefd, werden diverse sluimerende defecten op tijd ontdekt en zo konden stroomstoringen worden voorkomen. Op kabelverbindingen waar Smart Cable Guard is toegepast, kwamen daardoor aanzienlijk minder stroomstoringen voor. Het systeem blijkt daarmee zo succesvol dat Liander en Enexis besloten hebben het systeem verder in hun netten te gaan toepassen.Afhankelijkheid van elektriciteit neemt toe Het Nederlandse elektriciteitsnet behoort met een uitvalduur (de tijd dat een klant gemiddeld per jaar geen stroom heeft) van minder dan 20 minuten tot de meest betrouwbare stoomvoorzieningen in de wereld. De maatschappij wordt tegelijk steeds afhankelijker van elektriciteit. Daarom is het van belang om de betrouwbaarheid te handhaven en waar mogelijk nog verder te verbeteren. Smart Cable Guard is een belangrijk middel om de overlast door stroomstoringen voor onze klanten verder te verkleinen.Lang zoeken naar defect niet nodig Ongeveer de helft van alle stroomstoringen in Nederland wordt veroorzaakt door kortsluitingen in ondergrondse kabelverbindingen. Doet zo’n kortsluiting zich voor, dan hebben daar gemiddeld ongeveer 1.000 klanten meer dan een uur hinder van. De gevoelige en revolutionaire meettechniek van Smart Cable Guard kan op een kabel minuscule verstoringen meten en daardoor voorspellen of er binnen enkele weken een kortsluiting gaat ontstaan. Het systeem geeft dan tijdig een waarschuwing, zodat de kabelverbinding kan worden gerepareerd, voordat de stroomstoring daadwerkelijk optreedt. De klant merkt daar niets van, dit kan zonder stroomonderbreking. Als er toch een storing is, dan is lang zoeken naar de foutplaats niet nodig: het systeem geeft tot op enkele meters nauwkeurig aan waar het defecte onderdeel zit.   ​​> Bekijk de animatie over Smart Cable Guard​  

Enexis heeft van de Nederlandse netbeheerders grootste aantal particuliere aansluitingen met zonnepanelensystemen Zonnepanelensystemen in Enexis-gebied leveren voldoende stroom voor ongeveer 225.000 huishoudens Enexis heeft vandaag de 100.000e particuliere zonnepaneleninstallatie binnen haar verzorgingsgebied aangesloten. Het aansluiten vond vanochtend in Winsum (Groningen) plaats door Nienke Homan, gedeputeerde van de provincie Groningen en Maarten Blacquière, CFO en lid Raad van Bestuur van Enexis. In totaal leveren alle particuliere zonnepanelensystemen samen ongeveer 500 MW aan vermogen. Dat is voldoende om een jaar lang ongeveer 225.000 huishoudens van stroom te kunnen voorzien. Dat is een gebied ter grootte van ongeveer twee maal de stad Groningen. Netbeheerder Enexis is de eerste die deze mijlpaal bereikt. De transitie naar een meer duurzaam en decentraal energiesysteem lijkt aan snelheid te winnen. Naast energiecentrales leveren steeds meer consumenten en bedrijven door henzelf geproduceerde energie aan de energienetten. De laatste maanden heeft met name in Groningen een sterke groei plaatsgevonden van het aantal zonnepanelensystemen. Dit is deels te verklaren door de vergoeding die beschikbaar is gesteld voor energiebesparende maatregelen voor elf gemeenten binnen het aardgaswinningsgebied – waaronder Winsum. De verschuivingen in de energievoorziening maken alle spelers in de energieketen, zoals producenten, leveranciers, gebruikers en netbeheerders als Enexis, meer afhankelijk van elkaar. Het is de taak van de netbeheerder om ervoor te zorgen dat de netten de vraag en het aanbod aankunnen en dat energie zo efficiënt mogelijk wordt gedistribueerd. Gedeputeerde Nienke Homan van de provincie Groningen: "Onze ambitie met energietransitie is hoog, het liefst zien we dat alle inwoners van Groningen op termijn geen energierekening meer hebben. Een belangrijke bijdrage hieraan kunnen mensen zelf leveren door energie te besparen en zelf duurzame energie te gaan opwekken. Ik ben blij dat de subsidieregeling in dit gebied zo'n belangrijke bijdrage levert aan de sterke groei van zonnepanelen in onze provincie".​ Maarten Blacquière, CFO en lid Raad van Bestuur van Enexis: “Enexis geeft invulling aan duurzaamheid als integraal onderdeel van haar strategie. Het opwekken van duurzame energie is daar een belangrijk onderdeel van. Wij zijn er dan ook trots op dat nu al 100.000 klanten er voor gekozen hebben om via zonnepanelen energie op te wekken en terug te leveren aan het net. Hiermee leveren zij een belangrijke bijdrage aan het verduurzamen van de energievoorziening.”​​